2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Kardeş Kıskançlığı
MAKALE #20201 © Yazan Psk.Fadıl KARAKOÇ | Yayın Aralık 2018 | 2,082 Okuyucu
İnsanoğlu doğası gereği birden fazla duyguyu barındırır kendinde. Bu duygulardan biri de kıskançlıktır. Kıskançlık hem nesne boyutunda hem de canlı varlıklar boyutunda birey için önemli olanın başkasıyla paylaşılamaması olarak karşımıza çıkmaktadır. Doğal ve evrensel olan kıskançlık içgüdüsel olarak doğuştan gelir ve 2-3 yaş civarında kendini hissettirmeye başlar.

Kardeş kıskançlığı da insanoğlunda görülen kıskançlık türlerinden biridir. Bu durumun olması ve yaşanması doğal bir sürecin gereklerindendir. Burada göz önünde bulunduracağımız temel şey kıskançlığın boyutunun hangi düzeyde olduğudur. Eğer yaşanan kıskançlık düzeyi bireyde davranış bozukluğuna neden oluyorsa ve aşırı düzeyde bir kaygı durumu meydana getiriyorsa bu durumun doğal süreçten çıktığını söyleyebiliriz.

Gözlerini ilk olarak ailede açan ve ilk sosyalleşme deneyimlerini de ailede yaşayan çocuk için bazı duyguların tanınması ve sağlıklı bir şekilde yaşanması noktasında anne ve babalara oldukça önemli sorumluluklar düşmektedir. Kıskançlık vb duyguların çocuklarda sağlıklı bir şekilde yaşanması ve sonrasında topluma faydalı bireyler olmaları, anne-babaların bilinçli ve bazı konularda kendilerini yetiştirmiş olmaları önem arz etmektedir.

Bireyde kardeş kıskançlığının oluşup aile içinde ciddi huzursuzluklara neden olmasında en büyük müsebbipler anne-babalardır. Çünkü anne- babanın olumsuz tutumları ve aileye yeni katılan bireye yönelik davranışları büyük kardeşin kendini değersiz ve ötelenmiş hissetmesine neden olacaktır. Böylelikle kardeş kıskançlığı dediğimiz duygu ortaya çıkmış olacaktır.



Kardeş Kıskançlığının Nedenleri



Kardeş kıskançlığının en temel nedenlerinden biri daha önce sahip olduğu her şeyi bir başkasıyla paylaşmaya mecbur kalmasıdır. Aileye yeni bir üyenin katılmasıyla daha önce kendisine gösterilen ilginin ve zamanın azalmasına neden olduğu için birey bu durumdan hoşnut olmayacaktır. Çocuk kendini güvensiz, terk edilmiş ve boşlukta hissedecektir. Böylece kardeşine karşı kızgınlık ve kıskançlık duyguları geliştirecektir. Esasında bu kızgınlık ve kıskançlık ebeveynlerine karşı olan tepkinin bir ürünüdür.



Kardeş kıskançlığının bir başka nedeni ise yukarda da ifade ettiğimiz gibi anne-baba tutumlarıdır. Anne-babanın bir anda tüm ilgiyi ve zamanı aileye yeni katılan bireye ayırmaları ve büyük çocuğu ihmal etmeleri bireyin ister istemez kıskançlık duygusunu pasif durumdan aktif hale çevirecektir. Anne- babalar bilerek ya da bilmeyerek bazen küçük çocuğa pozitif ayrımcılık olacak şekilde davranabilirler.

Çevreden yapılan değerlendirmelerde kardeşler arasında kıskançlığı tetikleyebilir. Örneğin amcanın, halanın veya dayının bir kardeşi övüp her açıdan onu ön plana çıkarmaları diğer kardeşte kırgınlık ve rekabet duygusuna bağlı olarak kıskançlığa neden olabilecektir.

Kardeşler arasındaki yaş farkı da kıskançlık durumunun ortaya çıkmasında etkilidir. Aralarındaki yaş farkı düşük olan çocuklar birbirlerini daha çok kıskanırlar ve birbirlerini rakip olarak görürler. Fakat aralarındaki yaş farkı yüksek olan kardeşler kıskançlık ve rekabet duygularını daha az yaşarlar.

Toplumun ve ailenin cinsiyetlere atfettiği değer ve önem üzerinden çocuklar kardeşlerini kıskanabilir ve kendilerini değersiz görebilirler. Aynı zamanda cinsiyetlerinden hoşnut olmadıklarını dile getirebilirler.



Kardeş Kıskançlığının Belirtileri



Çocuklar aileye yeni katılan bireyi kabullenmekte zorlanırlar ve bunu sözlü olarak dile getirirler. ‘‘kardeşimden nefret ediyorum, onu hiç sevmiyorum’’ gibi cümleler kullanabilirler.

Kardeş kıskançlığında görülen en temel duygu belirtileri; üzüntü, yalnız hissetme, intikam alma, nefret, kendine acımadır.

Kardeş kıskançlığında görülen bir diğer belirti ise bu çocukların regresyon dediğimiz bir önceki yaşlarına ait davranışlar göstermeleridir. Örneğin bu çocuklar altlarını ıslatma davranışını tekrar göstermekle beraber emzik emme ve sürekli ağlama davranışlarını da tekrar edeceklerdir.

Uyuyamadıklarını, korktuklarını veya hasta olduklarını belirtip ilgiyi üstlerine çekmeye çalışırlar.

Bu çocuklar zamanla eğer kıskançlık duygusunu sağlıklı bir şekilde atlatamazlarsa depresyona girebilirler. İçlerine kapanma ve konuşmama davranışı bu durumun belirtileri olarak görülür.

Okula gitmeyi ve dışarı çıkmayı istemezler aynı zamanda baş ağrısı ve karın ağrısı gibi psikosomatik kökenli olabilecek türden rahatsızlıklar dile getirebilirler.

Anne-babalarına sık sık kendisini sevip sevmediğini, kardeşini mi yoksa kendisini mi daha çok sevdiğini söylemelerini isterler. Bundan emin olmaya çalışırlar.

Öfkeli ve huzursuzdurlar. İletişim kurmayı reddederler çoğu zaman. Saldırgan davranışlar sergileyerek kendilerine veya çevrelerindeki nesnelere veya kişilere zarar verebilirler. Bu fiziksel müdahalelerde kıskançlık duyduğu kardeşi de payını almaktadır.



Kardeşler Arasında Kıskançlığı Engellemek İçin Anne Babalara Düşen Görevler



Öncelikle daha çocuk doğmadan büyük kardeşe şaşalı olmayan ve spontane gelişmişçesine bir kardeşinin olacağı haberi verilmelidir. Bebek doğmadan önce mevcut çocuğa çok ayrıcalıklar tanınmamalı, tüm planlamalar ona göre yapılmamalı ve her istediğini istediği zaman elde edebileceği hissi verilmemeli.

Bebek daha dünyaya gelmeden büyük kardeşin odası ayrılmalıdır. Ayrıca bebeğe yönelik olarak olağanüstü sayılabilecek türden alışveriş ve hazırlıkların yapılması büyük kardeşin dikkatini çekip huzursuz edecektir.

Anne karnının belirginleşmesiyle beraber anne-babanın da teşvikiyle annenin karnına dokunması, sevmesi sağlanmalıdır. Ayrıca doğum sırasında büyük kardeşin hastane içinde değil de hastane bahçesi vb bir yerde babasıyla veya sevdiği biriyle vakit geçirip aklındaki soruları sorması sağlanmalıdır.

Doğumdan sonra anne kendini toparladıktan sonra çocukla görüşmelidir. Aksi taktirde yorgun, bitkin ve hasta bir şekilde anneyle görüşen çocuk bunun suçlusu olarak kardeşini görecektir.

Bebek dünyaya geldikten sora ebeveynler kendi aralarında iş bölümü yapabilir. Anne bebekle ilgilenirken baba büyük kardeşe yemeğini yedirebilir. Böylelikle büyük kardeş ilgisiz kalmayacak ve doğal olarak kıskançlık duyguları geliştirmeyecektir.

Bir başka önemli konu ise anne babaların büyük kardeşe yönelik teminat cümleleri kullanmalarıdır. Örneğin ‘‘hiç korkma ve kıskanma senide çok seveceğiz’’ türünden cümleler bireyin kendisine gösterilen ilginin ve sevginin başka biriyle paylaşılacağı hissine kapılmasına neden olacaktır ve bunu kabullenmeyecektir.

Tüm ilginin ve sevginin bebeğe gösterilmemesi konusunda eve gelen misafirler önceden bilgilendirilmelidir.

Bebeğin bakımı veya banyosu yapılırken büyük kardeş olaya dahil edilebilir. Artık abi veya abla olduğu kendisine söylenmelidir.

Büyük kardeşin kıskanmamasına yönelik olarak aşırı tolerans gösterilmemeli ve bebeğe zarar vermesine asla izin verilmeyeceği kendisine ifade edilmelidir.

Çocuklar biraz büyüdüklerinde aralarındaki kıskançlık ve kavgalarda anne-babalar taraf tutmamalı veya kıyas yapıp durumu daha da körüklememelidirler.

Kardeşleri oldukları gibi kabul etmeli anne-babalar ve onların kişilik özelliklerine, yeteneklerine uygun olacak şekilde aktiviteler planlamalıdır. Onlarla eşit bir ilişki kurmalı birini diğerine tercih edecek türden davranışlardan kaçınılmalıdır.

Klinik Psikolog Fadıl KARAKOÇ
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Kardeş Kıskançlığı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Fadıl KARAKOÇ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Fadıl KARAKOÇ'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Fadıl KARAKOÇ'un Makaleleri
► Kardeş Kıskançlığı Psk.Elçin BOZ ORHAN
► Kardeş Kıskançlığı Psk.Pınar TURANLI DURMUŞ
► Kardeş Kıskançlığı Psk.Elif Can ÖZTÜRK
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Kardeş Kıskançlığı' başlığıyla benzeşen toplam 12 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Kişilik Bozuklukları Aralık 2018
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


14:03
Top