Nesne İlişkileri Kuramına Yönelik Eleştiriler
Diğer aşamaların önemini yadsıyarak deterministik bir anlayışa neden olur.Klein, teoriyi ilk olarak öne sürdüğünde, analizin konusu salt bebek ile anne memesi arasındaki ilişkilerdi. Bu durum insan psikolojisinin tüm yapı taşlarının geri dönülmez biçimde oral aşamada ya da Klein'in deyimiyle "paranoid-depresif" aşamada kurulduğu türünden deterministik bir yaklaşıma yol açmıştı
Oidipal dönemde kurulan süperegonun da oral aşamada kurulduğu türünden bir anlayışa sahiptir. (Kernberg'e göre zamanından önce ortaya çıkan oidipal çatışmaların neden olduğu sınır kişilik bozukluğu olarak bilinen psikopatolojinin açıklanabilmesi Kleincı kuramın çerçevesi içerisinde bu nedenle olası değildir.)
Klein-sonrası nesne ilişkileri kuramında "içgüdü"lerin önemi yadsınmıştır. Ama aynı biçimde Klein'ın teorisi de sosyolojik boyuttan yoksundur: Klein, saldırganlığın doğuştan geldiğini ya da bebeğin dünyaya geldiğinde bilincinde her zaman bir "meme" ide'si bulunduğunu iddia etmiştir
Klein’in görüşleri gerçek anne-bebek ilişkilerinden çok bebeğin düşlemsel dünyasında olup bitenlere dayanır
Klein nesne ilişkilerindeki gelişmeyi yalnızca yaşamın ilk yıllarındaki değişimlerle sınırlı tutmuştur.Okul öncesi bir çocukla bir erişkinin kişilik yapılanması ve nesne ilişkileri açısından temelde bir farklılık olmadığı öngörüsü kabul görmemektedir
Saldırganlık dürtüsü çok fazla vurgulanmıştır.amerikan psikiyatri derneği üyesi ve aynı zamanda cornell üniversitesi tıp fakültesi'nde psikiyatri profesörüdür. psikanalitik tıp derneği başkanlığı yapmıştır. kendi alanında bir çok ödüllü kitabı vardır.
kernberg'e göre borderline kişilik örgütlenmesi gösteren kişiler, nevrotik olanlardan şu hususlarda ayrılır. 1) borderline kişilik örgütlenmesi gösterenlerde kimliği bütünlüğü yok, nevrotik olanlarda vardır 2) borderline'lar temel olarak splitting (bölme) savunma mekanizmasını yardımcı olarak da ilkel savunma mekanizmalarını kullanırken, nevrotikler temel olarak represyon (bastırma) savunma mekanizmasını ve yardımcı olarak üst düzey savunma mekanizmalarını kullanır. 3) nevrotiklerde gerçeği değerlendirme yetisi her zaman sağlam kalırken, borderline'larda strese bağlı geçici bozulmalar olabilmektedir.
Klein’a ilk ciddi eleştiriler başka bir nesne ilişkileri kuramcısı olan Otto Kernberg’den gelir.Aslında bir yönüyle Klein’ın izleyicisi olmakla
Klein gibi içgüdülere değil kişilerarası alandaki ilişkilere yönelir
Yansıtmalı özdeşimin daha ilkel bir savunma olduğu
İçe-atım, özdeşim ve ego kimliğini nesne ilişkilerinin içselleştirilmesinin gelişim basamakları olarak tanımlamış
Anna Freud'a (1950) göre, bunca çaba patolojinin kaynağını bulmak içindir ve çalışmalar ilerledikçe, başlangıçta fallik-ödipal döneme atfedilen patolojik süreçlerin izini ısrarla süren araştırmacılar daha da gerilere, ruhsal hatta fizik yaşamın başlangıcına kadar gitmişlerdir.
İşte bu "iz sürücü" lerden biri de Margaret S. Mahler'dir. Çocukluk psikozlarını psikoanalitik çerçevede kuramsallaştıran bu çocuk analisti, aynı zamanda normal çocuk gelişimi alanına da önemli katkılarda bulunmuştur. Akhtar'a (1988) göre, kendilik duygusunun (sense of self) ortaya çıkmasında Mahlerin bedenin rolünü fark etmesi, kızlarla oğlanların davranışlarındaki doğuştan gelen farklılıkları vurgulaması, davranış denkleminin dürtü ve nesne yanlarını birleştirmeye çalışması, egonun özerk işlevlerinin rolünü göz önünde bulundurması ve birincil nesnenin değişen işlevini vurgulaması, küçümsenemez katkılardır. Goldstein'a (1988) göre, Mahler'in gelişim modeli, Kernberg'in nesne ilişkileri modelini kavramada son derece yararlıdır.
Mahler ve arkadaşları normal gelişimin basamaklarını şöyle sıralamışlardır:
I. Normal otistik dönem (yaşamın 1. ayı)
II. Simbiyotik dönem (2-5. aylar)
III. Ayrılma-bireyleşme dönemi
A. Ayrımlaşma altdönemi (5-9. aylar)
B. Alıştırma altdönemi (9-15. aylar)
a) Erken alıştırma altdönemi
b) Esas alıştırma altdönemi
C. Yeniden yaklaşma altdönemi (15-24. aylar)
a) Yeniden yaklaşmanın başlangıcı
b) Yeniden yaklaşma krizi
c) Krizin bireysel çözümleri
D. Bireyliğin sağlamlaşması ve duygusal nesne sürekliliğinin başlangıcı (24-36. aylar ve ötesi)
Nesne İlişkilerinin ilk düzeyi: İçe atım
Yaşamın ilk aylarında bebek kendisini annesini ayrı varlıklar olarak algılayamaz (ayrışmamış primer evre)
Mahler’e göre sembiyotik evre
Nesne ve kendilik tasarımı bu dönemde ilkel ve bütüncüldür
Doyurulma, sevilme, altının temizlenmesi iyi nesne ve iyi kendiliği oluştururken, tersi durumda kötü nesne ve kötü kendilik söz konusudur
6. aydan 3. yaşın sonuna kadar olan evre ise kendilik ve nesnenin ayrıştığı dönemdir
Mahler’e göre 5. aydan başlayarak sembiyotik birim çözülmesi, 3 yaşa doğru öz ve nesne tasarımları arasındaki sınırların belirginleşmesi.Sağlıklı bir gelişmede nesnenin kendilikten ayrışarak, nesnenin iyi ve kötü yanlarının, artı ve eksileriyle bütüncül olarak değerlendirilmesi gerekir.Bütünleşme öncesi dönemde savunma amaçlı bölme düzeneği etkin olarak kullanılır.Kernberg’in bakış açısına göre ise, bebeğin kendisini anneden ayırt edemediği dönemde, annenin iç dünyasına ait her şeyi eş duyumla tümden içe alması, yansıtmalı özdeşimin temelidir
Yansıtmanın yapılabilmesi için anne ve bebek ayrışması gerekmektedir
Buradan çıkarılacak sonuç;
Yaşamın ilk yıllarındaki (oral ve anal dönemler) nesne ilişkileri
Öz ve nesne tasarımları arasında sınırlar belirginleşmemiştir
Bu tasarımlar iyi ve kötü olarak bölünmüş durumdadır
Bunun yansıması olarak öz ve nesne tasarımlarının yeterince ayrışmadığı bu düzeyde her ikisi de öz tasarımının bir parçası olarak tanınır (içe atım)
Nesne ilişkilerinin ikinci düzeyi: Özdeşimler
Öz ve nesne tasarımları tümüyle olmasa da belirgin biçimde ayrışmıştır
İlişkilerdeki toplumsal rol ögesi farkedilmeye başlanmıştır
Ülküleştirme(idealizasyon) düzeneğinin etkinleşmesi (ör. Kendisini ya da nesnesini üstün güçleri olan bir masal kahramanı rolünde düşlemesi)
Klein bölme düzeneğinin etkinliğini yitirmesi ile paranoid konumdan depresif konuma geçen çocuğun suçluluk yaşantısından kaçınmak için ülküsel öz ve nesne tasarımlarını ortaya çıkarması gerektiğini öne sürer.Ülküsel imgeler gerçekçi öz ve nesne imgelerinden kesin olarak ayrılamaz.Okul döneminin başlaması ile öz ve nesne tasarımları ülküsel yanından arınmaya başlar
Çocuk kendini masal kahramanı olarak düşlemeyi bırakarak belirli bir işteki yeteneği ile sivrilen, toplumsal otorite tarafından onanan biri olarak düşlemeye başlar.
KAYNAKLAR:
Sınır Durumlar ve Patolojik Narsisizm Otto F. Kernberg
Sapıklıklarda ve Kişilik Bozukluklarında Saldırganlık (Kenberg)
Borderline Kişiliğin Psikoterapisi Nesne İlişkilerine Odaklanmak . (Kernberg)
Borderline Kişilik Bozukluğu için Aktarım Odaklı Psikoterapi ( Kernberg)
İnsan Yavrusunun Psikolojik Doğumu
Margaret S. Mahler
Oidipal dönemde kurulan süperegonun da oral aşamada kurulduğu türünden bir anlayışa sahiptir. (Kernberg'e göre zamanından önce ortaya çıkan oidipal çatışmaların neden olduğu sınır kişilik bozukluğu olarak bilinen psikopatolojinin açıklanabilmesi Kleincı kuramın çerçevesi içerisinde bu nedenle olası değildir.)
Klein-sonrası nesne ilişkileri kuramında "içgüdü"lerin önemi yadsınmıştır. Ama aynı biçimde Klein'ın teorisi de sosyolojik boyuttan yoksundur: Klein, saldırganlığın doğuştan geldiğini ya da bebeğin dünyaya geldiğinde bilincinde her zaman bir "meme" ide'si bulunduğunu iddia etmiştir
Klein’in görüşleri gerçek anne-bebek ilişkilerinden çok bebeğin düşlemsel dünyasında olup bitenlere dayanır
Klein nesne ilişkilerindeki gelişmeyi yalnızca yaşamın ilk yıllarındaki değişimlerle sınırlı tutmuştur.Okul öncesi bir çocukla bir erişkinin kişilik yapılanması ve nesne ilişkileri açısından temelde bir farklılık olmadığı öngörüsü kabul görmemektedir
Saldırganlık dürtüsü çok fazla vurgulanmıştır.amerikan psikiyatri derneği üyesi ve aynı zamanda cornell üniversitesi tıp fakültesi'nde psikiyatri profesörüdür. psikanalitik tıp derneği başkanlığı yapmıştır. kendi alanında bir çok ödüllü kitabı vardır.
kernberg'e göre borderline kişilik örgütlenmesi gösteren kişiler, nevrotik olanlardan şu hususlarda ayrılır. 1) borderline kişilik örgütlenmesi gösterenlerde kimliği bütünlüğü yok, nevrotik olanlarda vardır 2) borderline'lar temel olarak splitting (bölme) savunma mekanizmasını yardımcı olarak da ilkel savunma mekanizmalarını kullanırken, nevrotikler temel olarak represyon (bastırma) savunma mekanizmasını ve yardımcı olarak üst düzey savunma mekanizmalarını kullanır. 3) nevrotiklerde gerçeği değerlendirme yetisi her zaman sağlam kalırken, borderline'larda strese bağlı geçici bozulmalar olabilmektedir.
Klein’a ilk ciddi eleştiriler başka bir nesne ilişkileri kuramcısı olan Otto Kernberg’den gelir.Aslında bir yönüyle Klein’ın izleyicisi olmakla
Klein gibi içgüdülere değil kişilerarası alandaki ilişkilere yönelir
Yansıtmalı özdeşimin daha ilkel bir savunma olduğu
İçe-atım, özdeşim ve ego kimliğini nesne ilişkilerinin içselleştirilmesinin gelişim basamakları olarak tanımlamış
Anna Freud'a (1950) göre, bunca çaba patolojinin kaynağını bulmak içindir ve çalışmalar ilerledikçe, başlangıçta fallik-ödipal döneme atfedilen patolojik süreçlerin izini ısrarla süren araştırmacılar daha da gerilere, ruhsal hatta fizik yaşamın başlangıcına kadar gitmişlerdir.
İşte bu "iz sürücü" lerden biri de Margaret S. Mahler'dir. Çocukluk psikozlarını psikoanalitik çerçevede kuramsallaştıran bu çocuk analisti, aynı zamanda normal çocuk gelişimi alanına da önemli katkılarda bulunmuştur. Akhtar'a (1988) göre, kendilik duygusunun (sense of self) ortaya çıkmasında Mahlerin bedenin rolünü fark etmesi, kızlarla oğlanların davranışlarındaki doğuştan gelen farklılıkları vurgulaması, davranış denkleminin dürtü ve nesne yanlarını birleştirmeye çalışması, egonun özerk işlevlerinin rolünü göz önünde bulundurması ve birincil nesnenin değişen işlevini vurgulaması, küçümsenemez katkılardır. Goldstein'a (1988) göre, Mahler'in gelişim modeli, Kernberg'in nesne ilişkileri modelini kavramada son derece yararlıdır.
Mahler ve arkadaşları normal gelişimin basamaklarını şöyle sıralamışlardır:
I. Normal otistik dönem (yaşamın 1. ayı)
II. Simbiyotik dönem (2-5. aylar)
III. Ayrılma-bireyleşme dönemi
A. Ayrımlaşma altdönemi (5-9. aylar)
B. Alıştırma altdönemi (9-15. aylar)
a) Erken alıştırma altdönemi
b) Esas alıştırma altdönemi
C. Yeniden yaklaşma altdönemi (15-24. aylar)
a) Yeniden yaklaşmanın başlangıcı
b) Yeniden yaklaşma krizi
c) Krizin bireysel çözümleri
D. Bireyliğin sağlamlaşması ve duygusal nesne sürekliliğinin başlangıcı (24-36. aylar ve ötesi)
Nesne İlişkilerinin ilk düzeyi: İçe atım
Yaşamın ilk aylarında bebek kendisini annesini ayrı varlıklar olarak algılayamaz (ayrışmamış primer evre)
Mahler’e göre sembiyotik evre
Nesne ve kendilik tasarımı bu dönemde ilkel ve bütüncüldür
Doyurulma, sevilme, altının temizlenmesi iyi nesne ve iyi kendiliği oluştururken, tersi durumda kötü nesne ve kötü kendilik söz konusudur
6. aydan 3. yaşın sonuna kadar olan evre ise kendilik ve nesnenin ayrıştığı dönemdir
Mahler’e göre 5. aydan başlayarak sembiyotik birim çözülmesi, 3 yaşa doğru öz ve nesne tasarımları arasındaki sınırların belirginleşmesi.Sağlıklı bir gelişmede nesnenin kendilikten ayrışarak, nesnenin iyi ve kötü yanlarının, artı ve eksileriyle bütüncül olarak değerlendirilmesi gerekir.Bütünleşme öncesi dönemde savunma amaçlı bölme düzeneği etkin olarak kullanılır.Kernberg’in bakış açısına göre ise, bebeğin kendisini anneden ayırt edemediği dönemde, annenin iç dünyasına ait her şeyi eş duyumla tümden içe alması, yansıtmalı özdeşimin temelidir
Yansıtmanın yapılabilmesi için anne ve bebek ayrışması gerekmektedir
Buradan çıkarılacak sonuç;
Yaşamın ilk yıllarındaki (oral ve anal dönemler) nesne ilişkileri
Öz ve nesne tasarımları arasında sınırlar belirginleşmemiştir
Bu tasarımlar iyi ve kötü olarak bölünmüş durumdadır
Bunun yansıması olarak öz ve nesne tasarımlarının yeterince ayrışmadığı bu düzeyde her ikisi de öz tasarımının bir parçası olarak tanınır (içe atım)
Nesne ilişkilerinin ikinci düzeyi: Özdeşimler
Öz ve nesne tasarımları tümüyle olmasa da belirgin biçimde ayrışmıştır
İlişkilerdeki toplumsal rol ögesi farkedilmeye başlanmıştır
Ülküleştirme(idealizasyon) düzeneğinin etkinleşmesi (ör. Kendisini ya da nesnesini üstün güçleri olan bir masal kahramanı rolünde düşlemesi)
Klein bölme düzeneğinin etkinliğini yitirmesi ile paranoid konumdan depresif konuma geçen çocuğun suçluluk yaşantısından kaçınmak için ülküsel öz ve nesne tasarımlarını ortaya çıkarması gerektiğini öne sürer.Ülküsel imgeler gerçekçi öz ve nesne imgelerinden kesin olarak ayrılamaz.Okul döneminin başlaması ile öz ve nesne tasarımları ülküsel yanından arınmaya başlar
Çocuk kendini masal kahramanı olarak düşlemeyi bırakarak belirli bir işteki yeteneği ile sivrilen, toplumsal otorite tarafından onanan biri olarak düşlemeye başlar.
KAYNAKLAR:
Sınır Durumlar ve Patolojik Narsisizm Otto F. Kernberg
Sapıklıklarda ve Kişilik Bozukluklarında Saldırganlık (Kenberg)
Borderline Kişiliğin Psikoterapisi Nesne İlişkilerine Odaklanmak . (Kernberg)
Borderline Kişilik Bozukluğu için Aktarım Odaklı Psikoterapi ( Kernberg)
İnsan Yavrusunun Psikolojik Doğumu
Margaret S. Mahler
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Nesne İlişkileri Kuramına Yönelik Eleştiriler" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Abdurahman ÇAVDAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Abdurahman ÇAVDAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
