Sanat Aile Terapisi Teknikleri
SANAT AİLE TERAPİSİ TEKNİKLERİ
Aileler İçin Sanat Terapisi
Birçok teknik bulunan sanat terapisindeki tekniklerin temelinde bireysel sanat terapilerinde olduğu gibi daha çok evlilik ilişkisinde kişinin kendisine ve ailedeki diğer bireylerin özelliklerini anlamlandırma, empati kurma ve sorunların çözümü için teknikler aracılığıyla daha kolay çözümleme yapılması sağlanır.
Aile üyelerine kâğıtlar ve boyalardan oluşan resimler yaptırılarak, resim bittikten sonra resim hakkında tartışılmaktadır. Aile üyeleri, resim yapma aşamasında ve sonrasındaki duygu ve düşünceleri anlattırılır. Aile üyelerinden birinin depresyon, anksiyete bozukluğu gibi olumsuz ruh sağlığı olduğu durumlarda dahi resimler esnasında ve sonrasında tartışma ile bu duygularını ve düşüncelerini dışa vurabilmektedirler. Aile üyelerine resimler hakkında aşama aşama duygu ve düşünceleri sorulur. Eğer problem varsa empatik cümlelerle aile üyelerinin birbirlerini anlamaları sağlanır. Ayrıca ailedeki üyelere sorular yönlendirilerek sorunlar çözülerek daha çok nasıl mutlu olmaları gerektiği anlatılmalıdır. Resimler üzerinden veya başka tekniklerle, canlandırmalarla aile içi iletişim kuvvetlendirme ve sorunları çözme çalışmaları yapılabilir.
Ailelerle Kukla Yardımıyla Görüşme
Aile kukla görüşmesi aile üyelerinin birbirleriyle iletişimlerini gözlemlemek açısından birçok imkân sağlamaktadır.
Eşler arası iletişim, çocuğun ev içi iletişimi, ayrıca evde yaşanan durumlara bakış açısı el kuklaları ile yapılan canlandırmalı oyun esnasında ortaya çıkabilmektedir. Ailedeki bireylerin yaşadıkları konular el kuklaları ile hikayeleştirerek canlandırılması, ailedeki bireylerin farkındalık kazanmalarına ve birbirlerine daha çok empati kurup daha iyi iletişim kurmalarını sağlar. Sorun tam anlamlandırmaya başlayınca, sorunlar analiz edilir ve empati ile birlikte, iletişim olarak “sen dili yerine ben dilini” kullanmaya başlayan aile üyeleri oluşabilmektedir. Suçlayıcı dilden kurtulan eşler, “ bu davranış sonucu BEN böyle hissettim” gibi kendi duygu ve düşüncelerini ifade etme durumlarında artış olmaktadır. Ben dili kullanımında artışın olması, ailede çatışma, tartışma gibi iletişim sorununun önüne geçmiş olur.
Kuklaların kullanımı ilk kez Woltmann(1940) tarafından hastaneye kaldırılmış olan çocuklarda hastalıklarıyla ve ailelerinden ayrı kalmanın zorluğuyla baş edebilmeleri için gerçekleştirilmiştir. Linn (1977), Alger, Lin ve Bedrdslee(1985) hastanedeki çocuklarla kuklaları kullanma tekniği uygulamışlardır. Woltmann kuklaları oldukça kullanışlı bulur, çünkü onlar kolayca yönetilebilir, zengin bir sembolizayon sunar ve doğaçlama yapma imkanı sağlar. Hawarth(Akt. Bow, 1993) kuklaların, karakterler aracılığıyla kişilerarası ilişkiler ve duygusal yansıtmayı teşvik ederek tanılama sürecine yardımcı olmada gerçekçi olmayan ve tehdit edici olmayan bir ortam yarattığını belirtmiştir. Webb (1991) danışmada kuklaların kullanıldığını belirtir, çünkü çocuklar ıyun figürleri üzerinden kendi duygularını ve çatışmalarını yansıtırlar(Büyükbayraktar, Kesici, İlgün, Mert, 2015).
Kuklalar ve şekilleri genelde çocukların ruh dünyalarını yansıtan sembollerden seçmelerini sağlamakta ve duygu ve düşüncelerini anlatabilmektedir.
Örneğin bir çocuk annesine ya da babasına öfkelendiğinde el kuklalarından köpek balığı gibi yırtıcı hayvan seçiyorsa, çocuğun duygusal anlamda olumsuzluklar yaşadığı düşünmeye başlanabilir. El kuklaları ile oluşturulan senaryolarda ise çocuğun ruh halinde olumlu olumsuz duygu ve düşünceler analiz edilip, olumsuzlukların giderilmesi ve çocuğun rahatlatılması için anne babaların evde yapması gerekenler konusunda yönlendirmeler yapılabilmektedir.
Davranışsal ölçme, 26 okul öncesi öğrenciyle bir hafta içinde farklı iki zamanda, birinde el kuklaları kullanılarak, diğerinde kullanılmadan yapılmıştır.
Sonuç olarak a) Kukla kullanılarak yapılan görüşmenin kullanmadan yapılan görüşmeden daha yararlı bilgi elde etmeyi sağladığı b) Kendinden bilgi alma görüşmesinde çocuğun kendi algı ölçüsünün daha geçerli olduğu ortaya çıkmıştır(Boulifard, 2003).
Karalama Tekniği
Sanatsal tekniklerden biri olan karalama tekniğinde amaç; heykel tekniğinde olduğu gibi bireylerin yaptıkları resimler üzerinden konuşarak aile hakkındaki duygu ve düşüncelerini anlamak, birbirlerinin bakış açılarını anlamalarını sağlamak ve iletişim kalıplarını gözlemleyerek varsayım oluşturma sürecine katkıda bulunmaktır. Terapist öncelikle her bir aile üyesinden figürlerle ya da soyut olarak kendi ailelerini temsil eden birer resim yapmalarını ister. Daha sonra sırasıyla hepsinden kendi çizimlerinin analtmasını ister. Bu da ailedeki her bireyin aile ile ilgili algılarını öğrenmeye imkan sağlar. İkinci aşamada her bir aile üyesinden diğerleinin resimleri ile ilgili yorum yapması istenir. Böylelikle terapist, aile üyelerinin birbirlerine ilişkin algıları ve duygularını anlamay çalışır. Üçüncü aşamada bireyler, seçtikleri herhangi bir konu hakkında birlikte resim çizerler(Büyükbayraktar, Kesici, İlgün, Mert, 2015). Resim yapma, evliliklerde aile içindeki iletişim süreçlerini öne çıkarmak için geliştirilmiştir.
Aile üyelerine empati kurdururken bir diğer yol olan karalama tekniği sayesinde, ailedeki bireyler birbirlerinin resimleriniz analiz etmesi, diğer aile üyesinin resmini anlamlandırması ve yorumlaması ve sorunların çözümüne uygun aile içi konuşmalarla, yaşanan problemler çözümlenebilir. Resim yapıp, canlandırma yapılması ile aile içindeki herkesin rolü, sorumluluğu ortaya çıkmaktadır. Sorumlukların, aile içi iletişimin en iyi şekle gelmesi için herkes birbirini daha iyi anlamaya başlayıp, daha iyi çözümlemeler yapmaya başlarlar.
Resim yaptırılan aile üyelerine birbirlerinin resimleri hakkında görüş sorulduğunda yorum yaptırıldığında ailelerin empatik düzeylerinin daha geliştirilmesi sağlanır.
Çivi Tahtası Tekniği
Çivi tahtası tekniği, özellikle eşlerden birinin diğerinin güveninin önemli ölçüde sarstığı ya da onu psikolojik olarak önemli ölçüde yaraladığı; ancak eşinde açtığı bu yaranın kapanması için bedel ödemeye pek yanaşmadığı ya da çok sabırsız bir tutum sergilediği durumlarda kullanılabilecek yaşantısal bir tekniktir. Aile içi şiddet, yalanlar ve aldatma gibi durumlar eşler arasında ciddi öfke, umutsuzluk ve güven sorununa yol açar. Bu durumun üstesinden gelinmesi için her iki eşin de mümkün olduğunca yapıcı tutumlar sergilemesi ve tekrar güven kazanmak için sabırlı olmaları gerekir. Bu teknik alt sosyo – ekonomik düzeydeki ve somut düşünme eğilimi olan danışanlar tarafından da kolaylıkla anlaşılabilir olması nedeniyle oldukça kullanışlıdır. Özellikle affedilme çabalarının çok kısa sürede karşılık görmesi gerektiği şeklinde gerçekçi olmayan bir beklentiye sahip olan danışanlara farkındalık kazandırmak için uygun bir tekniktir(Büyükbayraktar, Kesici, İlgün, Mert, 2015).
Sonuç olarak; aile terapisinde bir çok yöntem ve teknik vardır. Bu tekniklerden en önemlisi de aileler için en doğru ve en uygun olanını aile terapistinin seçmesi ve ailedeki sorunların en iyi şekilde çözümlemelerinin sağlanmasıdır.
Kaynakça
Boulifard, D. A.(2003). Effects of A Puppet-Based Interview Technique On Young Children’s Behavioral Self-Report Adissertation Submitted To The Graduate School-New Brunswick Rutgers. The Sate University of New Jersey, Degree of Doctor of Philasophy.
Büyükbayraktar, Kesici, İlgün, Mert.( 2015). Aile Terapisinde Kullanılan Teknikler, 4. Basım, Nobel Yaayıncılık.
Uzman Pedagog
İnci AYDIN
Aileler İçin Sanat Terapisi
Birçok teknik bulunan sanat terapisindeki tekniklerin temelinde bireysel sanat terapilerinde olduğu gibi daha çok evlilik ilişkisinde kişinin kendisine ve ailedeki diğer bireylerin özelliklerini anlamlandırma, empati kurma ve sorunların çözümü için teknikler aracılığıyla daha kolay çözümleme yapılması sağlanır.
Aile üyelerine kâğıtlar ve boyalardan oluşan resimler yaptırılarak, resim bittikten sonra resim hakkında tartışılmaktadır. Aile üyeleri, resim yapma aşamasında ve sonrasındaki duygu ve düşünceleri anlattırılır. Aile üyelerinden birinin depresyon, anksiyete bozukluğu gibi olumsuz ruh sağlığı olduğu durumlarda dahi resimler esnasında ve sonrasında tartışma ile bu duygularını ve düşüncelerini dışa vurabilmektedirler. Aile üyelerine resimler hakkında aşama aşama duygu ve düşünceleri sorulur. Eğer problem varsa empatik cümlelerle aile üyelerinin birbirlerini anlamaları sağlanır. Ayrıca ailedeki üyelere sorular yönlendirilerek sorunlar çözülerek daha çok nasıl mutlu olmaları gerektiği anlatılmalıdır. Resimler üzerinden veya başka tekniklerle, canlandırmalarla aile içi iletişim kuvvetlendirme ve sorunları çözme çalışmaları yapılabilir.
Ailelerle Kukla Yardımıyla Görüşme
Aile kukla görüşmesi aile üyelerinin birbirleriyle iletişimlerini gözlemlemek açısından birçok imkân sağlamaktadır.
Eşler arası iletişim, çocuğun ev içi iletişimi, ayrıca evde yaşanan durumlara bakış açısı el kuklaları ile yapılan canlandırmalı oyun esnasında ortaya çıkabilmektedir. Ailedeki bireylerin yaşadıkları konular el kuklaları ile hikayeleştirerek canlandırılması, ailedeki bireylerin farkındalık kazanmalarına ve birbirlerine daha çok empati kurup daha iyi iletişim kurmalarını sağlar. Sorun tam anlamlandırmaya başlayınca, sorunlar analiz edilir ve empati ile birlikte, iletişim olarak “sen dili yerine ben dilini” kullanmaya başlayan aile üyeleri oluşabilmektedir. Suçlayıcı dilden kurtulan eşler, “ bu davranış sonucu BEN böyle hissettim” gibi kendi duygu ve düşüncelerini ifade etme durumlarında artış olmaktadır. Ben dili kullanımında artışın olması, ailede çatışma, tartışma gibi iletişim sorununun önüne geçmiş olur.
Kuklaların kullanımı ilk kez Woltmann(1940) tarafından hastaneye kaldırılmış olan çocuklarda hastalıklarıyla ve ailelerinden ayrı kalmanın zorluğuyla baş edebilmeleri için gerçekleştirilmiştir. Linn (1977), Alger, Lin ve Bedrdslee(1985) hastanedeki çocuklarla kuklaları kullanma tekniği uygulamışlardır. Woltmann kuklaları oldukça kullanışlı bulur, çünkü onlar kolayca yönetilebilir, zengin bir sembolizayon sunar ve doğaçlama yapma imkanı sağlar. Hawarth(Akt. Bow, 1993) kuklaların, karakterler aracılığıyla kişilerarası ilişkiler ve duygusal yansıtmayı teşvik ederek tanılama sürecine yardımcı olmada gerçekçi olmayan ve tehdit edici olmayan bir ortam yarattığını belirtmiştir. Webb (1991) danışmada kuklaların kullanıldığını belirtir, çünkü çocuklar ıyun figürleri üzerinden kendi duygularını ve çatışmalarını yansıtırlar(Büyükbayraktar, Kesici, İlgün, Mert, 2015).
Kuklalar ve şekilleri genelde çocukların ruh dünyalarını yansıtan sembollerden seçmelerini sağlamakta ve duygu ve düşüncelerini anlatabilmektedir.
Örneğin bir çocuk annesine ya da babasına öfkelendiğinde el kuklalarından köpek balığı gibi yırtıcı hayvan seçiyorsa, çocuğun duygusal anlamda olumsuzluklar yaşadığı düşünmeye başlanabilir. El kuklaları ile oluşturulan senaryolarda ise çocuğun ruh halinde olumlu olumsuz duygu ve düşünceler analiz edilip, olumsuzlukların giderilmesi ve çocuğun rahatlatılması için anne babaların evde yapması gerekenler konusunda yönlendirmeler yapılabilmektedir.
Davranışsal ölçme, 26 okul öncesi öğrenciyle bir hafta içinde farklı iki zamanda, birinde el kuklaları kullanılarak, diğerinde kullanılmadan yapılmıştır.
Sonuç olarak a) Kukla kullanılarak yapılan görüşmenin kullanmadan yapılan görüşmeden daha yararlı bilgi elde etmeyi sağladığı b) Kendinden bilgi alma görüşmesinde çocuğun kendi algı ölçüsünün daha geçerli olduğu ortaya çıkmıştır(Boulifard, 2003).
Karalama Tekniği
Sanatsal tekniklerden biri olan karalama tekniğinde amaç; heykel tekniğinde olduğu gibi bireylerin yaptıkları resimler üzerinden konuşarak aile hakkındaki duygu ve düşüncelerini anlamak, birbirlerinin bakış açılarını anlamalarını sağlamak ve iletişim kalıplarını gözlemleyerek varsayım oluşturma sürecine katkıda bulunmaktır. Terapist öncelikle her bir aile üyesinden figürlerle ya da soyut olarak kendi ailelerini temsil eden birer resim yapmalarını ister. Daha sonra sırasıyla hepsinden kendi çizimlerinin analtmasını ister. Bu da ailedeki her bireyin aile ile ilgili algılarını öğrenmeye imkan sağlar. İkinci aşamada her bir aile üyesinden diğerleinin resimleri ile ilgili yorum yapması istenir. Böylelikle terapist, aile üyelerinin birbirlerine ilişkin algıları ve duygularını anlamay çalışır. Üçüncü aşamada bireyler, seçtikleri herhangi bir konu hakkında birlikte resim çizerler(Büyükbayraktar, Kesici, İlgün, Mert, 2015). Resim yapma, evliliklerde aile içindeki iletişim süreçlerini öne çıkarmak için geliştirilmiştir.
Aile üyelerine empati kurdururken bir diğer yol olan karalama tekniği sayesinde, ailedeki bireyler birbirlerinin resimleriniz analiz etmesi, diğer aile üyesinin resmini anlamlandırması ve yorumlaması ve sorunların çözümüne uygun aile içi konuşmalarla, yaşanan problemler çözümlenebilir. Resim yapıp, canlandırma yapılması ile aile içindeki herkesin rolü, sorumluluğu ortaya çıkmaktadır. Sorumlukların, aile içi iletişimin en iyi şekle gelmesi için herkes birbirini daha iyi anlamaya başlayıp, daha iyi çözümlemeler yapmaya başlarlar.
Resim yaptırılan aile üyelerine birbirlerinin resimleri hakkında görüş sorulduğunda yorum yaptırıldığında ailelerin empatik düzeylerinin daha geliştirilmesi sağlanır.
Çivi Tahtası Tekniği
Çivi tahtası tekniği, özellikle eşlerden birinin diğerinin güveninin önemli ölçüde sarstığı ya da onu psikolojik olarak önemli ölçüde yaraladığı; ancak eşinde açtığı bu yaranın kapanması için bedel ödemeye pek yanaşmadığı ya da çok sabırsız bir tutum sergilediği durumlarda kullanılabilecek yaşantısal bir tekniktir. Aile içi şiddet, yalanlar ve aldatma gibi durumlar eşler arasında ciddi öfke, umutsuzluk ve güven sorununa yol açar. Bu durumun üstesinden gelinmesi için her iki eşin de mümkün olduğunca yapıcı tutumlar sergilemesi ve tekrar güven kazanmak için sabırlı olmaları gerekir. Bu teknik alt sosyo – ekonomik düzeydeki ve somut düşünme eğilimi olan danışanlar tarafından da kolaylıkla anlaşılabilir olması nedeniyle oldukça kullanışlıdır. Özellikle affedilme çabalarının çok kısa sürede karşılık görmesi gerektiği şeklinde gerçekçi olmayan bir beklentiye sahip olan danışanlara farkındalık kazandırmak için uygun bir tekniktir(Büyükbayraktar, Kesici, İlgün, Mert, 2015).
Sonuç olarak; aile terapisinde bir çok yöntem ve teknik vardır. Bu tekniklerden en önemlisi de aileler için en doğru ve en uygun olanını aile terapistinin seçmesi ve ailedeki sorunların en iyi şekilde çözümlemelerinin sağlanmasıdır.
Kaynakça
Boulifard, D. A.(2003). Effects of A Puppet-Based Interview Technique On Young Children’s Behavioral Self-Report Adissertation Submitted To The Graduate School-New Brunswick Rutgers. The Sate University of New Jersey, Degree of Doctor of Philasophy.
Büyükbayraktar, Kesici, İlgün, Mert.( 2015). Aile Terapisinde Kullanılan Teknikler, 4. Basım, Nobel Yaayıncılık.
Uzman Pedagog
İnci AYDIN
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Sanat Aile Terapisi Teknikleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.İnci AYDIN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.İnci AYDIN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
2 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden |
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
