Brainspotting, olumsuz ya da travmatik olarak depolanan deneyimleri ve duyguları tanımlayarak, işleyerek ve serbest bırakarak çalışan beyin temelli yeni bir tedavi yaklaşımıdır. Bireylerin içeriden iyileşmesini tetikleyerek beyine yardımcı olur.

Brainspotting, David Grand, PhD. tarafından EMDR terapisinden geliştirilmiştir.

Birçok Ruh Sağlığı Uzmanı, Brainspottingin çeşitli ruh sağlığı sorunları ve fiziksel hastalıklar için etkili bir tedavi yöntemi olduğunu saptamıştır.

Brainspottingin, bedenin kendini iyileştirme konusundaki doğal yeteneğini uyarıcı bir işlevi olduğu düşünülmektedir. Fiziksel acı ve fiziksel ağrı çeken bireylerde ağrı ve gerginliği azaltmaya yardımcı olduğu gösterilmiş olup iyileşmeyi desteklemektedir.


Brainspotting Teorisi

Brainspotting teorisi, beynin kendisini içten iyileştirebileceğini öne sürer. İçeride depolanan olumsuz duyguları ve deneyimleri uyandırıp serbest bırakarak beynin iyileşme yeteneğini teşvik etmeyi amaçlar. Bunu, bu duyguları tetikleyen ve serbest bırakan bir göz pozisyonu belirleyerek yapar.

Brainspotting'e göre, bakış yönümüz nasıl hissettiğimizi etkiler. Gözlerimiz, beynimizle yoğun bir ilişki içerisindedir. Brainspotting; travmanın bedende depolandığı ve belirli bir göz pozisyonunda tetiklenebileceği ya da aktive olabileceği gerçeğine dayanmaktadır.

Brainspotting terapisti, belirli bir travmatik anıyı ya da duyguyu harekete geçiren bir göz pozisyonuna gelinceye kadar kişilerin bakışlarını yönlendirmek için bir pointer aleti kullanır. Belirlenen göz pozisyonu, bireyin duygularını çok daha derin bir düzeyde değerlendirmesine olanak verir.

Bir birey; cinsel istismar, kaza, deprem, şiddet, ani kayıp, alay edilme gibi travmatik bir olay yaşadığında, olaydaki olumsuz deneyimler beyinde işlenmeden depolanır. Birey, normal bir yaşam sürdürebilmek ve baş edebilmek için bu anıları bastırmaya çalışabilir. Travma yaşayan birey, travma ile doğru şekilde başa çıkamaz ve günlük olarak bununla mücadele etmek zorunda kalır. Bu anılar, beyinde ne kadar uzun süre tutulursa, bireyin zihinsel süreçlerinde çarpıtmalar o kadar fazla olur ve ruh sağlığıyla ilgili sorunlara yol açar.

Brainspotting, bireyin iyileşme yolculuğuna başlamak için bu depolanan duyguları değerlendirmesine, işlemesine ve salıvermesine yardımcı olur.
Brainspotting, bireyin uygun beyin noktasını –travmatik anıya ait beyindeki network- belirleyerek beynin kendini iyileştirmesi için uyarılabileceğini öne sürer.

Brainspotting Ne işe Yarar?

Brainspotting, travmatik olayları yaşayan insanların iyileşmesine yardımcı olmak için etkili bir terapi yöntemidir. Hızlı ve olumlu sonuçları ile iyi bilinen bir tedavi modelidir. Ayrıca düşük motivasyon, zayıf konsantrasyon, stres ve bazı duygusal rahatsızlıkların tedavisinde de etkisi kanıtlanmış bir yöntemdir. Bunlara ek olarak, fiziksel ağrıların tedavisinde ek bir tedavi olarak kullanılır.

Brainspotting nasıl etki eder?

Brainspotting, doğrudan merkezi sinir sistemi içinde bulunan beynin limbik sistemine girerek çalışır. Bu nedenle, fizyolojik bir tedavi olarak kabul edilebilir ve psikolojik ve duygusal olduğu kadar fiziksel faydalar da sağlar. Brainspotting, bilinçdışı zihinde saklı olan semptomları tanımlayan, işleyen ve gevşeten bir nörobiyolojik araç olarak da işlev görür.

Brainspotting'in iyileştirme yolu, bireyin beynindeki travmayı işlemesine yardımcı olmasıdır.

Travma, ister duygusal ister fiziksel olsun bedende hapsolmuş durumdadır.

Brainspotting nasıl iyileşme sağlar?

Brainspotting, beyinde depolanan olumsuz duygu ve deneyimleri salıvermeyi amaçlar. Brainspotting, beynin nörohormonal ağının yanı sıra, duyguların ve anıların düzenlemesini yaparak işlev gösterir. Bu nedenle, brainspotting, beynin beden kontrolünü düzenlemesiyle hem zihinsel hem de fiziksel iyileşmeyi sağlar.

Brainspotting hangi psikolojik sorunlarda etkilidir?

Brainspotting, travma sonrası stres bozukluğu, anksiyete bozuklukları, öfke sorunları, madde kullanım bozukluğu, kronik yorgunluk ve kronik ağrı sendromları, dürtü kontrolü bozuklukları, her türlü fobiler ve spor performası da dahil olmak üzere performans kaygılarını çalışmak için iyi bir tedavi modelidir.

Fiziksel ve Duygusal Travma İlişkisi

Psikolojik veya duygusal travma sonucu, fiziksel semptomların mevcut olduğu birçok durum bulunur ve bu ikisini birbirinden ayırmak çok zor olabilir. Genellikle, travmatik olaylar, ister fiziksel ister duygusal olsun, bireyin beyninde bilinçsiz bir şekilde durur ve daha sonra kendilerini gerçek fiziksel ya da duygusal semptomlar olarak gösterirler.

Brainspotting'in hedefleri nelerdir?

Brainspotting'in üç ana hedefi ya da odaklanma alanı vardır. Birincisi, duyarsızlaştırma - tetikleyicilere (duygusal ya da fiziksel) artık tepki vermemenizi sağlar. Örneğin, Travma Sonrası Stres Bozukluğundan (TSSB) muzdarip gaziler; genellikle savaşı hatırlatan yüksek seslere, özellikle de silah sesini ya da patlama sesini andıran bir araba çarpması ya da bir balonun patlaması gibi herhangi bir şey için aşırı, irrasyonel tepki verir.

İkincisi, bu aşırı tepkilerin altında yatan nedeni tespit etmektir. Pek çok durumda, altta yatan sorun geçmişinizde travmatik bir olaydır. Bu travmatik tecrübeyi hatırlayamayabilirsiniz çünkü bastırmışsınızdır ya da hatırlarsınız ama tepkilerinizle ile mevcut belirtileriniz arasındaki bağlantıyı kuramamışsınızdır. Birçok insan için bu bağlantı yoktur, çünkü olayı “travmatik” olarak düşünmemişlerdir ki bu olay ruhlarında hiçbir zaman iyileşmeyen derin bir yara bırakmış olsa bile…

Çoğu zaman, çözülmemiş travmanın etkisi, en azından kısmen, olumsuz ya da sınırlayıcı inançlar şeklinde ortaya çıkar. Örneğin, fiziksel ya da cinsel istismara uğradıysanız ya da hayatınızın erken dönemlerinde bir tür terk edilme yaşadıysanız, değersiz olduğunuza, aşk, saygı ya da başarı gibi olumlu şeyleri hak etmediğinize inanmış olabilirsiniz. Böylesi derinlemesine kökleşmiş bir olumsuz inanç, kaçınılmaz olarak yaşamınızın bir ya da daha fazla önemli yaşam alanına; ilişkileriniz, akademik performansınız, kariyeriniz gibi etki etmesine neden olur.

Brainspotting'in üçüncü amacı, travmatik anıları “yeniden işlemlemek”, uzun zamandır sıkışan, sıkıntılı ya da travmatik anıyı salıvermektir. Bu yeniden işlemleme, rahatsız edici semptomların azalmasına ve bitmesine izin verir, geçmişin şimdiki yaşamınızı engellemesi ortadan kalkar ve yaşamınızda ileriye doğru hareket etmenizi sağlar.

Serap Bilgen
Uzman Psikolog
Sertifikalı EMDR ve Brainspotting Uygulayıcısı