2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Cennet Çocuklarından; Down Sendromlu Çocuklar.
MAKALE #21162 © Yazan Psk.Erol AKDAĞ | Yayın Mart 2020 | 3,659 Okuyucu
Kromozomlar gen adı verilen kalıtım ünitelerinin anne-babalardan çocuklara, dolayısı ile kuşaktan kuşağa aktarılmasını sağlayan ve ancak mikroskop altında özel yöntemlerle görülebilen yapılardır. Kromozom sayısı normal bir insanda, kromozomların 23 tanesi anneden, 23 tanesi ise babadan gelmek üzere 46 iken down sendromu olan bireylerde, bu sayı üç adet 21. Kromozom olması nedeniyle 47 olmaktadır. Down sendromlu insanların vücudundaki hücrelerin 46 yerine 47 kromozoma sahiptirler. Down sendromu, kalıtsal değildir, döllenme sonrasındaki hücre bölünmesinde ortaya çıkan bir kromozom anomalisidir. Kısaca; Down sendromu, kromozom fazlalığından kaynaklanır. Down sendromu bir hastalık değil, genetik bir farklılıktır.

Down sendromu genetik bir farklılık olduğundan dolayı tedavisi günümüz teknolojisiyle ve imkanlarıyla mümkün değildir. Bütün yaşlarda, ırklarda, dinlerde, ve sosyo-ekonomik şartlardaki insanlarda görülebilmektedir. Her 800 doğumda bir görülen, genetik bir anomalidir.

Down Sendromlu çocuklar zekâ geriliklerinin yanı sıra, kendilerine özgü, bedensel ve yüz şekilleriyle tanınırlar. (Badem şeklinde gözler, yüz şekilleri ablak, burunlar küçük, kafatası basık, şişkin ve katlı göz kapakları,) ve çeşitli fiziksel anormalitelerle (boy kısalığı, geniş eller, küt parmaklar vb) tanımlanır. Avuç içlerinde “Simian Hattı” denen enlemesine kalın bir çizgi görülmektedir. Yeni doğanların boyun ve diğer eklemleri, kasları gevşek olur. Buna hipotoni denir.

Doğacak bebeğin down sendromlu olup olmayacağı anne karnında anlaşılması mümkündür. Ultrasonografiyle ya da üçlü (ya da ikili) tarama testleriyle anlaşılabilmektedir.

Kesin tanı koymak için; amniyosentez (ultrasonografi eşliğinde bebeğin içinde bulunduğu amniyo sıvısıdan örnek alınması) veya diğer prenatal genetik tanı yöntemleriyle bebeğin kromozom tetkiki yapılabilmektedir.

Nedenleri:

Down sendromunun nedenleri konusunda tam olarak belirlenmiş görüşler olmamasına rağmen enfeksiyonların, hormonal bozuklukların, radyasyona maruz kalmanın, uyuşturucu, alkol, sigara kullanımının, yoğun ilaç kullanımının, genetik yatkınlık gibi etmenlerin rol oynadığı düşünülmektedir.

Annenin doğum yapma yaşının ilerlemesinin, down sendromlu çocuğa sahip olma riskini artırdığı bilinmektedir. Doğum yapan annenin yaşı 20 yaşın altındaysa bu risk 1700 doğumda 1, 20- 25 yaş arasında 1350 doğumda 1, 25-30 yaş arası 1150 doğumda 1, 30-35 yaş arası 700 doğumda 1, 35- 40 yaş aralığında 250 doğumda 1, annenin yaşı 40-45 yaş aralığındaysa bu risk 70 doğumda 1’e düşmekte, annenin yaşı 45 yaş ve üstündeyse bu risk 16 doğumda 1 şeklinde görülmektedir. Annenin yaşı büyüdükçe risk artmaktadır. Ancak şunu unutmamak gerekir; down sendromuna neden olan tek etmen anne yaşı olarak görülmemelidir. Yukarıda saydığım diğer etmenler de etkili olabilmektedir. Son yıllarda yapılan çalışmalar kromozom bölünmezliğinin yalnızca anne yumurtasından değil, baba sperminden de kaynaklanabileceğini göstermektedir.

Türleri:

Trizomi 21: bütün hücreler ekstra bir 21. Kromozoma sahiptir. Down sendromlu insanların % 94’ ü bu grupta olduğu bilinmektedir.

Translokasyon: Ekstra 21. Kromozom başka bir kromozoma bağlıdır. Down sendromlu insanların % 4’ ünün bu grupta olduğu bilinmektedir.

Mozaik: Hücrelerin bir kısmı esktra bir 21. Kromozoma sahiptir. Down sendromlu insanların % 2’ sinin bu grupta olduğu bilinmektedir.

Özellikleri:

. Çekik küçük gözler, küçük ağız, basık ve küçük burun, gözlerin aşağı ve yukarı kayması.
. Kısa parmaklı geniş eller, kıvrık serçe parmaklar, kalın enseli olmaları.
. Avuç içinde tek çizgi, ayak baş parmağının diğer parmaklardan daha açık olması.
. İstisnalar olmakla beraber, yaşıtlarından daha yavaş büyürler.
. Yaşıtlarına göre, fiziksel gelişim geriliği gözlenmektedir.
. Zihinsel gelişimleri akranlarına göre daha geriden gelmekte ve yavaş öğrenmektedirler.
. Dış görünüşleri birbirine benzese de down sendromlu çocukların karakterleri birbirinden farklıdır.
. Genel olarak akranlarından daha kısa boyludurlar.
. Metabolizmalarının yavaş çalışması nedeniyle doğru beslenme alışkanlığı edinmezlerse ileri yaşlarda kilo sorunu yaşarlar.
. Farklı derecelerde olmak üzere kas gevşekliği (hipotoni) nedeniyle fizyoterapi desteğine ihtiyaç duyarlar.
. Vücut dirençleri akranlarına göre daha zayıf oldukları için hastalıklara daha yatkın olurlar. Bu yüzden sağlık kontrolleri aksatılmadan ve zamanında yapılmalıdır, doğru ve zamanında sağlık danışmanlığı hizmeti alınmalıdır.
. Dil gelişimleri de akranlarına göre daha yavaş ve daha geriden gelir.
. Sorun çözme ve karar vermede zorlanırlar.
Bu özelliklerin bir çoğu genel olarak görülse bile tanı koyulmadan önce mutlaka kromozom ve kan testi yapılması gerekir.

Öneriler :

. Doğum öncesi testlerin mutlaka yaptırılması gerekir. Down Sendromu için riski artmış anne adaylarını saptamak amacıyla, tarama testi niteliğinde çeşitli yöntemler ve testler kullanılmaktadır.

1. 1-14 gebelik haftası tarama testi: Ultrasonla fetusun ense kalınlığının ölçülmesinin ardından alınan anne kanında bakılan bazı hormon değerleri bir bilgisayar programında hesaplanarak, fetusun Down Sendromlu olma olasılığı % olarak bildirilir. Bu değer 1/300’den fazla ise, riskli gebelik grubuna gireceğinden kromozom anomalisinin olup olmadığının anlaşılabilmesi için fetal kromozom analizi önerilir.

2. Biokimyasal testler (üçlü test): Gebeliğin 15-20. haftaları arasında anne kanında, alfa feto protein, korionik gonadotropin ve serbest östriol değerlerinin anne yaşı ile birlikte değerlendirilmesi ile anne adayının kişisel riskinin belirlenmesidir. Bu test de bebeğin hasta veya sağlıklı olduğunu kesin olarak söylemez fakat riskin yüksek (1:350’den fazla) bulunması durumunda kesin tanı testi olan fetal kromozom analizi önerilir.

3. Ultrasonla fetusun izlenmesi: Down Sendromlu çocuklarda ortaya çıkabilecek fiziksel değişiklikleri (kalp, mide, böbrek anomalileri, kısa femur, ense kalınlığı gibi) anne karnındaki bebekte yakalamaya yöneliktir. Ancak bu anomalilerin görülmemesi fetusun “normal” olduğunu söylemeye yetmediği gibi görülmesi de Down Sendromu tanısını koydurmaz.

. Down sendromunda zihinsel ve bedensel gelişimin desteklenmesi için erken eğitim ve erken fizyoterapi mutlaka gereklidir. Bu nedenle doğum sonrası en kısa sürede çocuğun eğitimine başlanmalıdır.

. Bilişsel ve duygusal gelişimi desteklemek için çocukların bol oyun oynamaları sağlanmalıdır. Onlarla oyunlar oynanmalıdır.

. Down sendromlu çocuk, olduğu gibi kabul edilmeli, kabul görmelidir. Kabullenmekte zorluk çekiliyorsa anne- baba bu konuda destek alması gerekebilir. Anne- baba çocukla ilgili birbirini suçlamamalıdır. Down sendromu, sizin ya da eşinizin suçu değil, faturayı kimseye çıkartmayın.

. Anne- baba down sendromu hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmalıdırlar. Çocuğun özellikleri, gelişim dönemleri bilinmeli, ona ilgi ve şefkatle yaklaşılmalıdır. Down sendromlu olmak demek, duygusal engelli olmak demek değildir. Down sendromlu bebekler her şeyden önce bebeklerdir. Beslenme, temizlenme, sevilme ihtiyacı duyan, acıkınca, sıkılınca ağlayan, kızan, küsen, gülen, geceleri sizi uyutmayan bebekler olacak. Down sendromlu gençler de cinsel kimlikleri bulunan, ergenlik bunalımı yaşayan, aşık olan, kalbi kırılan, kardeşi ile kavga eden, kapıları vurup bangır bangır müzik dinleyen, gülen, dans eden gençlerdir. Bizler gibi onlar da tüm duyguları yaşayacaklardır.

. Çocuğun ihtiyaçlarının giderilmesine özen gösterilmelidir.

. Çocuğun sosyalleşmesine yardımcı olmak önemlidir. Çevreden, insanlardan, etkinliklerden soyutlanmaması gerekir. Gerçek dostlar kromozom saymaz. Çocuğunuzu olduğu gibi kabul eder.

. İstenmeyen davranışları yerine istenilen, beğenilen davranışlarını ön plana çıkartmak ve ödüllendirmek önemlidir.

. Beklentiler çocuğun seviyesine uygun olmalıdır. Eskiden okuyamaz bile denilen bu down sendromlular, artık lise, hatta üniversite bitirebilmekte, ikinci bir dil öğrenebilmekte, çalışabilmekte, bağımsız veya yarı bağımsız hayatlar sürebilmektedirler. Bu yüzden hayallerinize sınır koymayın. Bir yandan hayalleriniz sınırsız da olsa çocuğunuzu doğru değerlendirerek ayakları yere basan, gerçekçi gelecek planları yapmanın onun mutluluğunun anahtarı olduğunu da unutmayınız.

. Ebeveynler, düzenli ve disiplinli bir özel eğitim programı ile çocuklarını desteklemelidirler.

. Diğer, normal olan çocuklarla, ya da down sendromlu diğer çocuklarla kıyaslanmamalıdır. Her çocuk özeldir ve kendine özgüdür.

. Bazı rahatsızlıklara daha yatkın olduklarından dolayı sağlık kontrolleri ihmal edilmemelidir.

. Oyuncak seçiminde dikkatli olunmalıdır. Oyuncakların, çocukların hareketini geliştirecek oyuncaklardan olmasına dikkat edilmelidir.

. Çocuğu diğer çocuklardan, insanlardan uzak tutmak yanlış bir tutumdur. Bu nedenle çocuğun eğitimi mümkün olduğunca normal çocuklar arasında da desteklenmelidir.

. Çocuğun öğrendiklerini tekrarlaması, pekiştirmesi ve genellemesi için günlük yaşantısında fırsatlar oluşturulmalıdır.

. Çocuklarına yardımcı olabilecekleri stratejiler geliştirmeleri, çeşitli davranış sorunlarını çözme ve sağlıklı bir aile çevresi oluşturma konularında ebeveynlerin bir uzmandan danışmanlık hizmeti almalarının faydalı olabileceğini söyleyebilirim.

Erol AKDAĞ
Klinik Psikolog
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Cennet Çocuklarından; Down Sendromlu Çocuklar." başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Erol AKDAĞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Erol AKDAĞ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     23 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Erol AKDAĞ Fotoğraf
Psk.Erol AKDAĞ
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Klinik Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi38 kez tavsiye edildiİş Adresi KayıtlıTavsiyeEdiyorum.com'u sıkça ziyaret ediyor.
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Erol AKDAĞ'ın Makaleleri
► Down Sendromlu Çocuklar Erdi KANBAŞ
► Aşk Her Şeye Yetmez (Cennet Cehennem) Psk.Serhat ÖNCÜLER
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Cennet Çocuklarından; Down Sendromlu Çocuklar.' başlığıyla benzeşen toplam 18 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Hayal Kuran Çocuklar Haziran 2021
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


14:23
Top