Emdr Terapi Nedir?
EMDR açılımı Eye Movement Desensitization and Reprocessing yani Türkçeye çevirisi ile; Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme terapisidir. Olumsuz yaşam deneyimleri sonucu ortaya çıkan belirtileri ve duygusal sıkıntıları iyileştirmeye yardımcı olan bir psikoterapi yöntemidir.
Birçok kişi için terapi süreci ve ruhsal acıların iyileşmesi için uzun bir zamana ihtiyaç duyulacağı şeklinde genel bir önyargı içindedir. EMDR terapisi ise bu görüşün aksine beden nasıl ki fiziksel bir yarayı iyileştirebiliyorsa zihnin de psikolojik yaraları iyileştirebileceğini öne sürer.
Herkesin geçmişinde büyüklü küçüklü travma deneyimleri olabilmektedir. Deprem, savaş, göç, kayıplar, taciz, tecavüz, kazalar gibi travmalar olabileceği gibi çok göze çarpmayan ama süreklilik sergileyerek kişiyi ilerleyen yaşantısında olumsuz etkileyebilecek travmalardan ya da travmatik anılardan bahsedebiliriz. Bunlar zihinde meydana geldiği günkü duygu, düşünce, duyumlar ve değerlendirmelerle kaydedilir. Üzerinden uzunca süreler geçse dahi aynı canlılıkta olur ve onları yeniden yeniden yaşantılarız. Ayrıca bize vermiş olduğu rahatsızlık hissi dün yaşanmışçasına yeni ve acı verici olabilmektedir. Bu vakte kadar gelen klinik deneyim bize gösteriyor ki çoğu psikolojik problemin temelinde travmatik yaşantıların etkileri vardır. İnsanlar fiziksel yaralar aldıkları gibi psikolojik yaralar da almaktadırlar. Beyin doğal yapısı ve uygun koşullarla birlikte bu yaraları iyileştirmesi beklenir. Bu doğal bir eğilim ve işleyiştir. Ancak bu mekanizma her zaman olması gerektiği gibi işlemez. Bazı durumlarda bu doğal iyileşme süreci bazı nedenlerden ötürü kesintiye uğrar. Bunu benzetecek olursak, tıpkı fiziksel yarayı uygun, steril bir ortamda tutamazsak ve diğer olumsuz dış etkilerden koruyamazsak o yaranın iyileşme süreci aksadığı gibi, aynı şekilde yaşanan olumsuz olayın yol açtığı psikolojik yaralanma da uygun olmayan koşullarda kendi kendini iyileştiremez. Travmatik yaşantılar için ne zaman meydana geldiği, ne kadar devam ettiği, sosyal destek ya da uzman yardımı alınıp alınmadığı, olumsuz yaşantının kişi için olan anlamı, travmatik yaşantı/yaşantılardan sonrasında kişinin çevresine adapte olup olamadığı gibi değişkenler kişinin travmaya vereceği cevap üzerinde etkili olmaktadır. Kişinin şimdiki zamanda yaşadığı bir takım tetikleyici olaylar ya da durumlar, geçmişte olan ve kişi için halen bir sıkıntı kaynağı olan olumsuz düşünceleri, sahneleri, duyguları ve beden duyumlarını harekete geçirebilmektedir. Normal bir iyileşme sürecinde, geçmişteki olumsuz bir olayı hatırlayabiliriz fakat o olayın duygusal içeriğini ve bize verdiği rahatsızlık hissini o olayın yaşandığı günkü kadar hissetmeyiz. Her şeyin yolunda gittiği süreçte beyin kişinin yaşadığı olumsuz yaşantının etkilerini zamanla işler. Bunun sonucunda kişi eski travmatik olayı hatırlasa da bu olayla ilgili ya çok az rahatsızlık duyar ya da rahatsızlık duymaz. İşte bu doğal bilgi işleme süreci tıkanıklığa uğradığında yaşanan olumsuz olay ya da olaylarla ilgili resim, düşünce ve duygular işlenmeden kalırlar. Süreçteki bu aksaklık kişide geçmişin etkisinden kurtulamama hissini yaratır. Bu anılar sağlıklı süreçten geçmez ve beyinde farklı bir şekilde depolanır.
Literatür çalışmalarına bakıldığında görüntüler, sesler, tadlar, duygular gibi deneyimler kendimiz ya da çevremizle ilgili inançlarla bağlanmaktadırlar (Protinsky ve ark. 2001). Beyin görüntüleme çalışmalarına göre travmatik anılar ve onların duygusal bileşenleri beynin sağ yarım küresinde rahatsız edici duyular şeklinde depolanmaktadır. Bu anılar ve duygusal bileşenler, beynin iki yarım küresinde doğru işlenip gerçeğe uygun hale gelmesi gereklidir (Protinsky ve ark. 2001). İşte EMDR' de beynin sağ ve sol yarım kürelerini aynı anda harekete geçiren göz hareketleri ya da çift taraflı uyarım biçimleri(ses ya da dokunma) seçilerek, yarımküreler arası ileri ve geri bilgi aktarımı kolaylaştırılmaktadır. Böylece duygu ve nedenini tekrar işleyerek bütünleşme sağlanmaktadır (Shapiro 1995).
EMDR' nin amacı, kişinin olumsuz deneyimi ile ilgili bilgiyi hızlı bir şekilde işlemesini sağlamaktır. Psikolojik problemlerin birçoğunda sorun, olumsuz olayın olmasından ziyade bu olayla ilgili olumsuz duyguların uygun olarak işlenememesi ile ilgilidir. EMDR ile çift yönlü uyarma sırasında, danışandan onda rahatsızlık yaratan sahne, kendi ile ilgili taşıdığı olmuşuz düşünce, olayı hatırladığı zaman hissettiği duygu ve beden duyumsamasına odaklanması istenir. Bu süreç sonucunda geçmişte bir takım nedenlerden dolayı harekete geçmekte yetersiz kalmış olan adaptif bilgi işleme süreci harekete geçer ve geçmişte yaşanan olumsuz olay ya da durumun yol açtığı duygusal rahatsızlığın kaldığı yerden işlenmesi sağlanır. Burada amaç sadece danışanın duyduğu sıkıntıyı azaltmak değil, bununla birlikte geçmişteki olumsuz olay ya da durumla ilgili negatif inancının (örn. Ben yetersizim) yeni bir pozitif inanç (örn. yeterliyim) ile yer değiştirmesi ve danışanın davranışsal değişimlerle, yeni farkındalıklarla hayatında uygun seviyede işlevsellik göstermesini sağlamaktır. EMDR tedavisi tek bir travma söz konusu olduğunda 1 ila 4 seans arasında, sonuçlanabildiği gibi daha zor problemler söz konusu olduğunda tedavinin süresi uzayabilmektedir.
Travma ile ilgili psikolojik sıkıntıların tedavisinde ve panik bozukluk, anksiyete bozuklukları, obsesif kompülsif bozukluk (OKB), fobiler, performans kaygısı, yas, madde bağımlılığı gibi bozuklukların tedavisinde EMDR birçok kurum tarafından kabul edilen bir psikoterapi yöntemidir. Amerikan Psikiyatri Derneği Akut Stres Bozukluğu ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu Uygulama Kılavuzu (American Psychiatric Association Practice Guideline for the Treatment of Patients with Acute Stress Disorder and Posttraumatic Stres Disorder, 2004) EMDR'nin akut ve kronik travma sonrası stres bozukluğu ile ilgili semptomların iyileştirmesindeki etkinliğini onaylamıştır. EMDR’ ın Prozac ile karşılaştırılmasında EMDR tedavisi alan hastaların, tedavinin bitiminden sonra bile iyileşmeye devam ettiği, Prozac kullananların çoğunun ise yeniden semptomatik olduğu görülür (Van Der Kolk ve ark., 2007).
KAYNAKÇA
EMDR Türkiye- www.emdr-tr.org
Ebru Sinici ve ark., Akut Stres Bozukluğunda Bir Müdahale Tekniğinin Uygulanabilirliği: Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR), 2009, New/Yeni Symposium Journal, cilt 47, sayı 4.
Grand D., Işık Hızında Duygusal İyileşme - EMDR, Kuraldışı Yayıncılık, İstanbul, 2005.
Birçok kişi için terapi süreci ve ruhsal acıların iyileşmesi için uzun bir zamana ihtiyaç duyulacağı şeklinde genel bir önyargı içindedir. EMDR terapisi ise bu görüşün aksine beden nasıl ki fiziksel bir yarayı iyileştirebiliyorsa zihnin de psikolojik yaraları iyileştirebileceğini öne sürer.
Herkesin geçmişinde büyüklü küçüklü travma deneyimleri olabilmektedir. Deprem, savaş, göç, kayıplar, taciz, tecavüz, kazalar gibi travmalar olabileceği gibi çok göze çarpmayan ama süreklilik sergileyerek kişiyi ilerleyen yaşantısında olumsuz etkileyebilecek travmalardan ya da travmatik anılardan bahsedebiliriz. Bunlar zihinde meydana geldiği günkü duygu, düşünce, duyumlar ve değerlendirmelerle kaydedilir. Üzerinden uzunca süreler geçse dahi aynı canlılıkta olur ve onları yeniden yeniden yaşantılarız. Ayrıca bize vermiş olduğu rahatsızlık hissi dün yaşanmışçasına yeni ve acı verici olabilmektedir. Bu vakte kadar gelen klinik deneyim bize gösteriyor ki çoğu psikolojik problemin temelinde travmatik yaşantıların etkileri vardır. İnsanlar fiziksel yaralar aldıkları gibi psikolojik yaralar da almaktadırlar. Beyin doğal yapısı ve uygun koşullarla birlikte bu yaraları iyileştirmesi beklenir. Bu doğal bir eğilim ve işleyiştir. Ancak bu mekanizma her zaman olması gerektiği gibi işlemez. Bazı durumlarda bu doğal iyileşme süreci bazı nedenlerden ötürü kesintiye uğrar. Bunu benzetecek olursak, tıpkı fiziksel yarayı uygun, steril bir ortamda tutamazsak ve diğer olumsuz dış etkilerden koruyamazsak o yaranın iyileşme süreci aksadığı gibi, aynı şekilde yaşanan olumsuz olayın yol açtığı psikolojik yaralanma da uygun olmayan koşullarda kendi kendini iyileştiremez. Travmatik yaşantılar için ne zaman meydana geldiği, ne kadar devam ettiği, sosyal destek ya da uzman yardımı alınıp alınmadığı, olumsuz yaşantının kişi için olan anlamı, travmatik yaşantı/yaşantılardan sonrasında kişinin çevresine adapte olup olamadığı gibi değişkenler kişinin travmaya vereceği cevap üzerinde etkili olmaktadır. Kişinin şimdiki zamanda yaşadığı bir takım tetikleyici olaylar ya da durumlar, geçmişte olan ve kişi için halen bir sıkıntı kaynağı olan olumsuz düşünceleri, sahneleri, duyguları ve beden duyumlarını harekete geçirebilmektedir. Normal bir iyileşme sürecinde, geçmişteki olumsuz bir olayı hatırlayabiliriz fakat o olayın duygusal içeriğini ve bize verdiği rahatsızlık hissini o olayın yaşandığı günkü kadar hissetmeyiz. Her şeyin yolunda gittiği süreçte beyin kişinin yaşadığı olumsuz yaşantının etkilerini zamanla işler. Bunun sonucunda kişi eski travmatik olayı hatırlasa da bu olayla ilgili ya çok az rahatsızlık duyar ya da rahatsızlık duymaz. İşte bu doğal bilgi işleme süreci tıkanıklığa uğradığında yaşanan olumsuz olay ya da olaylarla ilgili resim, düşünce ve duygular işlenmeden kalırlar. Süreçteki bu aksaklık kişide geçmişin etkisinden kurtulamama hissini yaratır. Bu anılar sağlıklı süreçten geçmez ve beyinde farklı bir şekilde depolanır.
Literatür çalışmalarına bakıldığında görüntüler, sesler, tadlar, duygular gibi deneyimler kendimiz ya da çevremizle ilgili inançlarla bağlanmaktadırlar (Protinsky ve ark. 2001). Beyin görüntüleme çalışmalarına göre travmatik anılar ve onların duygusal bileşenleri beynin sağ yarım küresinde rahatsız edici duyular şeklinde depolanmaktadır. Bu anılar ve duygusal bileşenler, beynin iki yarım küresinde doğru işlenip gerçeğe uygun hale gelmesi gereklidir (Protinsky ve ark. 2001). İşte EMDR' de beynin sağ ve sol yarım kürelerini aynı anda harekete geçiren göz hareketleri ya da çift taraflı uyarım biçimleri(ses ya da dokunma) seçilerek, yarımküreler arası ileri ve geri bilgi aktarımı kolaylaştırılmaktadır. Böylece duygu ve nedenini tekrar işleyerek bütünleşme sağlanmaktadır (Shapiro 1995).
EMDR' nin amacı, kişinin olumsuz deneyimi ile ilgili bilgiyi hızlı bir şekilde işlemesini sağlamaktır. Psikolojik problemlerin birçoğunda sorun, olumsuz olayın olmasından ziyade bu olayla ilgili olumsuz duyguların uygun olarak işlenememesi ile ilgilidir. EMDR ile çift yönlü uyarma sırasında, danışandan onda rahatsızlık yaratan sahne, kendi ile ilgili taşıdığı olmuşuz düşünce, olayı hatırladığı zaman hissettiği duygu ve beden duyumsamasına odaklanması istenir. Bu süreç sonucunda geçmişte bir takım nedenlerden dolayı harekete geçmekte yetersiz kalmış olan adaptif bilgi işleme süreci harekete geçer ve geçmişte yaşanan olumsuz olay ya da durumun yol açtığı duygusal rahatsızlığın kaldığı yerden işlenmesi sağlanır. Burada amaç sadece danışanın duyduğu sıkıntıyı azaltmak değil, bununla birlikte geçmişteki olumsuz olay ya da durumla ilgili negatif inancının (örn. Ben yetersizim) yeni bir pozitif inanç (örn. yeterliyim) ile yer değiştirmesi ve danışanın davranışsal değişimlerle, yeni farkındalıklarla hayatında uygun seviyede işlevsellik göstermesini sağlamaktır. EMDR tedavisi tek bir travma söz konusu olduğunda 1 ila 4 seans arasında, sonuçlanabildiği gibi daha zor problemler söz konusu olduğunda tedavinin süresi uzayabilmektedir.
Travma ile ilgili psikolojik sıkıntıların tedavisinde ve panik bozukluk, anksiyete bozuklukları, obsesif kompülsif bozukluk (OKB), fobiler, performans kaygısı, yas, madde bağımlılığı gibi bozuklukların tedavisinde EMDR birçok kurum tarafından kabul edilen bir psikoterapi yöntemidir. Amerikan Psikiyatri Derneği Akut Stres Bozukluğu ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu Uygulama Kılavuzu (American Psychiatric Association Practice Guideline for the Treatment of Patients with Acute Stress Disorder and Posttraumatic Stres Disorder, 2004) EMDR'nin akut ve kronik travma sonrası stres bozukluğu ile ilgili semptomların iyileştirmesindeki etkinliğini onaylamıştır. EMDR’ ın Prozac ile karşılaştırılmasında EMDR tedavisi alan hastaların, tedavinin bitiminden sonra bile iyileşmeye devam ettiği, Prozac kullananların çoğunun ise yeniden semptomatik olduğu görülür (Van Der Kolk ve ark., 2007).
KAYNAKÇA
EMDR Türkiye- www.emdr-tr.org
Ebru Sinici ve ark., Akut Stres Bozukluğunda Bir Müdahale Tekniğinin Uygulanabilirliği: Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR), 2009, New/Yeni Symposium Journal, cilt 47, sayı 4.
Grand D., Işık Hızında Duygusal İyileşme - EMDR, Kuraldışı Yayıncılık, İstanbul, 2005.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Emdr Terapi Nedir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Tuba GÜR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Tuba GÜR'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
emdr terapi, emdr nedir, travma sonrası stres bozukluğu, emdr kullanım alanları, emdr, kaygı bozukluğunda emdr, göz hareketleri ile duyarsızlaştırma
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
