2007'den Bugüne 92,259 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Total Protez Ölçüsünde Püf Noktalar
MAKALE #1933 © Yazan Dt.Ersoy ALICI | Yayın Aralık 2008 | 63,172 Okuyucu ÇOK OKUNUYOR
Diş hekimliğinde klinik uygulamalar içerisinde en az hasta memnuniyeti sağlayan,ilk kez protez kullananlar için çoğunlukla hayal kırıklığı yaratan ,diş hekimlerinin en çok eleştiriye maruz kaldığı işlem total protez vakalarıdır.Özdemir A.K.ve arkadaşlarının yapmış olduğu hareketli protezlerde hasta memnuniyetini araştıran çalışmalarında,uygun protez vakalarında konuşma ve çiğneme fonksiyonlarında,sırası ile;%6.1 ve%24.5 hasta memnuniyetsizliği varken,stabilite ve retansiyon hatalarında yine konuşma ve çiğneme fonksiyonlarında,sırası ile;%22.2 ve%50.0 hasta memnuniyetsizliği ortaya çıkmıştır.(1)

Total protez de ilk adım,destek ve tutuculuk için gerekli sınırların ölçü içerisinde kalmasını sağlamak,anatomik yapıların birebir ölçüsünü almaktır.Ayrıca çevre hareketli dokuların yapılacak protezle uyumunu da modele aktarmaktır.

En başta ölçü alınmadan önce klinik değerlendirme için ağız içi muayenesi yapılır. Dikkate alınması gereken önemli noktalar;
-Kretler arası ilişki
-Kretlerin paralelliği
-Alveol kret ve kavsinin şekli
-Maksiller ve mandibuler kret boyutu ve rezorbsiyon derecesi
-Labil kretlerin varlığı
-Vestibül'ün derinliği
-Sert damağın kavsi ve yüzey özellikleri
-Sert ve yumuşak damak birleşim çizgisi ve yumuşak damağın eğimi
-Keratinize mukozanın değerlendirilmesi
-Andırkatlı alanlar,torus ve ekzostozlar
-Dil,tükrük ve ağız tabanının değerlendirilmesi(2)

Yanlış ölçüden kaynaklanan sorunlar çoğu zaman protezin tekrarını gerektirir, bu da hem size hem de teknikere emek, malzeme ve zaman kaybı olarak geri döner. Ayrıca hasta memnuniyetsizliği de çabası.Netice itibari ile yenilenen bir protez zedelenen itibarınızla beraber maddi manevi çok şey kaybetmenize neden olur.(3)

Ölçü işleminin yapılmasındaki amaç sadece tutuculuk değil, alveol kretlerinin korunması, azami destek sahasının tespiti, estetiğin sağlanması ve daha iyi bir stabilite. Alveol kretlerinin korunabilmesi için ölçü yüzeyinin mümkün olduğunca geniş bir alanı içermesi gerekir.Bunun nedeni kemik dokusunun her bir birim alanına gelen basıncın azaltılabilmesi ve böylece rezorbsiyona yol açabileceği ihtimaline karşı alveol kretinin tahribini engellemektir.Aralıklı basınç kemiğin bütünlüğünü korumasında yararlı iken,devamlı basınç kemik rezorbsiyonunu artırdığı söylenebilir.(2)ideal alınmış ölçü ve artikülasyon kayıtları alveol kretlerinin korunmasını,protezlerin daha uzun süre retansiyon ve stabilitelerinin devamını sağlar.

Zaman içerisinde diş ve alveol kemiğinin desteğinden yoksun kalan bir insanın; yanak ve dudakları çöker, görünümü bozulur. Fonksiyonel kas hareketlerine göre özel ölçü kenarlarına stenç konarak ölçü kenarlarının kalınlaştırılması bu durumu önler ve kısmen eski estetiğini sağlar.(2)

Tutuculuğun sağlanması ölçü işlemiyle başlar. Kenarlardan içeri hava sızmayacak şekilde hermetik kapanış, mukoza ile ölçü yüzeyinin çok yakın teması ve mümkün olan en geniş alanın kaplanması tutuculuk için en önemli faktörlerdir. Bu sayede daha çok vertikal kuvvetlere karşı protezin ölçü yüzeyinden ayrılması önlenmeye çalışılır(2).
Genelde alt protezlerin ölçü yüzeyinin en az yarısı hareketli dokular üzerine oturur. Çevre dokuların hareketliliği protezin retansiyonunu bozar ve protez kenarlarının hermetik olarak kapatılabilmesini zorlaştırır.(2)

Aşırı rezorbsiyona uğramış kretlerde ölçü yüzeyi çok azalmıştır ve bazen sert doku kısmı sadece ince bir hattan ibarettir. Doğal ölçü yüzeyi sınırları tamamen kaybolmuştur. Ölçü yüzeyi sınırlarını kullanarak tutuculuk sağlama olanağı mümkün değildir. Böyle durumlarda yapılabilecek tek şey, protezin ancak dil dudak ve yanak kasları yardımı ile yerinde tutulabilmesini sağlamaktır. Bu Fish’in önerdiği gibi, cilalı yüzeylerin çevre dokuları ile tam bir uyum içerisinde şekillendirilmesi ile olur.

Kötü uyumlu ve kenarları uzun olan protezlere mukoza fibröz doku hiperplazisi şeklinde cevap verir. Kenar kısalığıda protezin tutuculuğunu ve stabilitesini, kullanım rahatlığını önemli ölçüde etkiler.

Protez kaide plağı ile dokular arasında yakın bir temas elde edilebilmesi için net ve güzel bir ölçü işlamin başlangıcını oluşturur.Protezi yerinden oynatan,hareketlenmesine neden olan kuvvetleri elimine etmek için kenar uzunlukları saptanarak,hava girişini engelleyecek hermetik kapama sağlanır. Peki bu nasıl olacak? Nelere dikkat etmeliyiz? Gözümüzden kaçan ne? Nerde hata yapıyoruz? Doğru bildiğimiz yanlışlar varmı?

Her şeyden önce kullanılacak kaşık mümkünse anatomik ölçü kaşıkları(1.ölçü için)olmalı.1.ölçüde anatomik ölçü kaşıklarının kullanımı 2.ölçüde yaşayacağımız pek çok sorunlarıortadan kaldırır. İlk ölçü en önemli referansımızdır.

Kullanılan ölçü madeleri basınç yapmayan bir madde olmalıdır.

Ölçü malzemesinin uygun oranlarda ve homojen karıştırıldığından emin olmalısınız. Renk dalgalanmaları tam karışmadığının göstergesidir.(3)

Koyu kıvamda hazırlanmış alginant hareketli mukozada yaptığı basınçtan dolayı oldukca kalın ve uzamış ölçü kenarlarına, frenulumların silikleşmesine neden olur.Daha akıcı,yumuşak kıvamla gerçek sınırlara daha yakın bir model elde edilmiş olur.
Ölçü iyi bir aydınlatma altında tüm detayları gözden geçirilmelidir. Elde edilen model izole edilir, andırkatlı alanlar doldurulur.

Orta hatta kaşığın, deliklerden bakılarak ölçünün kaşıktan ayrılıp ayrılmadığı kontrol edlmelidir. Yine ölçü malzemesinin kaşığın kenarlarından ayrılıp ayrılmadığı kontrol edilmelidir. Taşan ölçü maddesi kaşığın kenarları üzerine yatırılarak ölçünün kenarlardan ayrılması önlenebilir.(4)

Kullanılan 2. ölçü kaşığının akrilik'ten hazırlanması optimal fayda sağlar. Hazırlanan soğuk akrilik hamuru tabaka halinde modele adapte edilir. Kenarların çok ince olmamasına dikkat edilmelidir.Özel akrilik kaşığın tüm kenarları 1-2 mm kısa olacak şekilde hazırlanır.
Alt protezde kaide plağı retromolar papili (craddock’un tabiri ile armut biçimindeki kabartı)kaplaması gerekir.

Alt çenede dil gerisi bölgesinin ölçüsü alınırken hasta yutkunmalı veya dilini dudağına temas ettirecek şekilde çıkarmalıdır.
Yine dil gerisinden oldoğu gibi dilaltına uzatılan kanatlarlada protezin retansiyonu artırılabilir.

Protez kanatları retromolar bölge ile yanak arasındaki yanak cebine uzatılarakta yüzey artışı sayesinde adezyon kuvvetinin artması sağlanır.(2)
Kenarları şekillendirmek amacıyla kullandığımız stenç gibi malzemeler hareketli bölgelerde baskı yapmamalıdır. Isıtma sırasında stenç'i kesinlikle yakmayın, özelliğini kaybeder.Stenç 'in her uygulanışında kaşığın vakum yapıp yapmadığı kontrol edilmeli,vakum bozulduğu anda son eklenen stenç yeniden düzenlenmelidir.Stenç'i aşırı miktarda uzun aralıklarla yığmamak gerekir.
Labil kretlerde mümkün olduğunca mukostatik ölçü alınmalı,dudak ve yanakları aşırı hareketlendirmekten kaçınmalı.Maksiller dudak frenulumun net belirlenmesi için biraz zorlamak gerekebilir.Vestibül frenulumların net çıkması için yanak yukarı ve geri hareket ettirilmelidir.

Alt çenede özellikle aşırı rezorbe kretlerde , kaşık üzerine parmak basıncının zorluğundan,kaşık üzerinde ufak bir ekleme yapmak(2.premolar bölgesine) işi kolaylaştıracaktır.(3)

Ölçü kenarlarında keskin kenarlar hava boşlukları olmamalı, yuvarlak ve düzenli bir kenar hattı sağlanmalı.

Üst çene palatinal'de tükrük dikkatli bir şekilde izole edilmeli, aksi takdirde damakta ölçü netliğini bozar.

Maksillada pterigomaksiller çentik,pos-dam sahası ve A hattının,mandibulada sublingual bölgelerin,ölçede net bir şekilde gözükmesi gerekir
Aşırı rezorbe kretlerde Neil tekniği kullanılabilir. Burada lingual kanatlar farenkse doğru uzatılarak ölçü alınır.(ölçü tekniğinin detayını (ve diğer rezorbe kretlerde ölçü tekniğini) prof.dr. S.Çalıkkocaoğlu’nun Tam protez kitabı 1.cildinde bulabilirsiniz.)(2)

Son dönem cok kullanılmaya başlanan polieterlerdende kısaca bahsetmek istiyorum. Ekonomik olmamasına rağmen son derece rahat bir kullanım sağlamaktadır.
En önemli özelliği su sever(hidrofilik)olmaları. Polimerizasyon aljinant ve silikonlardaki gibi karıştırma anından başlayarak yavaş yavaş gelişeceğine aniden başlar ve bir anda sertleşiverir(snapset özelliği).Böylece hekimin tutuşuna göre ölçü deforme olmaz. Donma anına kadar ölçü yüzeyine yerleşimi ayarlanabilir.

Tiksotropik özelliği, basınç altında sıvılaşması, ağız içerisinde ölçü maddesinin kontrollü olarak uygulanabilmesini, kontrolsüz olarak akmamasını,damlamamasını sağlar.
En önemli dezavantajı ise elastik özelliğinin az olmasıdır. Ölçü elastikiyetinin istendiği durumlarda tercih silikonlar olmalıdır.

Polieterler su seven özelliğinden dolayı ölçü alındıktan sonra kuru olarak saklanmalıdır. Ölçü alındıktan sonra dezenfeksiyon işlemi(örneğin %2 lik glutaraldehit) uygulandıktan sonra suyla yıkanıp kurutulur.Bu ölçüler 1-2 hafta süresince saklanarak tekrar tekrar model elde etmek amacıyla kullanılabilir.

Ölçüyü dökmeden önce hafif ıslatmakta fayda var,bu sayede modelin suyunu çekmesi önlenmiş olur.Bu su sever özelliğinden kaynaklanır.Elde edilen modeller gayet net ve kalitelidir.(3,4)

Son olarak şunuda tekrar ilave etmek istiyorum,kendimizi ve teknikeri korumak için ölçülerin dezenfeksiyonu zorunludur.Yapılan istatiksel incelemelerde dezenfeksiyon solusyonlarının ölçü maddesinin boyutsal stabilitesi üzerine anlamlı bir etkisi tesbit edilmemiştir.(5)

KAYNAKLAR

1-Özdemir A.K.,Taşveren S.Tuncel A.,Bazı klinik özelliklerin hareketli protez memnuniyetine etkisinin değerlendirilmesi.Cumhuriyet üniversitesi dişhekimliği fak.derg.cilt 5,sayı 1,2002)
2-Prof.dr.Çalıkkocaoğlu S.Tam protezler.İstanbul üniversitesi dişhekimliği fakültesi yayınları,cilt 1,281-283
3-Ruhi kulez
4-Dental Protez ¼ 2007
5-Akgüngör G.Balkaya N.C. Dişhek.Derg.Eylül 2002,47:230-235,238
6-www.3m.com
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Total Protez Ölçüsünde Püf Noktalar" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dt.Ersoy ALICI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dt.Ersoy ALICI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     6 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Dt.Ersoy ALICI
Bartın
Diş Hekimi
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi8 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Dt.Ersoy ALICI'nın Makaleleri
► Total ve Parsiyel Protez Nedir? Dr.Dt. Halil Murat TAŞCI
► Sabit Protez Dr.Dt. Nihat TANFER
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Total Protez Ölçüsünde Püf Noktalar' başlığıyla benzeşen toplam 34 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
--
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


15:11
Top