2007'den Bugüne 92,309 Tavsiye, 28,219 Uzman ve 19,977 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Bile İsteye Psikolojik Taciz, Yıldırma: Mobbing
MAKALE #21590 © Yazan Uzm.Psk.Dnş.Ümran ÖRKÜN | Yayın Haziran 2020 | 1,776 Okuyucu
Bildiğiniz tüm terör örgütlerini unutun. Bunlar gizli özne örgütler olarak her yerde. Aile içinde, okulda iş yerinde fark etmez her yerde insanların psikolojik ve bedensel sağlığını tehdit ediyorlar. Özellikle iş yerlerinde kamu, özel ayırmaksızın hiyerarşik düzeni ve senin işle ilişkili motivasyonunu kullanarak düzenlerini kuran kişi ya da kişiler senin dayanma gücünü yok ediyor. Psikolojik yıldırma, iş yerinde psikolojik taciz ya da popüler adı ile mobbing.
Sistemli zorbalık: Mobbing.
İş yerinde psikolojik baskı ile başlayıp, tacizle devam eden, yıldırma ve bezdirme amaçlı olarak psikolojik teröre dek giden bu örgütlü durum, insanların dayanma gücünü yok eden devasa bir sorun haline geldi. Mobbing’i bir kişi ya da grubun sana ya da senin dâhil olduğun bir gruba düzenli ve sistemli olarak kişisel, mesleki ve sosyal zorbalık uygulaması olarak tanımlayabilirim.
Mobbing yaşadığını nasıl anlarsın?
Öncelikle neyin içinde olduğunu anlaman gerekir. Çoğunlukla başlarda mobbinge yani psikolojik tacize uğradığının farkında değilsindir. Mobbing yaşadığını nasıl anlarsın? Nasıl başlarlar? 5 koldan saldırı alabilirsin. Teki, bir kaçı ya da hepsi bir arada olabilir. Birincisi iş yerindeki varlığın ve üretimine saldırır kişi ya da kişiler. İnsanların içinde azarlanır, aşağılanır, küçümsenirsin. Projelerin ve fikirlerin dinlenmez, toplantılarda eleştirilirsin, konuşup söz hakkı almana izin verilmez.
Mesleki olarak statüne saldırmaya başlarlar…
İkincisi mesleki olarak statüne saldırmaya başlarlar. Görev tanımın ve kapsamın, muğlaklaşır ağırlaşır ve genişler ki iş yapamayasın. İşler verilip geri alınır, böylece iş yapmaz görünürsün. Gerekli olmayan ek yükümlülüklere boğularak teslim tarihini kaçırman için uğraşılır. Hatta kendini cebinden para öder halde bulup yapmasaydın cümleleri ile baş başa bulursun.
İtibarsızlaştırma…
Üçüncüsü itibarsızlaştırmadır; hakkında dedikodu çıkartılır, kötü niyetli konuşmalar yapılır ve yayılır, küçük düşürücü söylemler hatta cinsel imalara dek giden iddialar ortaya atılır. Bunu 4. başlık olan sosyal izolasyona maruz bırakma izleyebilir. Hayalet çalışan gibi varlığı yok sayılır, insanlar seninle konuşmaz, sana yardım etmez, senin konuşmalarına karşılık verilmez, sen gelince susulur ya da ortam terk edilir. Daha da ağırı ileri gidip 5. Olarak direk fiziksel sağlığınızı tehdit eden tacizler izleyebilir. İş tanımında olmadığı halde fiziksel olarak ağır iş koşullarına maruz bırakma, beden kapasitesini aşan çalışma saat ve koşulları, cinsel tacize varan davranışlar gibi terör boyutuna gelen şartlarla baş başa kalırsın.
Kötü niyet ve kasıt, sistematik, süreklilik…
Bu beşinin tamamı ya da kombinasyonlarını yaşıyorsan şunlara bakmalısın. Sana ya da senin olduğunu bir gruba yönelik özel bir “kötü niyet” ve “kasıt” var mı? “Olumsuz Etki” yaratacak şekilde adım adım devam edene, ilişkili bir süreç var mı? Yani “sistematik” mi? Ve bu haftada bir ya da birkaç kez başına gelip en az altı aydır devam eden “Süreklilik” gösteren bir süreç mi?
Saydığım tacizler bu üç soruyu da onaylayarak gidiyorsa muhtemelen sen de psikolojik taciz, yıldırma ya da mobbing kurbanısın demektir. İlk etapta ne olduğunu anlayamayıp bir anda biri ya da birkaç kişinin bir anda üstüne çullandığı hissine kapılır hatayı kendine ararsın. Ancak kötü niyetle birlikte kasıtlı, sistematik ve sürekli hale geldiğinde ne yaşadığın konusunda iç görü kazanman gerekir.

Bunu neden yaşıyorum?
Bunu neden yaşıyorum diye sorguluyorsun belki. Genellikle hiyerarşinin sıkı olduğu ve bunun yaratacağı sorunlar için çözüm mekanizmaları gelişmiş yapılarda bunu yaşaman çok kolay. İşinde iyi yetenekli isen, akran çalışmalar ya da amirinden daha iyi bir eğitimin varsa, sosyal ilişkilerin kuvvetli ve sevilen bir tipsen, çalışma ilkelerinden ödün vermeyen işine sadık bir insansan, taciz uygulayandan daha üstün özelliklere sahipsen ya da çok sessizsen bunları yaşama sebebin olması için yeterli. Özellikle toplumsal cinsiyet açısından cam tavan dediğimiz kadınların belli bir seviye sonrasında terfi etmesinin doğalarına uygun olmadığını gizli olarak yürüten sistem zaten erkeğin kadına uyguladığı mesleki ve sosyal mobbing. Bir de buna azıcık kadro içinde kendisine zar zor yer bulmuş bir kadın yöneticinin altında çalışan daha iyi eğitimli ve yetenekli bir çalışan olarak kendini koy, kadının kadına uyguladığı mobbingle yüz yüze gelirsin.
Bir de bu tarz zorbaların iyi yönetici sanılması algısı ile disiplin görünümü altında zorbalık yapmasına hoşgörü gösteren yönetim anlayışı var. Onlara göre bölüm yöneticileri koçluk, öğretmenlik, mentörlük adları altında çalışanları zorlayıp işe alıştırıyorlar. Ancak işi bilen ve yetenekli çalışanlarını nasıl harcadıklarını göremiyor ve senin gibi nitelikli çalışanları kaçırıp kan kaybediyorlar.
Uzun vadede psikolojik ve bedensel sıkıntılara neden olan bir şey mobbing.
Aslında organizasyonlar için de büyük sorun fakat kamu, özel fark etmeksizin liyakat ve yönetimsel bakış açıları işveren ya da kamu denetçilerinin bunu görmesini engelliyor. Çalışan sirkülasyonu, uzun vadede psikolojik ve bedensel sıkıntılara neden olan bir şey mobbing. İşte verim düşmesi ile başlayıp iş kaybına, aile ve sosyal ortamlarda bozulmaya sebep oluyor. Anksiyete, öfke, depresyon, panik atak, duygu durum bozuklukları, kalp krizi, tansiyon, uyku bozuklukları, iletişim bozuklukları, umutsuzluk, çaresizlik, tükenmişlik. Tüm bunlar sonuçları arasında.
Yani anlayacağın konu iş yaşamı olduğunda intihar süsü verilmiş planlı cinayet. Psikolojik olarak ruhu öldürebileceği gibi gerçekten intihara ya da bedensel sıkıntılardan ötürü yaşamsal sıkıntılara neden olur. Kişinin dayanma gücünü yok eder.
Yaşadığın sorunda senin bir payın var mı?
İlk önce şu şıkkı ele: yaşadığın sorunda senin bir payın var mı? İletişimin, iş yapma tarzın ihmal, tenkit, tahrik gibi unsurlarla karşı tarafı bu duruma getirmiş olabilir mi? Belki de zor bir dönemden geçiyorsun ve işe yansıtıyorsun farkında değilsin. Bir iç kontrolden sonra böyle olmadığından eminsen o halde devam et.
Bundan sonrasında yapacakların zarafet, anlamazdan gelerek iletişim kurma ile başlayıp gerilla taktiğine dek gidecek. Çünkü sana söylenen ya bu deveyi güdecek ya bu diyardan gideceksin. Dışarda senin işini yapmaya can atana çok insan var ve yetki ya da ayrıcalık onların elinde değil mi?
Gideceksen de bunu savaşmadan yapma.
İş değiştirmek bir seçenek ama başarılı olduğun ve sevdiğin işi bırakmak istemeyebilirsin, gittiğin yerde de benzerini bulabilirsin. Gideceksen de bunu savaşmadan yapma. Savaşmak için gücüm yok diyorsan, bunun bir psikolojik saldırı olduğunu unutma ve psikolojik destek alman gerekirse çekinme. Psikolojik olarak güçlü durur, altını oyduğu çukurları doldurursan bir süre sonra daha saldırgan oynamak zorunda kalacak ve kendini açık edecektir. Her zorba zorbalığı ile korku salacağı anın sarhoşluğu ile mutlaka açık verir. Zayıf kalırsan o anı kaçırırsın. Hatta bazısı o kadar korkaktır ki sen dişini gösterdiğin nadan itibaren kurtulma şansın bile var. O yüzden güçlü kal.
Şimdi karşında bir terör örgütü lideri ya da komple ekibi var. Bildiğimiz muharebe yöntemlerini kullanmıyorlar. Gerilla taktiklerini incelemelisin. Oyunu gerilla kuralına göre oynamalı, silahları sana doğrultana geri çevirmenin yolunu bulmalısın. Bildiğin yöntemleri unut.
Yetersiz olan karşındaki olduğu için sana böyle davranıyor.
Kendine acımasız olmaktan vazgeç. Karşındaki yeterince acımasız davranıyor zaten. Önce tekrar kendini bulmalısın. Yaptıklarını adım adım incele ve yetersiz olmadığını gör. Yetersiz olan karşındaki olduğu için sana böyle davranıyor. Küçük insanlara verilen büyük makamlar tabii ki sorun yaratır ve gemi su almaya başlar. O suda yüzmeyi bilmediklerinden batmamak için altlarına alacak birini ararlar. Bu kişi sen olma. Öncelikle işin ya da taciz uygulayanla iletişim kurmanı gerektiren her ne ise o konuda iyi olduğun için bunu yaşadığını unutma. Kırık dökük hale gelen özgüveninin yaralarını sarmanı sağlayacak bu. Ayrıca seni sende yaratığı ya da yarattıkları sahte beceriksizim, yetersizim gibi olumsuz duygulardan uzaklaştırmada da yardımcı olacak.
Kendine ait savunma mekanizmaların olsun.
Kendine ait savunma mekanizmaların olsun. Bu davranışından rahatsız olduğunu söylemen salık verilir ama özellikle üstünde bu genellikle daha da ters teper. Rahatsız olduğunu söylemen yerine bence bir hatan olup olmadığını sormak gibi durumun kasıtlı olmasından haberdar değil tavrı ile yaklaş. Durumun farkında olduğunu ve sessiz kalmadığını göstermenin pasif bir yolu. Zorbayı zorba yapan şeyler yardım almadıkça değişmez ama sistematik gibi gelen şey karşıdakinin zorbalığından değil kişisel algıladığı bir şeydense ve yanlış anlama giderildiğinde rahatlayacaksan neden denemeyesin. Karşıdaki yine aynı tavır ile sizin hatalarınızı sıralayabilir ya da öyle bir şey olmadığını iddia edebilir ama ufak da olsa yaptığı ile ilgili düşünüp sizi yönlendirme kapısı açılabilir. Denemiş olursun. Sıkı durabiliyorsan hani bir deyim vardır ya, dişini göstermeyi dene mutlaka. Bazen zorbanın yetkili olanı bile korkaktır. Eğer sinecek ve seninle baş edemeyeceğini anlayınca uzaklaşacak bir yapıdaysa bu şekilde zorbalığını uzak tutmuş olursun.
Bir sistem geliştir ve yaptığın her şeyi iş dışındaki e posta sisteminde de kaydet.
Eğer bunu yapan en üstün değilse her şeyi yazılı olarak al ve kendinde de yazılı olarak bulundur. Bir sistem geliştir ve yaptığın her şeyi iş dışındaki e posta sisteminde de kaydet. Bir gün geldiğinde iddia ettiğin şeyi bulamayabilirsin. Özellikle davaya uzanacak bir yolda kanıt gerekecek ve dil yazılıdır. Genellikle seni tek başına çalıştırıp izole ederek yapar yapacağını ama özellikle bir başkası ile çalıştığında o ünü e postaya ekleme seçeneği olan cc’yi kullan. Arkadaşlarını ya da çevrenden birilerini tanık etmeye çalış. E postaya ekle, sevdiğini ve güvendiğin biri ise görmesini sağla.
Kendi işini titizlikle takip et.
Kendi işini titizlikle takip et. Sana gelen yazılar, yapman gereken işlerden geri bırakılmak için sana ulaşması engelleniyor olabilir. Kaşeni, imzanı ortada bırakma. Ona elini kolunu sallayıp seni sabote edeceği bir ortam sunma. Rapor edebileceğin bir üstü varsa kanıt ve iş durumunu ortaya koyacak bir birkaç veri ile gidip görüşmeyi de deneyebilirsin.
Bunlar ne işe yarayacak deme. Mobbing anlamayı da hak savunmayı da zorlaştıran bir süreç çünkü kanunda açık olduğu ve kesin hükümler bulunmadığı gibi hastalık olarak görülmekte bile zorlanıyor. Ancak yavaş yavaş emsal kararlar çıkmaya başladı. Artık Mobbing kurulları ve danışmanları var. Pek çok davada pek çok kazanım elde edildi ve bu da umut var demek. Yaşadığın süreç hukuki bir hal alacaksa da almayacaksa da lütfen çok yıprandıysan destek al. Mobbing sebepsizce başlayan bir psikolojik şiddet türü ve sebep olmayınca düzeltecek bir şey de kalmıyor. Hak aramak bir anda var olma savaşına dönebilir. “Sağırın istediği kadar kapısını çal” der Kazancakis o ünlü Zorba kitabında. Duymaz sen hakkını ararken. O yüzden seni duyacak birilerinden yardım al gerekirse.
Halil Cibran der ki: Bir zorba, özgür ve gururlu insanlara nasıl hükmedebilir, eğer onların özgürlüklerinde bir zorbalık, kendi gururlarında utanç yoksa? Senin bir utancın ya da zorbalığın yok, sana uygulanan bir şiddet var. Sessiz kalma, harekete geç ama ruhunu da sahipsiz bırakma…
Bence Cibran haklı bir zorba sana hükmedemez güzel insan…
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Bile İsteye Psikolojik Taciz, Yıldırma: Mobbing" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Dnş.Ümran ÖRKÜN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Dnş.Ümran ÖRKÜN'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Ümran ÖRKÜN Fotoğraf
Uzm.Psk.Dnş.Ümran ÖRKÜN
Adana (Online hizmet de veriyor)
Uzman Psikolojik Danışman
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi42 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Dnş.Ümran ÖRKÜN'ün Yazıları
► Mobbing - Psikolojik Yıldırma Psk.Samet BADAL
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,977 uzman makalesi arasında 'Bile İsteye Psikolojik Taciz, Yıldırma: Mobbing' başlığıyla benzeşen toplam 12 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Hayır De! Nisan 2021
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


08:11
Top