Özel Öğrenme Güçlüğü Nedir?Belirtileri Nelerdir?Özel Öğrenme Güçlüğü Yaşayan Çocuklara Nasıl Yardım Edilir?
Özel öğrenme güçlüğü; zihinsel gelişimleri bakımından yaşıtlarıyla benzer düzeyde ya da yaşıtlarından üstün olmalarına rağmen okuma, yazma, kendini ifade etme, matematik veya motor becerilerinin kazanımında yaşanan güçlükler olarak tanımlanmaktadır. Çoğunlukla çocuk okula başladığında ve akademik becerileri kazanmada başarısız olduğunda fark edilir.
Tanı ölçütleri başvuru kitabı olan DSM –IV’te Özel Öğrenme Güçlükleri dört grupta ele alınmaktadır. Bunlar:
1) Okuma Bozukluğu (Disleksi)
2) Matematik Öğrenme Bozukluğu(Diskalculi)
3) Yazılı Anlatım Bozukluğu (Disgrafi)
4) Başka türde adlandırılamayan öğrenme bozuklukları
Disleksi, okurken atlama, anlamı bozma, harf-ses uyumu bozukluğu, hızlı okuyamama, harflerin ya da hecelerin yerini değiştirme, heceleme ya da anlamama gibi bir takım bozuklukların görülmesidir.
Disleksi’nin belirtileri aşağıdaki gibi özetlenebilir:
• Okuma hızı ve niteliği açısından yaşıtlarından geridirler.
• Harf -ses uyumu gelişmemiştir, bazı harflerin seslerini öğrenemezler.
• Kelimeleri hecelerken ya da harflerine ayırırken zorlanırlar.
• Okuduklarını anlamada zorlanırlar.
• Yazarken bazı harf ve sayıları, kelimeleri ters yazarlar ya da karıştırırlar (b-d, d-t, m-n, g-y, f-v, b-p, g-k, c-ç, 2-5, 6-9, 12-21).
• Yazarken bazı harfleri, heceleri atlar ya da harf/hece eklerler.
• Yazarken kelimeler arasında hiç boşluk bırakmaz ya da bir kelimeyi iki-üç parçaya bölerek yazarlar (ka lem gibi).
• Kalemi uygun bir biçimde kavramakta güçlük çekerler.
• İmla ve noktalama hataları yaparlar.
• Bazı harflerin seslerini doğru olarak telaffuz edemezler (r,ş,j gibi harfleri söyleyemez ya da yanlış söylerler.
• Konuşurken düzgün cümle kuramazlar, takılırlar.
Diskalkuli, matematiksel ilişkileri kavrama ve hesaplamada, sayısal sembolleri tanıma, kullanma ve yazmada açığa çıkan bozukluk ve yetersizliktir. Diskalkulik öğrenenler rakamlar, basit işlemler, problemler ve problemlerle ilgili sezgileri kullanmada ve anlamada güçlük çekmektedirler.
Diskalkuli’nin belirtileri aşağıdaki gibi özetlenebilir:
• Belleğin zayıf çalışması sebebiyle hatalı hesaplamalar yapma
• Temel matematik becerileri içeren işlemleri yavaş ve zor çözme
• Toplama ve çarpma işlemlerinin değişme özelliğini tanımada güçlük çekme
• Dikkatsizlik yüzünden yapılan hataların çok olması
• Görsel ve mekânsal algılamadaki güçlük nedeniyle problemler yaşama
• İşlemlerde sürekli on parmak kullanma, zihinden işlem yapamama
• Para üstü verirken şaşırma
• Gün, hafta, ay, mevsimler vb. kavramları anlamada güçlük çekme
• Zamanı anlatmada, yer ve yönü bulmada zorlanma
• Matematikteki genel kavramları anlayamama ve hatırlayamama,
• Kesirler konusunu anlamada zorlanma
• Matematiksel sembollerin kafa karıştırması,
• Günlük hayat problemlerini anlamada, bilgileri ve olayları sıralamada zorlanma
• Basit geometrik şekilleri çizememe, tanımlayamama ya da karıştırma
Disgrafili çocuklar harf boyutlarını doğru ve uygun yazamazlar, harf aralarındaki boşlukları ayarlayamazlar ve kelimeleri yanlış ve eksik yazarlar. Bu şekilde yaşanan yazma güçlükleri öğrencilerin akademik başarısını da olumsuz yönde etkilemektedir. Harflerin otomatik ve akıcı bir şekilde üretilememesi, bilişsel süreçlerin ve dikkatin kompozisyon yazmak için yeterli düzeyde kullanılmasını engellemektedir. Buna ek olarak el yazısı yavaşlığının öğrencilerin yazmayı tasarladıkları kimi fikirleri unutmalarına neden olabilmektedir. Disgrafili çocuklar sınıfta el yazısıyla ilgili verilen görevleri tamamlamak için daha fazla zamana ihtiyaç duyarlar, yapılan yazı çalışmalarını özellikle de tahtadakileri deftere yazmada güçlük çekerler, ev ödevlerini tamamlayabilmek için de çok fazla zamana ihtiyaç duyarlar. Bu sebeple de verilen ödevleri yapmak istemezler.
Yukarıda bahsedilen güçlükleri yaşayan öğrencilerin ilgili uzman ve sağlık kuruluşuna yönlendirilmesi son derece önemlidir. Doğru tanılama yapılarak, çocuğun ihtiyacının belirlenmesi ve ona göre hazırlanacak uygun eğitim programının (bireyselleştirilmiş eğitim planı) uygulanması ile çocuğun akademik başarısı ve eğitim motivasyonu artırılabilir. Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklarda; kendini güvensiz ve değersiz hissetme, yeterince zeki olmadığını düşünme, çabuk alınma gibi duygusal problemler gözlenmektedir. Bunun yanında baş ağrısı, bulantı, karın ağrısı bedensel şikayetler ile okula gitmek istemeyebilirler. Arkadaşları tarafından dışlandıklarını da düşünerek sınıf içinde çeşitli komiklik ya da yaramazlıklar yaparak dikkate çekmeye çalışırlar.
Özel Öğrenme Güçlüğünün Nedenleri Nelerdir?
Özel öğrenme güçlüğünün kesin nedeni henüz kesin olarak bilinmese de yaşanan bu güçlüğün temelini anlamak amacıyla çeşitli alanlarda çalışmalar yapılmaktadır. Genetik-kalıtsal sebepler, merkezi sinir sisteminin yapısal-işlevsel bozuklukları ve elektrofizyolojisi ve bilişsel farklılıklar üzerinde en fazla durulan sebeplerdendir.
Özel Öğrenme Güçlüğü olan çocuğa okulda nasıl yardım edilebilir?
*Öğrencinin yetersiz olduğu alan tespit edilmeli ve yetersizlik alanı düzeltilmeye çalışılmalıdır. Örneğin, çocuğun okuma problemleri görsel algılama sürecindeki yetersizlikler sonucu olduğu düşünülüyorsa, çocukla okuma öğretimine başlamadan önce görsel algılama öğretimi yapılarak bu süreç geliştirilmelidir.
*Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar bütünden parçaya doğru ile okuma-yazmayı öğrenmede güçlük çekerler ya da öğrenemezler. Bu çocuklara okuma-yazma parçadan bütüne doğru yöntemi kullanılarak öğretilmelidir. Yani ilk önce harfler öğretilmeli sonra harflerin birleştirilmesinden hece ve kelimeler ortaya çıkartılarak öğretim yapılmalıdır.
* Öğrencinin sınıf içinde güçlü olduğu yönleri vurgulanmalı, başarabileceği ödevlerden başlanmalı, öğrenciye sorumluluk verilerek onun sınıf içinde kendine güveni artırılmalı ve öğrenmeye istekli hale getirilmelidir.
*Özel öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ön sıralara oturtulmalıdır. Bu durum dersi takip etmesi ve aktif olarak derse katılmasına yardımcı olacaktır.
* Özel öğrenme güçlüğü olan çocukların bazıları görerek, bazıları işiterek daha kolay öğrenmektedir. Yazması çok yavaş olan çocuklarda yetiştiremeyeceği için kaygı oluşmakta ve sınavlarda performansları düşmektedir. Bu nedenle böyle çocukların sözlü sınav ile bilgileri ölçülebilir. Yazması iyi, ancak ifade edici dil becerisi iyi olmayan öğrencide ise yazılı sınav doğru bir ölçme aracı olacaktır.
*Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklara “yaramaz, tembel, dikkatsiz” gibi etiketlemeler yapmak çocuğun kendine olan güvenini zedeler. Bu nedenle çocuğun başaracağına olan inancını artıracak ve onu destekleyecek bir tutum sergilemek yararlı olacaktır. Çocuğu, diğer öğrenciler ile kıyaslamadan motive edici sözler ile cesaretlendirilmelidir.
*Son olarak; özel öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilerde sabır ve anlayış ile tutarlı bir tutum sergilenmesi de son derece önemlidir. Aile ile işbirliği içerisinde aynı yöntem ve tekniklerle devam etmek, benzer tutumları sergilemek çocuğun kafa karışıklığını giderecek kendini iyi ve güvende hissedecektir.
Yararlanılan Kaynaklar:
Butterworth, B. (2003). Dyscalculia Screneer: Highlighting Pupils with Specific Learning Difficulties in Maths. London, UK: Nelson Publishing Company.
Korkmaz, B. (2000). Öğrenme Bozuklukları Pediatrik Davranış Nörolojisi. İstanbul Üniversitesi Yayınları
Karaman, D. Kara, K. ,Durukan, İ. Anatol J Clin Investig (20126) (4):288-298.
Silver, LB (1996.) Developmental learning disorder, Child and Adolescent Psychiatry A Comprehensive Textbook. M Lewis (Ed), Baltimore, Williams & Wilkins.
Yıldız, M. (2013). Yazma Güçlüğü (Disgrafi) Olan Bir İlkokul 2. Sınıf Öğrencisinin El Yazısı Okunaklığının Geliştirilmesi: Eylem Araştırması. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6/4.
Tanı ölçütleri başvuru kitabı olan DSM –IV’te Özel Öğrenme Güçlükleri dört grupta ele alınmaktadır. Bunlar:
1) Okuma Bozukluğu (Disleksi)
2) Matematik Öğrenme Bozukluğu(Diskalculi)
3) Yazılı Anlatım Bozukluğu (Disgrafi)
4) Başka türde adlandırılamayan öğrenme bozuklukları
Disleksi, okurken atlama, anlamı bozma, harf-ses uyumu bozukluğu, hızlı okuyamama, harflerin ya da hecelerin yerini değiştirme, heceleme ya da anlamama gibi bir takım bozuklukların görülmesidir.
Disleksi’nin belirtileri aşağıdaki gibi özetlenebilir:
• Okuma hızı ve niteliği açısından yaşıtlarından geridirler.
• Harf -ses uyumu gelişmemiştir, bazı harflerin seslerini öğrenemezler.
• Kelimeleri hecelerken ya da harflerine ayırırken zorlanırlar.
• Okuduklarını anlamada zorlanırlar.
• Yazarken bazı harf ve sayıları, kelimeleri ters yazarlar ya da karıştırırlar (b-d, d-t, m-n, g-y, f-v, b-p, g-k, c-ç, 2-5, 6-9, 12-21).
• Yazarken bazı harfleri, heceleri atlar ya da harf/hece eklerler.
• Yazarken kelimeler arasında hiç boşluk bırakmaz ya da bir kelimeyi iki-üç parçaya bölerek yazarlar (ka lem gibi).
• Kalemi uygun bir biçimde kavramakta güçlük çekerler.
• İmla ve noktalama hataları yaparlar.
• Bazı harflerin seslerini doğru olarak telaffuz edemezler (r,ş,j gibi harfleri söyleyemez ya da yanlış söylerler.
• Konuşurken düzgün cümle kuramazlar, takılırlar.
Diskalkuli, matematiksel ilişkileri kavrama ve hesaplamada, sayısal sembolleri tanıma, kullanma ve yazmada açığa çıkan bozukluk ve yetersizliktir. Diskalkulik öğrenenler rakamlar, basit işlemler, problemler ve problemlerle ilgili sezgileri kullanmada ve anlamada güçlük çekmektedirler.
Diskalkuli’nin belirtileri aşağıdaki gibi özetlenebilir:
• Belleğin zayıf çalışması sebebiyle hatalı hesaplamalar yapma
• Temel matematik becerileri içeren işlemleri yavaş ve zor çözme
• Toplama ve çarpma işlemlerinin değişme özelliğini tanımada güçlük çekme
• Dikkatsizlik yüzünden yapılan hataların çok olması
• Görsel ve mekânsal algılamadaki güçlük nedeniyle problemler yaşama
• İşlemlerde sürekli on parmak kullanma, zihinden işlem yapamama
• Para üstü verirken şaşırma
• Gün, hafta, ay, mevsimler vb. kavramları anlamada güçlük çekme
• Zamanı anlatmada, yer ve yönü bulmada zorlanma
• Matematikteki genel kavramları anlayamama ve hatırlayamama,
• Kesirler konusunu anlamada zorlanma
• Matematiksel sembollerin kafa karıştırması,
• Günlük hayat problemlerini anlamada, bilgileri ve olayları sıralamada zorlanma
• Basit geometrik şekilleri çizememe, tanımlayamama ya da karıştırma
Disgrafili çocuklar harf boyutlarını doğru ve uygun yazamazlar, harf aralarındaki boşlukları ayarlayamazlar ve kelimeleri yanlış ve eksik yazarlar. Bu şekilde yaşanan yazma güçlükleri öğrencilerin akademik başarısını da olumsuz yönde etkilemektedir. Harflerin otomatik ve akıcı bir şekilde üretilememesi, bilişsel süreçlerin ve dikkatin kompozisyon yazmak için yeterli düzeyde kullanılmasını engellemektedir. Buna ek olarak el yazısı yavaşlığının öğrencilerin yazmayı tasarladıkları kimi fikirleri unutmalarına neden olabilmektedir. Disgrafili çocuklar sınıfta el yazısıyla ilgili verilen görevleri tamamlamak için daha fazla zamana ihtiyaç duyarlar, yapılan yazı çalışmalarını özellikle de tahtadakileri deftere yazmada güçlük çekerler, ev ödevlerini tamamlayabilmek için de çok fazla zamana ihtiyaç duyarlar. Bu sebeple de verilen ödevleri yapmak istemezler.
Yukarıda bahsedilen güçlükleri yaşayan öğrencilerin ilgili uzman ve sağlık kuruluşuna yönlendirilmesi son derece önemlidir. Doğru tanılama yapılarak, çocuğun ihtiyacının belirlenmesi ve ona göre hazırlanacak uygun eğitim programının (bireyselleştirilmiş eğitim planı) uygulanması ile çocuğun akademik başarısı ve eğitim motivasyonu artırılabilir. Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklarda; kendini güvensiz ve değersiz hissetme, yeterince zeki olmadığını düşünme, çabuk alınma gibi duygusal problemler gözlenmektedir. Bunun yanında baş ağrısı, bulantı, karın ağrısı bedensel şikayetler ile okula gitmek istemeyebilirler. Arkadaşları tarafından dışlandıklarını da düşünerek sınıf içinde çeşitli komiklik ya da yaramazlıklar yaparak dikkate çekmeye çalışırlar.
Özel Öğrenme Güçlüğünün Nedenleri Nelerdir?
Özel öğrenme güçlüğünün kesin nedeni henüz kesin olarak bilinmese de yaşanan bu güçlüğün temelini anlamak amacıyla çeşitli alanlarda çalışmalar yapılmaktadır. Genetik-kalıtsal sebepler, merkezi sinir sisteminin yapısal-işlevsel bozuklukları ve elektrofizyolojisi ve bilişsel farklılıklar üzerinde en fazla durulan sebeplerdendir.
Özel Öğrenme Güçlüğü olan çocuğa okulda nasıl yardım edilebilir?
*Öğrencinin yetersiz olduğu alan tespit edilmeli ve yetersizlik alanı düzeltilmeye çalışılmalıdır. Örneğin, çocuğun okuma problemleri görsel algılama sürecindeki yetersizlikler sonucu olduğu düşünülüyorsa, çocukla okuma öğretimine başlamadan önce görsel algılama öğretimi yapılarak bu süreç geliştirilmelidir.
*Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar bütünden parçaya doğru ile okuma-yazmayı öğrenmede güçlük çekerler ya da öğrenemezler. Bu çocuklara okuma-yazma parçadan bütüne doğru yöntemi kullanılarak öğretilmelidir. Yani ilk önce harfler öğretilmeli sonra harflerin birleştirilmesinden hece ve kelimeler ortaya çıkartılarak öğretim yapılmalıdır.
* Öğrencinin sınıf içinde güçlü olduğu yönleri vurgulanmalı, başarabileceği ödevlerden başlanmalı, öğrenciye sorumluluk verilerek onun sınıf içinde kendine güveni artırılmalı ve öğrenmeye istekli hale getirilmelidir.
*Özel öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ön sıralara oturtulmalıdır. Bu durum dersi takip etmesi ve aktif olarak derse katılmasına yardımcı olacaktır.
* Özel öğrenme güçlüğü olan çocukların bazıları görerek, bazıları işiterek daha kolay öğrenmektedir. Yazması çok yavaş olan çocuklarda yetiştiremeyeceği için kaygı oluşmakta ve sınavlarda performansları düşmektedir. Bu nedenle böyle çocukların sözlü sınav ile bilgileri ölçülebilir. Yazması iyi, ancak ifade edici dil becerisi iyi olmayan öğrencide ise yazılı sınav doğru bir ölçme aracı olacaktır.
*Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklara “yaramaz, tembel, dikkatsiz” gibi etiketlemeler yapmak çocuğun kendine olan güvenini zedeler. Bu nedenle çocuğun başaracağına olan inancını artıracak ve onu destekleyecek bir tutum sergilemek yararlı olacaktır. Çocuğu, diğer öğrenciler ile kıyaslamadan motive edici sözler ile cesaretlendirilmelidir.
*Son olarak; özel öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilerde sabır ve anlayış ile tutarlı bir tutum sergilenmesi de son derece önemlidir. Aile ile işbirliği içerisinde aynı yöntem ve tekniklerle devam etmek, benzer tutumları sergilemek çocuğun kafa karışıklığını giderecek kendini iyi ve güvende hissedecektir.
Yararlanılan Kaynaklar:
Butterworth, B. (2003). Dyscalculia Screneer: Highlighting Pupils with Specific Learning Difficulties in Maths. London, UK: Nelson Publishing Company.
Korkmaz, B. (2000). Öğrenme Bozuklukları Pediatrik Davranış Nörolojisi. İstanbul Üniversitesi Yayınları
Karaman, D. Kara, K. ,Durukan, İ. Anatol J Clin Investig (20126) (4):288-298.
Silver, LB (1996.) Developmental learning disorder, Child and Adolescent Psychiatry A Comprehensive Textbook. M Lewis (Ed), Baltimore, Williams & Wilkins.
Yıldız, M. (2013). Yazma Güçlüğü (Disgrafi) Olan Bir İlkokul 2. Sınıf Öğrencisinin El Yazısı Okunaklığının Geliştirilmesi: Eylem Araştırması. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6/4.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Özel Öğrenme Güçlüğü Nedir?Belirtileri Nelerdir?Özel Öğrenme Güçlüğü Yaşayan Çocuklara Nasıl Yardım Edilir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Banu BEKÇİ AYTEKİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Banu BEKÇİ AYTEKİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
4 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden |
özel öğrenme güçlüğü, özel öğrenme güçlüğü belirtileri, disleksi, disleksi için ne yapılabilir, disleksi belirtileri nelerdir
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
