Duygusal Tükenmenin On Belirtisi ve Çözümü
Günlük hayatta hepimizin yaşadığı sorunlar ve stresler vardır. Bazen küçük, bazen büyük sorunlarla karşı karşıya kalırız. Bazen de sorunlar üst üste gelip bizi bunaltmaya başlar. Böyle durumlarda genellikle stres hormonlarımız yükselir ve sakinlik duygumuzu kaybetmeye başlarız. Bu da olaylarla başa çıkma gücümüzü olumsuz etkiler.
Gücünüzün azaldığını ve sorunlarla başa çıkma konusunda enerjinizin kalmadığını hissediyorsanız, duygusal tükenme yaşama olasılığınız olabilir. Duygusal çöküntü uzun süre etkili olan bir sorundur. Bunun en önemli nedenlerinden biri tükenmenin birden bire değil, yavaş yavaş çaktırmadan ortaya çıkmasıdır. Tükenme, sinsice ortaya çıkar ve fark edildiği zaman sorun ağırlaşmış bir hale gelir. Bir diğer neden de kişinin sevdikleri için aşırı fedakârlıkta bulunması ve hayır diyemediği için kendine aşırı yüklenmesidir.
Son zamanlarda aşağıdaki belirtilerinin tamamını veya bir kısmını yaşıyorsanız duygusal tükenme yaşadığınız anlamına gelir (Bu belirtiler Tükenmişlik Ölçeği Kısa Formu’nda bulunan maddeler göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır.)
Duygusal Tükenme Envanteri:
1. Önceki günlere göre kendimi daha yorgun hissediyorum
2. Çevremdeki insanlar tarafından hayal kırıklığı yaşadığım için sosyal ortamlardan uzaklaşmaya başladım. Onlarla bir arada olduğum zamanlarda da anlattıklarına odaklanamıyor, çevremde olup bitenleri algılamakta zorlanıyorum.
3. Umutsuzluk hissediyorum. Eskiden keyif aldığım şeyler artık bana keyif vermiyor.
4. Kapana kısılmış gibi hissediyorum. Öncekine göre daha tahammülsüz ve daha öfkeli biri haline geldim.
5. Çaresizlik hissediyorum. Bir şey yapmaya gücümün kalmadığını düşünüyorum.
6. Kendimi daha üzgün ve depresif hissediyorum. Öncekine göre daha az gülümsüyorum. Eskiden komik bulduğum şeylere artık gülemiyorum.
7. Fiziksel olarak kendimi hasta gibi hissediyorum
8. Kendimi değersiz ve başarısız biri gibi hissediyorum.
9. Uyumada zorluk çekiyorum. Bazen de sürekli uyumak istiyor ve uyanmakta zorlanıyorum.
10. Bıkkınlık hissediyorum. Artık sorumluluklarımı yapmakta bile zorlanıyorum.
Son zamanlarda bu belirtilerden en azından 3-4 tanesini yaşıyorsanız, büyük olasılıkla duygusal tükenme yaşıyorsunuz demektir. Böyle bir durumda beklentilerinizi azaltmanız, enerjinizi korumanız ve sorunu aşmak için bazı uygulamalar yapmanız gerekecektir.
1. Kendiniz için kısa süreli zaman dilimleri ayırın. Harvard Üniversitesi’den Prof. Herbert Benson tarafından yapılan stres araştırmasına göre; günde 20 dakika kadar kısa bir süre kendine zaman ayıracak aktiviteler yapmak, Duygusal Tükenme Envanteri üzerindeki tüm belirtileri neredeyse% 50 önleyebiliyor veya düzeltebiliyor. 20 dakikalık sürenin tek parça olarak kullanılması da zorunlu değil. Örneğin sabahları 5 dakika çay veya kahve içmek için zaman ayırmak, öğle yemeğinden sonra sevdiği bir kişi ile konuşmak, akşama doğru gözlerini kapatıp dinlendirici bir müzik dinlemek, yürüyüş yapmak, kitap okumak, akşam ılık bir duş almak gibi çeşitli aktiviteler. Kişinin kendisi için yaptığı bu aktiviteler, stres hormonlarını azaltır ve tükenmişliği engeller. Bu aktiviteler aynı zamanda geçmişten kaynaklanan sorunları düşünmeyi azaltıp şimdiye odaklanmayı sağlar.
2. Yaptığınız iş sevdiğiniz bir iş bile olsa kendinize aşırı yüklenmeyin. Gerçekçi hedefler belirleyin ve sevdiğiniz kişiler için de olsa aşırı fedakârlıktan kaçının. Kendinize aşırı yüklenmeniz veya sevdikleriniz için aşırı fedakârlık yapmanız bir süre sonra kendinizi tükenmiş hissetmenize yol açar.
3. Sosyal destek almaktan çekinmeyin. Kaliforniya Üniversitesi Psikoloji Profesörü Naomi Eisenerger tarafından yapılan bilimsel bir araştırmaya göre, kişinin yakın çevresinden sosyal destek görmesi, yaşanan stres, tükenme ve diğer zorluklarla başa çıkmayı kolaylaştırıyor ve kişinin olumsuzluklardan etkilenme olasılığını azaltıyor.
4. Gerektiğinde hayır demekten çekinmeyin. Hem iş yaşamında, hem özel yaşamda çevrenizde bulunan kişilerin birçok talepleri olabilir. Bu talepler size ağır geliyor, sizi aşırı strese sokuyor ve taleplere olumlu cevap vermekte zorlanıyorsanız nazikçe karşınızdaki kişiye talebi yerine getiremeyeceğinizi söyleyebilirsiniz. Gelen talebi reddetmeniz, karşıdaki kişiyi sevmediğiniz anlamına gelmez. Sadece talebi karşılamakta zorluk yaşadığınız anlamına gelir. Bu yüzden kendinizi suçlu hissetmeyin. Hayır dediğinizde içiniz rahat etmiyorsa; kendinize aşırı yüklenmenin gerçekçi olmadığını, hatta bunun kendinize eziyet çektirmek olduğunu ve çevreden gelen her talebi yerine getirme sorumluluğunuz olmadığını düşünün.
5. Bedensel sinyallere dikkat edin ve bunun bir uyarı olduğunu düşünün. Eğer yorgunsanız dinlenmeye, enerjiniz azaldıysa enerji veren aktivitelere, uykusuzsanız uykuya ihtiyacınız olduğunu fark edin ve bedensel ihtiyaçlarınızı geciktirmeden yerine getirmeye çalışın. Giderilmeyen her ihtiyacın gerginliği artırdığını bilin.
6. Son olarak tüm bu çalışmaları yapmanıza rağmen kendinizi tükenmiş hissediyorsanız, uzman desteği alın. Sağlığınız her şeyden daha önemlidir. Çözümü ertelenen her sorun, kronikleşerek büyür. Bu nedenle çözümleri ertelemeyin.
Gücünüzün azaldığını ve sorunlarla başa çıkma konusunda enerjinizin kalmadığını hissediyorsanız, duygusal tükenme yaşama olasılığınız olabilir. Duygusal çöküntü uzun süre etkili olan bir sorundur. Bunun en önemli nedenlerinden biri tükenmenin birden bire değil, yavaş yavaş çaktırmadan ortaya çıkmasıdır. Tükenme, sinsice ortaya çıkar ve fark edildiği zaman sorun ağırlaşmış bir hale gelir. Bir diğer neden de kişinin sevdikleri için aşırı fedakârlıkta bulunması ve hayır diyemediği için kendine aşırı yüklenmesidir.
Son zamanlarda aşağıdaki belirtilerinin tamamını veya bir kısmını yaşıyorsanız duygusal tükenme yaşadığınız anlamına gelir (Bu belirtiler Tükenmişlik Ölçeği Kısa Formu’nda bulunan maddeler göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır.)
Duygusal Tükenme Envanteri:
1. Önceki günlere göre kendimi daha yorgun hissediyorum
2. Çevremdeki insanlar tarafından hayal kırıklığı yaşadığım için sosyal ortamlardan uzaklaşmaya başladım. Onlarla bir arada olduğum zamanlarda da anlattıklarına odaklanamıyor, çevremde olup bitenleri algılamakta zorlanıyorum.
3. Umutsuzluk hissediyorum. Eskiden keyif aldığım şeyler artık bana keyif vermiyor.
4. Kapana kısılmış gibi hissediyorum. Öncekine göre daha tahammülsüz ve daha öfkeli biri haline geldim.
5. Çaresizlik hissediyorum. Bir şey yapmaya gücümün kalmadığını düşünüyorum.
6. Kendimi daha üzgün ve depresif hissediyorum. Öncekine göre daha az gülümsüyorum. Eskiden komik bulduğum şeylere artık gülemiyorum.
7. Fiziksel olarak kendimi hasta gibi hissediyorum
8. Kendimi değersiz ve başarısız biri gibi hissediyorum.
9. Uyumada zorluk çekiyorum. Bazen de sürekli uyumak istiyor ve uyanmakta zorlanıyorum.
10. Bıkkınlık hissediyorum. Artık sorumluluklarımı yapmakta bile zorlanıyorum.
Son zamanlarda bu belirtilerden en azından 3-4 tanesini yaşıyorsanız, büyük olasılıkla duygusal tükenme yaşıyorsunuz demektir. Böyle bir durumda beklentilerinizi azaltmanız, enerjinizi korumanız ve sorunu aşmak için bazı uygulamalar yapmanız gerekecektir.
1. Kendiniz için kısa süreli zaman dilimleri ayırın. Harvard Üniversitesi’den Prof. Herbert Benson tarafından yapılan stres araştırmasına göre; günde 20 dakika kadar kısa bir süre kendine zaman ayıracak aktiviteler yapmak, Duygusal Tükenme Envanteri üzerindeki tüm belirtileri neredeyse% 50 önleyebiliyor veya düzeltebiliyor. 20 dakikalık sürenin tek parça olarak kullanılması da zorunlu değil. Örneğin sabahları 5 dakika çay veya kahve içmek için zaman ayırmak, öğle yemeğinden sonra sevdiği bir kişi ile konuşmak, akşama doğru gözlerini kapatıp dinlendirici bir müzik dinlemek, yürüyüş yapmak, kitap okumak, akşam ılık bir duş almak gibi çeşitli aktiviteler. Kişinin kendisi için yaptığı bu aktiviteler, stres hormonlarını azaltır ve tükenmişliği engeller. Bu aktiviteler aynı zamanda geçmişten kaynaklanan sorunları düşünmeyi azaltıp şimdiye odaklanmayı sağlar.
2. Yaptığınız iş sevdiğiniz bir iş bile olsa kendinize aşırı yüklenmeyin. Gerçekçi hedefler belirleyin ve sevdiğiniz kişiler için de olsa aşırı fedakârlıktan kaçının. Kendinize aşırı yüklenmeniz veya sevdikleriniz için aşırı fedakârlık yapmanız bir süre sonra kendinizi tükenmiş hissetmenize yol açar.
3. Sosyal destek almaktan çekinmeyin. Kaliforniya Üniversitesi Psikoloji Profesörü Naomi Eisenerger tarafından yapılan bilimsel bir araştırmaya göre, kişinin yakın çevresinden sosyal destek görmesi, yaşanan stres, tükenme ve diğer zorluklarla başa çıkmayı kolaylaştırıyor ve kişinin olumsuzluklardan etkilenme olasılığını azaltıyor.
4. Gerektiğinde hayır demekten çekinmeyin. Hem iş yaşamında, hem özel yaşamda çevrenizde bulunan kişilerin birçok talepleri olabilir. Bu talepler size ağır geliyor, sizi aşırı strese sokuyor ve taleplere olumlu cevap vermekte zorlanıyorsanız nazikçe karşınızdaki kişiye talebi yerine getiremeyeceğinizi söyleyebilirsiniz. Gelen talebi reddetmeniz, karşıdaki kişiyi sevmediğiniz anlamına gelmez. Sadece talebi karşılamakta zorluk yaşadığınız anlamına gelir. Bu yüzden kendinizi suçlu hissetmeyin. Hayır dediğinizde içiniz rahat etmiyorsa; kendinize aşırı yüklenmenin gerçekçi olmadığını, hatta bunun kendinize eziyet çektirmek olduğunu ve çevreden gelen her talebi yerine getirme sorumluluğunuz olmadığını düşünün.
5. Bedensel sinyallere dikkat edin ve bunun bir uyarı olduğunu düşünün. Eğer yorgunsanız dinlenmeye, enerjiniz azaldıysa enerji veren aktivitelere, uykusuzsanız uykuya ihtiyacınız olduğunu fark edin ve bedensel ihtiyaçlarınızı geciktirmeden yerine getirmeye çalışın. Giderilmeyen her ihtiyacın gerginliği artırdığını bilin.
6. Son olarak tüm bu çalışmaları yapmanıza rağmen kendinizi tükenmiş hissediyorsanız, uzman desteği alın. Sağlığınız her şeyden daha önemlidir. Çözümü ertelenen her sorun, kronikleşerek büyür. Bu nedenle çözümleri ertelemeyin.
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Duygusal Tükenmenin On Belirtisi ve Çözümü" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Emine ÖZDEMİR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Emine ÖZDEMİR'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
17 Beğeni
Yazan Uzman
|
Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.