Soya Fasulyesi, Soya Ürünleri ve Besin Değerleri
SOYA FASULYESİ, SOYA ÜRÜNLERİ VE BESİN DEĞERLERİ
SOYA FASULYESİ
Soya fasulyesi, kolesterol ve doymuş yağlar içermeyen yapısı, yüksek kaliteli protein içeriği ile çok yönlü olarak yararlanılabilen bir gıda maddesi maddesidir.
100 gr soya fasulyesinin besin değeri ;
Protein : 39 gr
Yağ : 20 gr
Karbonhidrat : 30 gr
Kalsiyum : 277 mg
Demir : 15 mg
Elzem amino asitlerin tümünü içeren soya fasulyesi, lysine açısından çok zengin olmakla birlikte yeteri kadar metionin ve sistein içermemektedir. Tahıl proteinleriyle karıştırılarak tüketilmesi ile ideal besin değerinde bir karışım elde edilebilmektedir.
1999 yılında FDA tarafından soya ürünlerinin insan sağlığı üzerindeki olumlu etkileri konusunda iddialar kabul edilerek onaylanmıştır ve “sağlıklı ürün“ ibaresinin kullanılmasına izin verilmiştir.
SOYA YAĞI
Ülkemizde değeri yeni anlaşılmaya başlanan istatistiklere göre dünyada en çok üretilen ve tüketilen bitkisel yağ konumundadır.
Soya yağında doymamış yağ oranı yüksek, kolesterol ise sıfırdır. Çoklu doymamış nitelikte olan soya yağı elzem yağ asitlerinden hem linolenik hem delinoleik asitleri içerir. Soya fasulyesi yağındaki omega-6/omega-3 oranı tavsiye edilen (4-7:1) aralık olan 7:1 aralığının hemen altındadır.
Bitkisel yağların kompozisyonu (%)
Bitki Doymuş yağ Linoleik asit Linolenik asit Oleik asit
Ayçiçeği ……….12………………..71……………….1……………….16
Pamuk ………….27……………….54………………trace……………19
Kanola ………….7…………………21……………….11………………61
Aspir ……………10………………..76………………trace…………….14
Palm ……………49.1……………..10.5………………0.6……………..38.7
Soya ………….15........................54………………..8……………….23
Yer fıstığı ……….19………………..33……………….trace……………48
Zeytinyağ ………15…………………9………………….1………………75
Soya yağındaki omega-3 yağ asitleri kalp hastalığı riskini azalttığı kanıtlanan balık yağının içeriğindeki yağ cinsine benzer özelliktedir.
Soya yağı; demir, B ve E vitaminleriyle kalsiyum ve çinko bakımından zengindir. Soya yağının yüksek miktarda E vitamini içermesi nedeniyle prostat riskini azalttığı belirtilmektedir.
SOYA UNU
Düşük derecede ısıl işlem görmüş olan beyaz soya unu istenildiği taktirde üretilmek istenen diğer soya ürünlerine hammadde oluşturmaktadır. Soya fasulyesinden “tam yağlı soya unu“, yağsız soya ununa yaklaşık %6 oranında lesitin katılmasıyla “lesitince zengin soya unu“ elde edilir. Bu ürün özellikle emülsiyon yapının önem taşıdığı kek ve benzeri unlu mamüllerin üretiminde kullanılabilir.
Soya unları için tipik analitik değerler:
Yağı alınmış (%) Tam yaglı (%) %6 Lesitinli (%)
Protein …………………..52…………………..41……………….49
Karbonhidrat ……………27…………………..21……………….24
Yağ ………………………1……………………21………………..7
Kül ……………………….6…………………….5…………………6
Toplam diyet lifi ………...6…………………….5…………………6
Nem ……………………..8…………………….7…………………8
Soya unu, unlu mamüller üretiminde hem daha besleyici hem de daha ucuz olması nedeniyle tercih edilmekte ve belli oranlarda katılarak ürünlerin yumuşaklığını, gevrekliğini ve tadını zenginleştirmektedir.
Ekmek üretiminde, soya ununun pişirme esnasında su tutma yeteneği sayesinde raf ömrünü uzatarak bayatlamasını geciktirmektedir. Makarna ve şehriye üretiminde durum buğdayına soya unu ilavesi ile amino asit dengesi ve protein miktarı arttırılmış olunur. Keklerde soya unu kullanımı lesitin içeriği nedeniyle emülsifikasyon ve tavadan kolay ayrılma, yağ ve lif içeriği nedeniyle yumuşaklaşma sağlamaktadır.
SOYA SÜTÜ
Soya sütü soya fasulyesinin zengin içerikli kremsi sütüdür. Fındıksı tadı ve zengin besin değeri sayesinde soya sütü pek çok farklı şekilde kullanılmaktadır.
Çin ve Japonya da taze soya sütü pişirilip ıslatılmış soya fasulyelerinin, öğütülüp bastırılarak sütünün çıkarılması yoluyla günlük olarak hazırlanmaktadır.
100 gr soya ve inek sütü arasındaki fark ;
Besin bileşimi Soya sütü İnek sütü
Enerji (kkal) ………………60……………….64
Protein (gr)………………..4.3………………3.5
Yağ (gr) …………………..1.7……………….3.0
Karbonhidrat (gr) …………6………………...5.5
Kalsiyum (mg) ……………34……………….120
Demir (mg) ………………..0.7………………0.1
Açılmamış sterilize soya sütü, oda sıcaklığında birkaç ay saklanabilir, kutusu açıldıktan sonra buzdolabında muhafaza edilerek 5 gün kadar tazeliğini koruyabilir.
Soya sütü inek sütünün kullanıldığı hemen hemen her yerde ayrıca toz halinde de bulunup suyla karıştırılarak kullanılmaktadır.
Soya sütü, mükemmel bir yüksek kaliteli protein, B vitamini ve demir kaynağıdır. Soya sütünde, laktoz bulunmamaktadır ve laktoz hassasiyeti olan insanlar açısından iyi bir tercih, inek sütüne alerjisi olan insanlar için de iyi bir alternatiftir.
Soya sütü, kolesterolsüz ve doymuş yağ oranı düşük bir krema olarak soslara eklenebilir, kremalı çorba hazırlamak için kullanılabilir.
TOFU
Asya’da yaygın bir yiyecek olarak kullanılan tofu, bir çeşit sünger gıda olarak kullanılmakta ve eklenen her tür çeşniye absorbe etmektedir.
100 gr tofu da bulunan besin maddeleri;
Enerji (kkal) ……………..120
Protein (gr) ……..............13
Karbonhidrat (gr) ………..3
Kolesterol ………………..0
Sodyum (mg) ……………9
Posa (gr) …………………1
Kalsiyum (mg) ………….120
Demir (mg) ………………8
Tofu, yüksek nitelikli proteinler açısından zengin, aynı zamanda iyi bir B vitamini ve demir kaynağıdır. Hazırlanırken lorlaştırma işleminde kalsiyum tuzu kullanılmışsa mükemmel bir kalsiyum kaynağıdır. Genel olarak tofu ne kadar yumuşaksa yağ oranı da o denli düşüktür. Sodyum kısıtlaması olan diyetler için iyi bir alternatif teşkil etmekte, birçok yemeğe eklenerek besin değeri ve lezzetini arttırmaktadır.
SOYA ETİ VE KIYMASI
Soya eti ve kıyması, soya fasulyesi çekirdeğinin yağı alındıktan sonra kalan ve yüksek oranda protein içeren unsu kısmına, bir dizi özel işlemler uygulanarak yapı değişinceye kadar sıkıştırıp et dokusu kazandırılması ile elde edilen natürel soya ürünleridir.
Isoflavonların doğal yoldan temini için iyi bir kaynak olan soya proteinleri, et proteinleri ile fonksiyonel açıdan aynı özelliklere sahip olup bitkisel protein kaynağı olarak besin değeri açısından en az et kadar değerlidir. Ete oranla kolesterol ve yağ içermeyen yapıları sayesinde daha sağlıklı ve yararlanımı yüksek ürünler olarak kabul edilmektedirler.
Soya eti ve kıyması, köftelerden dolmalara, makarna soslarından böreklere, tas kebabından yahniye kadar pek çok yemek çeşidinde kullanılmaktadır.
Soya eti ve kıyması, düşük nem oranına sahip olduğundan uzun bir raf ömrü vardır. Kullanılmadan önce ılık su ile ıslatılması önerilen soya eti ve kıyması protein oranlarına göre farklı miktarlarda suyu bünyelerine emerek şişmekte ve parça et veya kıyma görünümü almaktadır.
OKARA
Okara soya sütünün bir yan ürünüdür ve nitelikli besleyici değerlere sahiptir. Yaş ve fırınlanmış olarak bir çok kullanım alanına sahip okara eklenen besinlere hem zengin bir besin değeri hem de zengin bir lezzet sunmaktadır.
Fırınlanmış okara, çorbalarda ekmek parçacıkları yerine, köftelerde ekmekle ve ekmeksiz köfte bileşeni olarak kullanılabilmektedir. Yaş okara ile kekler, kurabiyeler yapılabilir, salatalar eklenebilir, küçük parçalar halinde şekil verilip yumurta ve galeta unuyla kızartılabilir ve değişik mezeler yapılabilmektedir.
KAYNAKLAR
1. Gıda Endüstrisinin Her Alanında Doğanın Gücü ; SOYA, American
Soybean Association.
2. Soya Unuyla Dha Ucuz Ve Daha Besleyici Unlu Mamüller Üretimi, American Soybean Association.
3. Profesyonel Şefler İçin Mutfaklarda Sağlıklı, Kaliteli Ve Ekonomik Çözümler, Soya Yağı, Bitkisel Karışım Sıvı Yağ, American Soybean Association.
4. Soya Fasulyesi, Soyfarm Gıda Sanayi Ve Ticaret Ltd. Şti.
5. Bitkisel Yağların Kompozisyonu, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü (TAGEM).
6. Soya Unu, American Soybean Association.
7. Baysal, A. (2002). " Beslenme ", 9. Baskı : 274, Hatipoğlu Yayınevi, Ankara.
8. " Tofu Nedir? ", Soyfarm Gıda Sanayi Ve Ticaret Ltd. Şti.
9. Sağlıklı Beslenmede Yeni Alışkanlığınız : " Soya Ürünleri ", American Soybean Association.
Dyt. Asuman AKÇAY
SOYA FASULYESİ
Soya fasulyesi, kolesterol ve doymuş yağlar içermeyen yapısı, yüksek kaliteli protein içeriği ile çok yönlü olarak yararlanılabilen bir gıda maddesi maddesidir.
100 gr soya fasulyesinin besin değeri ;
Protein : 39 gr
Yağ : 20 gr
Karbonhidrat : 30 gr
Kalsiyum : 277 mg
Demir : 15 mg
Elzem amino asitlerin tümünü içeren soya fasulyesi, lysine açısından çok zengin olmakla birlikte yeteri kadar metionin ve sistein içermemektedir. Tahıl proteinleriyle karıştırılarak tüketilmesi ile ideal besin değerinde bir karışım elde edilebilmektedir.
1999 yılında FDA tarafından soya ürünlerinin insan sağlığı üzerindeki olumlu etkileri konusunda iddialar kabul edilerek onaylanmıştır ve “sağlıklı ürün“ ibaresinin kullanılmasına izin verilmiştir.
SOYA YAĞI
Ülkemizde değeri yeni anlaşılmaya başlanan istatistiklere göre dünyada en çok üretilen ve tüketilen bitkisel yağ konumundadır.
Soya yağında doymamış yağ oranı yüksek, kolesterol ise sıfırdır. Çoklu doymamış nitelikte olan soya yağı elzem yağ asitlerinden hem linolenik hem delinoleik asitleri içerir. Soya fasulyesi yağındaki omega-6/omega-3 oranı tavsiye edilen (4-7:1) aralık olan 7:1 aralığının hemen altındadır.
Bitkisel yağların kompozisyonu (%)
Bitki Doymuş yağ Linoleik asit Linolenik asit Oleik asit
Ayçiçeği ……….12………………..71……………….1……………….16
Pamuk ………….27……………….54………………trace……………19
Kanola ………….7…………………21……………….11………………61
Aspir ……………10………………..76………………trace…………….14
Palm ……………49.1……………..10.5………………0.6……………..38.7
Soya ………….15........................54………………..8……………….23
Yer fıstığı ……….19………………..33……………….trace……………48
Zeytinyağ ………15…………………9………………….1………………75
Soya yağındaki omega-3 yağ asitleri kalp hastalığı riskini azalttığı kanıtlanan balık yağının içeriğindeki yağ cinsine benzer özelliktedir.
Soya yağı; demir, B ve E vitaminleriyle kalsiyum ve çinko bakımından zengindir. Soya yağının yüksek miktarda E vitamini içermesi nedeniyle prostat riskini azalttığı belirtilmektedir.
SOYA UNU
Düşük derecede ısıl işlem görmüş olan beyaz soya unu istenildiği taktirde üretilmek istenen diğer soya ürünlerine hammadde oluşturmaktadır. Soya fasulyesinden “tam yağlı soya unu“, yağsız soya ununa yaklaşık %6 oranında lesitin katılmasıyla “lesitince zengin soya unu“ elde edilir. Bu ürün özellikle emülsiyon yapının önem taşıdığı kek ve benzeri unlu mamüllerin üretiminde kullanılabilir.
Soya unları için tipik analitik değerler:
Yağı alınmış (%) Tam yaglı (%) %6 Lesitinli (%)
Protein …………………..52…………………..41……………….49
Karbonhidrat ……………27…………………..21……………….24
Yağ ………………………1……………………21………………..7
Kül ……………………….6…………………….5…………………6
Toplam diyet lifi ………...6…………………….5…………………6
Nem ……………………..8…………………….7…………………8
Soya unu, unlu mamüller üretiminde hem daha besleyici hem de daha ucuz olması nedeniyle tercih edilmekte ve belli oranlarda katılarak ürünlerin yumuşaklığını, gevrekliğini ve tadını zenginleştirmektedir.
Ekmek üretiminde, soya ununun pişirme esnasında su tutma yeteneği sayesinde raf ömrünü uzatarak bayatlamasını geciktirmektedir. Makarna ve şehriye üretiminde durum buğdayına soya unu ilavesi ile amino asit dengesi ve protein miktarı arttırılmış olunur. Keklerde soya unu kullanımı lesitin içeriği nedeniyle emülsifikasyon ve tavadan kolay ayrılma, yağ ve lif içeriği nedeniyle yumuşaklaşma sağlamaktadır.
SOYA SÜTÜ
Soya sütü soya fasulyesinin zengin içerikli kremsi sütüdür. Fındıksı tadı ve zengin besin değeri sayesinde soya sütü pek çok farklı şekilde kullanılmaktadır.
Çin ve Japonya da taze soya sütü pişirilip ıslatılmış soya fasulyelerinin, öğütülüp bastırılarak sütünün çıkarılması yoluyla günlük olarak hazırlanmaktadır.
100 gr soya ve inek sütü arasındaki fark ;
Besin bileşimi Soya sütü İnek sütü
Enerji (kkal) ………………60……………….64
Protein (gr)………………..4.3………………3.5
Yağ (gr) …………………..1.7……………….3.0
Karbonhidrat (gr) …………6………………...5.5
Kalsiyum (mg) ……………34……………….120
Demir (mg) ………………..0.7………………0.1
Açılmamış sterilize soya sütü, oda sıcaklığında birkaç ay saklanabilir, kutusu açıldıktan sonra buzdolabında muhafaza edilerek 5 gün kadar tazeliğini koruyabilir.
Soya sütü inek sütünün kullanıldığı hemen hemen her yerde ayrıca toz halinde de bulunup suyla karıştırılarak kullanılmaktadır.
Soya sütü, mükemmel bir yüksek kaliteli protein, B vitamini ve demir kaynağıdır. Soya sütünde, laktoz bulunmamaktadır ve laktoz hassasiyeti olan insanlar açısından iyi bir tercih, inek sütüne alerjisi olan insanlar için de iyi bir alternatiftir.
Soya sütü, kolesterolsüz ve doymuş yağ oranı düşük bir krema olarak soslara eklenebilir, kremalı çorba hazırlamak için kullanılabilir.
TOFU
Asya’da yaygın bir yiyecek olarak kullanılan tofu, bir çeşit sünger gıda olarak kullanılmakta ve eklenen her tür çeşniye absorbe etmektedir.
100 gr tofu da bulunan besin maddeleri;
Enerji (kkal) ……………..120
Protein (gr) ……..............13
Karbonhidrat (gr) ………..3
Kolesterol ………………..0
Sodyum (mg) ……………9
Posa (gr) …………………1
Kalsiyum (mg) ………….120
Demir (mg) ………………8
Tofu, yüksek nitelikli proteinler açısından zengin, aynı zamanda iyi bir B vitamini ve demir kaynağıdır. Hazırlanırken lorlaştırma işleminde kalsiyum tuzu kullanılmışsa mükemmel bir kalsiyum kaynağıdır. Genel olarak tofu ne kadar yumuşaksa yağ oranı da o denli düşüktür. Sodyum kısıtlaması olan diyetler için iyi bir alternatif teşkil etmekte, birçok yemeğe eklenerek besin değeri ve lezzetini arttırmaktadır.
SOYA ETİ VE KIYMASI
Soya eti ve kıyması, soya fasulyesi çekirdeğinin yağı alındıktan sonra kalan ve yüksek oranda protein içeren unsu kısmına, bir dizi özel işlemler uygulanarak yapı değişinceye kadar sıkıştırıp et dokusu kazandırılması ile elde edilen natürel soya ürünleridir.
Isoflavonların doğal yoldan temini için iyi bir kaynak olan soya proteinleri, et proteinleri ile fonksiyonel açıdan aynı özelliklere sahip olup bitkisel protein kaynağı olarak besin değeri açısından en az et kadar değerlidir. Ete oranla kolesterol ve yağ içermeyen yapıları sayesinde daha sağlıklı ve yararlanımı yüksek ürünler olarak kabul edilmektedirler.
Soya eti ve kıyması, köftelerden dolmalara, makarna soslarından böreklere, tas kebabından yahniye kadar pek çok yemek çeşidinde kullanılmaktadır.
Soya eti ve kıyması, düşük nem oranına sahip olduğundan uzun bir raf ömrü vardır. Kullanılmadan önce ılık su ile ıslatılması önerilen soya eti ve kıyması protein oranlarına göre farklı miktarlarda suyu bünyelerine emerek şişmekte ve parça et veya kıyma görünümü almaktadır.
OKARA
Okara soya sütünün bir yan ürünüdür ve nitelikli besleyici değerlere sahiptir. Yaş ve fırınlanmış olarak bir çok kullanım alanına sahip okara eklenen besinlere hem zengin bir besin değeri hem de zengin bir lezzet sunmaktadır.
Fırınlanmış okara, çorbalarda ekmek parçacıkları yerine, köftelerde ekmekle ve ekmeksiz köfte bileşeni olarak kullanılabilmektedir. Yaş okara ile kekler, kurabiyeler yapılabilir, salatalar eklenebilir, küçük parçalar halinde şekil verilip yumurta ve galeta unuyla kızartılabilir ve değişik mezeler yapılabilmektedir.
KAYNAKLAR
1. Gıda Endüstrisinin Her Alanında Doğanın Gücü ; SOYA, American
Soybean Association.
2. Soya Unuyla Dha Ucuz Ve Daha Besleyici Unlu Mamüller Üretimi, American Soybean Association.
3. Profesyonel Şefler İçin Mutfaklarda Sağlıklı, Kaliteli Ve Ekonomik Çözümler, Soya Yağı, Bitkisel Karışım Sıvı Yağ, American Soybean Association.
4. Soya Fasulyesi, Soyfarm Gıda Sanayi Ve Ticaret Ltd. Şti.
5. Bitkisel Yağların Kompozisyonu, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü (TAGEM).
6. Soya Unu, American Soybean Association.
7. Baysal, A. (2002). " Beslenme ", 9. Baskı : 274, Hatipoğlu Yayınevi, Ankara.
8. " Tofu Nedir? ", Soyfarm Gıda Sanayi Ve Ticaret Ltd. Şti.
9. Sağlıklı Beslenmede Yeni Alışkanlığınız : " Soya Ürünleri ", American Soybean Association.
Dyt. Asuman AKÇAY
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Soya Fasulyesi, Soya Ürünleri ve Besin Değerleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Asuman AKÇAY KEPEZLİOĞLU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Asuman AKÇAY KEPEZLİOĞLU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
soya, soya fasulyesi, soyanın besin değeri, tofu, okara, soya sütü, soya yağı, soya eti, soya kıyması, soya besin değeri, soya ürünleri, soya nedir, soyayla beslenme, soya unu, tofu nedir
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
