2007'den Bugüne 92,232 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,964 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Hipofiz Yetmezliği (Hipopituitarizm)
MAKALE #1986 © Yazan Prof.Dr.Metin ÖZATA | Yayın Aralık 2008 | 39,536 Okuyucu
HİPOFİZ BEZİNİN AZ ÇALIŞMASI (HİPOPİTUİTARİZM)

Hipofiz bezinin hasar görmesi sonucu hormonlarını salgılayamamasına hipofiz yetmezliği veya tıp dilindeki adıyla ‘’hipopituitarizm’’ denir. Hipofiz yetmezliği hipofiz bezinin hasar görmesi nedeniyle olabildiği gibi hipotalamustan salgılanan hormonların azlığı veya yokluğu sonucu da olabilir.

Hipofiz yetmezliği olunca hipofizden salgılanan hormonlar az salgılanacağı için diğer salgı bezlerinde de yetmezlik gelişir. Örneğin TSH az salgılandığı için tiroid bezi iyi çalışamaz ve tiroid hormon azlığı (hipotiroidi) oluşur. ACTH az salgılandığı için adrenal bez yetmezliği yani kortizol hormon yetmezliği oluşur. FSH ve LH az salgılanırsa yumurtalık veya testis iyi çalışamaz.

Hipofiz Yetmezliğinin Nedenleri:

1) Hipofiz bezindeki tümörler ve kraniofarinjioma isimli tümör: Hipofizdeki tümörlere adenom denir. Bunlar 1 cm den büyük ise hipofiz hormonlarında eksiklik başlar. Kraniofarinjioma tümörü de hipofiz yetmezliği yapar.
2) Doğum sırasında aşırı kanamaya bağlı hipofiz bezinin harap olması (Sheehan sendromu): doğum sonrası süt gelmez, adetler başlamaz, kıllar dökülür.
3) Sarkoidoz, hemokromatoz gibi hastalıkların hipofiz bezini tutması
4) Kafa travması geçirenlerde
5) Hipofize yönelik radyoterapi (ışın tedavisi) görenlerde 2 yıl sonra hipofiz yetmezliği gelişir.
6) Hipofiz ameliyatlarından sonra gelişebilir.

Hipofiz Yetmezliğinde Belirti ve bulgular:

Hipopituitarizmde klinik değişiklikler başlıca 2 farklı sebebe bağlıdır;
1. Hipofizde tümör varsa ona bağlıbaş ağrısı, görme alanı bozulması oluşur.
2. Hipofiz hormonu azlığına bağlı salgı bezi yetmezliğine bağlı şikayetler: İlerleyen hipopituitarizmde öncelikle büyüme hormonu ve FSH, LH eksilirken son dönemde TSH, ACTH ve ADH’da eksilme görülür. Ancak bu sırada değişiklik de olabilir. Yetişkinlerde büyüme hormonu eksikliğinin belirtileri silik olduğu için ilk belirtiler FSH ve LH hormon eksikliğine yani testis veya yumurtalık yetmezliğine ait olur.

FSH ve LH Eksikliği Belirtileri:

Menopoza girmemiş bir kadında FSH, LH eksilirse adet bozukluğu en erken bulgudur. Adet sıklığında azalma veya tamamen yok olması ve memeden süt gelmesi oluşabilir. Doğumdaki aşırı kanamadan dolayı hipofiz yetmezliği varsa prolaktin hormonu olmayacağı için süt olmaz. Ergenlik döneminde başlarsa koltuk altı ve seks organı civarında kıllanma olmaz. Penis ve testis gelişimi olmaz.

Erkeklerde libido azalması, ereksiyon bozukluğu ve sperm azlığı oluşur. Sakal tıraşı sıklığında azalma, yorgunluk, kas erimesi, bazen meme büyümesi, koku alma bozukluğu gelişebilir. Adolesan dönemde ergenliğe girmede gecikme ve ses incedir.

Büyüme hormon eksikliği

Çocuklarda doğumsal olarak sadece büyüme hormonu eksikliği daha fazla görülürken yetişkinlerde sıklıkla diğer hipofiz hormonlarında eksiklikle birlikte olur. Yetişkinlerde büyüme hormon eksikliğinde karında yağ toplanması, kas kitlesinde azalma, güçsüzlük, egzersiz kapasitesinde azalma, enerji azlığı, kendini kötü hissetme, depresyon, sosyal izolasyon görülür. Cilt ince ve kurudur Hem büyüme hormonu eksikliğine hem de seks hormon azlığına bağlı olarak yüzde ince kırışıklıklar olabilir. Çocukların boyları akranlarına göre kısadır.

TSH eksikliği
TSH eksikliğine bağlı tiroid yetmezliği (hipotiroidi) belirtileri yani soğuktan hoşlanmama, kabızlık, halsizlik, iştah azalması, kilo alma, ses kalınlaşması, depressif değişiklikler vardır. TSH eksikliğinde guatr görülmez.

ACTH eksikliği
ACTH eksikliğine bağlı olarak adrenal bez az çalıştığından, yani kortizol hormonu kanda az olduğu için halsizlik, iştahsızlık, bulantı, kusma, kilo kaybı, şeker düşüklüğü görülür. Bu hastalarda eğilip kalkmakla tansiyon düşmesi (hipotansiyon), nabız sayısında azalma (bradikardi) ve kas gücünde azalma vardır. Hastalarda bu şikayetler stresli bir durumda artar.

Prolaktin eksikliği:
Prolaktin eksikliğine bağlı tek belirti aşırı kanamalı doğum sonrası hipofiz bezi harap olan kadınlarda süt gelmemesidir.

ADH Hormon eksikliği:
Kafa travması veya beyin ameliyatları veya hipofiz ameliyatları sonrası geçici olarak ortaya çıkabilir. Bazı hastalarda kalıcıdır. ADH eksikliğinde hastalarda ağız kuruluğu, çok su içme, çok idrara çıkma oluşur.

Laboratuvar Bulguları:
Kansızlık (anemi), kan şekeri düşüklüğü, kanda sodyum düşüklüğü vardır. Kan yağları yükselir. Kemik erimesi sıktır.

Teşhis:
Tiroid hormonları, seks hormonları ve kortizol hormonları bir hastada düşükse hipofiz yetmezliği akla gelir.
Kesin teşhis için bazı testler yapılması gerekir.

Tedavi:
Eksik olan hormonlar yerine konur. Yani hangi hormon eksikse o hormon ilacı verilir. ACTH eksikliğinde kortizon ilaçları (hidrokortizon 20-30 mg/gün veya prednizolon 5-7,5 mg/gün veya metilprednizolon 4-6 mg/gün) hasta tarafından kullanılır. Operasyon, travma, enfeksiyon durumlarında bu doz 2-3 kat arttırılır.

TSH eksikliğinde levotiroksin ilacı kullanılır. Tedaviye cevap TSH ile değil klinik olarak ve serum tiroksin düzeyine göre yapılır.

FSH, LH eksikliği içinkadınlarda östrojen tedavisi yapılır. Yeterli östrojen tedavisi ile seks karakterleri oluşur ve kemik erimesi önlenir. Yine bu sayede kendini iyi hissetme sağlanır. Her adetin 12-25. günlerinde progesteron bileşikleri (medroksiprogesteron asetat 5-10 mg) eklenir. Östrojen tedavisi 50 yaşa kadar devam edilmelidir.

Erkeklerde libido ve ereksiyonun sağlanması, yeterli sakal gelişimi, kas gücünün sağlanması, osteoporozun önlenmesi ve tedavisi için 200-300 mg/3 haftada bir testosteron ilacı kas içine yapılır. Cilde yapıştırılan testosteron ilaçları da vardır. Çocuk isteyen hastalarda FSH, LH ilaçları kullanılır.

Büyüme hormonu eksikliğindeçocuklarda büyüme hormonu kullanılır. Son yıllarda aterosklerozu (damar sertliğini) azaltıcı ve vücut yağ dağılımını düzeltici etkileri nedeniyle büyüme hormonu eksikliği olan yetişkin hastalarda da büyüme hormonu tedavisi yapılmaktadır.


KAYNAK: Prof Dr Metin Ozata, Hormon Hastasının El Kitabı, Baskıda,
2. http://www.endokrinoloji.org


Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Hipofiz Yetmezliği (Hipopituitarizm)" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Prof.Dr.Metin ÖZATA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Prof.Dr.Metin ÖZATA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     4 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Metin ÖZATA Fotoğraf
Prof.Dr.Metin ÖZATA
İstanbul
Doktor "Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları"
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi4 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Prof.Dr.Metin ÖZATA'nın Makaleleri
► Hipofiz Adenomu Prof.Dr.Orhan ŞEN
► Hipofiz Tümörleri Dr.Kenan KIBICI
► Hipofiz Adenomları Prof.Dr.Hasan Çağlar UĞUR
► Hipofiz Nedır? ÇOK OKUNUYOR Prof.Dr.Metin ÖZATA
► Hipofiz Tümörleri Prof.Dr.Metin ÖZATA
► Hipofiz Bezi ve Hormonları Prof.Dr.Metin ÖZATA
► Hipofiz Adenomları (Pituiter Adenomlar) Doç.Dr.Cüneyt GÖÇMEZ
► Hipofiz Tümörleri Yada Adenomu Prof.Dr.Kadir KOTİL
► Bağışıklık Yetmezliği Prof.Dr.Cengiz KIRMAZ
► Prematür Over Yetmezliği (Poy) Prof.Dr.Ercan Mustafa AYGEN
► Rahim Ağzı Yetmezliği Prof.Dr.Cem TURAN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,964 uzman makalesi arasında 'Hipofiz Yetmezliği (Hipopituitarizm)' başlığıyla benzeşen toplam 18 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Hamilelikte Tsh Yüksekliği ÇOK OKUNUYOR Mayıs 2010
► İnsülin Direnci Diyeti ÇOK OKUNUYOR Mayıs 2010
► Naturel Zayıflama Mayıs 2010
► Metabolizma Diyeti Mayıs 2010
► Guatr Ultrasonu Mayıs 2010
► Guatr Biyopsisi Mayıs 2010
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


13:02
Top