2007'den Bugüne 92,301 Tavsiye, 28,216 Uzman ve 19,976 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Panik Atak Yaşıyorum. Panik Atak ve Panik Bozukluk Nedir?
MAKALE #21030 © Yazan Psk.İbrahim BALKI | Yayın Ocak 2020 | 1,893 Okuyucu
PANİK BOZUKLUK VE PANİK ATAK NEDİR ?

Beden ve zihin yoğun korku ve endişe yaratan olaylara karşı otomatik bir tepki oluşturarak bizleri panik haline bürüyebilir. Bu, oldukça doğal bir tepkidir. Hepimiz zaman zaman bu tarz tepkileri yaşamak zorunda kalmışızdır. Köpekten korkan birinin kendisine doğru koşan bir köpek gördüğünde bedensel ve zihinsel olarak bir alarm durumuna geçmesi, panik haline örnek olarak verilebilir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta kişinin panik haline bürünebilmesi için algılamış olacağı bir tehditin söz konusu olması gerekliliğidir. Bu tehdit ortaya çıktığında vücudumuzda bir takım aktivitelerin ortaya çıkması yazının başında belirttiğim gibi oldukça olağandır. Peki nedir bu aktiviteler veya belirtiler… Bunlar: kalp çarpıntısı, nefes alışverişlerinde hızlanma, terleme, titreme veya bayılacakmış,çıldıracakmış gibi bir hisse kapılması v.s şeklinde ifade edilebilir.
Panik halinin bu belirtileri söz konusu tehdite karşı (köpek örneği) sinir sistemimizin duruma karşı savaşma veya savunma pozisyonuna geçmesi şeklinde açıklanılabilir. Ne demek oluyor bu peki? Yine köpek örneği ile açıklamak gerekirse: Köpekten kaçabilmemiz için normalden daha hızlı koşmamız gerekmekte; daha hızlı koşabilmemiz için ise cigerlerimizin normal performansının üstüne çıkıp; bizleri daha seri ve yoğun nefes sağlayabilmesi gerekmektedir. Aynı zamanda vücuda daha fazla kan pompalanması gerektiği için kalbinde yine daha üst bir performans ile çalışması gerekmektedir. Tüm bu durumların sağlanabilmesi için endokrin sistemimizin adrenalin hormonunu aktif etmesi gerekmektedir. Bu aktivite sonucu bedenimizin yoğun enerjiye maruz kalması, terleme ve titremelerin başlaması gerekmektedir. Terleyen titreyen kalp atışları hızlanan ve nefes alışverişlerinin hızlı bir şekilde devam etmesi sonucu bayılacakmış hissi ise gayet normaldir.
Anlaşılacağı üzere panik hali ; bizlerde yoğun kaygı ve korku uyandıran tehditlere karşı savaşıp kaçmamız hakkında bedenimizin yürüyen aksanını hazır hale getirilebilmesi sonucu ortaya çıkan bir durum olarak açıklanabilir. Bu hepimizin zaman zaman yaşadığı normal bir durumdur. Şuana kadar bahsettiğimiz doğal panik: doğal bir tehdit söz konusu olduğunda bedenimizde ve zihnimizde oluşan fiziksel belirtilerin temellendirilmesi üzerine idi. Peki panik bozukluk nedir ? Bu doğal durumun bozulması ne ile açıklanabilir ve tedavi yöntemleri nelerdir ?
PEKİ PANİK HALİNİN BOZUKLUĞU NEDİR?

Panik bozukluğu olan biri panik durumunda ortaya çıkan kalp fiziksel belirtileri ( kalp çarpıntısı,terleme,titreme vs) bir nöbet şeklinde sık sık ve tekrarlayarak yaşar. İşte bu nöbetlere panik atak denir. Burada önemli olan detay bu bozukluğa sahip bir bireyin nöbetleri sık sık ve tekrarlayarak yaşamasıdır. Panik atak yaşayan bir birey için fiziki bir tehdite bağlı kalmaksızın kötü bir şey olacağına dair yoğun bir korku ve endişe hisseder. Bu his tanıdık veya bilindik yerlerde de tehdit veya tehlikelerin olmadığı durumlarda da ortaya çıkabilir. Bu durum doğal panik ile atak halini ayrı kılmaktadır. Doğal panik sırasında fiziki bir tehditin varlığı söz konusu iken ; panik atağın ortaya çıkmasında ise bir tehditin veya tehlikenin oluşmasına gerek yoktur.
Doğal bir panik hali kişinin bir tehlikeye veya tehdite maruz kalması sonucu ortaya çıkar ve ilgili tehdit ve yoğun korku yaratan tehlike ortadan kalktığında yavaş yavaş sona erer .Fakat panik atakta bu durum aniden ortaya çıkar ve ilk yarım saatte belirtiler tam olarak kendini gösterir. Kimi kişilerde bu belirtiler saatlerce de sürebilir. Yine atak yaşayan bireylerde belirtiler ciddi ve ağır düzeylerde ortaya çıkabildiği için kişi kalp krizi geçiyor hissine veyahut fiziksel belirtilerin ( tekabül ettiği ölümlere yol açabileceği düşündüğü başka bir hastalık geçirdiğini düşünebilir.
Tekrardan bu belirtilere göz atmak gerekirse:
• Göğüs ağrıları; Baş dönmesi; Mide bulantısı; Hissizlik veya karıncalanma
• Boğulma hissi; Dünyadan kopma; Nefes nefese kalma; Terleme
• Titreme; Soğuk veya Sıcak Basma; Çarpıntı; Kalp Atışlarının Hızlanması

Bir bireyin panik bozukluk teşhisi alabilmesi için yukarıda belirtilen durumlardan en az 4 tanesini yaşıyor olması gerekmektedir.
Tüm bu durumların nihayetinde, kişinin sosyal ve pratik hayatı yaşamış olduğu problemler sebebiyle ciddi yaralar alacağı ve buna bağlı gelişen; kişilerin daha önce severek yaptığı faaliyetlerden uzaklaşması , gündelik işlerini yürütme de ciddi problemler yaşaması beklenilen bir durumdur. Halihazırda kişi panik bozukluğun hayatına bu denli teshir etmesi sonucu bir terapi sürecine başvurmak istiyor. Yaşayacağı bu problemler kişiyi sosyal alanlarında izole edebileceği gibi eşlik eden diğer psikolojik ve patolojik problemlere de davetiye çıkartabilir. Örneğin: Panik atak sırasında anormal faaliyetlere uyum sağlamaya çalışan mide ; atak sonrası normal faaliyetlere dönerken çeşitli ağrılar yaşayabilir. Bu ağrılar kişiyi yeme-içmeden alıkoyması için yeterlidir. Başka bir örnekte: Panik atak nihayetinde gelişen kasılmalara bağlı oluşan kas ve eklem ağrıları kişinin gündelik yaşamına eşlik edecektir. Bu ağrılar yeterince kişilerin hayatını zor bir sürece koyacaktır. Tedavide de ana unsurlardan biri sosyal ve pratik alana panik bozukluğun etkisini kırmak olacaktır.

Peki ataklar ne sıklıkla gelir? Önceden kestirilebilir mi ? Bu durumu kontrol altına almak mümkün mü ? Uzak durma nedir ? Şimdi bu soruların cevaplarına bakalım.. Panik bozuklukta; atakların ne zaman ortaya çıkacağı tahmin edilemez. Fakat panik atak yaşayan bireyler bu durumu kontrol altına alabilmesi gayesi ile atağın oluştuğu sırada ki ilgili aktivite ve mekanları bağdaştırarak , atak ile özdeşleştirir. Bu durumda kişiler bu aktiviteleri yapmaktan kendini alıkoyar ve mekanlardan uzak durmaya çalışır. Örneğin daha önce araba kullanırken atak yaşayan bir birey arabaya bindiği sırada tekrardan panik atak yaşayacağını düşünür. Bu düşünce kişiyi araç kullanımından uzak tutar ve kişi artık atak yaşayacağı düşüncesi ile arabasını kullanamaz hale gelir. Bu duruma uzak durma durumu denilir.
Atak yaşayan bireylerin sosyal ve pratik yaşamında zorluklar yaşamasında temel unsurlardan biri aslında uzak durmadır. Bu uzak durma durumu kişinin ataklarını geçici olarak bastırabilir fakat atakları engelleyemez. Kişinin hayatını zorlaştırır ve bazen temel faaliyetlerinden alıkoyar.
Bunların yanında birde kişi atak geçirmeden atak geçirme olasılığını değerlendirir. Atak hali olmadan sürekli beden halini kontrol ederek atak geçirme olasılığını değerlendirirler. Bu durumlarda bedende gelişen belirtileri panik atak yaşadığına yorarak bir endişe içerisine girebilirler. Bu duruma ise beklentisel anksiyete denir.Beklentisel Anksiyete atak yaşama ihtimalinin endişesi şeklinde açıklanabilir. Beklentisel anksiyete panik atakta önemli bir detaydır. Bu anksiyetik beklenti, kişiyi sosyal alanlardan izole edebilir; toplu taşıma araçlarına binmesinden alıkoyabilir. Açık alan korkusuna sebebiyet verebilir. Atakları yalnız bir şekilde geçirme isteğini ortaya çıkartabilir. Kişinin, sürekli olarak bedenini dinlemesini ve gelen uyarıcıları değerlendirerek endişe haline bürünmesi yine anksiyetik beklenti ile açıklanabilir.
Peki panik ataktan kurtulmanın bir yolu var mıdır? Tamamen hayatımızdan çıkartabilir miyiz ? Güncel tedavi yöntemleri nelerdir ? Bunlardan biraz bahsedelim..
Öncelikle tedavide önemli olan hastanın inancı ve isteğidir. Hangi tedavinin uygulanacağı kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bu tedavi yöntemlerinden ilki, psikoterapi ; daha sonra ilaçlı tedavi ; son olarak ortak bir şekilde ilaç artı psikoterapi şeklindedir.
Psikoterapi nedene odaklı bir tedavi yöntemidir. Oldukça etkili bir tedavi yöntemidir. Panik bozukluğa sebebiyet veren temelde var olan inançlarımıza sorgular ve yeniden yapılandırarak problemin özüne odaklanır. Bu sebeple biraz uzun ama oldukça etkili bir yöntemdir. Psikoterapide ise güncel bir tedavi yöntemi olarak bilişsel terapi uygulanmaktadır.
Bilişsel terapi nedir ?.Bilişsel terapi temel inançlarımıza bağlı şematik bozukluklar ile ilgilenir. Bu ne demek oluyor peki ? Bilişsel terapi şunu söyler : Bir insan bebeklik ve çocukluk döneminde duygu ve düşüncelerimize bağlı olarak inaçlarımızın geliştiğini ve temelde hayata bakış açımızı belirlediğini ifade eder. Yani kişiler yetişkinlik döneminde yaşayacağı güven problemini ; bebeklik döneminde annesi ile arasında ki ilişkiye dayandırarak temellendirir. İnançlarımız daha sonra yaşayacağımız olaylara bağlı şemalar oluşturur. Bu şemalar ise hayata bakış açımızı belirler. İşte bilişsel terapi temel inancımıza bağlı oluşan hayata bakış açımız ile ilgilenir.
Peki panik atakta bilişsel terapi nasıl bir yol izler?
Öğrenme : İlk olarak, terapist; panik bozukluğa bağlı yaşadığı problemler hakkında danışanı aydınlatır. Yani; danışana yaşadığı durum hakkında bilgiler verilerek ; problemin ne olduğu konusunda kişi aydınlatılır ve bu bir öğrenme süreci olması sebebi ile bu kısıma öğrenme aşaması denilir. Öğrenme kısmı kişinin yaşadığı problem hakkında farkındalık kazandırmayı hedefler.
Gözleme: İkinci aşamada danışan kendisine kaygı veya endişe yaratan olayları günlük şeklinde not etmesi istenilir. Bunun üzerine bir süreç başlar bu aşamaya gözleme aşaması denilir.
Gevşeme: Üçüncü aşamada ise panik atağın fiziksel belirtileri ile başa çıkılabilinmesi için nefes ve gevşeme egzersizleri öğretilir. Bu aşamaya rahatlama aşaması denilir.
Yeniden Yapılandırma: Dördüncü aşama ; bu aşamaya yeniden düşünme aşaması denilir. Bu aşamada panik atağın fiziksel belirtilere sebebiyet veren kötü düşünceleri daha gerçekçi sağlıklı düşüncelere dönüştürülmesi hedeflenir.
Maruz Bırakma: Son olarak ise kişi yüksek düzeyde kaygı ve korku yaratan düşüncelerine maruz bırakılır. Bu maruz bırakma sırasında kişi gevşeme ve nefes egzersizleri ile maruz bırakılan olayın yarattığı yüksek anksiyetenin normal bir seviyeye dönüştürülmesi hedeflenir ve böylece terapi sollanır.
Peki ilaç ile tedavide nasıl bir yol izlenilir? Bilişsel terapinin yanında ilaç ile tedavi önerilebilir. Eğer ilaç tedavisi tercih ediliyorsa kişiye bir antidepresan çeşidi olan SSRI yani seçici seratonin geri alım engelleyici ilaçlar yada kaygı engelleyici ilaçlar olan benzodiazepin grubu tercih edilir. Bu kaygı engelleyici ilaçlar bağımlılık yapabileceği için çokta tercih edilmezler.
Tüm bu tedavi imkanlarına bağlı olarak , doğru tedavi olan bir kişi; panik bozukluktan tamamen kurtulabilir. Fakat terapist veya psikiyatrist değişiklikleri veya sıklıkla ilaç değişimi tüm bunların yanında yanlış ve eksik tedavi, kişinin tedaviye olan inancını sarsıp; enerjisini tüketebilir. Bu yüzden dolayı terapistinizi veya hekiminizi doğru seçmeniz gerekmektedir.
Yazımı okuduğunuz için teşekkür ederim.

İbrahim Balkı
Psikolog
Şanlıurfa
     2 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler  
► Panik Atak ve Panik Bozukluk Nedir? Psk.Şeyma ALTINEL
► Panik Atak ve Panik Bozukluk Nedir? Psk.Bengisu Nehir AYDIN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,976 uzman makalesi arasında 'Panik Atak Yaşıyorum. Panik Atak ve Panik Bozukluk Nedir?' başlığıyla benzeşen toplam 20 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
 
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


17:08
Top