Okula Gitmek İstemiyorum!
Okula başlamak çocuk ve aile için, çocuğun büyütülmesi esnasındaki en önemli kilometre taşlarındandır.
Fakat okula başlıyor olmak bazı çocukların içini kıpır kıpır etse de, bazı çocuklar için bir korku kaynağıdır. Bu korku çocukta “okul fobisi” oluşturur.
Nedir Okul Fobisi?
Okul fobisi, çocuğun güçlü bir endişe ile okula gitmek istememesi ve okula karşı ilgisiz, isteksiz olmasıdır. Okula başlamadan hemen önce veya başladıktan sonra oluşur. Çocuk şiddetli bir tavır ile okula gitmek istemez. Gitse bile okula karşı çok ilgisiz olur.
Karnım Ağrıyor Okula Gitmeyeceğim!
Çocukta kendini gösteren belli başlı davranışlar oluşur. Mesela okul fobisinden ötürü kaygı hisseden çocukta; ağlama krizleri, öfke, karın ağrısı, iştahsızlık, huzursuzluk ve ödev yapmama gibi belirtiler sıklıkla görülür.
Çocuğun yaşı henüz küçük olduğundan ağlama, öfke ve ödev yapmama gibi davranışlar ebeveynlere normal gelir ve durumu fark edemezler.
Karın ağrısı ve iştahsızlık direkt olarak yüksek kaygının belirtisidir. Çünkü çocuk veya yetişkin olsun, kaygı ilk önce karın ve mide bölgesini etkiler.
4 Ay Geçti Ama Hala Okula Gitmek İstemiyor
Okul öncesi eğitime başlayan veya 1. sınıfa başlayan bir çocukta belli bir süre geçmesine rağmen hala okula gitmeye karşı koyma varsa bunun altında yatan sebepler vardır. Bu durumun temel sebebi “aşırı koruyucu veya aşırı serbest tutuma sahip ebeveynlerdir”.
Çocuğumu Her Şeyden Sakınıyorum Çünkü Onun İçin Çok Endişeleniyorum
Eğer siz de bu tarz düşüncelere sahip anne babalar iseniz, aşırı koruyucu ebeveynsiniz demektir. Ben evde iyi bakıyorum, her şeyiyle ilgileniyorum ama ya okulda düşerse, birisi ona zarar verirse, aç kalırsa veya tuvaletini yapamazsa gibi endişelerinizin olması ve bunu çocuğun yanında dile getiriyor olmanız çocukta okul fobisine sebep olur.
Biyolojik sebepler de çocuğa etki eder. Yani anne ve/veya babanın kaygılı kişiler olması çocuğunda kaygılı olmasına neden olur. Çocuk kaygılarından ötürü okula güven geliştiremez.
Kaygı bulaşıcıdır!
Ebeveynlerin, çocukların yanında nasıl konuşulması ve davranılması hususunda bir sınırının olması, çocukta okul fobisinin oluşmasını engeller.
Çocuğum Her Şeye Sahip Olsun İstiyorum
Bazı aileler çocuklarına çok düşkün olduğunu ve onların hayatta her şeye sahip olmasını arzu ettiklerini söyler. Aslında bunu hepimiz isteriz. Ancak sınırsız sahip olma yada sonsuz mutluluk yoktur!
Bu şekilde düşünen ebeveynler, çocuk üzerinde otorite kuramazlar ve çocuğu aşırı rahat yetiştirirler. Bu aileler “aşırı serbest tutuma sahip ebeveynler” olarak adlandırılır.
Mesela 3 yaşındaki bir çocuğa tablet veya telefonda sınırsız oyun oynama veya sınırsız çizgi film izleme hakkı verirler. Her ne kadar bu çok yanlış bir davranış olsa da ve uzun vadede çocuğa çok zararlı olsa da, çocuğunun o an içinde mutlu olduğunu düşünerek bu konuda kısıtlamazlar. Hatta çocuğun, oynama süresi kararını kendisinin vermesine olanak tanırlar.
Okul Öncesi Eğitimde Birlikte Hareket Etmeyi Öğrenirler
Okul öncesi eğitimde, birlikte hareket etme davranışı vardır. Yani öğretmen, çocukların birlikte aktiviteler yapmasını ister. Sosyal disiplin oluşturur.
Evde sınırsız imkanlara sahip olan ve her istediği anda istediğini yaptıran bir çocuk neden uyum sağlamak zorunda olsun ki, neden zorlansın ki...
Kurallara uyma davranışı önce evde öğrenilmeli, sonra okulda pekiştirilmelidir. Evde sınır koymamış ebeveynlerin çocukları, okula uyumda sorun yaşar. Bu da ortaya okul fobisi olarak çıkar.
Çocuk, sınıfta uyumlu hareket etmeyi ve kuralları öğrenmelidir, çünkü ilkokula tam olarak hazırlanmalıdır. Özellikle 2-3 yaşını doldurmuş ve temel bakımı tamamlanmış çocuk okul öncesi eğitime başlamalıdır. Çünkü artık evde anne ve/veya bakımvereninin çocuğa vereceği, öğreteceği çokça şey kalmıyor.
Ve çocuk, sosyal disiplini sınıf içinde kazanır. Bu nedenle de okul öncesi eğitime başlatılmalıdır.
Başka Sebepler de Olabilir
Bahsettiğim sebeplerden başka nedenlerle de oluşabilir okul fobisi.
Mesela evde küçük kardeşi varsa okula giden çocuğun, onu kıskandığı ve annesiyle onu yalnız bırakmak istemediği için okula gitmek istemez.
Ya da baba, anneye şiddet uyguluyorsa ve annesinin güvende olduğunu hissetmiyorsa, onu yalnız bırakmak istemez.
Okulda sorun yaşıyorsa orda bulunmak istemez.
Bir başka sebepte çocukta dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu vb öğrenme güçlükleri var ise çocuk zorlandığı için ve yetersiz kaldığını gördükçe, peşinen okuldan kaçmak ister. Bu tutum, en küçük çocukta da böyledir, ergende de böyledir.
Aile İçinde Eşit Otorite Kurun
Ebeveynler, çocuklar arasında eşit otorite sağlamalıdır. Yani evde 2 çocuk varsa ve bu çocuklardan biri derslerinde başarılı ama diğeri değilse, bu çocuklara karşı ailenin tutumu eşit olmalıdır. Eğer başarılı olan okula gitmeme konusunda daha özgürse ve zaten yetersiz diye okula gitmesi için diğer çocuğa baskı yapıyorsanız, çocuğun okul fobisi, onu daha da çok zorlayacaktır. Halbuki eşit tutum gösterilse ve başarılı kardeşi de ona destek olsa, okul korkusunu yenmesi kolaylaşır.
Her Gün Okula Gitmek Sorumluluktur
Tabii ki söylemeden geçemeyeceğim; okula düzenli gitmek bir sorumluluktur. Çocuğunuza sorumluluklarını doğru kazandırmak için okula her gün gönderin. Gerçekten geçerli bir sebep olmadıkça okula gitmeme talebine izin vermeyin.
Bu konuda kendinizi de eğitin; okul öncesindeki çocuğunuzun dahi okul programı günlerine, tatil vb programlar koymayın, her gün okula gönderin.
“Büyük annesi geldi diye okula göndermedim” dememelisiniz. Bugün düzenli okula gitmeyi öğrenemeyen çocuk, büyüdüğünde de kolayca devamsızlık yapar. Ayrıca küçük çocukların, birkaç günü evde geçirince, okula uyumdaki zorlanmaları tekrarlar.
Okul Fobisini Gidermek İçin Neler Yapalım
• Çocuğu okul öncesi eğitime göndermek önemlidir.
Okul öncesi eğitime giden çocukların ilerideki yaşamlarında daha başarılı olduğu, daha iyi sosyalleşebildikleri ve daha az okul korkusu yaşadıkları bilinmektedir.
7 yaşı bekleyerek, okula başlamak için geç kalmayın.
• Çocuğunuzun evde bazı sorumlulukları öğrenmesi gerekir. Küçük işler verilerek sorumluluk duygusu kazanması sağlanmalıdır. Mesela odasını toplamasını öğretin.
• “Dışarısı kötü” deyip evde oturtmak yerine arkadaş kazanmasına izin vererek, akran ilişkilerini destekleyin.
• Okul başlamadan okulu gidip gezmek, okul malzemelerini birlikte seçmek çocuğun okula karşı heyecanını arttırır.
• Evde okul hakkında olumlu konuşmalar yapın.
Eğitimin önemini hissettirin.
• Çocuğunuzla okul korkusu hakkında konuşun. “Ne var korkacak” demek yerine, “demek korkuyorsun” deyip duygularını anladığınızı gösterin. Nasıl çözüm yolları geliştirebileceğinizi birlikte bulun.
• Kaygı bulaşıcıdır. Eğer siz kaygılarınızı belli ediyorsanız çocuk da böyle hissedecektir. Bu konuda kendinize öz eleştiri yapın, önce kendinizden başlayın.
• Tatlı sert olun ama okula gidileceği konusunda kesin kararlı davranın; “haydi tamam, bugüncük bir şey olmaz”ların arkası kesilmeyecektir.
• İlk günler sınıfta oturmanız gerekirse, kademeli olarak sınıftan sandalyenizi uzaklaştırın.
• Çocuğu suçlamayın, küçük düşürücü konuşmalar yapmayın. Okula neden gidilmesi gerektiği anlatın.
• Çocuğunuza karşı aşırı toleranslı davranan yakınlarınız varsa (anneanne, dede gibi) onlarla bu durum hakkında konuşun ve ortak bir disiplin belirleyin. Söz birliği yapın.
• Çocuğunuz okuldan geldiğinde o gün okulda yaptıkları hakkında konuşun. Onu kesmeden, ilgiyle dinleyin.
• Soruna çözüm bulamıyorsanız bir uzmandan yardım alın. Sorunu ertelemeyin.
Mutlu ve başarılı günler dileklerimle…
Uzm Psk Dan Çisem Uzun
Fakat okula başlıyor olmak bazı çocukların içini kıpır kıpır etse de, bazı çocuklar için bir korku kaynağıdır. Bu korku çocukta “okul fobisi” oluşturur.
Nedir Okul Fobisi?
Okul fobisi, çocuğun güçlü bir endişe ile okula gitmek istememesi ve okula karşı ilgisiz, isteksiz olmasıdır. Okula başlamadan hemen önce veya başladıktan sonra oluşur. Çocuk şiddetli bir tavır ile okula gitmek istemez. Gitse bile okula karşı çok ilgisiz olur.
Karnım Ağrıyor Okula Gitmeyeceğim!
Çocukta kendini gösteren belli başlı davranışlar oluşur. Mesela okul fobisinden ötürü kaygı hisseden çocukta; ağlama krizleri, öfke, karın ağrısı, iştahsızlık, huzursuzluk ve ödev yapmama gibi belirtiler sıklıkla görülür.
Çocuğun yaşı henüz küçük olduğundan ağlama, öfke ve ödev yapmama gibi davranışlar ebeveynlere normal gelir ve durumu fark edemezler.
Karın ağrısı ve iştahsızlık direkt olarak yüksek kaygının belirtisidir. Çünkü çocuk veya yetişkin olsun, kaygı ilk önce karın ve mide bölgesini etkiler.
4 Ay Geçti Ama Hala Okula Gitmek İstemiyor
Okul öncesi eğitime başlayan veya 1. sınıfa başlayan bir çocukta belli bir süre geçmesine rağmen hala okula gitmeye karşı koyma varsa bunun altında yatan sebepler vardır. Bu durumun temel sebebi “aşırı koruyucu veya aşırı serbest tutuma sahip ebeveynlerdir”.
Çocuğumu Her Şeyden Sakınıyorum Çünkü Onun İçin Çok Endişeleniyorum
Eğer siz de bu tarz düşüncelere sahip anne babalar iseniz, aşırı koruyucu ebeveynsiniz demektir. Ben evde iyi bakıyorum, her şeyiyle ilgileniyorum ama ya okulda düşerse, birisi ona zarar verirse, aç kalırsa veya tuvaletini yapamazsa gibi endişelerinizin olması ve bunu çocuğun yanında dile getiriyor olmanız çocukta okul fobisine sebep olur.
Biyolojik sebepler de çocuğa etki eder. Yani anne ve/veya babanın kaygılı kişiler olması çocuğunda kaygılı olmasına neden olur. Çocuk kaygılarından ötürü okula güven geliştiremez.
Kaygı bulaşıcıdır!
Ebeveynlerin, çocukların yanında nasıl konuşulması ve davranılması hususunda bir sınırının olması, çocukta okul fobisinin oluşmasını engeller.
Çocuğum Her Şeye Sahip Olsun İstiyorum
Bazı aileler çocuklarına çok düşkün olduğunu ve onların hayatta her şeye sahip olmasını arzu ettiklerini söyler. Aslında bunu hepimiz isteriz. Ancak sınırsız sahip olma yada sonsuz mutluluk yoktur!
Bu şekilde düşünen ebeveynler, çocuk üzerinde otorite kuramazlar ve çocuğu aşırı rahat yetiştirirler. Bu aileler “aşırı serbest tutuma sahip ebeveynler” olarak adlandırılır.
Mesela 3 yaşındaki bir çocuğa tablet veya telefonda sınırsız oyun oynama veya sınırsız çizgi film izleme hakkı verirler. Her ne kadar bu çok yanlış bir davranış olsa da ve uzun vadede çocuğa çok zararlı olsa da, çocuğunun o an içinde mutlu olduğunu düşünerek bu konuda kısıtlamazlar. Hatta çocuğun, oynama süresi kararını kendisinin vermesine olanak tanırlar.
Okul Öncesi Eğitimde Birlikte Hareket Etmeyi Öğrenirler
Okul öncesi eğitimde, birlikte hareket etme davranışı vardır. Yani öğretmen, çocukların birlikte aktiviteler yapmasını ister. Sosyal disiplin oluşturur.
Evde sınırsız imkanlara sahip olan ve her istediği anda istediğini yaptıran bir çocuk neden uyum sağlamak zorunda olsun ki, neden zorlansın ki...
Kurallara uyma davranışı önce evde öğrenilmeli, sonra okulda pekiştirilmelidir. Evde sınır koymamış ebeveynlerin çocukları, okula uyumda sorun yaşar. Bu da ortaya okul fobisi olarak çıkar.
Çocuk, sınıfta uyumlu hareket etmeyi ve kuralları öğrenmelidir, çünkü ilkokula tam olarak hazırlanmalıdır. Özellikle 2-3 yaşını doldurmuş ve temel bakımı tamamlanmış çocuk okul öncesi eğitime başlamalıdır. Çünkü artık evde anne ve/veya bakımvereninin çocuğa vereceği, öğreteceği çokça şey kalmıyor.
Ve çocuk, sosyal disiplini sınıf içinde kazanır. Bu nedenle de okul öncesi eğitime başlatılmalıdır.
Başka Sebepler de Olabilir
Bahsettiğim sebeplerden başka nedenlerle de oluşabilir okul fobisi.
Mesela evde küçük kardeşi varsa okula giden çocuğun, onu kıskandığı ve annesiyle onu yalnız bırakmak istemediği için okula gitmek istemez.
Ya da baba, anneye şiddet uyguluyorsa ve annesinin güvende olduğunu hissetmiyorsa, onu yalnız bırakmak istemez.
Okulda sorun yaşıyorsa orda bulunmak istemez.
Bir başka sebepte çocukta dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu vb öğrenme güçlükleri var ise çocuk zorlandığı için ve yetersiz kaldığını gördükçe, peşinen okuldan kaçmak ister. Bu tutum, en küçük çocukta da böyledir, ergende de böyledir.
Aile İçinde Eşit Otorite Kurun
Ebeveynler, çocuklar arasında eşit otorite sağlamalıdır. Yani evde 2 çocuk varsa ve bu çocuklardan biri derslerinde başarılı ama diğeri değilse, bu çocuklara karşı ailenin tutumu eşit olmalıdır. Eğer başarılı olan okula gitmeme konusunda daha özgürse ve zaten yetersiz diye okula gitmesi için diğer çocuğa baskı yapıyorsanız, çocuğun okul fobisi, onu daha da çok zorlayacaktır. Halbuki eşit tutum gösterilse ve başarılı kardeşi de ona destek olsa, okul korkusunu yenmesi kolaylaşır.
Her Gün Okula Gitmek Sorumluluktur
Tabii ki söylemeden geçemeyeceğim; okula düzenli gitmek bir sorumluluktur. Çocuğunuza sorumluluklarını doğru kazandırmak için okula her gün gönderin. Gerçekten geçerli bir sebep olmadıkça okula gitmeme talebine izin vermeyin.
Bu konuda kendinizi de eğitin; okul öncesindeki çocuğunuzun dahi okul programı günlerine, tatil vb programlar koymayın, her gün okula gönderin.
“Büyük annesi geldi diye okula göndermedim” dememelisiniz. Bugün düzenli okula gitmeyi öğrenemeyen çocuk, büyüdüğünde de kolayca devamsızlık yapar. Ayrıca küçük çocukların, birkaç günü evde geçirince, okula uyumdaki zorlanmaları tekrarlar.
Okul Fobisini Gidermek İçin Neler Yapalım
• Çocuğu okul öncesi eğitime göndermek önemlidir.
Okul öncesi eğitime giden çocukların ilerideki yaşamlarında daha başarılı olduğu, daha iyi sosyalleşebildikleri ve daha az okul korkusu yaşadıkları bilinmektedir.
7 yaşı bekleyerek, okula başlamak için geç kalmayın.
• Çocuğunuzun evde bazı sorumlulukları öğrenmesi gerekir. Küçük işler verilerek sorumluluk duygusu kazanması sağlanmalıdır. Mesela odasını toplamasını öğretin.
• “Dışarısı kötü” deyip evde oturtmak yerine arkadaş kazanmasına izin vererek, akran ilişkilerini destekleyin.
• Okul başlamadan okulu gidip gezmek, okul malzemelerini birlikte seçmek çocuğun okula karşı heyecanını arttırır.
• Evde okul hakkında olumlu konuşmalar yapın.
Eğitimin önemini hissettirin.
• Çocuğunuzla okul korkusu hakkında konuşun. “Ne var korkacak” demek yerine, “demek korkuyorsun” deyip duygularını anladığınızı gösterin. Nasıl çözüm yolları geliştirebileceğinizi birlikte bulun.
• Kaygı bulaşıcıdır. Eğer siz kaygılarınızı belli ediyorsanız çocuk da böyle hissedecektir. Bu konuda kendinize öz eleştiri yapın, önce kendinizden başlayın.
• Tatlı sert olun ama okula gidileceği konusunda kesin kararlı davranın; “haydi tamam, bugüncük bir şey olmaz”ların arkası kesilmeyecektir.
• İlk günler sınıfta oturmanız gerekirse, kademeli olarak sınıftan sandalyenizi uzaklaştırın.
• Çocuğu suçlamayın, küçük düşürücü konuşmalar yapmayın. Okula neden gidilmesi gerektiği anlatın.
• Çocuğunuza karşı aşırı toleranslı davranan yakınlarınız varsa (anneanne, dede gibi) onlarla bu durum hakkında konuşun ve ortak bir disiplin belirleyin. Söz birliği yapın.
• Çocuğunuz okuldan geldiğinde o gün okulda yaptıkları hakkında konuşun. Onu kesmeden, ilgiyle dinleyin.
• Soruna çözüm bulamıyorsanız bir uzmandan yardım alın. Sorunu ertelemeyin.
Mutlu ve başarılı günler dileklerimle…
Uzm Psk Dan Çisem Uzun
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Okula Gitmek İstemiyorum!" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Çisem UZUN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Çisem UZUN'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
4 Beğeni 
Yazan Uzman
|
okul, okul fobisi, okul korkusu, çocuklarda okul korkusu, çocuklarda okul fobisi, okul öncesi fobi, ilkokulda okul fobisi, okula gitmek istememe, küçük yaşta okul fobisi, okul kaygısı, ergenlerde okul fobisi, ergenlerde okul kaygısı, ergenlerde okul korkusu
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
