Çocuğuma Tuvalet Eğitimini Nasıl Vermeliyim?
Çocuklar için önemli gelişimsel dönemlerden biri tuvalet alışkanlığı kazanma dönemidir. Neredeyse her evde bu dönem ciddi bir stres kaynağıdır. Tuvalet eğitimine annenin ve çocuğun hazır olduğu bir zamanda başlamak çok önemlidir. Yanlış bir zamanda hazırlıksız bir başlangıç, çocuğun bu süreci sorunsuz bir şekilde atlatmasına engel olacaktır. Bazı çocuklar 18. Aydan itibaren tuvalet alışkanlığını kazanmış olsa da ideal olarak 24-36 ay arası en uygun zamandır. Tuvalet eğitimine başlamadan önce çocuk hazır olduğuna dair birtakım sinyaller verecektir.
Çocuğumun hazır olduğunu nasıl anlarım?
Fiziksel anlamda kas kontrolü varsa yani yürüyebiliyor, zıplayabiliyor ve merdiven inip çıkabiliyorsa
Kendini ifade edebilecek kadar isteklerini konuşarak anlatabiliyorsa
Kendi başına basit kıyafetleri giyip çıkartabiliyorsa
Yaklaşık olarak 3-4 saat bezi kuru kalabiliyorsa
Kakasıyla ilgili bir farkındalığı varsa örneğin kakayı gizlenerek yapmaya çalışması, tuvaletini yaptıktan
sonra size söylemesi gibi.
Altının ıslaklığından rahatsız olduğunu bir şekilde belli ediyor veya bezinin çıkartılmasına yönelik isteği oluyorsa artık çocuğunuz tuvalet eğitimi için hazır demektir.
Çocuğun hazır olmasına rağmen bazı durumlar tuvalet alışkanlığı kazanma sürecini zorlaştırmaktadır:
Birden fazla kişi çocuğa tuvalet eğitimi vermeye çalışıyorsa
Ev içinde gergin ve huzursuz bir ortam varsa ve annenin buna ayıracak zamanı ve enerjisi yoksa
Çocuk sürekli kabızlık sorunu yaşıyorsa
Çocuk kreşe ya da anaokuluna yeni başlıyorsa
Yeni bir kardeş dünyaya gelmişse
Ev değişikliği yeni yapılmış ya da yapılacaksa
Sık seyahat etmek zorunda kaldığınız bir dönemse ve benzeri durumlarda tuvalet eğitimini uygulamamak gerekir.
Hadi tuvalet eğitimine başlayalım!
Öncelikle eğitimin nasıl verileceğine, karşılaşılabilecek sorunlara, hata yapmamaya aşırı odaklanarak bunu bir sorun haline getirip panik ve endişeye kapılmamak gerekiyor. Tuvalet alışkanlığını kazanmak doğal sürecin bir parçasıdır. Rahat olun! Sağlık açısından herhangi bir problemi olmadan gelişimini tamamlamış ama hala tuvalet eğitimini kazanmamış hiç kimse yoktur. Bu süreçte sabırlı olup aşırı tepkiler vermemek daha sağlıklı yol almanızı sağlayacaktır.
Tuvalet eğitimine başlamadan önce gerekli mahremiyeti sağlayarak kız çocuklarının anneyi erkek çocuklarının babayı izleyerek onları model alması süreci kolaylaştıracaktır. Çocuğun tuvalete veya lazımlığa alışması için her gün belirli aralıklarla ve önce kıyafetleriyle oturmasını sağlamak önemlidir.
Tuvalet eğitimine başlamaya karar verdiğiniz günün sabahı bezi kesin olarak çıkarıp, artık beze geri dönüş yapmamak üzere bay bay deyin.
İlk haftalarda tuvaletinin gelip gelmediğini çocuğa sormadan çocuğun durumuna göre belirlenen bir zaman aralığında (yarım saat ya da her saat başı gibi) belirli aralıklarla çocuğu tuvalete götürerek kontrol edin. Tuvalette oturma süresini çocuğun yaşı kadar hesaplayabiliriz. Örneğin 2 yaşındaki bir çocuk için 2 dakika kadar beklemek, daha fazla oturması için ısrar etmemek gerekir. O yaştaki bir çocuğun daha fazlasına sabrı yoktur ve zorlandığı durumda süreç olumsuz yönde etkilenecek ve tuvalet eğitimini reddetme eğilimi artacaktır. 2 dakika kadar bekledik ve çiş gelmediyse orada belli bir süre oturduğu için ona “harikasın bunun için çaba gösterdin çişin gelince istersen beni haberdar edebilirsin” diyebilirsiniz. Çişi gelip söylemediğinde neden bana söylemiyorsun diye kızmak yerine teşvik edici bir dil kullanmak daha yararlı olacaktır. Çocuğunuz tuvaletini yaptığında da kakasına veya kokusuna verdiğiniz tepkilere ve söylediğiniz kelimelere (pis, -e, iğrenç vb.) dikkat edin. Bu durum çocuğunuzla ilgilidir ve çocuğunuz kendine olan bir tepki olarak algılayabilir.
İlk hafta çocuğun çiş ve kaka zamanlarını not defteri tutarak takip altına alın. Örneğin ‘sabah kahvaltısından sonra kaka yapıyor’ gibi kakayla ilgili bir rutini var mı? Ne kadar zaman aralığında kazayla kaçırıyor? Ne kadar zaman aralığında yakalıyorum? Bu şekilde belli bir süre takip ettikten sonra elinizde çocuğunuza özgü bir yol haritası belirecektir. Buna göre kestirdiğiniz belirli aralıklarda artık çocuğa tuvalete gidip gitmek istemediğini sormaya başlayın. Gitmek istemiyorsa zorlamayın. Hemen çocuğun tuvalet kontrolünü kazanmasını beklemiyoruz. İlk günler kazalar yaşanacaktır. Bunun için evde halıları kaldırmak gibi bir takım önlemler alınarak gerekli düzenlemelere gidilebilir. Altını ıslattığında kıyafetlerini çıkarma, temizlenme ve yeniden giyinme sürecine onu dahil edin. Bunu bir ceza olarak değil bu sürecin bir parçası olmasını sağlayarak yapın. Örneğin çıkarabileceği kıyafetleri ondan çıkarmasını istemek, temizlenirken suyu hazırlayıp lifi köpürttükten sonra onun temizlenmesini istemek gibi sürece katmak onun öğrenmesi, büyümesi ve bireyselleşmesi için önemli bir katkı olacaktır. Tuvalet eğitimi konusunda çocuğunuz başarılı olduğunda bunu diğer aile bireyleri ile paylaşın. Mesela babayı arayarak çişini tuvalete yaptığını söyleyebilirsiniz. Aile büyükleri eve geldiğinde büyümesi ve gelişmesinin bir parçası olduğundan hep birlikte bahsedebilirsiniz. Ancak çok büyük ödüller vaat etmek, aşırı tepkiler vermek, tuvalet anlarını bir tören haline getirmek çocuğun duygusal gelişimine zarar verebilir. Tuvalet alışkanlığı çocuğunuzun bireyselleşme çabasıdır. Bu süreçte ona hangi duygularla destek olduğunuz çok önemlidir!
Uzm. Klinik Psikolog Çiğdem Yatkın
Çocuğumun hazır olduğunu nasıl anlarım?
Fiziksel anlamda kas kontrolü varsa yani yürüyebiliyor, zıplayabiliyor ve merdiven inip çıkabiliyorsa
Kendini ifade edebilecek kadar isteklerini konuşarak anlatabiliyorsa
Kendi başına basit kıyafetleri giyip çıkartabiliyorsa
Yaklaşık olarak 3-4 saat bezi kuru kalabiliyorsa
Kakasıyla ilgili bir farkındalığı varsa örneğin kakayı gizlenerek yapmaya çalışması, tuvaletini yaptıktan
sonra size söylemesi gibi.
Altının ıslaklığından rahatsız olduğunu bir şekilde belli ediyor veya bezinin çıkartılmasına yönelik isteği oluyorsa artık çocuğunuz tuvalet eğitimi için hazır demektir.
Çocuğun hazır olmasına rağmen bazı durumlar tuvalet alışkanlığı kazanma sürecini zorlaştırmaktadır:
Birden fazla kişi çocuğa tuvalet eğitimi vermeye çalışıyorsa
Ev içinde gergin ve huzursuz bir ortam varsa ve annenin buna ayıracak zamanı ve enerjisi yoksa
Çocuk sürekli kabızlık sorunu yaşıyorsa
Çocuk kreşe ya da anaokuluna yeni başlıyorsa
Yeni bir kardeş dünyaya gelmişse
Ev değişikliği yeni yapılmış ya da yapılacaksa
Sık seyahat etmek zorunda kaldığınız bir dönemse ve benzeri durumlarda tuvalet eğitimini uygulamamak gerekir.
Hadi tuvalet eğitimine başlayalım!
Öncelikle eğitimin nasıl verileceğine, karşılaşılabilecek sorunlara, hata yapmamaya aşırı odaklanarak bunu bir sorun haline getirip panik ve endişeye kapılmamak gerekiyor. Tuvalet alışkanlığını kazanmak doğal sürecin bir parçasıdır. Rahat olun! Sağlık açısından herhangi bir problemi olmadan gelişimini tamamlamış ama hala tuvalet eğitimini kazanmamış hiç kimse yoktur. Bu süreçte sabırlı olup aşırı tepkiler vermemek daha sağlıklı yol almanızı sağlayacaktır.
Tuvalet eğitimine başlamadan önce gerekli mahremiyeti sağlayarak kız çocuklarının anneyi erkek çocuklarının babayı izleyerek onları model alması süreci kolaylaştıracaktır. Çocuğun tuvalete veya lazımlığa alışması için her gün belirli aralıklarla ve önce kıyafetleriyle oturmasını sağlamak önemlidir.
Tuvalet eğitimine başlamaya karar verdiğiniz günün sabahı bezi kesin olarak çıkarıp, artık beze geri dönüş yapmamak üzere bay bay deyin.
İlk haftalarda tuvaletinin gelip gelmediğini çocuğa sormadan çocuğun durumuna göre belirlenen bir zaman aralığında (yarım saat ya da her saat başı gibi) belirli aralıklarla çocuğu tuvalete götürerek kontrol edin. Tuvalette oturma süresini çocuğun yaşı kadar hesaplayabiliriz. Örneğin 2 yaşındaki bir çocuk için 2 dakika kadar beklemek, daha fazla oturması için ısrar etmemek gerekir. O yaştaki bir çocuğun daha fazlasına sabrı yoktur ve zorlandığı durumda süreç olumsuz yönde etkilenecek ve tuvalet eğitimini reddetme eğilimi artacaktır. 2 dakika kadar bekledik ve çiş gelmediyse orada belli bir süre oturduğu için ona “harikasın bunun için çaba gösterdin çişin gelince istersen beni haberdar edebilirsin” diyebilirsiniz. Çişi gelip söylemediğinde neden bana söylemiyorsun diye kızmak yerine teşvik edici bir dil kullanmak daha yararlı olacaktır. Çocuğunuz tuvaletini yaptığında da kakasına veya kokusuna verdiğiniz tepkilere ve söylediğiniz kelimelere (pis, -e, iğrenç vb.) dikkat edin. Bu durum çocuğunuzla ilgilidir ve çocuğunuz kendine olan bir tepki olarak algılayabilir.
İlk hafta çocuğun çiş ve kaka zamanlarını not defteri tutarak takip altına alın. Örneğin ‘sabah kahvaltısından sonra kaka yapıyor’ gibi kakayla ilgili bir rutini var mı? Ne kadar zaman aralığında kazayla kaçırıyor? Ne kadar zaman aralığında yakalıyorum? Bu şekilde belli bir süre takip ettikten sonra elinizde çocuğunuza özgü bir yol haritası belirecektir. Buna göre kestirdiğiniz belirli aralıklarda artık çocuğa tuvalete gidip gitmek istemediğini sormaya başlayın. Gitmek istemiyorsa zorlamayın. Hemen çocuğun tuvalet kontrolünü kazanmasını beklemiyoruz. İlk günler kazalar yaşanacaktır. Bunun için evde halıları kaldırmak gibi bir takım önlemler alınarak gerekli düzenlemelere gidilebilir. Altını ıslattığında kıyafetlerini çıkarma, temizlenme ve yeniden giyinme sürecine onu dahil edin. Bunu bir ceza olarak değil bu sürecin bir parçası olmasını sağlayarak yapın. Örneğin çıkarabileceği kıyafetleri ondan çıkarmasını istemek, temizlenirken suyu hazırlayıp lifi köpürttükten sonra onun temizlenmesini istemek gibi sürece katmak onun öğrenmesi, büyümesi ve bireyselleşmesi için önemli bir katkı olacaktır. Tuvalet eğitimi konusunda çocuğunuz başarılı olduğunda bunu diğer aile bireyleri ile paylaşın. Mesela babayı arayarak çişini tuvalete yaptığını söyleyebilirsiniz. Aile büyükleri eve geldiğinde büyümesi ve gelişmesinin bir parçası olduğundan hep birlikte bahsedebilirsiniz. Ancak çok büyük ödüller vaat etmek, aşırı tepkiler vermek, tuvalet anlarını bir tören haline getirmek çocuğun duygusal gelişimine zarar verebilir. Tuvalet alışkanlığı çocuğunuzun bireyselleşme çabasıdır. Bu süreçte ona hangi duygularla destek olduğunuz çok önemlidir!
Uzm. Klinik Psikolog Çiğdem Yatkın
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuğuma Tuvalet Eğitimini Nasıl Vermeliyim?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Çiğdem YATKIN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Çiğdem YATKIN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
3 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
