2007'den Bugüne 92,307 Tavsiye, 28,219 Uzman ve 19,976 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Kusurluluk Şemasının Kişiliğe Yansıması ve Terapisi
MAKALE #20311 © Yazan Psk.Erol AKDAĞ | Yayın Ocak 2019 | 20,762 Okuyucu
Kusurluluk Şemasının kişiliğe yansıması ve Terapisi

Kusurluluk içeride olan bir şeydir çoğunlukla. Dışarıdan çok fark edilmeyebilir. Özdedir. Bu şeması olan insanlar, sevilmeye değer olmadıklarını hissederler. Sürekli derinlerde bir yerlerde bir şeylerin eksik ya da yanlış olduğunu hissederler. Kusurluluk şeması ile en fazla ilişkili olan duygu da utançtır. Utanç kusurlarınızın açığa çıktığı zaman hissettiğiniz duygudur.

Kusurluluk şemasına sahip insanların ortak özellikleri şunlardır:

1. Ben içten içe eksik ve kusurluyum inancı vardır.
2. Partnerim benim gerçekten nasıl birisi olduğumu bilirse beni sevmez.
3. Kendilerine karşı katı ve serttirler. Sürekli kendilerini yargılar ve eleştirirler.
4. En büyük korkuları kusurlarının açığa çıkmasıdır.
5. Kendileri hakkında aşırı utanç vardır.
6. Olumlu özelliklerini değersizleştirirler. Kendilerini basit ve sıradan görürler.

Bu şemayla başa çıkma stratejisi olarak (değersizlik hissinizden kaçınmanız için) Alkıol almak, madde kullanmak, aşırı çalışmak, aşırı yemek yemek, davranışlarını kullanıyor olabilir misiniz?

Kusurluluk şemasının kökenleri

1. Ebeveynlerinizden, kardeşlerinizden, öğretmenlerinizden veya arkadaşlarınızdan birisi size aşırı eleştireldi, sizi sürekli küçümsüyordu veya size karşı yargılayıcı, suçlayıcı cezalandırıcıydı.
2. Ebeveynlerinizden biri ya da her ikisi tarafından reddedildiniz veya sevilmediniz.
3. Bir aile üyesi tarafından cinsel, fiziksel, veya duygusal olarak tacize uğradınız.
4. Ailenizde ters giden her şey için, her zaman siz suçlandınız.
5. Kendinizi değerli hissetmek için hastalık derecesinde çalışırdınız.
6. Ebeveyninizden birisi ya da her ikisi de sürekli kötü olduğunuz, değersiz olduğunuz ve hiçbir şey için iyi olmadığınızı söylerlerdi.
7. Her zaman olumsuz bir şekilde kardeşlerinizle, başka çocuklarla sürekli kıyaslandınız ve kardeşleriniz ya da kıyaslandığınız kişiler sürekli size tercih edildi.
8. Ebeveynlerinizden birisi evi terk etti ve siz kendinizi suçladınız.
9. Ebeveynlerinden birisinin eleştirilerini içselleştirmişsinizdir, ebeveyninizin size olan bakışını, kendi bakışı haline getirmişsinizdir.
10. Uzun süreli ilişki geliştiremezler. Birisinin kusurlarınızı görecek kadar yakınlaşmasını engellersiniz. İlişkileriniz kısa süreli olur hep.
11. Sizi eleştiren ve her zaman sizi küçük düşüren eşlere, partnerlere, arkadaşlara karşı yoğun çekim yaşarsınız. Sizi en çok reddeden, eleştiren kişilere ilgi duyarsınız. Onlar sizin kusurluluk hislerinizi pekiştirirler. Onların yaşattıkları size tanıdık gelir. Sizin çocukluk ortamınızı yansıtırlar.
12. Sizi fiziksel ve duygusal olarak taciz eden partnerler bulursunuz.
13. Eşlerini çok kıskanırlar ve kısıtlarlar.
14. Kendinizi durmadan diğer insanlarla olumsuz bir şekilde karşılaştırırsınız, kendinizi kıskanç ve yetersiz hissedersiniz.
15. Sürekli insanlardan onay alma ihtiyacı hissedersiniz.
16. Geçerli bir eleştiriyi kabullenmekte zorlanırsınız, savunmaya geçer ve saldırgan olursunuz.
17. Çocuklarınızı aşırı derecede eleştirirsiniz.
18. Toplum içinde konuşurken aşırı gergin olursunuz.
19. Samimi ve içten olamamak. Sadece kendi sahte kendiliğinizin sevilmeye değer olduğuna inanırsınız.
20. Kıskançlık ve haset etmek çok sık görülür. Sürekli kendinizi olumsuz olarak diğer kişilerle kıyaslarsınız.
21. Şemanızı tetikleyen partnerlere karşı yoğun bir çekim hissedersiniz. Size iyi davranan insanlarla birlikte olduğunuzda onlardan sıkılmaya başlarsınız. Kusurluluk şemanızı tetikleyen, destekleyen kişilere karşı daha çok kimya hissedersiniz. Size değer veren birisi ise size yabancılık hissi verir.

Kusurluluk şeması, çocukken sevilmemiş veya saygı duyulmamış olmanın verdiği hislerden kaynaklanır. Sevilmeye değer olmadığını hissetmektir. Neredeyse ebeveynlerinizin sizi eleştirme, değersiz görme, reddetme, ve size sevgi vermemekle doğru yaptığını hissettiniz. Bunu hak ettiğinizi hissettiniz. Bu yüzden, size davranış şekillerinden dolayı öfke hissetmediniz. Onun yerine utanç, ve üzüntü hissettiniz. Ebeveynlerinizden birisi veya her ikisi tarafından sürekli eleştirilmiş veya reddedilmişsinizdir.

Çoğunlukla, ebeveynlerinin kendilerinde kusurlulukla ilgili sorunlar vardır. Ve bunları kendi çocuklarına, kuşaklar arası aktarım yoluyla aktarırlar.

Kusurluluk şemasının ortaya çıkmasına neden olan ebeveynler genellikle eleştirel ve cezalandırıcıdırlar. Bu şema, daha gözde olan kardeş ile karşılaştırmalarla, dalga geçilmelerle oluşur. Daha büyük olan kardeşler bu şemayı tetikler. Daha büyük kardeşler, küçük ve daha az yetenekli olanlara karşı genellikle daha eleştirel yaklaşırlar.

Eleştirilerek ve kusurlu hissederek büyüyen bir çok kişi, bir alanda üstün olmaya çalışarak kusurluluk hislerini telafi ederler. Kibirli olurlar. Para ve ün ile içlerindeki o kusurluluk hissini yatıştırırlar.

Sadece en kötü sırrınız kadar hastasınızdır diye bir anonim söz vardır. İnsanlardan sakladığınız bir çok sırrınız diğer insanların düşündüğü kadar kötü olmayabilir.

Yakınlıktan kaçınmanın başka yolu da, yakın olmak istemeyen bir kişi ile ilişki yaşamaktır. Birlikte olsanız bile, paralel hayatlar yaşar ve hiçbir zaman çok yakın olmazsınız. Hiçbir zaman sevemeyeceğiniz insanlarla çıkarsınız. Ya da uzakta yaşayan veya sık sık seyahat eden birisi ile ilişki yaşayabilirsiniz. O kişiyi sadece hafta sonları görürsünüz. Korktuğunuz yakın ilişkiden kaçmak için başka bir ilişki kurma yöntemidir bu.

Mazoşistik ilişkiler yaşayan bir çok insanda da kusurluluk şeması vardır. Temelde, kendilerinin hak ettiği tek şeyin bu olduğunu düşünürler. Bazen de karşıt saldırı şeklinde karşımıza çıkar bu şema. Kendi değersizlik duygularını yaşamamak için diğerlerini küçük görürler.

Tedavi

Şemanızı değiştirmek, kendinize nasıl davrandığınızla, başkalarına nasıl davrandığınızla ve başkalarının da size nasıl davranmasına izin verdiğinizle yakından alakalıdır. Kusurluluğunuzun size öğretilen bir şey olduğunu, içinizde olan bir gerçek olmadığını fark etmeye, yakalamaya çalışın. Kusurluluğun bir gerçek olmadığını fark ettiğinizde değişim buradan başlayacaktır.

Çocukluk çağlarınızda özellikle 0-6 yaş grubunda kusurluluk ve utanç duygularınızı anlayın. İçinizdeki yaralanmış çocuğu hissedin. Nereden geliyor? Kökeni nedir? Bu anıların bulunması ve bu anılarla çalışılması gerekmektedir. Geçmişte yaşanılan kusurluluk ve utanç duygularının tekrardan ortaya çıkartılıp, oradaki duyguların, bilişlerin, bedensel duyumların EMDR tekniği ile nötralize edilmesi gerekmektedir. Eğer hatırlamakta zorlanıyorsanız size fotoğraflar yardımcı olabilir. Aile albümünüzü alın. Sevgi isteyen ama onun karşılığında reddedilen ve onay göremeyen çocuğu hissedin. O çocuğun sakinleşmeye ihtiyacı var. Huzur, sevgi, destek, onaylanma, övgü bunu iyileştirebilir.

Şemanızla bugüne kadar nasıl çıkabildiniz? Neler yaptınız? Yaptıklarınızı listeleyin. Bazı insanlar bu şemadan kurtulmak, kaçmak için farklı yöntemler denerler. (Alkol uyuşturucu, aşırı yemek yeme, aşırı çalışmak gibi) terapide bu yollara başvurmadan şemayla yüzleşebilme yöntemleri üzerine çalışma yapılır.

Kusurluluk ve utanç gibi duygularınızı izleyin. Hangi durumlarda ve nasıl ortaya çıkıyor? Neler şemanızı tetikliyor? Bunlar üzerinden terapi çalışması yapılmalıdır.

Şimdiye kadar kusurlarınızı ve değerli olan özelliklerinizi listeleyin. Kusurluluk şeması sadece size çocukken nasıl davranıldığını yansıtır. Sizin ne olduğunuzu yansıtmaz. Mutlaka güçlü yönlerinizi vardır. Güçlü ve baskın taraflarınızı keşfetmeye çalışın.

Sizi eleştiren ebeveyninize ya da insanlara mektup yazın. Bu mektupları onlara vermek zorunda değilsiniz. Büyük ihtimalle vermek te istemeyeceksiniz zaten. Önemli olan duygularınızı mektuplarda belirtirken tamamen özgür hissetmeniz ve davranmanızdır. Size kötü davranan insanlara karşı, öfkenizi ve üzüntülerinizi ortaya çıkartın. Onlara olan duygularınızı, düşüncelerinizi kaleme alın, yazıya dökün. Eleştirilmenin ve onay görmemenin size ne hissettirdiğini onlara söyleyin. Bunları hak etmediğinizi yazın. Onları korumaya ya da savunmaya çalışmayın. (onların kendi sorunları vardı, benim iyiliğim için yaptılar, daha iyisini yapmayı bilmiyorlardı v.s) olanlar hakkında size hissettirdikleri duygulara odaklanın. Onların gözden kaçırıp, önemsemedikleri iyi özelliklerinizi vurgulayın. İhtiyacınız olan onay ve desteği anlatın. Sizin için ne anlama geldiğini ve hayatınızı nasıl değiştireceğini anlatın. Şu anda da onlardan ne istediğinizi söyleyin. “Artık beni herhangi bir şekilde aşağılamanı kabul etmeyeceğim. Eğer ilişkiye devam etmek istiyorsan, bana davranma şeklini değiştirmen gerekecek. Ve eğer yapmazsan ilişkimiz biter.” Mektup yazma gücünüzü ve cesaretinizi toplamanıza yardım eder. İyi hissettirir.

Şemanızla ilgili başa çıkma kartı hazırlayın. Şemanız, her tetiklendiğinde herhangi bir zaman çıkartıp okuyabileceğiniz bir başa çıkma kartı yazın. Şemanızı kırmanın yolu, bunu yaparken kendinizi yakalamakta ve her seferinde kendinizi durdurmakta yatmaktadır.

Başa çıkma kartı, şemanın sesine karşılık bir silahtır. Kartı yanınızda taşıyın. İyi ve güçlü yanlarınızı hatırlatmak için kullanın. Kendinizi durmadan küçük görmelerinizi güçsüzleştirir. Şemanızla savaşmanın başka bir yoludur aslında bu yöntem.

Size kötü davranan insanlara izin vermeyi durdurun. Eğer size eleştirel, kötü davranan partneriniz varsa, size kendinize kötü hissettirmesine izin vermeyin. Bunu diğer tüm ilişkileriniz için de yapın. Sağlıksız ilişkileri bitirmeden kusurluluk şemanızı iyileştirmek çok zordur. En yakınınızdakiler sürekli şemanızı pekiştirirken bu şema ile savaşmak çok zordur.

Sevgiyi, iltifatı kabul etmeyle başlayın. Birisi (yakın, tanıdık) iltifatta bulunduğu zaman Güzel görünüyorsun gibi hayır görünmüyorum demeyin. Teşekkür edin.

Yeniden çerçeveleme tekniği de etkili bir yöntemdir; Karşı cins benden hoşlanmıyor yerine beni etkileyici bulmuyorlar olarak değiştirmek gibi.

Kusurluluk şemasının genellikle gerçek bir kusur üzerine kurulmadığını fark etmek önemlidir. Ciddi bir fiziksel veya zihinsel engeli olan kişiler bile bu şemayı geliştirmeyebilirler. Ktirik etken, kusurun varlığı değil, ebeveyninizin , ailenin diğer üyelerinin ya da diğer insanların size ne hissettirdiğidir.

Kendinizi değerli hissetme algınız başarınıza bağlıdır. Kendinizi korumaya başlayın. Haklarınızı savunun. Dik durun. Öfkeli, agresif, saldırgan olun demiyorum sadece isteklerinizi ifade ederken sakin ve kontrollü davranın.

Erol AKDAĞ
Klinik Psikolog
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Kusurluluk Şemasının Kişiliğe Yansıması ve Terapisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Erol AKDAĞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Erol AKDAĞ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     47 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Erol AKDAĞ Fotoğraf
Psk.Erol AKDAĞ
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Klinik Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi38 kez tavsiye edildiİş Adresi KayıtlıTavsiyeEdiyorum.com'u sıkça ziyaret ediyor.
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Erol AKDAĞ'ın Makaleleri
► Kusurluluk Hissi Elif HERGÜNER
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,976 uzman makalesi arasında 'Kusurluluk Şemasının Kişiliğe Yansıması ve Terapisi' başlığıyla benzeşen toplam 17 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Hayal Kuran Çocuklar Haziran 2021
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


17:22
Top