2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Ya Beni Bırakırsa Onsuz Ben Ne Yaparım (Terk Edilme Kaygısı) ve Tedavisi
MAKALE #19927 © Yazan Psk.Erol AKDAĞ | Yayın Ekim 2018 | 9,010 Okuyucu
Bu şeması olan insanların bir takım ortak özellikleri vardır. Bu ortak özellikler şunlardır;

1. Suçlamaları durmadan eşlerinin (partnerlerinin) onlarla ilgilenmediği ve sonunda terk edecekleri üzerinedir. (Beni terk edeceğini biliyorum, beni özlemiyorsun, ayrı kalacağımız için memnunsun) Bir taraftan sevdikleri insanları kendilerinden uzaklaştırırlar, diğer taraftan da onlara yapışırlar. (Partnerleri de şunu düşünür benim başka insanla ilişki yaşadığımı düşünüyor. Bazen acaba isteyen o mu diye düşünüyorum. Niçin bu konu hakkında bu kadar çok konuşuyor? Şeklinde olmaktadır.)
2. Terk edilme şeması olan insanların temel karakteristik özelliklerinin başında Değişkenlik gelir. (Duygu durumları labil değil stabildir. Yani değişkendir.)
3. Kendilik değerleri uçtadır. (Büyük (grandiyöz, büyüklenmeci) ve küçük (nefret) iki ucu çok sık yaşarlar. İki uç arasında mekik dokurlar.
4. Tümden iyi veya tümden kötü olarak olaylara, kişilere bakarlar. (siyah beyaz görürler.)
5. Terk edilmekle ilgili çok yoğun kaygıları vardır.
6. Uzun süreli ilişki geliştiremezler. (Çok çabuk partner (eş) değiştirirler.) 1 den fazla evlilikleri vardır.
7. Dürtüseldirler. Kendilerine zarar verebilirler. (intihar girişimleri, alkol madde kullanımı alış veriş çılgınlığı v.b)
8. Stres altında aşırı REGRESE olurlar. Çok çabuk disosiye olurlar. (dağılırlar.)
9. Partnerini (eşini) sadık ve vefalı olmamakla suçlar aşırı derecede kıskanç ve sahiplenicidir.
10. Sevdiği insanların öleceğine ya da onu terk edeceğine dair çok yoğun kaygı yaşarlar.
11. İnsanların onu terk edeceğinden korktuğu için insanlara yapışırlar.
12. Kendisine bağlı kalmayacak insanlara aşık olurlar.
13. Başka insanlara çok fazla gereksinim duyarlar.
14. İlişki çok iyi gidiyorken bile ilişkinin biteceğine inanırlar.
15. Sevdiği kişi kapıdan çıksa hiçbir zaman geri gelmeyecekmiş gibi hissederler.
Özellikle romantik ilişkilerde diğer kişiye duygusal olarak bağımlı hisseder ve o yakın ilişkiyi kaybedeceklerinden korkarlar.
16. Bütün hayatınız onu elinizde tutmaya takıntılı olarak geçer.
17. Partnerinizden ayrı kalmaya, birkaç günlüğüne bile olsa dayanamıyorsunuzdur.
18. İstikrarsız durumlar onu bir mıknatıs gibi çeker adeta. Özellikle istikrarsız partner (eş) bulurlar. Onlara karşı aşırı bir çekim hissederler. Onlara karşı çok fazla kimya hissederler.

Terk edilme genelde sözel dönem öncesi gelişen bir şemadır. Çocuk konuşmayı öğrenmeden önce, hayatın ilk yıllarında başlar. Bu şema çok erken yıllarda başladığı için duygusal gücü çok fazladır. Terk edilme şeması çok fazla olan bir kişi, en basit ayrılmalara bile terk edilmiş küçük bir çocuğun hisleriyle tepki gösterir. (Çok kalabalık bir pazarda annesinin elini bırakıp da kaybolan küçük çocuğun yaşadığı korku ve kaygı, yalnızlık neyse, terk edilmiş duyguları neyse, aynı onun gibi tepki gösterir. Terk depresyonu yaşar.)

Bu şemanın oluşmasında 2 etken vardır. Birincisi ebeveynin aşırı korumacı olması ve çocuğu kendilerine bağımlı yapmaları vardır. ikincisi ebeveynin tutarsız ve ikircikli davranışları vardır.

Bağımlılık şeması olan insanların büyük çoğunluğunda terk edilme şeması da vardır. Bağımlılık şeması olup da terk edilme şeması olmayan birini hayal etmek çok zordur.

Hayatının başka bir insana bağlı olduğunu düşünen biri için o kişiyi kaybetme ihtimali çok korkutucu olacaktır. Bağımlılık şeması güçlü olan kişilerin, kesinlikle terk edilmeyle ilgili sorunları olacaktır.

Şema ebeveynlerin tutarsızlığından ya da ikircikli davranışlarından dolayı ortaya çıkmışsa, duygusal bir bağ hissettikten hemen sonra onu kaybedeceğinize inanırlar. İnsanlardan ayrı kalmaya dayanamazlar. Kendilerini kötü hissederler. İnsanlarla o bağ, o bağlantı kaybolduğu zaman bir boşluğun içinde hissederler kendilerini. Bu boşluk sanki uzay boşluğuna fırlatılmışlık duygusudur.

Bu şemanın oluşmasında başka etkenler de önemlidir bu etkenler şunlardır; küçükken ebeveynlerinden birinin ölümü veya evi terk etmesi, ebeveynlerinden birisinin çocuk küçükken hastanede yatması, çok küçük yaşlarda yatılı okumak, bakım veren kişinin dengesiz olması (depresif, öfkeli, sarhoş olması, duygu durumu çok sık değişiyorsa, ya da ulaşılabilir değilse, işkolikse v.b) anne babın çok sık tartışması (evde psikolojik ya da fiziksel şiddetin varlığı) evde yeni bir kardeşin dünyaya gelmiş olması, anne babadan birisinin yeniden evlenmesi de bu şemanın oluşmasında etkilidir.

Bir ebeveyni kaybetmek özellikle hayatın ilk yıllarında çok yıkıcıdır. Bu şemanın oluşmasında da en dramatik kökenidir. Kayıp ne kadar erkense bu şema da o kadar güçlüdür diyebiliriz.

Terk edilme şemasının kökeninde çocuk için tek bir anne figürünün olmaması da vardır. Ebeveynler çalışıyorsa, bakıcılar sürekli değişiyorsa, kreşlerde büyüyen çocuklarda bu şemaya daha sık rastlanmaktadır. Özellikle ilk yıllarda çocukların sabit bir bakıcının varlığına ihtiyacı vardır. Bakım veren kişinin sürekli değişmesi bir bozulma oluşturur. Çocuk yabancı bir dünyada yaşıyormuş hissini yaşar.

Erken çocukluk yaşantıları terk edilme şemasında çok önemli bir etkendir. Ayrılık kaygısı ya da terk edilme kaygısı olan kişiler çocukluk yıllarına anneyle güvenli bağ kuramamış kişilerdir. (0-6 yaş dönemi) anneyle güvenli bağ kuramayan çocuk dış dünyaya da güven duyamaz. (Anne çocuğunu olduğu gibi kabul eder, ona güvenli bir dünya kurarsa, onun ihtiyaçlarını karşılarsa çocukta güvenli bağlanma stili dediğimiz beynimizin ana sistemini yapılandırır. Ama anne çocuğunu doğurduktan sonra kendi bireysel problemleriyle, kocasıyla kavgaları, duygu durum bozukluğu, depresyon, p atak varsa, alkol, sigara gibi kötü alışkanlıkları varsa, kayınvalidesiyle sorun yaşarsa çocuğu güvensiz bağlanma stili geliştirir. Bu çocuğa gelen uyaranlar güvensiz bağlanma uyaranlarıdır. Bu çocuk dış dünya ile ilişkilerinde patolojik, sıkıntılı ve problemli olmasına neden olur. Anne çocuğunun duygusal ihtiyaçlarını anlaması ve hissetmesi gerekir. Uykusu mu var? Karnı mı acıkmış? Kızgınlığı mı var? Korkmuş mu, endişeli mi? Bunları sağ beyinden alması gerekir. Daha çocuğun sol beyni oluşmamıştır. İçeride yaşanılan yaşantıları kelimeye, söze, davranışa dökebilmesi için 3 yaşından sonra sol beynin büyümesi gerekir. Pupillerle onun pupiline fikse olur. Bu wireless yoluyla bir yerdeki programın bir başka programa aktarılması, bluetooth’a aktarılması gibidir. )

Dünyaya güvensiz bağlanma ile bağlanan çocuklar kendi kendilerini yatıştıramazlar kendilerini yalnız ve çaresiz hissederler. Bu çocuklar büyüdükleri zaman sevdikleri kişileri kaybetmeye karşı aşırı hassas davranırlar. Diğer insanlara derinden bağlanırlar ve yalnız kalmayı tolere edemezler. Ayrılmaya çok yoğun tepki veren, annelerinin yokluğunda kendilerini yatıştıramayan çocuklar terk edilme şeması geliştirmeye daha yatkındırlar.

Ebeveyni ile güvenli bağ kuramayan çocuk ebeveynine bağımlı olur. Onu gölge gibi izler. Onun sürekli eteğinde gezer. Dışarıdan bakıldığında güçlü bağları varmış gibi görünebilirler. Aslında bağlanma yeteri kadar güçlü değildir. Bu yüzden çocuk o bağlılığın var olduğundan emin olmak için her zaman ebeveyninin yanında olmak varlığını hissetmek ister.

Terk edilme kaygısı yaşayan insanlar hayatlarında kilit kişi beni terk ederse diye yedekte tuttukları insanlar (partnerlar) vardır. Terk eden kişinin anında yerini alabilecek başka bir kişi vardır. Veya anında yeni birini bulurlar. Hızlı bir şekilde başka bir bağımlı ilişki kurmaya başlarlar. Yalnızlığı tolere edemezler. Yalnız kalamazlar. Yalnız kalmak onlar için cehennemdir.

Terk edilme, ayrılık kaygısı birincil olarak yakın ilişkilerde tetiklenir. Sevdiği birinden ayrılmak en güçlü tetikleyicileridir. Bu kaygının tetiklenmesi için ayrılıkların gerçek olması veya fiziksel bir seviyede olması gerekmez. Eğer bu şemanız varsa, aşırı hassassınızdır ve masum kelimelerden bile terk edileceğiniz anlamı çıkarırsınız. En güçlü tetikleyiciler kayıp veya ayrılıklardır. (boşanma, ölüm, taşınma veya uzağa gitme v.b)

Sıklıkla duygusal olarak terk edildiklerini hissederler. Partnerin (eş, sevgili) sıkılmış, uzaklaşmış veya anlık olarak dikkati dağılmışsa veya o sırada başka bir şeye ilgisi kaymışsa, işte o zaman size cehennemi yaşatırlar. Uzaklaşma hissedilen her şey bu şemayı tetikler.

Çocuğun kendi ailesinin, ona bakım veren kişilerin ona nasıl davrandığını içerir. Bir çocuk için temel güvenlik, sevgi, korunma, barınma en temel ihtiyaçlarındandır. Bu ihtiyaçları tam ve zamanında karşılanmalıdır. Karşılanmazsa dünyaya güven duymaz. Küçük yaşlarda terk edilen veya tacize uğrayan kişiler çok büyük psikolojik yara alırlar. Yine alkolik bir anne - babası olan bir çocuklar da hiçbir zaman tam olarak güvenlik ihtiyacı karşılanmaz. Dünyaya güvenli bağlanamazlar.

Kendilerini hiçbir yerde güvende hissetmezler. Her an kötü bir şey olacağını varsayarlar. Ruhsal durumları gergin ve değişkendir. Dürtüsel davranışları (çalma, yalan söyleme, vurma v.s) çok sık ve şiddetli görülür.

Terk edilme şeması sevdiğiniz insanların sizi terk edeceği ve kendinizi yalnız terk edilmiş bulacağınızı düşünmekle ilgilidir. Sevdiğiniz insanların öleceğini, sizi terk edeceğini veya başka birisini tercih edeceğini hissedersiniz. Tek başınıza kalmaktan korkarsınız. Bu inanç yüzünden kendinize yakın gördüğünüz insanlara ölümüne yapışırsınız. O insanları bu yapışma nedeniyle boğduğunuzdan, işgal ettiğinizden dolayı kendinizden uzaklaştırırsınız. Bu şema tetiklendiğinde uzun sürer. Korku, üzüntü, öfke şeklinde yaşanır çoğunlukla. Bu terk edilme döngüsüdür. Sizi terk ettiği için ona, ona bu kadar ihtiyaç hissettiğiniz için de kendinize öfke ve kızgınlık duyarsınız.

Romantik ilişkilerde bütün mantığını kaybedip, duyguların içinde kaybolur. Birlikte olduğu partneri bir parça kendisinden uzaklaşsa hemen onu terk etmesiyle suçlar. Onu bırakıp bırakmayacağını denemek için çok ileri gidebilir.

Bu şeması olan kişiler yalnız kaldıklarında kendilerini iyi hissetmezler. Kendilerini kaygılı, depresif veya kopuk hissederler. Partneriyle olan bağlantıyı hissetmek isterler. Partner dönünceye kadar devam eder. Kafayı farklı şeylere vererek kısmen de olsa dağıtabilirler ama bağlantılarının kopmuş olduğu hissi her zaman oradadır.

İlişkilerde Kıskançlık ve aşırı sahiplenme çok sık görülür. Bağlantıda kalmak çok önemlidir. Eğer bağlantı yoksa kendilerini yalnız ve kaybolmuş hissederler. Bu yüzden bütün hayatını ilişkisi yaparlar. Sürekli partnerini arar, mesaj çeker. Ulaşamazsa öfke patlamaları yaşar. Partnerini sadakatsizlikle, aldatmayla suçlar, sürekli işgal eder, boğar ve kendini kanıtlayan kehanet gereği ilişki biter.

Terk edilme şemanız güçlü ise diğer yakın arkadaşlık ilişkilerinizi de etkiler. Arkadaşlıkların uzun süreli olacağına güvenemezsiniz. İnsanlar hayatınıza girer ve çıkarlar. İlişkileri çok çalkantılıdır. Çok yoğun ve hızlı bir şekilde ilişkiye girer. Bir ilişkiden diğer ilişkiye adete yarış atı gibi gider. Bir ilişki bittiği zaman yalnız, bunalmış ve boş hisseder. İlişkileri kısa sürelidir. Ve her zaman partnerinin, arkadaşlarının onu terk etmesiyle biter.

Bu şeması olanlar bu şemalarıyla baş edebilmek için Kopma davranışı sergilerler. Terk edilmemek için terk ederler. Bu bir karşı saldırıdır aslında. Bağlanma ihtiyacını inkar ederler. Bir meydan okumadır. Sana ihtiyacım yok demektir ya da demeye çalışmaktır. Kopma ile karışık içlerinde bir öfke de vardır. Ve bu öfke cezalandırıcıdır. Partneriniz sizden uzaklaştığı, sizin ihtiyacınız olanı size vermediği için cezalandırırsınız. Bu sizin terk edilme hislerinizle başa çıkmanıza yardımcı olsa da yine de bir bedel ödersiniz. Hislerinizden vazgeçip, mesafeli duygusal hissizlik ile var olursunuz. Cevap bulması gereken soruların cevap bulması lazım bu sorular şunlardır; Onun sizi terk etmesinden korktuğunuz için siz mi onu terk ettiniz? Sizi terk etme olasılığı yüksek insanları mı seçiyorsunuz? Kıskanç ve sahiplenici miydiniz? daha önceki ilişkilerde olduğu gibi ve bu özelliklerinizden dolayı terk mi edildiniz?

Bu şeması olan insanlar terapiye, kliniğe nasıl gelirler?

1. Krizle gelirler. (İntihara teşebbüs, öfke patlaması, alkol, madde kullanımı v.b) 2. Aile sorunlarıyla gelirler (ev, arkadaş sorunlarıyla) 3. Depresyon sorunuyla (Boşluk, hayatın anlamsızlığı) gelirler.


TEDAVİSİ:

Çocukluktaki terk edilme anılarınızı, duygularınızı gözden geçirin. (Her zaman duygusal birisi miydiniz? Okula başlamak ya da 1. Derece akrabalar, tanıdıkların evlerinde yatıya kalmak sizin için çok mu zordu? Anne babanız kısa seyahate çıktığında aşırı derece öfke duyup, terk edildiğinizi düşündünüz mü? Yabancı bir ortamda sürekli annenizin eteğine mi yapışırdınız?) Oralarda neler yaşadınız onları tanımlayın. İmgeleme ile şimdi ve geçmiş arasındaki bağlantıyı kurun. Terk edilme hislerinizin başlangıcını bulmaya çalışın. Şemanız tetiklendiği zaman o hisler sizi nereye götürüyor? Muhtemelen hayatınızın bir yerinde, bir kayıp yaşıyorsunuz. Kaybetmeye , terk edilmeye karşı aşırı hassaslaşmışsınızdır. Bu terk edilme döngüsünü terapistinizle bulmaya çalışın. Travmatik bir takım anılarınız varsa bunlar EMDR ya da HİPNOZ yöntemleriyle tedavi edilebiliyor.

Kaçmak yerine yüzleşin. Üstüne gidin. Tek başınıza zaman geçirin. Zevk aldığınız şeyleri yapın. Sıklıkla yaparsanız korkularınız azalacak ve sönecektir.

Dengesiz ve tutarsız ilişkilerden, kişilerden uzak durun. Tutarlı ilişkilere girdikçe tutarlı dengeli insanlarla konuştukça duygu regülasyonunuz oturmaya başlayacaktır. Sizi kontrol eden, sömüren insanlardan uzak durun, gerekirse ilişkiyi bitirin. Bu insanlarla kimyanız yüksek derecede uyuşsa bile uzak durun bu ilişkinin sorun getireceğini bilin. Bağlanan tutarlı bir partner (eş) bulduğunuzda ona güvenin. Çılgın ve tutarsız bir ilişkiyi, güçlü ve tutarlı olan için bırakın.

Yapışacak bir şekilde kimseye bağlanmayın. Normal ayrılıklara yoğun duygusal tepkiler vermeyi bırakın. Duygularınızı kontrol etmeyi, yönetmeyi öğrenmeniz gerekir.

Size kötü davranıldığında duygularınızı ifade etme becerisi kazanın. Hayır diyebilmeyi öğrenin. Gerekirse atılganlık, özgüven eğitimi alın.

Dikkatini, odağını onun (başkasının) hayatına vermek yerine kendi hayatınızla meşgul olun, kendiniz için önemli olan şeyleri hayatınızın merkezine alın, eğer bu alanda sorun yaşıyorsanız bunun üzerine terapi alın.

Şemanız tetiklendiğinde, zorlandığınızda başa çıkma kartı kullanın. Bunu bir kağıda yazıp arada sırada okumanız kendinizi iyi hissettirir. Bu şemanızı uzaklaştırır. Örnek kart: Şu an kendimi depresif, öfkeli hissediyorum. Çünkü …(O).. Benden uzaklaşıyor. Onun eksikliğini hissediyorum ona muhtaç hissetmenin acısısını yaşıyorum. Ancak bu durum benim terk edilme şemam olduğunu ve bu şemamın tetiklendiğini biliyorum. Normal sağlıklı ilişkilerde insanlar geri çekilirler bu geri çekilme ya da küçük ayrılıklar doğal yaşamın bir parçası olduğunu hatırlamalıyım. Eğer öfkeli ve yapışık bir şekilde hareket edersem …(onu).. benden daha da uzaklaştırırım. Onun ara sıra benden uzaklaşma hakkı var. Yapmam gereken şey, ilişkimize uzun vadeli bir bakış açısı ile bakabilmek için düşüncelerimle çalışmalıyım. Hislerim gerçek değil. Hislerimin acısına dayanabilirim. Büyük resme baktığımda o ve ben halen birbirimize bağlıyız. Ve ilişkimiz iyi. Kendime yapacağım en iyi yardım, dikkatimi kendi hayatıma ve kendimi geliştirmeye odaklanmam. Tek başıma ne kadar güçlü ve yeterli olursam ilişkide de o kadar iyi olurum…

Şemanız çok şiddetliyse ve günlük hayatınızı olumsuz yönde etkiliyorsa mutlaka bir uzmandan yardım alınız.

Erol AKDAĞ
Klinik Psikolog
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Ya Beni Bırakırsa Onsuz Ben Ne Yaparım (Terk Edilme Kaygısı) ve Tedavisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Erol AKDAĞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Erol AKDAĞ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     76 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Erol AKDAĞ Fotoğraf
Psk.Erol AKDAĞ
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Klinik Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi38 kez tavsiye edildiİş Adresi KayıtlıTavsiyeEdiyorum.com'u sıkça ziyaret ediyor.
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Erol AKDAĞ'ın Makaleleri
► Terk Edilme Korkusu Psk.Dnş.Sezen SALİHOĞLU
► Terk Edilme Hissi Dr.Psk.Fatih SÖNMEZ
► Sınav Kaygısı ve Tedavisi Psk.Abdullah ALPASLAN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Ya Beni Bırakırsa Onsuz Ben Ne Yaparım (Terk Edilme Kaygısı) ve Tedavisi' başlığıyla benzeşen toplam 24 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Hayal Kuran Çocuklar Haziran 2021
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


04:59
Top