Değersizlik Duygusu
İnsan, dünyaya üç temel ihtiyaçla gelir. Bunlar; sevilme, onaylanma ve aynalanmadır. Bu ihtiyaçlar evrenseldir. Anne karnından başlayan serüvenle birlikte bir ilişki içine doğan insan başkaları tarafından sevildiğinde, onaylandığında ve aynalandığında kendisini iyi hisseder.
Değersizlik duygusu ise bu ihtiyaçlar özellikle 0-3 yaşta yeterince karşılanmadığında kişinin ortaya çıkar. Değersizlik, kendisini bir ötekinden daha aşağı görmektir. “Ben değersizim” düşüncesi “kendisinden başka herkes daha değerlidir” düşüncesini de beraberinde getirir. Ebeveynleri tarafından yeterince sevilmemiş ve onaylanmamış bireyler kendilerini “değersiz” olarak kabullenmişlerdir. Çünkü onlara empoze edilen budur. Olumsuz ebeveyn tutumlarından olan aşağılayıcı ve reddedici ebeveyn tutumunun yanında mükemmeliyetçi ebeveyn tutumu da değersizlik duygusunu geliştirebilir. Aslında olumsuz ebeveyn tutumlarının hepsinin ana teması “seni olduğun gibi kabul etmiyorum” dur. Oysa ki insanın kendisini değerli hissedebilmesi için öncelikle yaşamdaki en önemli kişiler olan anne ve babası tarafından anlaşılması ve kabullenilmesi gereklidir. Çünkü çocuklukta yaşanılan duygular ve deneyimler gelecekte meydana gelecek kişiliğin temellerini oluşturur.
Bebekliğinden itibaren narsisistik ihtiyaçları karşılanmamış bir birey değersizlik duygusu ile baş edebilmek için birçok savunma geliştirebilir. Örneğin; narsisist özelliklere sahip bir kişilik geliştirebilir. Kendisini diğer insanlardan daha değerli göstererek iç dünyasındaki değer görme ihtiyacını bu şekilde karşılayabilir. Çevresinden hep övgü bekler ve kendisi olmadığında diğer insanların bir işe yaramayacağı mesajını verir. Ve bir ötekine yetersiz hissettir. Her zaman kendisi haklıdır ve kendi söylediğinin üstüne başka bir söze gerek yoktur.Oysa ki narsisist birey kendi iç dünyasında ne kadar yetersiz ve değersiz olduğunun farkındadır. Ya da tam aksine kendisini hep değersiz hissedeceği ilişkilerin içinde bularak geçmişin travmasını tekrar eder. Kendisini aşağılayan, küçük düşüren yani kendisine değersiz hissettiren kişilerle ilişki kurar ve kaderinde hep böyle insanlar olmasından şikayet eder. Bunların hepsi bilinçdışının geçmiş travmalarla başa çıkma şekilleridir fakat değişim ve gelişim için çözüm değildir.
Kişinin olumsuz benlik sürecinden olumlu bir benliğe geçişi öncelikle kendi gerçeklerini kabul etmesiyle başlar. Farkındalık ve kabul değişimi başlatır. Sonrasında ise kurduğu ilişkileri incelemelidir.
“İlişkiler hangi rolleri tekrar ediyor? Her zaman terk edilen taraf mı yoksa terk eden mi oluyor? Hayatta yapmak istedikleri için mi yaşıyor yoksa çevresindekilerin onayını almak için mi? Sadece sevildiğini hissetmek için kendi değerlerinden vazgeçiyor mu? İlişkilerinde üstünlük kurmak gibi bir çabası var mı?” vb. birçok sorunun cevapları incelendiğinde birey kendi benliğine ters düşecek davranışlarda bulunuyorsa yaşamın her safhasında zorlanacak sanki kendi benliğinden uzak kendisine bir yabancı gibi yaşamak zorunda kalacaktır. Oysa ki her insan diğerleri kadar mükemmeldir ve biriciktir. Hiçbir birey diğerine göre daha üstün değildir. Değerlilik ve değersizlik kavramları insanın zihnindeki düşüncelerden ibarettir. Kişinin zihnindeki düşünceler eğer işlevsel değil ise psikopatolojilere sebep olur. Yani kişinin psikolojik olarak yaşadığı problemlerin ana kaynağı çocukluk travmaları ve sonrasında bu travmanın zihinde tekrar edilerek şemalara dönüştürülmesidir. Yaşanan tüm bu süreç kısır bir döngü oluşturarak kişinin hayatında engeller oluşturmaktadır.
Değişimin sancılı bir süreç olduğunu kabul ederek yola çıkarken ; çekilen sancıların sonunda güzellikler getireceği gerçeğini ve özgürleşmenin en önemli yolunun değişim olduğunu unutmamak dileğiyle…
Değersizlik duygusu ise bu ihtiyaçlar özellikle 0-3 yaşta yeterince karşılanmadığında kişinin ortaya çıkar. Değersizlik, kendisini bir ötekinden daha aşağı görmektir. “Ben değersizim” düşüncesi “kendisinden başka herkes daha değerlidir” düşüncesini de beraberinde getirir. Ebeveynleri tarafından yeterince sevilmemiş ve onaylanmamış bireyler kendilerini “değersiz” olarak kabullenmişlerdir. Çünkü onlara empoze edilen budur. Olumsuz ebeveyn tutumlarından olan aşağılayıcı ve reddedici ebeveyn tutumunun yanında mükemmeliyetçi ebeveyn tutumu da değersizlik duygusunu geliştirebilir. Aslında olumsuz ebeveyn tutumlarının hepsinin ana teması “seni olduğun gibi kabul etmiyorum” dur. Oysa ki insanın kendisini değerli hissedebilmesi için öncelikle yaşamdaki en önemli kişiler olan anne ve babası tarafından anlaşılması ve kabullenilmesi gereklidir. Çünkü çocuklukta yaşanılan duygular ve deneyimler gelecekte meydana gelecek kişiliğin temellerini oluşturur.
Bebekliğinden itibaren narsisistik ihtiyaçları karşılanmamış bir birey değersizlik duygusu ile baş edebilmek için birçok savunma geliştirebilir. Örneğin; narsisist özelliklere sahip bir kişilik geliştirebilir. Kendisini diğer insanlardan daha değerli göstererek iç dünyasındaki değer görme ihtiyacını bu şekilde karşılayabilir. Çevresinden hep övgü bekler ve kendisi olmadığında diğer insanların bir işe yaramayacağı mesajını verir. Ve bir ötekine yetersiz hissettir. Her zaman kendisi haklıdır ve kendi söylediğinin üstüne başka bir söze gerek yoktur.Oysa ki narsisist birey kendi iç dünyasında ne kadar yetersiz ve değersiz olduğunun farkındadır. Ya da tam aksine kendisini hep değersiz hissedeceği ilişkilerin içinde bularak geçmişin travmasını tekrar eder. Kendisini aşağılayan, küçük düşüren yani kendisine değersiz hissettiren kişilerle ilişki kurar ve kaderinde hep böyle insanlar olmasından şikayet eder. Bunların hepsi bilinçdışının geçmiş travmalarla başa çıkma şekilleridir fakat değişim ve gelişim için çözüm değildir.
Kişinin olumsuz benlik sürecinden olumlu bir benliğe geçişi öncelikle kendi gerçeklerini kabul etmesiyle başlar. Farkındalık ve kabul değişimi başlatır. Sonrasında ise kurduğu ilişkileri incelemelidir.
“İlişkiler hangi rolleri tekrar ediyor? Her zaman terk edilen taraf mı yoksa terk eden mi oluyor? Hayatta yapmak istedikleri için mi yaşıyor yoksa çevresindekilerin onayını almak için mi? Sadece sevildiğini hissetmek için kendi değerlerinden vazgeçiyor mu? İlişkilerinde üstünlük kurmak gibi bir çabası var mı?” vb. birçok sorunun cevapları incelendiğinde birey kendi benliğine ters düşecek davranışlarda bulunuyorsa yaşamın her safhasında zorlanacak sanki kendi benliğinden uzak kendisine bir yabancı gibi yaşamak zorunda kalacaktır. Oysa ki her insan diğerleri kadar mükemmeldir ve biriciktir. Hiçbir birey diğerine göre daha üstün değildir. Değerlilik ve değersizlik kavramları insanın zihnindeki düşüncelerden ibarettir. Kişinin zihnindeki düşünceler eğer işlevsel değil ise psikopatolojilere sebep olur. Yani kişinin psikolojik olarak yaşadığı problemlerin ana kaynağı çocukluk travmaları ve sonrasında bu travmanın zihinde tekrar edilerek şemalara dönüştürülmesidir. Yaşanan tüm bu süreç kısır bir döngü oluşturarak kişinin hayatında engeller oluşturmaktadır.
Değişimin sancılı bir süreç olduğunu kabul ederek yola çıkarken ; çekilen sancıların sonunda güzellikler getireceği gerçeğini ve özgürleşmenin en önemli yolunun değişim olduğunu unutmamak dileğiyle…
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Değersizlik Duygusu" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Büşra İYGÜN SARSILMAZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Büşra İYGÜN SARSILMAZ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
5 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
