İlişkilerde Hayır Diyebilmek ve Sınırlar
İLİŞKİLERDE HAYIR DİYEBİLMEK VE SINIRLAR
Birçoğumuz bebeklikten itibaren yetiştirilirken ailelerimiz, bizlerin en iyi şekilde yetişmemiz, en iyi oyuncaklara sahip olmamız, en güzel okullarda okumamız, en güzel kıyafetleri giymemiz, en sağlıklı yemekleri yememiz için çaba göstermişlerdir. Yetişme döneminde her daim bizim en iyi olabileceğimiz ve önümüze çıkan engelleri en iyi şekilde aşabileceğimiz öğretilmiştir. Hiç bir ebeveyn çocuğunun üzülmesi ya da kendini diğer insanlar tarafından küçük görülmesini istemez bu yüzden yetişkinlik dönemimize kadar en yüksek motivasyonla bizi büyütme gayesinde olurlar. Peki, yetişkinlik döneminde artık tek başına olma ve bireyselleşme döneminde biz bu motivasyonu ne kadar sürdürebiliyoruz?
Üniversiteyi bitirdiniz ve almanız gereken tüm eğitimleri aldınız, kısa dönemli işlerde çalışarak kendinizi geliştirme fırsatı buldunuz ve en son olarak da yeni bir işe başladınız. Siz artık ayakları üzerinde durabilen bireysiniz. Çalıştığınız ortamda sizin yaptığınız ya da yapabileceğiniz işlerin çok da iyi olmadığını ve bu işleri kendisinden öğrenmeniz gerektiğini söyleyen, sizi kendisinden daha az bilgili ve daha tecrübesiz gören bir çalışma arkadaşınız var ne yapardınız, nasıl bir tavır ve ruh hali içerisinde olurdunuz? Bu durumdan korkup kendinizi tam olarak dediği kişi olarak görüp geri mi çekilirdiniz yoksa kendinizi ve yapabileceklerinizi bildiğiniz için bu durumla mücadele mi ederdiniz?
Çevremizin bize neler yapabileceğimizi ya da neler yapamayacağımızı söylemesi bizi, hayatımızı, ilişkilerimizi, iş hayatımızı nasıl etkiler?
Çevrenizde her şeyi bildiğini düşünen, en iyisini bilirim tavrıyla yaklaşan, benim fikirlerim ve benim yargılarım doğrudur diye bulunan kişileri onaylamadığınız ve doğru bulmadığınız halde, onaylayan ve taleplerine evet ya da tamam diye yaklaşan bir tavır halinde olursanız işte o zaman sürekli olarak artış gösteren bu tavırlara maruz kalacaksınız demektir. Artış gösteren bu talepkarlık bir süre sonra sizin içerisinde yer almak istemeyeceğiniz bir ortam hale gelerek sizin için keyifsiz bir yer olacaktır. O yüzden en başından bu davranışları onaylamadığınızı belirterek, sınırlarınızı koyarak daha sakin ve kaçmak istemediğiniz bir ortamı kendiniz için yaratmış olacaksınız.
Sağlıklı ve dengeli bir hayat için çevremize sınırlar koyabilmemiz oldukça önemlidir. Sürekli olarak insanların taleplerine karşılık vermek bir yandan da kendini gerçekleştirmek oldukça zor ve yıpratıcıdır. Zamanla motivasyonumuzun tükenmesine sebep olur ve bir süre sonra ne karşımızdakinin taleplerine ne de kendi yapmak istediklerimize odaklanabiliriz. Burada öncelikli olan kendinizin ne istediğini bilmek yani başka bir deyişle kendinizle sohbet edip kendinize kulak asmak gerekir. Önceliklerinizi belirlemelisiniz hem iş hayatında hem de sosyal hayatınızda nerde durmak istediğinizi siz belirlemeli ve nasıl yürüteceğinize siz karar vermelisiniz.
Yaşamını devam ettirmeye çalışan bireyler olarak bazen dışlanma, çaresizlik, kararsızlık, ne yapacağını bilememe gibi duyguları hissedebiliriz. Sadece karşımızdakini memnun edip kabul görmek isteyebilir, başkalarının işlerini yaptığımızda her şeyin daha iyi olacağını düşünebiliriz. Bu durumda bir noktayı gözden kaçırıyoruz biz ne kadar kabul görme çabası içerisinde başkalarına destek olup, onların yapmaları gereken işleri üstlendikçe işler o kadar kötüye gider.
Birine hayır demek o kişiyi reddetmek ya da olumsuz bir şekilde geri çevirmek değildir. Karşıdan gelen bir talebi kendinizi izah edip hayır dediğinizde ya da temel fikrinizi söylediğinizde karşınızdaki beklentisi olan kişinin size karşı duruşu ve tavrının sizin için olumlu yönde değiştiğini göreceksiniz çünkü o anda siz " hayır, ben böyle düşünmüyorum" ya da " hayır, ben böyle olmasını istemiyorum" dediğinizde, karşısında kendinden emin, özgüveni yüksek ve yapabileceklerinin farkında olan birini görecektir ve kendisini geri çekilmek zorunda hissedecektir.
Günümüzde kaygı bozuklukları, depresyon, anksiyete, bağlanma, sosyal kaygı, yeme bozuklukları, insan ilişkileri gibi birçok problemin arkasında sınır koyamama gibi temel problemler yatmaktadır. Chad Buck'a göre " Sınırlar bariyer veya duvar değildir. Sınır koymak kendi duygularımız ve fikirlerinizle başkalarının duygu ve fikirlerini ayrı tutmaktır".bu düşünceden yola çıkarak sınırlar koymaktan korkmamamız gerektiğini söyleyebiliriz.
Çevremize "hayır" diyebildiğimizde ne olur?
İlk olarak yapmak istemediğimiz bir şeye hayır dediğimizde ya da söylenen düşünceyi onaylamak zorunda hissetmediğimizde enerjimiz yükselir çünkü başkalarının düşünceleri ve isteklerine yer vermektense kendi düşünce ve isteklerimize önem veririz bu da enerjimizin yükselmesini sağlar. Olumlu enerjinin artması demek stres seviyesinin azalması demek ve bu şekilde günlük yaşamımızda stresle de baş etmek zorunda kalmayız. Stresin az bulunduğu bir bireyde dikkat ve odaklanma yapılacak olan işe daha çok sarılma ortaya çıkar bu da aslında o birey için başarının kapılarını kendi kendine açması demek olur.
Sosyal çevre ve ilişkiler göz önüne alındığında sınırları belirlenmiş ilişkilerde karşınızdaki kişi limitiniz yokmuş gibi davranmaz ve kendini, size saygı duymak ihtiyacında hisseder bu şekilde de daha iyi iletişim kurmanın ilk adımlarını atmaya başlamış olursunuz.
Aile yaşantınızda belki daha iyi bir eş belki daha iyi bir anne-baba belki de daha iyi bir çocuk olursunuz. Ev içerisinde nelere önem verdiğinizi nelerin sizin için özel alanlar olduğunu belirlemeniz hem sizin hem de ev halkının kurallarını oluşturmasına ve birbirinin alanına müdahale etmemesini sağlamış olursunuz.
İster iş yerinde, ister arkadaş çevresinde, ister ev içerisinde olsun hiç bir zaman insanların sizin sınırlarınızı anlamasını ve size ona göre saygı duymasını beklemeyin her zaman iletişim kurarak ve kendinizi önce ifade ederek sonrasında da rahatsız olduklarınızı ya da olacaklarınızı dile getirerek hareket edin. Siz sınırlarınızı belirlemezseniz karşınızdaki kişi veya kişiler size ait olan sınırları hiç belirleyemezler ve ses çıkarmadığınız için ona göre davranırlar bu yüzden insanlarla iletişim kurmaktan, kendinizi ve düşüncelerinizi karşı tarafa açmaktan çekinmeyin. Bu şekilde hem insanlara olan güveniniz artar hem de kendinize olan güveniniz artar. Belki de en önemlisi öfke problemlerinizin çok daha kolay üstesinden gelmiş olursunuz bu da sizi daha anlayışlı biri haline getirir ve olaylara daha iyimser bakmaya başlayabilirsiniz.
Örneğin bir arkadaş daveti var ve sizden de bu davete gelmenizi istiyorlar fakat siz bu davete gitmeye hiç de hevesli ve istekli değilsiniz çünkü kendinizi o ortamda mutlu hissetmeyeceğinizi biliyorsunuz ama yine de "evet" demek zorunda kaldınız. Bu durumu bir inceleyelim evet dediğiniz için öncelikle kendinize kızıyor olmak istemediğiniz bir ortamda bulunuyorsunuz ve belki de o güne kadar her gününüzü bu davetin stresi içerisinde geçireceksiniz daha sonra da sizi davet eden kişiyi suçlamaya başlıyor ve kendisine sinirleniyorsunuz belki de bu sinirinizi yansıtıyorsunuz bu durumda bir de ilişkilerinizi de zedelemiş oluyorsunuz. Bir anda bir çok noktada olumsuzluklar yaşadınız. Peki ya "ben de gelmeyi çok isterdim ama o gün orada olamayacağım belki daha sonraki buluşmada orada olabilirim" deseydiniz işte o anda hem gitmek istemediğiniz bir daveti kabul etmeyerek kendinizi mutlu etmiş olacaktınız hem de karşınızdaki kişiyi kırmadan davetini geri çevirmiş olacaktınız. Gördüğünüz gibi "hayır" diyebilmek her zaman olumsuzluk içermeyebiliyor.
Daha sakin bir hayat, daha pozitif ilişkiler, daha başarılı bir yaşam için ilk önce kendi sınırlarınızı keşfetmelisiniz ve kendinizi dinleyip kendinize her zaman değer vermelisiniz.
Birçoğumuz bebeklikten itibaren yetiştirilirken ailelerimiz, bizlerin en iyi şekilde yetişmemiz, en iyi oyuncaklara sahip olmamız, en güzel okullarda okumamız, en güzel kıyafetleri giymemiz, en sağlıklı yemekleri yememiz için çaba göstermişlerdir. Yetişme döneminde her daim bizim en iyi olabileceğimiz ve önümüze çıkan engelleri en iyi şekilde aşabileceğimiz öğretilmiştir. Hiç bir ebeveyn çocuğunun üzülmesi ya da kendini diğer insanlar tarafından küçük görülmesini istemez bu yüzden yetişkinlik dönemimize kadar en yüksek motivasyonla bizi büyütme gayesinde olurlar. Peki, yetişkinlik döneminde artık tek başına olma ve bireyselleşme döneminde biz bu motivasyonu ne kadar sürdürebiliyoruz?
Üniversiteyi bitirdiniz ve almanız gereken tüm eğitimleri aldınız, kısa dönemli işlerde çalışarak kendinizi geliştirme fırsatı buldunuz ve en son olarak da yeni bir işe başladınız. Siz artık ayakları üzerinde durabilen bireysiniz. Çalıştığınız ortamda sizin yaptığınız ya da yapabileceğiniz işlerin çok da iyi olmadığını ve bu işleri kendisinden öğrenmeniz gerektiğini söyleyen, sizi kendisinden daha az bilgili ve daha tecrübesiz gören bir çalışma arkadaşınız var ne yapardınız, nasıl bir tavır ve ruh hali içerisinde olurdunuz? Bu durumdan korkup kendinizi tam olarak dediği kişi olarak görüp geri mi çekilirdiniz yoksa kendinizi ve yapabileceklerinizi bildiğiniz için bu durumla mücadele mi ederdiniz?
Çevremizin bize neler yapabileceğimizi ya da neler yapamayacağımızı söylemesi bizi, hayatımızı, ilişkilerimizi, iş hayatımızı nasıl etkiler?
Çevrenizde her şeyi bildiğini düşünen, en iyisini bilirim tavrıyla yaklaşan, benim fikirlerim ve benim yargılarım doğrudur diye bulunan kişileri onaylamadığınız ve doğru bulmadığınız halde, onaylayan ve taleplerine evet ya da tamam diye yaklaşan bir tavır halinde olursanız işte o zaman sürekli olarak artış gösteren bu tavırlara maruz kalacaksınız demektir. Artış gösteren bu talepkarlık bir süre sonra sizin içerisinde yer almak istemeyeceğiniz bir ortam hale gelerek sizin için keyifsiz bir yer olacaktır. O yüzden en başından bu davranışları onaylamadığınızı belirterek, sınırlarınızı koyarak daha sakin ve kaçmak istemediğiniz bir ortamı kendiniz için yaratmış olacaksınız.
Sağlıklı ve dengeli bir hayat için çevremize sınırlar koyabilmemiz oldukça önemlidir. Sürekli olarak insanların taleplerine karşılık vermek bir yandan da kendini gerçekleştirmek oldukça zor ve yıpratıcıdır. Zamanla motivasyonumuzun tükenmesine sebep olur ve bir süre sonra ne karşımızdakinin taleplerine ne de kendi yapmak istediklerimize odaklanabiliriz. Burada öncelikli olan kendinizin ne istediğini bilmek yani başka bir deyişle kendinizle sohbet edip kendinize kulak asmak gerekir. Önceliklerinizi belirlemelisiniz hem iş hayatında hem de sosyal hayatınızda nerde durmak istediğinizi siz belirlemeli ve nasıl yürüteceğinize siz karar vermelisiniz.
Yaşamını devam ettirmeye çalışan bireyler olarak bazen dışlanma, çaresizlik, kararsızlık, ne yapacağını bilememe gibi duyguları hissedebiliriz. Sadece karşımızdakini memnun edip kabul görmek isteyebilir, başkalarının işlerini yaptığımızda her şeyin daha iyi olacağını düşünebiliriz. Bu durumda bir noktayı gözden kaçırıyoruz biz ne kadar kabul görme çabası içerisinde başkalarına destek olup, onların yapmaları gereken işleri üstlendikçe işler o kadar kötüye gider.
Birine hayır demek o kişiyi reddetmek ya da olumsuz bir şekilde geri çevirmek değildir. Karşıdan gelen bir talebi kendinizi izah edip hayır dediğinizde ya da temel fikrinizi söylediğinizde karşınızdaki beklentisi olan kişinin size karşı duruşu ve tavrının sizin için olumlu yönde değiştiğini göreceksiniz çünkü o anda siz " hayır, ben böyle düşünmüyorum" ya da " hayır, ben böyle olmasını istemiyorum" dediğinizde, karşısında kendinden emin, özgüveni yüksek ve yapabileceklerinin farkında olan birini görecektir ve kendisini geri çekilmek zorunda hissedecektir.
Günümüzde kaygı bozuklukları, depresyon, anksiyete, bağlanma, sosyal kaygı, yeme bozuklukları, insan ilişkileri gibi birçok problemin arkasında sınır koyamama gibi temel problemler yatmaktadır. Chad Buck'a göre " Sınırlar bariyer veya duvar değildir. Sınır koymak kendi duygularımız ve fikirlerinizle başkalarının duygu ve fikirlerini ayrı tutmaktır".bu düşünceden yola çıkarak sınırlar koymaktan korkmamamız gerektiğini söyleyebiliriz.
Çevremize "hayır" diyebildiğimizde ne olur?
İlk olarak yapmak istemediğimiz bir şeye hayır dediğimizde ya da söylenen düşünceyi onaylamak zorunda hissetmediğimizde enerjimiz yükselir çünkü başkalarının düşünceleri ve isteklerine yer vermektense kendi düşünce ve isteklerimize önem veririz bu da enerjimizin yükselmesini sağlar. Olumlu enerjinin artması demek stres seviyesinin azalması demek ve bu şekilde günlük yaşamımızda stresle de baş etmek zorunda kalmayız. Stresin az bulunduğu bir bireyde dikkat ve odaklanma yapılacak olan işe daha çok sarılma ortaya çıkar bu da aslında o birey için başarının kapılarını kendi kendine açması demek olur.
Sosyal çevre ve ilişkiler göz önüne alındığında sınırları belirlenmiş ilişkilerde karşınızdaki kişi limitiniz yokmuş gibi davranmaz ve kendini, size saygı duymak ihtiyacında hisseder bu şekilde de daha iyi iletişim kurmanın ilk adımlarını atmaya başlamış olursunuz.
Aile yaşantınızda belki daha iyi bir eş belki daha iyi bir anne-baba belki de daha iyi bir çocuk olursunuz. Ev içerisinde nelere önem verdiğinizi nelerin sizin için özel alanlar olduğunu belirlemeniz hem sizin hem de ev halkının kurallarını oluşturmasına ve birbirinin alanına müdahale etmemesini sağlamış olursunuz.
İster iş yerinde, ister arkadaş çevresinde, ister ev içerisinde olsun hiç bir zaman insanların sizin sınırlarınızı anlamasını ve size ona göre saygı duymasını beklemeyin her zaman iletişim kurarak ve kendinizi önce ifade ederek sonrasında da rahatsız olduklarınızı ya da olacaklarınızı dile getirerek hareket edin. Siz sınırlarınızı belirlemezseniz karşınızdaki kişi veya kişiler size ait olan sınırları hiç belirleyemezler ve ses çıkarmadığınız için ona göre davranırlar bu yüzden insanlarla iletişim kurmaktan, kendinizi ve düşüncelerinizi karşı tarafa açmaktan çekinmeyin. Bu şekilde hem insanlara olan güveniniz artar hem de kendinize olan güveniniz artar. Belki de en önemlisi öfke problemlerinizin çok daha kolay üstesinden gelmiş olursunuz bu da sizi daha anlayışlı biri haline getirir ve olaylara daha iyimser bakmaya başlayabilirsiniz.
Örneğin bir arkadaş daveti var ve sizden de bu davete gelmenizi istiyorlar fakat siz bu davete gitmeye hiç de hevesli ve istekli değilsiniz çünkü kendinizi o ortamda mutlu hissetmeyeceğinizi biliyorsunuz ama yine de "evet" demek zorunda kaldınız. Bu durumu bir inceleyelim evet dediğiniz için öncelikle kendinize kızıyor olmak istemediğiniz bir ortamda bulunuyorsunuz ve belki de o güne kadar her gününüzü bu davetin stresi içerisinde geçireceksiniz daha sonra da sizi davet eden kişiyi suçlamaya başlıyor ve kendisine sinirleniyorsunuz belki de bu sinirinizi yansıtıyorsunuz bu durumda bir de ilişkilerinizi de zedelemiş oluyorsunuz. Bir anda bir çok noktada olumsuzluklar yaşadınız. Peki ya "ben de gelmeyi çok isterdim ama o gün orada olamayacağım belki daha sonraki buluşmada orada olabilirim" deseydiniz işte o anda hem gitmek istemediğiniz bir daveti kabul etmeyerek kendinizi mutlu etmiş olacaktınız hem de karşınızdaki kişiyi kırmadan davetini geri çevirmiş olacaktınız. Gördüğünüz gibi "hayır" diyebilmek her zaman olumsuzluk içermeyebiliyor.
Daha sakin bir hayat, daha pozitif ilişkiler, daha başarılı bir yaşam için ilk önce kendi sınırlarınızı keşfetmelisiniz ve kendinizi dinleyip kendinize her zaman değer vermelisiniz.
PSİKOLOG ESİN YILDIZ
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "İlişkilerde Hayır Diyebilmek ve Sınırlar" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Esin YILDIZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Esin YILDIZ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
7 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
