Yaygın Anksiyete Bozukluğu
Yaygın Anksiyete Bozukluğu, birden fazla yaşam durumu ile ilgili aşırı/gerçekçi olmayan düzeyde sıkıntı veya endişe ve çok sayıda bedensel-psikolojik belirtileri içerir. Psikiyatrik bozukluklardan en sık görülenlerden birisidir.
DSM-5 Ruhsal Bozukluklar İçin Tanı Kriterleri Kitabında Yaygın Anksiyete Bozukluğu için belirlenen tanı kriterleri şöyledir: En az altı aylık bir sürenin çoğu gününde birtakım olaylar ya da etkinliklerle (işte ya da okulda başarı gösterebilme gibi) ilgili olarak, aşırı bir kaygı ve evham (kaygılı beklenti) vardır. Kişi, kuruntularını denetim altına almakta güçlük çeker. Bu kaygı ve kuruntuya, huzursuzluk ya da sürekli diken üzerinde olma, kolay yorulma, odaklanmada güçlük çekme ya da zihin boşalması, tahammülsüzlük, kas gerginliği ve uyku bozukluğu (uykuya dalmakta ya da uykuyu sürdürmekte güçlük çekme ya da dinlendirmeyen, doyurucu olmayan bir uyku uyuma) gibi belirtiler eşlik eder. Kaygı, evham ya da bedensel belirtiler, klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da toplumsal, işle ilgili alanlarda ya da önemli diğer işlevsellik alanlarında işlevsellikte düşmeye neden olur.
Yaygın Anksiyete Bozukluğuna sahip bireylerde genel bir huzursuzluk ve tedirginlik hâkimdir. Genellikle geleceği tehlikeli, gelecekte kendilerinin ya da sevdiklerinin başlarına kötü bir şey gelme ihtimalini yüksek olarak algılarken, kendilerinin bu olası tehlikelerle başa çıkma kaynaklarını ise yetersiz olarak algılarlar. Danışanların çoğu sürekli kötü bir şey olacakmış gibi hissettiklerini söylerler. Uzun süren bu durum kişilerde çökkünlüğe neden olabilir. Bu psikolojik belirtilere bedensel belirtiler eşlik edebilir. Kalp atışlarının hızlanması, çarpıntı, kan basıncının artması, ağız kuruması, sık idrara çıkma, kaslarda gerginlik, tüylerin diken diken olması, terleme, yüzde kızarma ya da solukluk, nefes almada güçlük görülebilir.
Bu kişiler günlük hayatlarındaki değişimlerde ve insan ilişkilerinde çabuk ve fazlaca kaygılanan, tedirgin ve endişeli kişilerdir. Rekabet durumları, fazla sorumluluk aldıkları zamanlar, kontrolün kendilerinde olmadığını hissettikleri durumlar ve kaygı belirtilerinin kendisi danışanların yaşadığı belirtilerin şiddetini artıran tetikleyicilerdir. Yaygın Anksiyete Bozukluğuna sahip kişilerin bilişsel yetilerinde belirgin bozukluk yoktur; fakat fazla ve sürekli olan sıkıntı ve endişeden dolayı dikkatsizlik ve geçici unutkanlıklar görülebilir.
Yaygın Anksiyete Bozukluğuna sahip bireyler belirsizliği tolere etmekte zorlanırlar, mükemmeliyetçidirler ve kontrolün kendilerinde olmasına ihtiyaç duyarlar. Sevdikleriyle ilgili endişelenebilir, gün içerisinde iyi olduklarını kontrol etmek amacıyla sıklıkla arayabilirler. ‘Endişelenmek sorunları çözer’, ‘Endişe insanı motive eder’, ‘Olumsuz olayların olmasını engeller’, ‘Hayal kırıklığından korur’ gibi endişeye atfedilen olumlu, gerçekçi olmayan inançları vardır. Aynı zamanda ‘Endişelenmek bedene ve akıl sağlığına zarar verir ve hep kaçmak lazım’ gibi olumsuzluk atfeden inançlara da sahiplerdir. Başa çıkma yolları olarak bilişsel kaçınma yani tehdit eden iç ve dış uyaranlardan kaçınma (Ör. ‘Benim de evliliğim böyle olursa’ endişesiyle sabah kadın programlarını seyretmeme, haber izlememe) , erteleme sıklıkla görülür, sorunları çözmede güçlükler ortaya çıkar.
Yaygın Anksiyete Bozukluğuna sahip bireyler psikoterapiden ve ilaç tedavisinden fayda görürler.
Kendinize şu soruları sorabilir, cevaplarınıza göre destek alıp almamaya karar verebilirsiniz:
• Aileniz, eşiniz, çocuklarınız hakkında sık sık endişelenir misiniz?
• İşiniz, sağlığınız ya da günlük işleriniz hakkında çok sık endişelenir misiniz?
• Yakınlarınız da size gereksiz yere endişelendiğinizi söylerler mi?
• Bu aşırı endişelerinizi nasıl çözersiniz?
• Kendinizi teskin edebilir misiniz?
• Endişeleriniz yüzünden bitkin ve yorgun düşer misiniz?
• Rahat uyku uyuyabiliyor musunuz?
Uzman Klinik Psikolog
Semiha Karadağ
DSM-5 Ruhsal Bozukluklar İçin Tanı Kriterleri Kitabında Yaygın Anksiyete Bozukluğu için belirlenen tanı kriterleri şöyledir: En az altı aylık bir sürenin çoğu gününde birtakım olaylar ya da etkinliklerle (işte ya da okulda başarı gösterebilme gibi) ilgili olarak, aşırı bir kaygı ve evham (kaygılı beklenti) vardır. Kişi, kuruntularını denetim altına almakta güçlük çeker. Bu kaygı ve kuruntuya, huzursuzluk ya da sürekli diken üzerinde olma, kolay yorulma, odaklanmada güçlük çekme ya da zihin boşalması, tahammülsüzlük, kas gerginliği ve uyku bozukluğu (uykuya dalmakta ya da uykuyu sürdürmekte güçlük çekme ya da dinlendirmeyen, doyurucu olmayan bir uyku uyuma) gibi belirtiler eşlik eder. Kaygı, evham ya da bedensel belirtiler, klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da toplumsal, işle ilgili alanlarda ya da önemli diğer işlevsellik alanlarında işlevsellikte düşmeye neden olur.
Yaygın Anksiyete Bozukluğuna sahip bireylerde genel bir huzursuzluk ve tedirginlik hâkimdir. Genellikle geleceği tehlikeli, gelecekte kendilerinin ya da sevdiklerinin başlarına kötü bir şey gelme ihtimalini yüksek olarak algılarken, kendilerinin bu olası tehlikelerle başa çıkma kaynaklarını ise yetersiz olarak algılarlar. Danışanların çoğu sürekli kötü bir şey olacakmış gibi hissettiklerini söylerler. Uzun süren bu durum kişilerde çökkünlüğe neden olabilir. Bu psikolojik belirtilere bedensel belirtiler eşlik edebilir. Kalp atışlarının hızlanması, çarpıntı, kan basıncının artması, ağız kuruması, sık idrara çıkma, kaslarda gerginlik, tüylerin diken diken olması, terleme, yüzde kızarma ya da solukluk, nefes almada güçlük görülebilir.
Bu kişiler günlük hayatlarındaki değişimlerde ve insan ilişkilerinde çabuk ve fazlaca kaygılanan, tedirgin ve endişeli kişilerdir. Rekabet durumları, fazla sorumluluk aldıkları zamanlar, kontrolün kendilerinde olmadığını hissettikleri durumlar ve kaygı belirtilerinin kendisi danışanların yaşadığı belirtilerin şiddetini artıran tetikleyicilerdir. Yaygın Anksiyete Bozukluğuna sahip kişilerin bilişsel yetilerinde belirgin bozukluk yoktur; fakat fazla ve sürekli olan sıkıntı ve endişeden dolayı dikkatsizlik ve geçici unutkanlıklar görülebilir.
Yaygın Anksiyete Bozukluğuna sahip bireyler belirsizliği tolere etmekte zorlanırlar, mükemmeliyetçidirler ve kontrolün kendilerinde olmasına ihtiyaç duyarlar. Sevdikleriyle ilgili endişelenebilir, gün içerisinde iyi olduklarını kontrol etmek amacıyla sıklıkla arayabilirler. ‘Endişelenmek sorunları çözer’, ‘Endişe insanı motive eder’, ‘Olumsuz olayların olmasını engeller’, ‘Hayal kırıklığından korur’ gibi endişeye atfedilen olumlu, gerçekçi olmayan inançları vardır. Aynı zamanda ‘Endişelenmek bedene ve akıl sağlığına zarar verir ve hep kaçmak lazım’ gibi olumsuzluk atfeden inançlara da sahiplerdir. Başa çıkma yolları olarak bilişsel kaçınma yani tehdit eden iç ve dış uyaranlardan kaçınma (Ör. ‘Benim de evliliğim böyle olursa’ endişesiyle sabah kadın programlarını seyretmeme, haber izlememe) , erteleme sıklıkla görülür, sorunları çözmede güçlükler ortaya çıkar.
Yaygın Anksiyete Bozukluğuna sahip bireyler psikoterapiden ve ilaç tedavisinden fayda görürler.
Kendinize şu soruları sorabilir, cevaplarınıza göre destek alıp almamaya karar verebilirsiniz:
• Aileniz, eşiniz, çocuklarınız hakkında sık sık endişelenir misiniz?
• İşiniz, sağlığınız ya da günlük işleriniz hakkında çok sık endişelenir misiniz?
• Yakınlarınız da size gereksiz yere endişelendiğinizi söylerler mi?
• Bu aşırı endişelerinizi nasıl çözersiniz?
• Kendinizi teskin edebilir misiniz?
• Endişeleriniz yüzünden bitkin ve yorgun düşer misiniz?
• Rahat uyku uyuyabiliyor musunuz?
Uzman Klinik Psikolog
Semiha Karadağ
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Yaygın Anksiyete Bozukluğu" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Semiha KARADAĞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Semiha KARADAĞ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
