Omega-3
OMEGA-3 VE OMEGA-3 TAKVİYESİ SEÇERKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Sağlıklı beslenme kavramı içerisinde omega 3, -6 ve -9 yağ asitleri son derece önemli bir yere sahiptir. Omega, Yunan alfabesinin son harfidir ve ”son” anlamına gelmektedir. Omega-3 (alfa-linoleik asit), omega-6 (linoleik asit) ve omega-9’dan (oleik asit) oluşan omega yağ asitlerinin genel olarak beyin gelişimi, bağışıklık sisteminin güçlenmesi, koroner kalp hastalıklarının önlenmesi gibi fonksiyonları bulunmaktadır. Omega-3 yağ asitlerinin sağlık üzerine etkilerine bakıldığında, genel olarak anti-enflamatuar, analjezik (ağrı azaltıcı), antitrombotik (pıhtı önleyici), antimitojenik (kanser önleyici) etkilerinin olduğu söylenebilir. Omega-3 yağ asitleri, koroner kalp hastalığından enflamasyona kadar birçok hastalığın önlenmesinde ve tedavisinde gerekli olan önemli bir yağ asididir.
Sağlıklı yetişkin bireyler için; haftada en az iki kez balık tüketimi ile haftada 2-3 kez yağlı balık tüketerek günde 0.5-1 g kadar omega-3 alınabilir. Kardiyovasküler hastalık öyküsü olan bireyler için; 1 g EPA+DHA ve hipertrigliseridemisi olan bireyler için; 2-4 g EPA+DHA tüketimi önerilmektedir. Doğal kaynaklardan yeteri kadar omega-3 alamayan kişilere balık yağı takviyesi önerilebilir. Balık yağı preparatları kullanan kişiler bazı önemli noktalara dikkat etmek zorundadır:
• Balık yağı tüketirken öncelikle alınan balık yağının ne kadar aktif madde (EPA+DHA) içerdiğine bakılmalıdır. Örneğin kapsül 500 mg’dır; ancak 100 mg aktif madde içeriyor olabilir.
• Sıvı preparatlar kapsüllere oranla çok daha fazla aktif madde içerirler.
• 1 balık yağı kapsülü ≈10 kkal enerji içermektedir.
• 1 balık yağı tabletinde; en az 300 mg EPA, 150 mg DHA bulunmalıdır. EPA/ DHA oranı %60 olmalıdır.
• Saflaştırılmamış/yoğunlaştırılmamış balık yağlarında toksik öğeler bulunabileceğinden dolayı; etiketinde “Ulusal ve Uluslararası Sağlık Kurumlarından Onaylı” olduğu ibaresi bulunanların tercih edilmesi gereklidir.
• Kullanılan balık yağının ağır metal taramasından geçirilip geçirilmediği mutlaka sorgulanmalıdır.
• Balık yağı preparatları sıcak ve ışık gören yerlerde tutulmamalıdır. Yağların opak şişelerde saklanması, ısı ve güneşe maruz bırakılmamaları gerekir.
• Fazla miktarda poliansatüre (çoklu-doymamış) yağ asidi tüketimi serbest radikalleri artırır. Bu nedenle, balık yağı alanların beraberinde mutlaka E vitamini gibi bir antioksidan alması önerilmektedir. Piyasadaki balık yağı preparatlarında hepsinde antioksidan olarak E vitamini mevcuttur.
• Omega-3 yağ asidi tüketimini takiben bireylerde hafif düzeyde bazı yan etkiler gözlenebilmektedir. Örneğin gastrointestinal rahatsızlık durumu oluşturan miktar 1-3 g; ağızda balık tadı hissi bırakan miktar 1-3 g, bozulmuş glikoz toleransı ve diyabeti olan bireylerde glisemi düzeylerinin kötü seyretmesine neden olan miktar >3 g, hipertrigliseridemisi olan hastalarda LDL tipi kolesterol artışına neden olan miktar 3 g,>3 g/gün dozda omega-3 yağ asidi alınmasının, klinik olarak kanama riskini artırma ihtimali azalmaktadır.
• Kan sulandırıcı ilaçların (aspirin, kumadin) kullanımı, Ginkgo biloba ve E vitamini desteği tüketenlerin balık yağı takviyesine hekim kontrolünde başlamaları önerilmektedir.
• Balık yağı takviyesine başlamadan önce mutlaka diyetisyen veya hekime danışılmalıdır.
• Omega 3 takviyeleri fosfolipid ,trigliserit veya etil ester formda olabilir. Emilim olarak değerlendirildiğinde fosfolipid form ( krill yağlarındaki form) emilim seviyesi en yüksek olandır. Sonra trigliserit form gelmektedir. Emilimi en düşük olan etil ester form olanlardır.
Sağlıklı beslenme kavramı içerisinde omega 3, -6 ve -9 yağ asitleri son derece önemli bir yere sahiptir. Omega, Yunan alfabesinin son harfidir ve ”son” anlamına gelmektedir. Omega-3 (alfa-linoleik asit), omega-6 (linoleik asit) ve omega-9’dan (oleik asit) oluşan omega yağ asitlerinin genel olarak beyin gelişimi, bağışıklık sisteminin güçlenmesi, koroner kalp hastalıklarının önlenmesi gibi fonksiyonları bulunmaktadır. Omega-3 yağ asitlerinin sağlık üzerine etkilerine bakıldığında, genel olarak anti-enflamatuar, analjezik (ağrı azaltıcı), antitrombotik (pıhtı önleyici), antimitojenik (kanser önleyici) etkilerinin olduğu söylenebilir. Omega-3 yağ asitleri, koroner kalp hastalığından enflamasyona kadar birçok hastalığın önlenmesinde ve tedavisinde gerekli olan önemli bir yağ asididir.
Sağlıklı yetişkin bireyler için; haftada en az iki kez balık tüketimi ile haftada 2-3 kez yağlı balık tüketerek günde 0.5-1 g kadar omega-3 alınabilir. Kardiyovasküler hastalık öyküsü olan bireyler için; 1 g EPA+DHA ve hipertrigliseridemisi olan bireyler için; 2-4 g EPA+DHA tüketimi önerilmektedir. Doğal kaynaklardan yeteri kadar omega-3 alamayan kişilere balık yağı takviyesi önerilebilir. Balık yağı preparatları kullanan kişiler bazı önemli noktalara dikkat etmek zorundadır:
• Balık yağı tüketirken öncelikle alınan balık yağının ne kadar aktif madde (EPA+DHA) içerdiğine bakılmalıdır. Örneğin kapsül 500 mg’dır; ancak 100 mg aktif madde içeriyor olabilir.
• Sıvı preparatlar kapsüllere oranla çok daha fazla aktif madde içerirler.
• 1 balık yağı kapsülü ≈10 kkal enerji içermektedir.
• 1 balık yağı tabletinde; en az 300 mg EPA, 150 mg DHA bulunmalıdır. EPA/ DHA oranı %60 olmalıdır.
• Saflaştırılmamış/yoğunlaştırılmamış balık yağlarında toksik öğeler bulunabileceğinden dolayı; etiketinde “Ulusal ve Uluslararası Sağlık Kurumlarından Onaylı” olduğu ibaresi bulunanların tercih edilmesi gereklidir.
• Kullanılan balık yağının ağır metal taramasından geçirilip geçirilmediği mutlaka sorgulanmalıdır.
• Balık yağı preparatları sıcak ve ışık gören yerlerde tutulmamalıdır. Yağların opak şişelerde saklanması, ısı ve güneşe maruz bırakılmamaları gerekir.
• Fazla miktarda poliansatüre (çoklu-doymamış) yağ asidi tüketimi serbest radikalleri artırır. Bu nedenle, balık yağı alanların beraberinde mutlaka E vitamini gibi bir antioksidan alması önerilmektedir. Piyasadaki balık yağı preparatlarında hepsinde antioksidan olarak E vitamini mevcuttur.
• Omega-3 yağ asidi tüketimini takiben bireylerde hafif düzeyde bazı yan etkiler gözlenebilmektedir. Örneğin gastrointestinal rahatsızlık durumu oluşturan miktar 1-3 g; ağızda balık tadı hissi bırakan miktar 1-3 g, bozulmuş glikoz toleransı ve diyabeti olan bireylerde glisemi düzeylerinin kötü seyretmesine neden olan miktar >3 g, hipertrigliseridemisi olan hastalarda LDL tipi kolesterol artışına neden olan miktar 3 g,>3 g/gün dozda omega-3 yağ asidi alınmasının, klinik olarak kanama riskini artırma ihtimali azalmaktadır.
• Kan sulandırıcı ilaçların (aspirin, kumadin) kullanımı, Ginkgo biloba ve E vitamini desteği tüketenlerin balık yağı takviyesine hekim kontrolünde başlamaları önerilmektedir.
• Balık yağı takviyesine başlamadan önce mutlaka diyetisyen veya hekime danışılmalıdır.
• Omega 3 takviyeleri fosfolipid ,trigliserit veya etil ester formda olabilir. Emilim olarak değerlendirildiğinde fosfolipid form ( krill yağlarındaki form) emilim seviyesi en yüksek olandır. Sonra trigliserit form gelmektedir. Emilimi en düşük olan etil ester form olanlardır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Omega-3" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Dyt.Sevi ÖNOL'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Dyt.Sevi ÖNOL'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
