Panik Atak
Panik atak, kişiyi sosyal hayattan kopararak eve bağımlı hale getirmektedir. Hastalık kırsal bölgelerde nadir görülürken, kentlerde daha fazla görülmektedir. Modern yaşamın meydana getirdiği panik atak, gün geçtikte artmaktadır. Araştırmalara baktığımız zaman; ABD’de her 4 kişiden birinde, Türkiye’de ise her 100 kişiden 4’ünde panik atak rahatsızlığı görülmektedir. Bekar bireylere oranla evli kişilerde daha az görülmekle beraber, dul ve boşanmış kişilerde evli kişilere oranla yaklaşık 4-5 kat daha sık görülmektedir.
PANİK ATAK NEDİR ?
Panik atak, genellikle bazı fiziksel semptomların ve yıkıcı düşüncelerin eşlik ettiği, ani bir kaygı patlamasını ifade eder. Genel olarak iki ile otuz dakika arasında devam eder fakat o süre içerisinde sanki ebediyen sürecekmiş gibi gelir ve geçtiği zaman kişiyi tükenmiş,yorgun halde bırakır. Panik atak tedavi edilmezse; haftada bir kaç kez, hatta her gün tekrarlayabilir.
PANİK ATAK BELİRTİLERİ
– Nefes almada zorlanmak veya soluğun kesilmesi;
– Boğulma duygusu;
– Göğüste sıkışma, basınç veya ağrı;
– Titreme ve halsizlik;
– Avuçların terlemesi ve kan ter içinde kalmak;
– Ellerde ve ayaklarda karıncalanma ve uyuşma;
– Çarpıntı veya kalbin çok hızlı atması;
– Baş dönmesi, kendini düşecek veya bayılacak gibi hissetmek;
– Bedeninizle veya yakın çevrenizle, bağlantınızı yitirdiğinizi hissetmek.
– Bulantı veya midenin ya da kalın bağırsağın bozulması;
– Sıcak veya soğuk basması veya yüzün kızarması.
Bu fiziksel panik atak semptomlarına acıklı veya sıkıntılı düşünceler eşlik eder:
– “Deliriyorum/aklımı kaçırıyorum.”
– “Kontrolümü kaybedeceğim.”
– “Bayılacağım.”
– “Yere düşeceğim.”
– “Kalp krizi geçiriyorum.”
– “Felç geçiriyorum.”
– “Bağırmaya başlayacağım ve kendimi aptal durumuna düşüreceğim.”
Kriz sona erdiği zaman bu düşünceler genellikle aptalca veya mantıksız görünür. Fakat panik atak sırasında çok güçlü olabilirler. Aslında panik atak esnasında korkular o kadar gerçek olabilir ki zihnin gerisinde sürüp gider ve krizler arasında daha çok kaygıya ve endişeye neden olurlar.
İNSANLAR PANİK ATAKTAN SONRA NE HİSSEDER ?
Panik atak geçtikten sonra kişi genellikle kendini; tükenmiş, keyifsiz ve şaşkın hisseder. Çoğu insan, fiziksel bir sorunları olduğuna inanır ve en yakındaki bir hastaneden tıbbi yardım isterler. Bazıları da bir öz denetim eksikliği olduğunu düşündükleri bu durumdan utanır, rahatsız olur ve sorunlarını başkalarına açmaktansa veya profesyonel yardım istemektense sessizce acı çekerler.
PANİK BOZUKLUK
Bazı insanlar tekrar tekrar panik atak yaşarlar ve bu sorun hayatlarını ciddi bir şekilde etkilemeye başlar. Bu insanlar tekrar kriz geçirmekten korkmaya başlar. Kafalarını sürekli meşgul eden bu sorun, zihinlerine ve davranışlarına hakim olarak onları daha endişeli yapar ve belki de yaşam tarzlarını değiştirmelerine bile yok açar. Bu insanlar, sık sık panik atak geçirmeseler bile panik bozukluktan muzdariptirler. Panik atağın ortaya çıkabileceği durumlardan kaçınmak da insanların hayatını düzenli krizler kadar etkileyebilir. Panik atağın tekrarlanacağından duyulan endişe “beklentisel kaygı” olarak bilinir.
PANİK BOZUKLUĞU SÜREKLİ KILAN UNSURLAR
Psikolojik Faktörler:
– Süregiden stres,
– Stresle baş edememe,
– Hastalık korkusu,
– Tekrar panik atak yaşama korkusu,
– Olumsuz düşünme,
– Kontrol duygusunu kaybetmek,
– Öz saygı ve güveni kaybetmek.
Sosyal Faktörler;
– Kronik stres,
– Baskı altında yaşama,
– Ailede gerginlik,
– Boş zamanın azalması,
– Sosyal soyutlanma.
Fiziksel Faktörler;
– Hiperventilasyon,
– Uykusuzluk,
– Aşırı çabalama,
– Genel sağlığın bozulması,
– Alkol
– Uyuşturucu
PANİK ATAK TEDAVİSİ
Panik atak tedavisinde üç yöntemden söz edebiliriz:
1. İlaçlar; ilaçlar kısa dönemde, mesela kaygının çok şiddetli olduğu veya kişi kaygı yönetimi tekniklerini uygulamaya başlayacak halde olmadığı zamanlarda ya da psikolojik tedavilerin uygulanmasını zorlaştıran başka durumlarda yararlı olabilir. Ancak, hastanın ilaç kullanma ihtiyacını azaltmak için panik bozuklukların tedavisine mümkün olduğunca ilaçsız yöntemlerle yaklaşılmalıdır.
2. Psikolojik Tedaviler; panik bozukluğun tedavisinde birkaç tür psikolojik yöntem uygulanır. Tedavide kullanılan en sık yöntem bilişsel davranış terapisidir, çünkü bu yaklaşımlar son birkaç on yılda yaygın olarak kullanılmış ve araştırmacılar bu yöntemlerin panik ve agorafobi gibi sorunların çözümünde büyük bir etki yapabildiğini inandırıcı bir şekilde göstermiştir. Bu tekniklerin büyük bir avantajı, kaygı konusunda öz denetimin sağlanması için kendi kendine yapılabilecek uygulamalara ve yöntemlere ağırlık veren bir psikolojik destek yaklaşımına uygun olmasıdır.
3. Birleşik Tedavi; bazı hastalar için psikolojik tekniklerle uygun ilaçların bir birleşimi yararlı olabilir. Örneğin, sık panik atak yaşayan birinin kaygı seviyesi o kadar yüksek olabilir ki psikolojik teknikleri hemen uygulayamayabilir. Bu durumda, kaygı seviyesini düşürmek amacıyla kısa süreliğine ilaç kullanmanın yararı olabilir. Daha sonra, iyileşmenin devam etmesi için, psikolojik tedavi uygulanarak ilaç tedavisi azaltılır.
TEDAVİ FAYDALI OLACAK MI ?
Panik bozukluk veya panik atak yaşayan insanların %80’inden fazlası, psikolojik tedavi yöntemlerini uygulayarak, önemli ölçüde ve uzun süreli iyileşme sağladıklarını belirtmektedir. Başka bir deyişle, panik bozukluğu olan insanlar panik atakları nasıl kontrol edeceklerini ve sonrada nasıl önleyeceklerini öğrendikleri zaman uzun dönemler, çoğunlukla yıllar boyunca, hiçbir semptom yaşamayabilirler. Sonraki dönemlerde bazı semptomlar ortaya çıksa bile bunlar genellikle daha hafiftir ve daha kolay kontrol edilebilir.
PANİK ATAK NEDİR ?
Panik atak, genellikle bazı fiziksel semptomların ve yıkıcı düşüncelerin eşlik ettiği, ani bir kaygı patlamasını ifade eder. Genel olarak iki ile otuz dakika arasında devam eder fakat o süre içerisinde sanki ebediyen sürecekmiş gibi gelir ve geçtiği zaman kişiyi tükenmiş,yorgun halde bırakır. Panik atak tedavi edilmezse; haftada bir kaç kez, hatta her gün tekrarlayabilir.
PANİK ATAK BELİRTİLERİ
– Nefes almada zorlanmak veya soluğun kesilmesi;
– Boğulma duygusu;
– Göğüste sıkışma, basınç veya ağrı;
– Titreme ve halsizlik;
– Avuçların terlemesi ve kan ter içinde kalmak;
– Ellerde ve ayaklarda karıncalanma ve uyuşma;
– Çarpıntı veya kalbin çok hızlı atması;
– Baş dönmesi, kendini düşecek veya bayılacak gibi hissetmek;
– Bedeninizle veya yakın çevrenizle, bağlantınızı yitirdiğinizi hissetmek.
– Bulantı veya midenin ya da kalın bağırsağın bozulması;
– Sıcak veya soğuk basması veya yüzün kızarması.
Bu fiziksel panik atak semptomlarına acıklı veya sıkıntılı düşünceler eşlik eder:
– “Deliriyorum/aklımı kaçırıyorum.”
– “Kontrolümü kaybedeceğim.”
– “Bayılacağım.”
– “Yere düşeceğim.”
– “Kalp krizi geçiriyorum.”
– “Felç geçiriyorum.”
– “Bağırmaya başlayacağım ve kendimi aptal durumuna düşüreceğim.”
Kriz sona erdiği zaman bu düşünceler genellikle aptalca veya mantıksız görünür. Fakat panik atak sırasında çok güçlü olabilirler. Aslında panik atak esnasında korkular o kadar gerçek olabilir ki zihnin gerisinde sürüp gider ve krizler arasında daha çok kaygıya ve endişeye neden olurlar.
İNSANLAR PANİK ATAKTAN SONRA NE HİSSEDER ?
Panik atak geçtikten sonra kişi genellikle kendini; tükenmiş, keyifsiz ve şaşkın hisseder. Çoğu insan, fiziksel bir sorunları olduğuna inanır ve en yakındaki bir hastaneden tıbbi yardım isterler. Bazıları da bir öz denetim eksikliği olduğunu düşündükleri bu durumdan utanır, rahatsız olur ve sorunlarını başkalarına açmaktansa veya profesyonel yardım istemektense sessizce acı çekerler.
PANİK BOZUKLUK
Bazı insanlar tekrar tekrar panik atak yaşarlar ve bu sorun hayatlarını ciddi bir şekilde etkilemeye başlar. Bu insanlar tekrar kriz geçirmekten korkmaya başlar. Kafalarını sürekli meşgul eden bu sorun, zihinlerine ve davranışlarına hakim olarak onları daha endişeli yapar ve belki de yaşam tarzlarını değiştirmelerine bile yok açar. Bu insanlar, sık sık panik atak geçirmeseler bile panik bozukluktan muzdariptirler. Panik atağın ortaya çıkabileceği durumlardan kaçınmak da insanların hayatını düzenli krizler kadar etkileyebilir. Panik atağın tekrarlanacağından duyulan endişe “beklentisel kaygı” olarak bilinir.
PANİK BOZUKLUĞU SÜREKLİ KILAN UNSURLAR
Psikolojik Faktörler:
– Süregiden stres,
– Stresle baş edememe,
– Hastalık korkusu,
– Tekrar panik atak yaşama korkusu,
– Olumsuz düşünme,
– Kontrol duygusunu kaybetmek,
– Öz saygı ve güveni kaybetmek.
Sosyal Faktörler;
– Kronik stres,
– Baskı altında yaşama,
– Ailede gerginlik,
– Boş zamanın azalması,
– Sosyal soyutlanma.
Fiziksel Faktörler;
– Hiperventilasyon,
– Uykusuzluk,
– Aşırı çabalama,
– Genel sağlığın bozulması,
– Alkol
– Uyuşturucu
PANİK ATAK TEDAVİSİ
Panik atak tedavisinde üç yöntemden söz edebiliriz:
1. İlaçlar; ilaçlar kısa dönemde, mesela kaygının çok şiddetli olduğu veya kişi kaygı yönetimi tekniklerini uygulamaya başlayacak halde olmadığı zamanlarda ya da psikolojik tedavilerin uygulanmasını zorlaştıran başka durumlarda yararlı olabilir. Ancak, hastanın ilaç kullanma ihtiyacını azaltmak için panik bozuklukların tedavisine mümkün olduğunca ilaçsız yöntemlerle yaklaşılmalıdır.
2. Psikolojik Tedaviler; panik bozukluğun tedavisinde birkaç tür psikolojik yöntem uygulanır. Tedavide kullanılan en sık yöntem bilişsel davranış terapisidir, çünkü bu yaklaşımlar son birkaç on yılda yaygın olarak kullanılmış ve araştırmacılar bu yöntemlerin panik ve agorafobi gibi sorunların çözümünde büyük bir etki yapabildiğini inandırıcı bir şekilde göstermiştir. Bu tekniklerin büyük bir avantajı, kaygı konusunda öz denetimin sağlanması için kendi kendine yapılabilecek uygulamalara ve yöntemlere ağırlık veren bir psikolojik destek yaklaşımına uygun olmasıdır.
3. Birleşik Tedavi; bazı hastalar için psikolojik tekniklerle uygun ilaçların bir birleşimi yararlı olabilir. Örneğin, sık panik atak yaşayan birinin kaygı seviyesi o kadar yüksek olabilir ki psikolojik teknikleri hemen uygulayamayabilir. Bu durumda, kaygı seviyesini düşürmek amacıyla kısa süreliğine ilaç kullanmanın yararı olabilir. Daha sonra, iyileşmenin devam etmesi için, psikolojik tedavi uygulanarak ilaç tedavisi azaltılır.
TEDAVİ FAYDALI OLACAK MI ?
Panik bozukluk veya panik atak yaşayan insanların %80’inden fazlası, psikolojik tedavi yöntemlerini uygulayarak, önemli ölçüde ve uzun süreli iyileşme sağladıklarını belirtmektedir. Başka bir deyişle, panik bozukluğu olan insanlar panik atakları nasıl kontrol edeceklerini ve sonrada nasıl önleyeceklerini öğrendikleri zaman uzun dönemler, çoğunlukla yıllar boyunca, hiçbir semptom yaşamayabilirler. Sonraki dönemlerde bazı semptomlar ortaya çıksa bile bunlar genellikle daha hafiftir ve daha kolay kontrol edilebilir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Panik Atak" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Mehmet ARAS'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Mehmet ARAS'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
