Bipolarsam Bunu Nasıl Yönetirim
BIPOLARSAM BUNU NASIL YÖNETİRİM?
Durumunuzla ilgili ne kadar çok bilgi sahibi olursanız onu kontrol etmek de o kadar kolay olur. Belirtilerinizin sıklığı ve şiddetinin azaltılması için bipolar ile alakalı bilgilere ihtiyacınız var. Bipolar bozuklukla alakalı olarak ne yaşadığınızı yakın çevrenize anlatın ki sizi anlama fırsatları olmuş olsun çünkü bipolar sizin hatanız değil bu da basiniza gelen diger olaylardan sadece birisi ve insan problemleriyle basa çikabilecek kadar güçlüdür.
MANİK VE DEPRESİF DÖNEMLERİN NEDENLERİNİN VE BUNLARI ETKİLEYEN SEBEPLERİN TANINMASI.
Bu rahatsızlığı ortaya çıkaran bir tane faktör değil birden fazla faktör vardır. Bunlardan birisi biyolojik faktördür. Lityum denilen madde bu rahatsızlığa iyi gelmektedir. Nasıl ki şeker hastasının vücudu insülin üretmiyor ve bu hastalar dışarıdan insülin alıyorlarsa bipolar rahatsızlığı olan bireylerde bu madde azdır ve dışarıdan alınarak yeterli seviyeye getirilmesi gerekmektedir. Diğer faktörler ise yaşanan olaylar, çevre, düşüncelerimiz ve duygularımızdır. Geçmişimizde yaşadığımız olaylar bizim olaylara bakış açımızı etkiler. Bakış açımız da davranışlarımızı etkiler. Mesela bu rahatsızlığın depresyon kısmı için şunu diyebiliriz: Geçmişte yaşadığı olaylar doğrultusunda bu birey gelecekte istediği hiçbir şeyin olamayacağını, hayatın boş ve anlamsız olduğunu düşünebilir. Yani rahatsızlığı ortaya çıkaran bir çok faktör vardır ve hepsine müdahale edilmelidir. Özetle ilaç tedavisi tek başına yeterli olamadığı gibi psikoterapi de tek başına yeterli olmayacaktır.Yukarda saydığımız faktörlerin hepsine müdahaleler yapıldığında danışanın şikayetleri azalacaktır. Bipolar danışanlar ve bipolar olmayan bireyler arasında nitelik farkı yoktur nicelik farkı vardır yani her insanda duygu dalgalanmaları olur, gün gün kendimizi iyi hisseder gün gün kendimizi kötü hissederiz. Bu çok doğal bir durumdur fakat bipolar danışanlar da bu dalgalanmaların derecesi daha fazladır bu yüzden bipolar danışanlarla bipolar olmayan bireyler arasında nitelik degil nicelik farkı vardır diyoruz. Fakat bu ne zaman problem haline gelir? Ne zaman ki kendimizi mutsuz hissedip okula\işe gitmiyorsak ya da eskiden keyifle yaptığımız etkinlikleri(örn. film izlemek, arkadaşlarla görüşmek) yapmaz hale geliyorsak veya çok öfkeli hissettiğimiz günlerin sayısı fazlaysa ve bu ilişkilerimizi kötü etkiliyorsa ediyorsa buralara müdahale edilmesi gerekmektedir. Bipolar danışanların en fazla şikayet ettikleri şey duygu değişimleridir. Kendilerini iyi hissettikleri günlerde bitmek bilmeyen bir enerjileri vardır. Mutsuz hissettikleri günlerde ise çökkün ve üzüntülüdürler. Kendilerine güvenirler, geleceğe umutla bakarlar. Birçok işe birden atlayabilirler ve uyku saatleri azalır, çünkü enerjileri yüksektir. Kendilerini mutsuz hissettikleri günlerdeyse yaptıkları şeylerden zevk almaz halde olurlar ve günlük yapmaları gereken aktiviteleri gerçekleştiremeyebilir ya da isteksiz keyifsizce yaparlar. Umutsuzdurlar gelecek karanlık görünür. Uykusuzluk çekerler ve çok uyuyabilirler yani bitkindirler motivasyonları enerjileri düşüktür hatta hiç olmayabilir. Bu günlerde kendilerini değersiz ve suçlu hissedebilirler. Odaklanmakta zorlanabilirler. Kararsızlık yaşayabilirler. Ölüm düşünceleri olabilir. Bunlar hep depresyon döneminin getirdikleridir. Tedavisi olmayan bir rahatsızlık değildir. İlaç ve psikoterapi ile danışanlar iyileşmektedirler.
DEPRESYON
Depresyonda istek felci yaşarsınız. Bir şey yapasınız gelmez bu depresyonun doğasında vardır. İyi dönemde yaptığınız neler var yani kötü dönemde yapmadığınız neler var bunu bir kâğıda dökün. Bunları parçalarına ayırın ve küçük bir kısmını yapmaya gayret edin bu depresyonunuza iyi gelecektir. İstek gelmesini beklerseniz sonsuza kadar gemleyebilir ama sizin istediğini doğrudan etkileyemiyoruz fakat davranışlarınızı etkileyebiliriz ve onlara müdahale edebiliriz. İsteğinizin gelmesini beklemeyin örneğin canınız ders çalışmak istemediğinde harekete geç küçük bir şey yap 20 dk ders çalışın ve kalkın dersin başından. İstemesen bile arkadaşlarınızla görüşün istemeseniz de film izleyin bunun öncesinde ne kadar keyif alacağınızı not edin ve yaptıktan sonra ne kadar keyif aldığınızı not edin ve ikisini karşılaştırın. Diyelim ki kendini mutsuz hissettiğin bir gün arkadaşlarınız çağırdı istemeseniz de gidin gitmeden önce ne kadar keyif alacağınızı not edin eve geri geldiğinde ne kadar keyif aldığınızı not edin ve bu 2 puanı karşılaştırın. Varsayalım ki siz öğrencisiniz okulda kendinizi kötü hissettiniz ve ağladınız eve gelmek istediniz. Eve gelmeyin 15 dk daha okulda kalın yani bir zaman verin kendinize eğer hala eve gitmek istiyorsanız gidin ama eve gitme isteği uyanır uyanmaz anında eve gitmeye kalkmayın çünkü bu davranış depresyon canavarını besliyor. Bir süre sonra eve gitme istediğiniz azalabilir. Böylelikle davranışlarınızdaki değişim sizi zamanla daha istekli hale getirecek.
ALKOL VE MADDE KULLANIMINDAN KAÇINMAYA YARDIM ETME.
Alkol ve madde kullanımı manik ve depresyon dönemlerini tetiklemektedir yani alkol alınan bir gece depresyonunuzu tetikleyip harekete geçirebilir dolayısıyla alkol ve madde alınımından olabildiğince kaçınılmalıdır.
GÜNLÜK YAŞAM RUTİNLERİNİN OLUŞTURULMASINA YARDIM ETME.
Günlük rutinleri yerine getirmek kişinin depresyonuna iyi gelecektir. Aksi halde hiçbir şey yapmayıp öylece oturduğumuz ya da yataktan çıkmadığımız günlerde kendimizi daha mutsuz hissederiz. Günlük olarak yapmamız gereken şeyleri(okula gitmek, işe gitmek, …) yani yapılması gereken görev ve sorumlulukları yapmayı tercih edip harekete geçtiğimizde kendimizi daha mutlu hissederiz. Yani günlük yaşam rutinlerini yerine getirmek ya da en azından yapılacakların küçük bir kısmını yapmak kişinin depresyonuna iyi gelecektir. Depresyonun kısır döngüsünü kırmayı sağlayacaktır.
UYKU PROBLEMLERİYLE BAŞA ÇIKMASINA YARDIM ETME(AŞIRI UYUMA YA DA YETERSİZ UYKU)
Uyku hijyeniniz bu rahatsızlığı yenmeniz için çok önemli bir konudur. Çünkü sağlıklı uyku sizin düşüncelerinizi, duygularınızı, bedeninizi(Bunların arasında çift yönlü bağlantılar var.)olumlu etkileyeceği için uyku düzeninizi hayatınızda oturtmanız gerekmektedir. Bunun için yapılacak en öncelikli şey aynı saatte uyuyabilmek. Ve aynı saatte uyanmak. Böylelikle vücut biyolojik bir saat kazanacaktır. Bu da gün içindeki motivasyon ve istekliliğinizi etkileyecektir. Uykunuzu getirecek bir şeyler için ve yatakta bir şeylerle uğraşmayın yatağı sadece ve sadece uyumak için kullanın. Fiziksel egzersiz uyku kalitenizi artıracaktır.
Uyku saati belirleyin:…..
STRESLE NASIL BAŞ EDİLECEĞİ.
Fiziksel egzersizi oneriyoruz. Çünkü fiziksel egzersizler vücutta serotonin salgılanmasını sağlıyor. Ve depresyona iyi geldiği bilim dünyasında kanıtlanmış durumdadır. Yani günlük düzenli yapılan yürüyüş bile kişinin duygu durumunu düzenlemesine yardımcı olmaktadır. Diğer yapılan sportif aktiviteler (örneğin yüzme) kişinin ruh sağlığına iyi gelmektedir.
Bipolar Bozuklukla Alakalı Doğru Zannedilen Yanlışlar
Bipolar bozukluk nadir görülür. Hayır bipolar bozukluk hayatlarının bir döneminde erişkinlerin %3-5 ini etkiler.
Manik duygudurum insanı hayalperest yapar. Bazen bazı kişilerde fakat çoğu insan manik ataklarında belirgin endişe ve sinirlilikten muzdariptir. Mani aile üyeleriyle tartışmalara yol açabilir.
Kişi her zaman maik ya da depresif dönemler yaşar. Hayır. Bazen ne depresif ne de manik olunur. Yanlış.
Bipolar bozukluğun tedavisi bana pahalıya mal olacak. Yanlış tedavi masraflarınız SGK tarafından karşılanabilr. Tedavi edilmemiş bipolar bozukluk daha pahalıya mal olabilir.
Klinik Psikolog Fatma Çetin.
Durumunuzla ilgili ne kadar çok bilgi sahibi olursanız onu kontrol etmek de o kadar kolay olur. Belirtilerinizin sıklığı ve şiddetinin azaltılması için bipolar ile alakalı bilgilere ihtiyacınız var. Bipolar bozuklukla alakalı olarak ne yaşadığınızı yakın çevrenize anlatın ki sizi anlama fırsatları olmuş olsun çünkü bipolar sizin hatanız değil bu da basiniza gelen diger olaylardan sadece birisi ve insan problemleriyle basa çikabilecek kadar güçlüdür.
MANİK VE DEPRESİF DÖNEMLERİN NEDENLERİNİN VE BUNLARI ETKİLEYEN SEBEPLERİN TANINMASI.
Bu rahatsızlığı ortaya çıkaran bir tane faktör değil birden fazla faktör vardır. Bunlardan birisi biyolojik faktördür. Lityum denilen madde bu rahatsızlığa iyi gelmektedir. Nasıl ki şeker hastasının vücudu insülin üretmiyor ve bu hastalar dışarıdan insülin alıyorlarsa bipolar rahatsızlığı olan bireylerde bu madde azdır ve dışarıdan alınarak yeterli seviyeye getirilmesi gerekmektedir. Diğer faktörler ise yaşanan olaylar, çevre, düşüncelerimiz ve duygularımızdır. Geçmişimizde yaşadığımız olaylar bizim olaylara bakış açımızı etkiler. Bakış açımız da davranışlarımızı etkiler. Mesela bu rahatsızlığın depresyon kısmı için şunu diyebiliriz: Geçmişte yaşadığı olaylar doğrultusunda bu birey gelecekte istediği hiçbir şeyin olamayacağını, hayatın boş ve anlamsız olduğunu düşünebilir. Yani rahatsızlığı ortaya çıkaran bir çok faktör vardır ve hepsine müdahale edilmelidir. Özetle ilaç tedavisi tek başına yeterli olamadığı gibi psikoterapi de tek başına yeterli olmayacaktır.Yukarda saydığımız faktörlerin hepsine müdahaleler yapıldığında danışanın şikayetleri azalacaktır. Bipolar danışanlar ve bipolar olmayan bireyler arasında nitelik farkı yoktur nicelik farkı vardır yani her insanda duygu dalgalanmaları olur, gün gün kendimizi iyi hisseder gün gün kendimizi kötü hissederiz. Bu çok doğal bir durumdur fakat bipolar danışanlar da bu dalgalanmaların derecesi daha fazladır bu yüzden bipolar danışanlarla bipolar olmayan bireyler arasında nitelik degil nicelik farkı vardır diyoruz. Fakat bu ne zaman problem haline gelir? Ne zaman ki kendimizi mutsuz hissedip okula\işe gitmiyorsak ya da eskiden keyifle yaptığımız etkinlikleri(örn. film izlemek, arkadaşlarla görüşmek) yapmaz hale geliyorsak veya çok öfkeli hissettiğimiz günlerin sayısı fazlaysa ve bu ilişkilerimizi kötü etkiliyorsa ediyorsa buralara müdahale edilmesi gerekmektedir. Bipolar danışanların en fazla şikayet ettikleri şey duygu değişimleridir. Kendilerini iyi hissettikleri günlerde bitmek bilmeyen bir enerjileri vardır. Mutsuz hissettikleri günlerde ise çökkün ve üzüntülüdürler. Kendilerine güvenirler, geleceğe umutla bakarlar. Birçok işe birden atlayabilirler ve uyku saatleri azalır, çünkü enerjileri yüksektir. Kendilerini mutsuz hissettikleri günlerdeyse yaptıkları şeylerden zevk almaz halde olurlar ve günlük yapmaları gereken aktiviteleri gerçekleştiremeyebilir ya da isteksiz keyifsizce yaparlar. Umutsuzdurlar gelecek karanlık görünür. Uykusuzluk çekerler ve çok uyuyabilirler yani bitkindirler motivasyonları enerjileri düşüktür hatta hiç olmayabilir. Bu günlerde kendilerini değersiz ve suçlu hissedebilirler. Odaklanmakta zorlanabilirler. Kararsızlık yaşayabilirler. Ölüm düşünceleri olabilir. Bunlar hep depresyon döneminin getirdikleridir. Tedavisi olmayan bir rahatsızlık değildir. İlaç ve psikoterapi ile danışanlar iyileşmektedirler.
DEPRESYON
Depresyonda istek felci yaşarsınız. Bir şey yapasınız gelmez bu depresyonun doğasında vardır. İyi dönemde yaptığınız neler var yani kötü dönemde yapmadığınız neler var bunu bir kâğıda dökün. Bunları parçalarına ayırın ve küçük bir kısmını yapmaya gayret edin bu depresyonunuza iyi gelecektir. İstek gelmesini beklerseniz sonsuza kadar gemleyebilir ama sizin istediğini doğrudan etkileyemiyoruz fakat davranışlarınızı etkileyebiliriz ve onlara müdahale edebiliriz. İsteğinizin gelmesini beklemeyin örneğin canınız ders çalışmak istemediğinde harekete geç küçük bir şey yap 20 dk ders çalışın ve kalkın dersin başından. İstemesen bile arkadaşlarınızla görüşün istemeseniz de film izleyin bunun öncesinde ne kadar keyif alacağınızı not edin ve yaptıktan sonra ne kadar keyif aldığınızı not edin ve ikisini karşılaştırın. Diyelim ki kendini mutsuz hissettiğin bir gün arkadaşlarınız çağırdı istemeseniz de gidin gitmeden önce ne kadar keyif alacağınızı not edin eve geri geldiğinde ne kadar keyif aldığınızı not edin ve bu 2 puanı karşılaştırın. Varsayalım ki siz öğrencisiniz okulda kendinizi kötü hissettiniz ve ağladınız eve gelmek istediniz. Eve gelmeyin 15 dk daha okulda kalın yani bir zaman verin kendinize eğer hala eve gitmek istiyorsanız gidin ama eve gitme isteği uyanır uyanmaz anında eve gitmeye kalkmayın çünkü bu davranış depresyon canavarını besliyor. Bir süre sonra eve gitme istediğiniz azalabilir. Böylelikle davranışlarınızdaki değişim sizi zamanla daha istekli hale getirecek.
ALKOL VE MADDE KULLANIMINDAN KAÇINMAYA YARDIM ETME.
Alkol ve madde kullanımı manik ve depresyon dönemlerini tetiklemektedir yani alkol alınan bir gece depresyonunuzu tetikleyip harekete geçirebilir dolayısıyla alkol ve madde alınımından olabildiğince kaçınılmalıdır.
GÜNLÜK YAŞAM RUTİNLERİNİN OLUŞTURULMASINA YARDIM ETME.
Günlük rutinleri yerine getirmek kişinin depresyonuna iyi gelecektir. Aksi halde hiçbir şey yapmayıp öylece oturduğumuz ya da yataktan çıkmadığımız günlerde kendimizi daha mutsuz hissederiz. Günlük olarak yapmamız gereken şeyleri(okula gitmek, işe gitmek, …) yani yapılması gereken görev ve sorumlulukları yapmayı tercih edip harekete geçtiğimizde kendimizi daha mutlu hissederiz. Yani günlük yaşam rutinlerini yerine getirmek ya da en azından yapılacakların küçük bir kısmını yapmak kişinin depresyonuna iyi gelecektir. Depresyonun kısır döngüsünü kırmayı sağlayacaktır.
UYKU PROBLEMLERİYLE BAŞA ÇIKMASINA YARDIM ETME(AŞIRI UYUMA YA DA YETERSİZ UYKU)
Uyku hijyeniniz bu rahatsızlığı yenmeniz için çok önemli bir konudur. Çünkü sağlıklı uyku sizin düşüncelerinizi, duygularınızı, bedeninizi(Bunların arasında çift yönlü bağlantılar var.)olumlu etkileyeceği için uyku düzeninizi hayatınızda oturtmanız gerekmektedir. Bunun için yapılacak en öncelikli şey aynı saatte uyuyabilmek. Ve aynı saatte uyanmak. Böylelikle vücut biyolojik bir saat kazanacaktır. Bu da gün içindeki motivasyon ve istekliliğinizi etkileyecektir. Uykunuzu getirecek bir şeyler için ve yatakta bir şeylerle uğraşmayın yatağı sadece ve sadece uyumak için kullanın. Fiziksel egzersiz uyku kalitenizi artıracaktır.
Uyku saati belirleyin:…..
STRESLE NASIL BAŞ EDİLECEĞİ.
Fiziksel egzersizi oneriyoruz. Çünkü fiziksel egzersizler vücutta serotonin salgılanmasını sağlıyor. Ve depresyona iyi geldiği bilim dünyasında kanıtlanmış durumdadır. Yani günlük düzenli yapılan yürüyüş bile kişinin duygu durumunu düzenlemesine yardımcı olmaktadır. Diğer yapılan sportif aktiviteler (örneğin yüzme) kişinin ruh sağlığına iyi gelmektedir.
Bipolar Bozuklukla Alakalı Doğru Zannedilen Yanlışlar
Bipolar bozukluk nadir görülür. Hayır bipolar bozukluk hayatlarının bir döneminde erişkinlerin %3-5 ini etkiler.
Manik duygudurum insanı hayalperest yapar. Bazen bazı kişilerde fakat çoğu insan manik ataklarında belirgin endişe ve sinirlilikten muzdariptir. Mani aile üyeleriyle tartışmalara yol açabilir.
Kişi her zaman maik ya da depresif dönemler yaşar. Hayır. Bazen ne depresif ne de manik olunur. Yanlış.
Bipolar bozukluğun tedavisi bana pahalıya mal olacak. Yanlış tedavi masraflarınız SGK tarafından karşılanabilr. Tedavi edilmemiş bipolar bozukluk daha pahalıya mal olabilir.
Klinik Psikolog Fatma Çetin.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Bipolarsam Bunu Nasıl Yönetirim" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Zümrüt ÇETİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Zümrüt ÇETİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
