Sınav Sürecinde Neleri Yapmamalıyız ?
Ailenin çocukla kurduğu ilişki türü çocuğun okul başarısını etkileyen en önemli nokta olarak hep karşımızda. Peki aile içinde ki iletişimde olumsuz tutum ve davranışlar hangileridir ve sınav sürecini nasıl etkiler?
Sınırlar ve sorumluluk bilinci
Ana-baba küçük yaştan itibaren çocuğun sorumluluğu kendi üzerine aldığından çocukta bu bilinç gelişmiyor ve çocuk karşılaştığı sorunları çözmek için sorumluluk alamıyor. Ne yazık ki yaşamda sorumluluk alamayan çocukta gelişemiyor. Aile yıllarca Koruyucu ( Ben senin yerine yaparım.) tutum içinde kalarak onun karşısına çıkan sorunları ile uğraşmış, çözmüş bazen çocuğuna sorun olduğunu bile hissettirmemiştir ve böylece çocuğun gelişimini durdurmuştur.
Bu bilincin gelişmesini engelleyen diğer tutum ise Denetleyici (Ödevlerini yaptın mı?) tutumdur. Bu koşullarda büyümüş çocuğun hayatı sürekli takip ve kontrol edilmiştir. Sınav sürecinde ise ebeveyn değişik bahaneler bularak çocuğun odasına girer ve ne kadar test çözmüş diye çaktırmadan kontrol etmeye çalışır.
Kimi ailelerde ise aşırı denetim yoktur ama bunun tam tersi aşırı serbest bırakma ve bağımsızlık verme vardır. Bu ailelerde çocuk hiçbir şeyden sorumluluk duymaz; yemek vaktinde evde yoktur, kimse onu merak etmez. Gece geç gelir “Kiminleydin?” diye sorulmaz. Aşırı serbestlik ve yönlendirme eksikliği de bir sınırlar ve sorumluluk sorunudur.
Çocuğu araç olarak görmek
Çocuğu kendi hayallerini gerçekleştirme aracı olarak görmek, bizim ülkemizde çok yaygın bir olay. Ana-babalar, kendi gerçekleştiremedikleri şeyler için, farkına varmadan çocuklarını kullanıyorlar. Hangi üniversiteye gitsin? Hangi mesleği şeçsin? Ana-baba çocuğu adına karar veriyor ve neden böyle yaptığını ise “Ben çok istedim, parasızlıktan okuyamadım, bari şimdi o, bu lisede(üniversitede) okusun.
Yediğin önünde yemediğin ardında yanlışı
Çocuklarına çok emek verdiklerini, masraf ettiklerini, iyi bir yere gelmesini istediklerini ana-baba tekrar tekrar söylemeye başlayınca, bu sözler ilgi ve sevgi ifadesi olmaktan çıkıyor, çocuk üzerinde yoğun bir baskı oluşturabiliyor.”Dersahane dedin gönderdik, telefon dedin aldık, her istediğini yaptık. Tek bir işin var, çalışmak!” dediklerinde, çocuklar verilenin başlarına kakılmış olduğunu hisseder.
“Ahmet Bey’in oğlu tıbbı kazanmış!” kıyaslaması
“Kıyaslama başarıya engeldir ve olumsuz bir aile ortamı yaratır. Aile içinde biride olabilir “Bak ablan yaptı, sen de yap!” gibi ya da “Bak abinin yaptığını yapma, akıllı ol!” şeklinde iyi gösterek ve ya olumsuzla tehdit ederek olabilir. Aile dışı kıyaslamalarda komşu ya da tanıdık çocuklarıyla kıyaslama yapılır. “Ahmet Bey’in oğlu tıbbı kazandı, bakalım sen nereyi kazanacaksın!”
Kıyaslama davranışıyla ana-baba çocuğunun başarısına destek olmamakta, tam aksine gayretini hesaba katmadığı için ona köstek olmaktadır.
Hata odaklı aile ortamı
Ana-babalar çocuklarının geçmişteki hataları ve eksikleri üzerine odaklanıyorlar. Bu tavır sonucu özgüveni kaybeden öğrenci, hata yapmaktan korkar hale geliyor ve sınıfta söz alamıyor. Zamanla bu durum, yani hataya odaklı aile ortamı, çocuğun şevkini kırıyor ve hem öğrenirken hem de sınav sırasında kaygılı ve panik halinde olmasına yol açıyor. Hata odaklı olma yerine, ailede çaba odaklı yaşayarak öğrenme vurgulu bir yaklaşım çocuğun gelişmesine ve başarılı olmasına olanak sağlamaktadır.
Gerçeğe saygı: ”Zeki ama çalışmıyor!” yanlışı
Ana-babanın çocuğun gerçek kapasitesini görememesi, yapılan çok yaygın bir hata ayrıca “Çok zeki ama çalışmıyor!” diye öfkelenerek çocuğun üzerinde daha büyük bir baskı uygulanmasına neden oluyor.
Öyle anlaşılıyor ki, öğretmenler ve diğer öğrenci ile ilgili çoğu kimse bu yanlışı bilinçsizce destekliyor. Veli toplantılarında çocuğun kapasitesi ile ilgili geri bildirim verilirken, yine aynısı durum tekrarlanıyor. Her çocuk için aynı şey söylenerek yanlış algı oluşturuluyor. Böylece ana-baba ve diğer ilgililer gerçek kapasitesi yetersiz çocuk için “Çok zeki ama çalışmıyor!” etiketini yapıştırmış oluyor.
Ana-baba çocukların kapasitesinin düşük olmasını kabul edemiyor, onların başarısızlığını kendi başarısızlığı olarak gördüğü için böyle bir gizleme ve bahane bulma onları rahatlatıyor. Bu tür ana-babalar, sınavdan sonra sıklıkla, “ Sınav kağıdında işaretleme yaparken cevapları kaydırmış.” Gibi söylemlerle çocuklarının başarısızlıklarına kılıf buluyorlar.
Sonuç olarak ailenin çocukla kurduğu ilişki türü, çocuğun okul başarısını etkileyen en önemli ve en can alıcı nokta olarak karşımıza çıkıyor. Ailenin çocuğu gerçek anlamda tanıması ve onunla ilgili olarak gerçekçi beklentiler içinde olması, çocuğun başarılı olmasına destek oluyor. Bu sebepten ailenin, çocukla nasıl bir ilişki içinde olduğunun bilincinde olması yalnız sınav sürecinde değil çocuğun yaşam boyu başarılı ve mutlu olmasında çok önem taşıyor.
Sınırlar ve sorumluluk bilinci
Ana-baba küçük yaştan itibaren çocuğun sorumluluğu kendi üzerine aldığından çocukta bu bilinç gelişmiyor ve çocuk karşılaştığı sorunları çözmek için sorumluluk alamıyor. Ne yazık ki yaşamda sorumluluk alamayan çocukta gelişemiyor. Aile yıllarca Koruyucu ( Ben senin yerine yaparım.) tutum içinde kalarak onun karşısına çıkan sorunları ile uğraşmış, çözmüş bazen çocuğuna sorun olduğunu bile hissettirmemiştir ve böylece çocuğun gelişimini durdurmuştur.
Bu bilincin gelişmesini engelleyen diğer tutum ise Denetleyici (Ödevlerini yaptın mı?) tutumdur. Bu koşullarda büyümüş çocuğun hayatı sürekli takip ve kontrol edilmiştir. Sınav sürecinde ise ebeveyn değişik bahaneler bularak çocuğun odasına girer ve ne kadar test çözmüş diye çaktırmadan kontrol etmeye çalışır.
Kimi ailelerde ise aşırı denetim yoktur ama bunun tam tersi aşırı serbest bırakma ve bağımsızlık verme vardır. Bu ailelerde çocuk hiçbir şeyden sorumluluk duymaz; yemek vaktinde evde yoktur, kimse onu merak etmez. Gece geç gelir “Kiminleydin?” diye sorulmaz. Aşırı serbestlik ve yönlendirme eksikliği de bir sınırlar ve sorumluluk sorunudur.
Çocuğu araç olarak görmek
Çocuğu kendi hayallerini gerçekleştirme aracı olarak görmek, bizim ülkemizde çok yaygın bir olay. Ana-babalar, kendi gerçekleştiremedikleri şeyler için, farkına varmadan çocuklarını kullanıyorlar. Hangi üniversiteye gitsin? Hangi mesleği şeçsin? Ana-baba çocuğu adına karar veriyor ve neden böyle yaptığını ise “Ben çok istedim, parasızlıktan okuyamadım, bari şimdi o, bu lisede(üniversitede) okusun.
Yediğin önünde yemediğin ardında yanlışı
Çocuklarına çok emek verdiklerini, masraf ettiklerini, iyi bir yere gelmesini istediklerini ana-baba tekrar tekrar söylemeye başlayınca, bu sözler ilgi ve sevgi ifadesi olmaktan çıkıyor, çocuk üzerinde yoğun bir baskı oluşturabiliyor.”Dersahane dedin gönderdik, telefon dedin aldık, her istediğini yaptık. Tek bir işin var, çalışmak!” dediklerinde, çocuklar verilenin başlarına kakılmış olduğunu hisseder.
“Ahmet Bey’in oğlu tıbbı kazanmış!” kıyaslaması
“Kıyaslama başarıya engeldir ve olumsuz bir aile ortamı yaratır. Aile içinde biride olabilir “Bak ablan yaptı, sen de yap!” gibi ya da “Bak abinin yaptığını yapma, akıllı ol!” şeklinde iyi gösterek ve ya olumsuzla tehdit ederek olabilir. Aile dışı kıyaslamalarda komşu ya da tanıdık çocuklarıyla kıyaslama yapılır. “Ahmet Bey’in oğlu tıbbı kazandı, bakalım sen nereyi kazanacaksın!”
Kıyaslama davranışıyla ana-baba çocuğunun başarısına destek olmamakta, tam aksine gayretini hesaba katmadığı için ona köstek olmaktadır.
Hata odaklı aile ortamı
Ana-babalar çocuklarının geçmişteki hataları ve eksikleri üzerine odaklanıyorlar. Bu tavır sonucu özgüveni kaybeden öğrenci, hata yapmaktan korkar hale geliyor ve sınıfta söz alamıyor. Zamanla bu durum, yani hataya odaklı aile ortamı, çocuğun şevkini kırıyor ve hem öğrenirken hem de sınav sırasında kaygılı ve panik halinde olmasına yol açıyor. Hata odaklı olma yerine, ailede çaba odaklı yaşayarak öğrenme vurgulu bir yaklaşım çocuğun gelişmesine ve başarılı olmasına olanak sağlamaktadır.
Gerçeğe saygı: ”Zeki ama çalışmıyor!” yanlışı
Ana-babanın çocuğun gerçek kapasitesini görememesi, yapılan çok yaygın bir hata ayrıca “Çok zeki ama çalışmıyor!” diye öfkelenerek çocuğun üzerinde daha büyük bir baskı uygulanmasına neden oluyor.
Öyle anlaşılıyor ki, öğretmenler ve diğer öğrenci ile ilgili çoğu kimse bu yanlışı bilinçsizce destekliyor. Veli toplantılarında çocuğun kapasitesi ile ilgili geri bildirim verilirken, yine aynısı durum tekrarlanıyor. Her çocuk için aynı şey söylenerek yanlış algı oluşturuluyor. Böylece ana-baba ve diğer ilgililer gerçek kapasitesi yetersiz çocuk için “Çok zeki ama çalışmıyor!” etiketini yapıştırmış oluyor.
Ana-baba çocukların kapasitesinin düşük olmasını kabul edemiyor, onların başarısızlığını kendi başarısızlığı olarak gördüğü için böyle bir gizleme ve bahane bulma onları rahatlatıyor. Bu tür ana-babalar, sınavdan sonra sıklıkla, “ Sınav kağıdında işaretleme yaparken cevapları kaydırmış.” Gibi söylemlerle çocuklarının başarısızlıklarına kılıf buluyorlar.
Sonuç olarak ailenin çocukla kurduğu ilişki türü, çocuğun okul başarısını etkileyen en önemli ve en can alıcı nokta olarak karşımıza çıkıyor. Ailenin çocuğu gerçek anlamda tanıması ve onunla ilgili olarak gerçekçi beklentiler içinde olması, çocuğun başarılı olmasına destek oluyor. Bu sebepten ailenin, çocukla nasıl bir ilişki içinde olduğunun bilincinde olması yalnız sınav sürecinde değil çocuğun yaşam boyu başarılı ve mutlu olmasında çok önem taşıyor.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Sınav Sürecinde Neleri Yapmamalıyız ?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Erhan KOCA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Erhan KOCA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
