Şiddete Maruz Kalmış Kadının Psikolojik Durumu
ŞİDDETE MARUZ KALMIŞ KADININ PSİKOLOJİK DURUMU
Kadına yönelik şiddet, kadının birlikte yaşadığı erkek tarafından fiziksel güç kullanılarak ya da korkutularak yıldırılmasıdır. Şiddetin amacı, kadının davranışlarını korkuya dayalı olarak kontrol etmektir. Gerçekte bütün şiddet olaylarında kadın ile erkek arasında erkek lehine bir güç dengesizliği söz konusudur.
Şiddete maruz kalmış kadının en yoğun yaşadığı duygu korkudur. Korku kadının yaşamını tamamıyla kapsamış olabilir. Uykusuzluk gibi bazı sorunlarda korkunun belirtilerindendir. Kadın uykusuzlukla ilgili sorunlarını çözmek için ilaç kullanmaya başlayabilir. Hatta ilaca bağımlı hala bile gelebilir.
Şiddete maruz kalmış kadınların büyük bir bölümü diğer aile üyelerini korumak ve onlara zarar vermemek için bu korkusunu ifade etmekten kaçınabilir. Kadının kendini kurban etmesi toplumsal değer sistemi tarafından da desteklenmektedir. Geleneksel kadınlık rolü beklentisi, kadını bu konuma çocukluk yıllarından başlayarak hazırlamaktadır. Ailesi, eşi, çocukları her zaman için kendi önceliklerinin önündedir.
Gerçekte şiddete maruz kalan kadınlarda sıklıkla rastlanan bir başka sorun ise içinde bulundukları koşulların ciddiyetini ve aciliyetini önemsememek veya küçümsemektir. Her şeyden önce bu küçümseme, korkudan kaynaklandığı gibi kadının kurban olmanın ne demek ya da kimlerin kurban olduğuna dair bilgi yetersizliğinden de kaynaklanabilir. Olayın ciddiyetini küçümseme olgusunun daha çok şiddete maruz kalan sosyo-ekonomik düzeyi yüksek kadınlarda görüldüğü dikkat çekmektedir.
Bazı kadınlar da yaşadıklarına dur diyecek kadar güçlü olmadığı için her şeyin o kadar da kötü olmadığına inanabilir. Gerçekte bu bir savunma mekanizmasıdır. Bu durum kadının can güvenliğini tehlikeye sokabilir. Kadın gelecekte de şiddetle karşı karşıya kalabilir.
Şiddete maruz kalmış kadının benlik saygısı örselendiği için bu olaydan utanç duyabilir. Sosyo-ekonomik düzeyi yüksek kadınlarda utanma duygusunun daha yüksek olması beklenir. Çünkü kadın, “Böyle bir şey benim başıma nasıl gelebilir?, “Bunu söylersem herkes bana ne der?” şeklinde düşünmektedir. Ülkemizde sosyo-ekonomik düzeyi yüksek kadınların kendi haklarıyla ilgili daha bilinçli olacağı düşünülse bile Kadın Dayanışma Vakfı’na bağlı sığınma evinden hizmet alan kadınlar arasında %6.2 oranında yüksek öğrenimli kadın olması oldukça düşündürücüdür.
Şiddete maruz kalan kadınlar genellikle bireysel destek ağından yoksundurlar. Kadının güvende olma ihtiyacı, onu sevdiğini söyleyen eşi karşısında pasif ve tepkisiz hale getirebilir. Şiddet görmeyle ilgili utancı, onu yardım almaktan da mahrum bırakabilir. Erkeğin aşırı kontrol edici davranışları, kadının çevreyle iletişimini ve duygusal paylaşımını sınırlayabilir. Kadının dış çevreyle herhangi bir ilişkide olmaması onu çevreden destek almaktan mahrum edeceği gibi kendini ve bilinç düzeyini geliştirmekten de alıkoyabilir. Böylece hem arkadaş grubundan hem de sosyal ortamlardan uzaklaşan kadın kendi gerçeğiyle ilgili algılamalarını da değiştiremeyebilir. Kadının bu yalnızlığı izole olmasına ve onu kocasına daha fazla bağlanmaya götürebilir.
Şiddete maruz kalmış kadının yaşadığı duygulardan biri de çaresizliktir. Çaresizlik ve umutsuzluk, kadının kendi koşullarını düzeltemediğinde ya da değiştiremediğinde yaşadığı en yoğun duygudur. Baş edememe, kontrol edememe ve bu durumdan uzaklaşamama şiddete maruz kalan kadının çaresizliğine işaret etmektedir. Bir anlamda kadının mevcut koşullarını değiştirmeyle ilgili güçsüzlüğünü ve yetersizliğini göstermektedir. Kadının şiddet ortamında kalmaya devam etmesi, onun bu duygusallıktan çıkarılmasını güçleştirebilir. Şiddet ortamında uzun yıllar kalmak, kadının umutsuzluk ve çaresizlik duygularının da kronikleşmesine ve kökleşmesine neden olabilir. Böyle bir durumda kadın, bu koşulları düzeltebilecek ya da değiştirebilecek tek kişinin kendisi olduğuna inanmalıdır.
Şiddete yönelen erkeklerin ruhsal bozukluğunun olabileceği, alkol aldığı zaman şiddete yönelebileceği, şiddete yönelmesinde kadının kışkırtıcı olabileceğine ilişkin bazı kalıp yargılar kadın tarafından da benimsenmiş olabilir. Kadın, kocası şiddete başvurduğunda bunu hak edecek bir davranış yaptığına da inanabilir. Bazen kadın cinsel açıdan yeteri kadar uyarıcı olmadığını düşünerek de kendisini suçlayabilir. Örneğin, hamile kaldığında kocasına cinsel açıdan çekici gelmediği için dövüldüğünü düşünebilir. Kadının suçluluk duygusunu içselleştirmesi kocanın “Neden beni dövmek zorunda bırakıyorsun?”, “Sana söylediklerimi yapsaydın bunlar başına gelmezdi” biçimindeki tepkileriyle bağlantılı olabilir. Bu durumda kadın daha fazla mükemmel olmaya çalışır. Oysa bu durum kocanın şiddete yönelik davranışından kaynaklanmaktadır. Suçluluk duygusunun içselleştirilmesi kadını geleneksel kadınlık rolleri ve sınırları içinde kalmaya teşvik eder. Kocasının ufacık bir tehdidi bile onu yine bir şeyleri yanlış yaptığını düşünmeye götürebilir. Kocasını kızdırmamak için elinden geleni yapar. Ancak kadının bu hassasiyeti onu şiddete maruz kalmaktan koruyamaz. Çünkü şiddet eğilimi olan erkek için her davranış şiddet için bir sebep olabilir. Kadının kendini suçlaması şiddet olaylarında üzerinde dikkatle durulması gereken oldukça yaygın bir olgudur. Bütün kadınlar melek değildir fakat kişilik özellikleri nasıl olursa olsun hiçbir kadının (hatta hiçbir insanın) dayağı hak etmediğini kabul etmek durumundadır.
Şiddete maruz kalan kadın, kocasının her zaman kendisine karşı kötü olduğunu düşünmeyebilir. Bazen onun ne kadar şefkatli bir baba ve sevgi dolu bir eş olduğunu düşünmek, kadının bütün duygularını altüst edebilir. Bu çelişki kadının kocasıyla ilgili bütün olumsuzlukların bir gün biteceğine inanmasına da sebep olabilir. Kadın, kocasını sevdiğini de hissedebilir. Kadının sevgi anlayışının sosyal gerçekleriyle bağlantılı olduğunun bilincinde olması gerekir. Akşama kadar yalnızca çocuklarla, ev işleriyle ilgilenen kadının ev dışında bir işe yerleştirilmesi onun kendi durumunu daha gerçekçi olarak algılamasını sağlayabilir. Bu yolla eşinden ayrı, bağımsız; ama daha az kavgalı bir ortamın kazançlarından yararlanılabilir. Ev dışında bir işte çalışmak sadece şiddete maruz kalan kadınlar için değil, bütün kadınlar için benlik imajını destekleyici bir unsurdur.
Günümüzde basın ve medyada kadınla ilgili verilen mesajlar onların benlik saygılarını da etkilemektedir. Bakımlı, çekici, seksi kadın imajları ve örnekleri akşama kadar çocukları ve ev işleriyle ilgilenen bir kadının benlik saygısını örseleyici boyuttadır.
Gerçekte kadının dayak yemesi, benlik saygısının, kendine olan güveninin ve kendiyle ilgili değerlilik duygularının da incinmesine neden olur. Üstelik kadın sevdiği, saygı duyduğu ve eş olarak seçtiği kişi tarafından dövülmüştür. Bu olay kadının bütün dünyasını yıkan çatışmalara neden olur. Şiddetin yoğunluğu arttıkça, benlik saygısının örselenme derecesi de artar. Kadın kendini aptal, yetersiz, çirkin… vb hisseder. Kadın bütün bu başına gelenlerin “kaderi” olduğunu düşünerek aynı kısır döngü içinde yaşamaya devam eder. Eşini yaşamından ve duygusal alanından çıkarmayı göze alamadığı için de aşağılık duygusu devam eder.
Kadının yoğun aşağılık duygusunun olduğu durumlarda bir süre kadının eşinden ve ev ortamından ayrılarak benlik saygısının güçlendirilmesi gerekir. Kendini güçlendiren kadın daha sonra kendi isteğiyle eşine dönme kararı verebilir. Ancak eşinde değişmek için psikoterapi ya da grup çalışmalarına yönlendirilmesi oldukça önemlidir. Kocasının değiştiğine inanmak ve onunla yeniden başlama arzusu, mutlu bir evlilik kadının en büyük hayalidir.
Kadına yönelik şiddet, kadının birlikte yaşadığı erkek tarafından fiziksel güç kullanılarak ya da korkutularak yıldırılmasıdır. Şiddetin amacı, kadının davranışlarını korkuya dayalı olarak kontrol etmektir. Gerçekte bütün şiddet olaylarında kadın ile erkek arasında erkek lehine bir güç dengesizliği söz konusudur.
Şiddete maruz kalmış kadının en yoğun yaşadığı duygu korkudur. Korku kadının yaşamını tamamıyla kapsamış olabilir. Uykusuzluk gibi bazı sorunlarda korkunun belirtilerindendir. Kadın uykusuzlukla ilgili sorunlarını çözmek için ilaç kullanmaya başlayabilir. Hatta ilaca bağımlı hala bile gelebilir.
Şiddete maruz kalmış kadınların büyük bir bölümü diğer aile üyelerini korumak ve onlara zarar vermemek için bu korkusunu ifade etmekten kaçınabilir. Kadının kendini kurban etmesi toplumsal değer sistemi tarafından da desteklenmektedir. Geleneksel kadınlık rolü beklentisi, kadını bu konuma çocukluk yıllarından başlayarak hazırlamaktadır. Ailesi, eşi, çocukları her zaman için kendi önceliklerinin önündedir.
Gerçekte şiddete maruz kalan kadınlarda sıklıkla rastlanan bir başka sorun ise içinde bulundukları koşulların ciddiyetini ve aciliyetini önemsememek veya küçümsemektir. Her şeyden önce bu küçümseme, korkudan kaynaklandığı gibi kadının kurban olmanın ne demek ya da kimlerin kurban olduğuna dair bilgi yetersizliğinden de kaynaklanabilir. Olayın ciddiyetini küçümseme olgusunun daha çok şiddete maruz kalan sosyo-ekonomik düzeyi yüksek kadınlarda görüldüğü dikkat çekmektedir.
Bazı kadınlar da yaşadıklarına dur diyecek kadar güçlü olmadığı için her şeyin o kadar da kötü olmadığına inanabilir. Gerçekte bu bir savunma mekanizmasıdır. Bu durum kadının can güvenliğini tehlikeye sokabilir. Kadın gelecekte de şiddetle karşı karşıya kalabilir.
Şiddete maruz kalmış kadının benlik saygısı örselendiği için bu olaydan utanç duyabilir. Sosyo-ekonomik düzeyi yüksek kadınlarda utanma duygusunun daha yüksek olması beklenir. Çünkü kadın, “Böyle bir şey benim başıma nasıl gelebilir?, “Bunu söylersem herkes bana ne der?” şeklinde düşünmektedir. Ülkemizde sosyo-ekonomik düzeyi yüksek kadınların kendi haklarıyla ilgili daha bilinçli olacağı düşünülse bile Kadın Dayanışma Vakfı’na bağlı sığınma evinden hizmet alan kadınlar arasında %6.2 oranında yüksek öğrenimli kadın olması oldukça düşündürücüdür.
Şiddete maruz kalan kadınlar genellikle bireysel destek ağından yoksundurlar. Kadının güvende olma ihtiyacı, onu sevdiğini söyleyen eşi karşısında pasif ve tepkisiz hale getirebilir. Şiddet görmeyle ilgili utancı, onu yardım almaktan da mahrum bırakabilir. Erkeğin aşırı kontrol edici davranışları, kadının çevreyle iletişimini ve duygusal paylaşımını sınırlayabilir. Kadının dış çevreyle herhangi bir ilişkide olmaması onu çevreden destek almaktan mahrum edeceği gibi kendini ve bilinç düzeyini geliştirmekten de alıkoyabilir. Böylece hem arkadaş grubundan hem de sosyal ortamlardan uzaklaşan kadın kendi gerçeğiyle ilgili algılamalarını da değiştiremeyebilir. Kadının bu yalnızlığı izole olmasına ve onu kocasına daha fazla bağlanmaya götürebilir.
Şiddete maruz kalmış kadının yaşadığı duygulardan biri de çaresizliktir. Çaresizlik ve umutsuzluk, kadının kendi koşullarını düzeltemediğinde ya da değiştiremediğinde yaşadığı en yoğun duygudur. Baş edememe, kontrol edememe ve bu durumdan uzaklaşamama şiddete maruz kalan kadının çaresizliğine işaret etmektedir. Bir anlamda kadının mevcut koşullarını değiştirmeyle ilgili güçsüzlüğünü ve yetersizliğini göstermektedir. Kadının şiddet ortamında kalmaya devam etmesi, onun bu duygusallıktan çıkarılmasını güçleştirebilir. Şiddet ortamında uzun yıllar kalmak, kadının umutsuzluk ve çaresizlik duygularının da kronikleşmesine ve kökleşmesine neden olabilir. Böyle bir durumda kadın, bu koşulları düzeltebilecek ya da değiştirebilecek tek kişinin kendisi olduğuna inanmalıdır.
Şiddete yönelen erkeklerin ruhsal bozukluğunun olabileceği, alkol aldığı zaman şiddete yönelebileceği, şiddete yönelmesinde kadının kışkırtıcı olabileceğine ilişkin bazı kalıp yargılar kadın tarafından da benimsenmiş olabilir. Kadın, kocası şiddete başvurduğunda bunu hak edecek bir davranış yaptığına da inanabilir. Bazen kadın cinsel açıdan yeteri kadar uyarıcı olmadığını düşünerek de kendisini suçlayabilir. Örneğin, hamile kaldığında kocasına cinsel açıdan çekici gelmediği için dövüldüğünü düşünebilir. Kadının suçluluk duygusunu içselleştirmesi kocanın “Neden beni dövmek zorunda bırakıyorsun?”, “Sana söylediklerimi yapsaydın bunlar başına gelmezdi” biçimindeki tepkileriyle bağlantılı olabilir. Bu durumda kadın daha fazla mükemmel olmaya çalışır. Oysa bu durum kocanın şiddete yönelik davranışından kaynaklanmaktadır. Suçluluk duygusunun içselleştirilmesi kadını geleneksel kadınlık rolleri ve sınırları içinde kalmaya teşvik eder. Kocasının ufacık bir tehdidi bile onu yine bir şeyleri yanlış yaptığını düşünmeye götürebilir. Kocasını kızdırmamak için elinden geleni yapar. Ancak kadının bu hassasiyeti onu şiddete maruz kalmaktan koruyamaz. Çünkü şiddet eğilimi olan erkek için her davranış şiddet için bir sebep olabilir. Kadının kendini suçlaması şiddet olaylarında üzerinde dikkatle durulması gereken oldukça yaygın bir olgudur. Bütün kadınlar melek değildir fakat kişilik özellikleri nasıl olursa olsun hiçbir kadının (hatta hiçbir insanın) dayağı hak etmediğini kabul etmek durumundadır.
Şiddete maruz kalan kadın, kocasının her zaman kendisine karşı kötü olduğunu düşünmeyebilir. Bazen onun ne kadar şefkatli bir baba ve sevgi dolu bir eş olduğunu düşünmek, kadının bütün duygularını altüst edebilir. Bu çelişki kadının kocasıyla ilgili bütün olumsuzlukların bir gün biteceğine inanmasına da sebep olabilir. Kadın, kocasını sevdiğini de hissedebilir. Kadının sevgi anlayışının sosyal gerçekleriyle bağlantılı olduğunun bilincinde olması gerekir. Akşama kadar yalnızca çocuklarla, ev işleriyle ilgilenen kadının ev dışında bir işe yerleştirilmesi onun kendi durumunu daha gerçekçi olarak algılamasını sağlayabilir. Bu yolla eşinden ayrı, bağımsız; ama daha az kavgalı bir ortamın kazançlarından yararlanılabilir. Ev dışında bir işte çalışmak sadece şiddete maruz kalan kadınlar için değil, bütün kadınlar için benlik imajını destekleyici bir unsurdur.
Günümüzde basın ve medyada kadınla ilgili verilen mesajlar onların benlik saygılarını da etkilemektedir. Bakımlı, çekici, seksi kadın imajları ve örnekleri akşama kadar çocukları ve ev işleriyle ilgilenen bir kadının benlik saygısını örseleyici boyuttadır.
Gerçekte kadının dayak yemesi, benlik saygısının, kendine olan güveninin ve kendiyle ilgili değerlilik duygularının da incinmesine neden olur. Üstelik kadın sevdiği, saygı duyduğu ve eş olarak seçtiği kişi tarafından dövülmüştür. Bu olay kadının bütün dünyasını yıkan çatışmalara neden olur. Şiddetin yoğunluğu arttıkça, benlik saygısının örselenme derecesi de artar. Kadın kendini aptal, yetersiz, çirkin… vb hisseder. Kadın bütün bu başına gelenlerin “kaderi” olduğunu düşünerek aynı kısır döngü içinde yaşamaya devam eder. Eşini yaşamından ve duygusal alanından çıkarmayı göze alamadığı için de aşağılık duygusu devam eder.
Kadının yoğun aşağılık duygusunun olduğu durumlarda bir süre kadının eşinden ve ev ortamından ayrılarak benlik saygısının güçlendirilmesi gerekir. Kendini güçlendiren kadın daha sonra kendi isteğiyle eşine dönme kararı verebilir. Ancak eşinde değişmek için psikoterapi ya da grup çalışmalarına yönlendirilmesi oldukça önemlidir. Kocasının değiştiğine inanmak ve onunla yeniden başlama arzusu, mutlu bir evlilik kadının en büyük hayalidir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Şiddete Maruz Kalmış Kadının Psikolojik Durumu" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Dnş.Havva BAYAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Dnş.Havva BAYAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
33 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
