2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışma/Terapi Yaklaşımı Sorunlarınızı Çözmekte Size Nasıl Yardımcı Olur?
MAKALE #20378 © Yazan Psk.Dnş.Aysel KESKİN | Yayın Şubat 2019 | 17,065 Okuyucu
“Sorunları konuşmak sorunları büyütür, çözümü konuşmak ise çözüme götürür.”

Giderek dijitalleşen ve hızlanan dünyamızda modern insanın sorunları da çeşitlilik gösteriyor. Artık sorunların daha hızlı ve hayata uygulanabilir bir şekilde çözülmesini istiyoruz. İşte bu noktada Çözüm Odaklı Terapi/Psikolojik Danışma yaklaşımı bize etkili ve hızlı bir seçenek sunuyor. Çözüm bulmak hayatımızı kolaylaştırıyor ve zorluklarla baş etme gücümüzü, problemlere stratejiler geliştirme becerimizi artırıyor. Çözüm Odaklı Terapi/Psikolojik Danışma yaklaşımı; bireysel, çift/aile, yetişkin, ergen ve hatta çocuklarla kullanılabildiği gibi, okul veya kurumsal ortamlarda da uygulanabilen oldukça etkili bir teknik.

1980’li yıllarda Steve De Shazer ve Insoo Kim Berg tarafından Amerika’da evlilik ve aile danışmanlığı modeli olarak geliştirilen Çözüm Odaklı Terapi, 4 ila 10 seans (bazen daha kısa) sürüyor. De Shazer ve Berg, kısa süreli danışmanın kurucusu Erikson’un tekniklerinden yola çıkarak, davranış ve problemleri değiştirmeye yönelik olarak yıllarca çalışmışlar, sonuçta “çözüm davranış” kavramını keşfetmişler ve problemlerin çözümünde daha hızlı sonuç aldıklarını gözlemlemişler.

Çözüm Odaklı Psikolojik Danışmanlık/Terapi bir kısa süreli terapi modelidir.
Kısa süreli terapiler geçmişten çok gelecek üzerinde odaklanır ve bazı ortak temel ilkeleri paylaşırlar (Cooper, 1995):

1. Belirgin bir yoğunluğu sürdürme,
2. Süreyi bilinçli bir şekilde kullanma,
3. Tanımlanmış somut amaçlar,
4. Şu andaki stres ve belirtiler üzerine odaklanma,
5. İlk etapta hemen bir değerlendirme yapma,
6. Terapi/danışma sürecinde sağlanan ilerlemeyi sık sık gözden geçirme ve bu değerlendirmeyi terapiyle bütünleştirme,
7. Yüksek düzeyde danışan-danışman etkinliği,
8. Duyguların ifade edilmesi için daha rahat ve güvenli bir ortam oluşturma,
9. Terapi/danışma tekniklerini pratik ve eklektik bir şekilde uygulama.

Çözüm Odaklı Psikolojik Danışma/Terapi, sorun üzerinde değil, çözüm üzerinde odaklanmayı ve çözüme yönelik konuşmayı esas alır. Çünkü sorun odaklı düşünce sorunlarınızı çözerken halen uyguladığınız ve gelecekte de uygulayabileceğiniz birtakım seçenekleri keşfetmenizi engeller, ama çözüm genellikle sorununuzun ortaya çıkış nedeniyle ilişkili değildir ve sorununuz üzerinde konuşmak sadece sorunu büyütür. Yine bu teknik geçmiş yerine gelecek üzerinde odaklanır. Bu yaklaşım gelecekte olmasını istediğiniz şekilde somut ve gerçekçi bir amaç belirlemenizi sağlar. Geçmiş olaylara yalnızca nadir durumlar diye nitelendirilen, sorunun olmadığı durumları konuşurken değinilir.

Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışma/Terapinin Temel Felsefesi
Çözüm odaklı yaklaşım üç temel kurala dayanmaktadır (De Shazer & Berg,1993):

1. Bozulmamışsa onarma,
2. İşleyen çözüm yollarına başvurmada ısrarlı ol,
3. İşlemeyen çözüm yolları önemlidir.
Çözüm Odaklı Terapinin Temel İlkeleri
1. Çözüm üzerinde ve gelecek üzerinde odaklanma istediğiniz yönde değişmenizi sağlar.
2. Her problemin nadir durumu birlikte tespit edilerek bu durumlar çözüm oluşturmanızda kullanılır.
3. Hiçbir şey aynı değildir. Değişim her zaman ve süreklidir.
4. Küçük değişimler daha büyük değişimlere yol açar.
5. Danışan ile danışman arasındaki işbirliği kaçınılmazdır.
6. Problemlerinizi çözebilme gücüne sahipsinizdir.
7. Şikayetlerinizde olduğu gibi onların çözümünde de uzmansınızdır.
8. Bir problemin tek bir doğru çözümü yoktur. Amaç sizin için en uygun çözümü bulmaktır.

Çözüm Odaklı Danışma/Terapide Süreç

Her oturum genellikle 1 saat sürer.

İlk Oturum:

1. Danışmanın amacı: Danışmaya gelme amacınız tespit edilir.
2. Mucize soru: Mucize tekniğiyle amacınız belirginleştirilir.
3. İlk işaret: Danışma sürecinin amacına yönelik adımlar hakkında düşünmeniz sağlanır. Danışmanınız “Eğer bir mucize olsaydı bunun ilk işareti ne olurdu? İlk kim neyi fark ederdi?” Gibi sorular sorar.
4. Nadir durumlar: Probleminizin olmadığı nadir durumları düşünmeniz sağlanarak çözüm üzerinde odaklanmanız teşvik edilir.
5. Derecelendirme: Danışma sürecinde ne kadar geliştiğinizi ve ilerlediğinizi 0-10 arasında bir dereceye koymanız istenerek kendi algı ve düşünceleriniz öğrenilir.
6. Son oturuma ilişkin geri bildirim ve görev verilir.

Görev/Ev ödevi: Geri bildirimin son aşaması olan görevler danışma süreci boyunca alınan bilgilere dayalı olarak çözüm oluşturmada size yararlı olacağı düşünülen ev ödevleridir. Görevler gözlemsel ve davranışsal olmak üzere iki türlü olabilir.

Sonraki oturumlar:

Dört sözcüğün baş harflerinden oluşan EARS süreci sonraki oturumlarda çok önemlidir.

Eliciting (Ortaya çıkarma): Danışma sürecinin yol açtığı değişiklikleri ve farklılıkları ortaya çıkarmak için danışmanınız size sorular sorar.
Amplifying (güçlendirme): Küçük bir değişim daha büyük ve daha fazla bir değişime yol açar. Kısacası siz değişirseniz etrafınızdakiler de değişir ve bu dalga etkisi olarak adlandırılır.
Reinforcing (pekiştirme): Davranışınızı istendik yönde değiştirmek için gösterdiğiniz çabadan dolayı danışmanınız (ve tabiki kendiniz) tarafından desteklenip yüreklendirilirseniz sorunlarla başa çıkmanız kolaylaşacaktır.
Start over (eyleme geçme): Çözüm Odaklı Danışma süreci, bugüne kadar fark etmediğiniz başarılarınızı keşfetmenizi ve eyleme geçmenizi sağlar.

Çözüm Odaklı Terapi Teknikleri

1. Oturum öncesi değişimi ölçme tekniği
2. Amaç oluşturma
3. Mucize soru
4. Derecelendirme soruları
5. Nadir durumlara ilişkin sorular
6. Ev ödevleri

Oturum Öncesi Değişimi Ölçme Tekniği (Presession-Change Scaling Technique):

Daha önceleri terapistler danışanlarına problemlerinin çözümünde yardım etmeye başladıkları anda danışanların değiştiğine inanırlardı. Bu görüşün tersine, çözüm odaklı kısa süreli danışma/terapiye gelen danışanların üçte ikisinin ifade ettiğine göre ise danışanlar randevu almaları ile ilk görüşmeleri arasındaki zamanda olumlu yönde değişmeye başladıklarını bildirmişlerdir.

Amaç Oluşturma (Goal Setting):

1. Amaçlar sizin tarafınızdan gelmeli,
2. Amaçlar olumlu bir biçimde oluşturulmalı,
3. Amaçlar aktif bir biçimde oluşturulmalı,
4. Amaçlar “şimdi ve burada” ilkesi çerçevesinde oluşturulmalı,
5. Amaçlar ulaşılabilir ve size özel olmalı.

Mucize Soru (Miracle Question):

“Farzet gece uyurken bir mucize oldu. Bu mucize buraya getirdiğin problemin çözülmesi. Uyuduğun için mucizenin ne olduğunu bilmiyorsun. Sabah uyandığında senin için mucizenin ne olduğu ve buraya getirdiğin problemin çözümünde ne gibi farklılık yaratacağı konusunda neler söyleyebilirsin?” (Clark 1998).

Derecelendirme Soruları (Scaling Question):

Derecelendirme tekniği, hayatınızın kompleks (karmaşık) yönlerini daha belirgin ve ulaşılabilir yapmak için kullanışlı bir tekniktir. Bu teknik, geçmiş yaşantınızı ve geleceğe nasıl baktığınızı değerlendirmek için kullanılır. Derecelendirme soruları dolaylı sorularla kendinize ve yaşamınıza ilişkin algılarınızı ifade etmenizi sağlar.

Nadir Durumlara İlişkin Sorular (Excepting Question):

Nadir durumlar, danışmaya getirdiğiniz sorunları yaşamadığınız anlardır. Terapide size nadir durumlara yönelik sorular sorularak problemlerinizin çözüldüğü anların olduğunu keşfetmeniz sağlanır. Böylece ne yaptığınızda ve nasıl davrandığınızda problemlerinizi çözebildiğinizi görmeniz sağlanır. Clark (1998) ın belirttiği gibi probleme yönelik çözümler nadir durumlarda aranmalıdır.

Ev Ödevi (Homework):

İki türlü ev ödevi vardır. Birisi işleyen çözüm yollarınıza daha çok başvurmayı sürdürmek diğeri ise işlemeyen çözüm yolları olduğunda farklı yolları denemektir. Ev ödevleri sizin için makul ve mantıklı olmalıdır. Ev ödevleri genellikle oturumun sonunda verilir.

Diğer Teknikler

Geleceği Okuma veya Kristal Küre Tekniği (The Crystal Ball Technique):

De Shazer tarafından geliştirilen bu teknik kendinizi gelecekte artık sorunun olmadığı bir durumda hayal etmenizi sağlayarak, sizin başarılı bir şekilde işlevsellik kazanmanıza yardımcı olur. Bu teknik gelecekte sorunlarınızın halledildiğini düşünerek daha olumlu bir tutum benimsemenizi ve problemden çok çözüm üzerinde odaklanmanızı sağlar.

İlk Oturum Görevini Formüle Etme (The Formule First – Session Task):

Bu tekniğin amacı sizin her durumda gelecek için olumlu beklentiler kurmanıza ve amacınızın netleşmesine yardımcı olmaktır. Genellikle birinci görüşmenin sonunda şu yönerge verilir: “Bugün buradan ayrıldıktan sonra gelecek hafta boyunca devam ettirmek istediğin eylemlere ilişkin gözlemde bulun.”

Başa Çıkma Soruları (Coping Question):

Başa çıkma soruları, çözümler üzerinde konuşmanın bir şeklidir. Bu sorular sizin, sorunlarınız ile mücadele etmede kullandığınız yöntemleri ortaya çıkarmaya yardımcı olur. Başa çıkma sorusu “Şimdiye kadar neyi yararlı buldun?” “Neler iyi gidiyor? “Yolunda giden şeyler neler?” “Eğer hayal kırıklığına uğramasaydın, şu anda farklı olarak ne yapıyor olurdun?” şeklinde sorulabilir.

Kabus Soru (Nightmare Question):

“Bu gece uyurken kötü bir kabus gördüğünü düşün. Bu kabusta seni buraya getiren tüm sorunlar aniden daha kötü bir hal alır. Yarın sabah uyandığında kabusa ilişkin neler dikkatini çeker?”

Birlikte Olası Çözüm Stratejileri Oluşturma:

Çözüm odaklı kısa süreli danışma sürecinde danışan da danışman da aktif olarak sürece katılır ve çözümleri birlikte üretirler. Danışmanınız size “Bunu yapabilir misin?” “Bu sana iyi gelir miydi?” gibi sorular sorarak çözüm stratejileri oluşturmanıza yardımcı olur.

Yeniden Çerçeveleme (Refraiming):

Bu teknik daha fazla seçenek sahibi olduğunuzu fark etmenizi ve duygularınızı yönetebilmenizi sağlar. Yeniden çerçeveleme tekniğinin amaçlarını şöyle maddeleştirebiliriz:

• Yeniden çerçeveleme konuya ilişkin tüm bakış açısının değişmesidir.
• Yeniden çerçeveleme söz konusu aktivitenin kendine özgü olan özelliklerini (görülme sıklığını, şiddetini) değiştirir.

Bu konuda daha fazla bilgi veya seans almak isterseniz bana iletişim bilgilerimden ulaşabilirsiniz. Sağlıkla ve sevgiyle kalın.

AYSEL KESKİN
PSİKOLOJİK DANIŞMAN & ÇİFT/AİLE DANIŞMANI

Kaynaklar:

Berg, 1. K., & de Shazer, S. (1993). Making number talk: Language in therapy. In S. Friedman (Ed.), The new language of change: Constructive collaboration in psychotherapy (pp. 5-24). New York: The Guilford Press

Berg, I. K., Sc Reuss, N. H. (1998). Solutions step by step: A substance abuse treatment manual. New York: W. W. Norton Company Inc.

Cooper, J. F. ( 1995). A primer of brief psychotherapy. New York: W. W. Norton & Company Inc.

Doğan, S. (1999). Çözüm Odaklı Kısa Süreli Terapi: Kuramsal Bir İnceleme. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, (2) (12)
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışma/Terapi Yaklaşımı Sorunlarınızı Çözmekte Size Nasıl Yardımcı Olur?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Aysel KESKİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Aysel KESKİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     5 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Aysel KESKİN Fotoğraf
Psk.Dnş.Aysel KESKİN
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Psikolojik Danışman
Psikoterapist
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi9 kez tavsiye edildiTavsiyeEdiyorum.com'u sıkça ziyaret ediyor.
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Dnş.Aysel KESKİN'in Yazıları
► Çözüm Odaklı Kısa Süreli Terapi Psk.Dnş.İsa Ozan GÜN
► Çözüm Odaklı Kısa Süreli Terapi Psk.Dnş.Şerife AKSOY
► Kısa Süreli Çözüm Odaklı Terapi Psk.Mahir Efe FALAY
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışma/Terapi Yaklaşımı Sorunlarınızı Çözmekte Size Nasıl Yardımcı Olur?' başlığıyla benzeşen toplam 34 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


09:51
Top