İlişkilerde Sınırlar Neden Önemlidir? Sınırlarımızı Nasıl Belirleriz?
Sınırlar denilince akıllara mesafeler, mesafeler denilince de yakınlığın tam tersi bir anlam beliriyor zihinlerde. Bu da özellikle romantik ilişkilerde sınırların ilişkiye zarar veren, eşler arasında mesafelerin ortaya çıkmasına neden olan bir durummuş gibi algılanmasına neden oluyor. Ancak ilişkilerde çizilen sınırlar, ilişkinin sağlıklı bir şekilde yürümesini sağlayan, aynı zamanda kalitesini belirleyen en önemli etkenlerden birisidir. İlişkinin yapı taşıdır.
İlişkilerin önemli özelliklerinden birisi eşlerin birbiriyle uyumlu ve birlikte hareket etmesidir. Yani “biz” olmaya başlamalarıdır. Bu durum ilişkiler için gereklidir. Ancak birlikte hareket etmek, yani “biz” olmak demek, “ben” olmaktan vazgeçmek anlamına gelmez. Aksine ilişkide “biz” olmak “ben” olmaktan geçer. Sağlıklı bir ilişki ben, sen ve biz üçlüsünden oluşur. “Biz” birlikte yapılanları, ortak alanları, paylaşımları kapsar. “Ben” ve “sen” ise eşlerin kendilerine ait kişisel ilgi alanlarını, tercihlerini temsil eder. Önemli olan bu üçüne sahip olmak ve aralarında bir denge kurabilmektir. Bütün mesele budur.
İlişkilerde Sınırlar Neden Önemli ve Gereklidir?
İlişkide sınırların olması ilişkiye zarar vermez, aksine daha sağlam olmasına olanak sağlar. Çünkü sınırlarımız bizim kim olduğumuzu belirler. Hem kendimize hem de diğer insanlara olduğumuz kişiyi tanımlar. Sınırlarımız sayesinde eşimiz, sevgilimiz bizi daha iyi ve daha yakından tanır. Aynı şekilde biz de o belirlediğimiz sınırlar sayesinde kendimizi daha iyi tanır, daha iyi anlarız.
Sınırlarımız, partnerimizin değerlerimizi, inançlarımızı tanımasına, neye nasıl tepki vereceğimizi, neyin bizim için önemli neyin önemsiz, neyin affedilebilir neyin affedilemez, neyin vazgeçilmez olduğunu görmesine yardımcı olur. Bizim düşüncelerimizi anlamasını, ilişkiden ve eşimizden beklentilerimizi görmesini sağlar. Bu durum bizim için de geçerlidir. Biz de eşimizi, sevgilimizi onun sınırları sayesinde daha iyi tanırız. Onun bizden beklentilerini, isteklerini, kaçınmamız gereken konuları, davranışları öğrenmiş oluruz. Ona göre hareket ederiz. Aslında sınırlarımız bir bakıma diğer insanlar için birer rehber niteliğindedir. Bu rehber sayesinde gerçek bizle gerçek bir ilişki kurarlar. Eğer ellerinde böyle bir rehber olmazsa hem bizi tanıyamazlar hem de bizimle bize göre değil, kendilerine göre hareket ederek ilişki yürütürler. Bu noktada karşı tarafın tamamen suçlu olduğu söylenemez, çünkü sınırlarımızı belirlemeyerek onlara takip etmeleri gereken bir rehber vermeyen aslında bizleriz. Onları kendi kurallarına göre hareket etmek dışında başka bir yol sunmamış oluyoruz böylece.
İlişkide eşlerin en temel ihtiyaçları anlatmak ve anlaşılmaktır. Sınırlarımız bu ihtiyaçlarımızın da karşılanmasını sağlar. Başkaları tarafından daha iyi anlaşılmamamıza, anlatmak istediklerimizin bazen sözel bazen de sınırlarla karşı tarafa iletilmesine olanak verir. Aynı zamanda birçok kişi için büyük bir problem olan hayır diyebilme sorununu da ortadan kaldırır. Çünkü koyulan o sınırlarla neyi yapmayacağımızı, neyi istemediğimizi, bize ne ile gelinmemesi gerektiğini de açık ve net bir şekilde göstermiş oluruz. Böylece ileride yaşanabilecek olası tartışmaları, çatışmaları önceden engelleyebiliriz. Sınırlarımız, bizim hayır diyebilmemize yardım ederken karşı tarafın da hayır deme hakkını kabul etmemizi sağlar. Bu da iki tarafın birbirlerinin sınırlarına ve isteklerine saygı duymalarına ve ilişkinin güçlenmesine yardımcı olur.
Bir ilişkinin amacı herhangi bir sınır olmadan, eşle bir bütün olmak ve onu mutlu etmeye çalışmak değildir. Bu yapıdaki bir ilişkinin mutlu ve sağlıklı bir ilişki olması zaten olanaksızdır. İlişkimizde sınırımızın olmaması bizim kendi hayatımızda başkalarına göre, bu kişi eşimiz de olsa, onların istekleri doğrultusunda hareket edeceğimiz anlamına gelir. Bütün bunlar bir süre sonra kendimize yabancılaşmamıza, bunun için de eşimizi suçlamamıza neden olur. İşte bu noktada sınırlar, eşlerin ilişkide kendilerini tanıyamaz hale gelmelerini engeller. Sınırlar, eşleri bireysel olarak korurken aslında ilişkiyi de korumuş olur.
İlişkilerimizde Sınır Koymakta Neden Zorlanırız?
İnsan davranışlarının önündeki en büyük engel bazen kişilerin sahip oldukları korkularıdır. Bazı korkular aslında doğru olan şeyin ne olduğunu bilmesine rağmen kişinin bunları gerçekleştirme aşamasında engel oluşturur. Sınır koymak gibi belirli davranışları hayata geçirirken bu korkularımız nedeniyle zaman zaman zorlanırız. Değer verdiğimiz, sevdiğimiz kişiler tarafından sevilmeme korkusu, onlar tarafından dışlanma, onları kaybetme korkusu gibi güçlü duygular nedeniyle hayır diyemeyiz. Böylece bu insanlara karşı sınırlarımızı koyamamış oluruz. Bunlarla birlikte kişinin kendisiyle ilgili sahip olduğu değersizlik, yetersizlik gibi bir dayanağı ve gerçekliği olmayan olumsuz düşünceler de sınırları koyarken zorlanılmasına neden olur.
İlişkilerimizde Sınırlarımızı Nasıl Koyarız?
Bazen ilişkide nasıl sınır konulacağı bilinmediği için de zorluklar yaşanır. Öncelikle bilinmesi gereken sınırlarımızı biz belirleriz. Bu nedenle belirlenen sınırlar herkes için aynı olmaz. Herkesin önem verdiği, başkaları tarafından da önem verilmesini istediği durumlar farklıdır. Biri için hayati önem taşıyan bir durum bir başkası için dikkat dahi edilmeyen bir olay olabilir. Bu durum kişisel sınırlar için geçerlidir. İlişkinin sınırlarını ise çiftler ortaklaşa, birlikte karar verirler. Burada iki tarafın da onayının ve rızasının olması önemlidir. Eğer bir tarafın isteyip diğer tarafın istemediği bir durum olursa yine sınırlar belirlenmemiş olur. Peki sınırlarımızı belirlerken nelere dikkat edeceğiz? Nasıl koyacağız bu sınırları?
Sınırlarınızı belirleyebilmeniz için öncelikle kendinizi tanımanız, ne istediğinizi, ne istemediğinizi, neye ihtiyacınız olduğunu bilmeniz gerekir. Örneğin sizi nelerin rahatsız ettiğine bakın. Bunlar sınır koymak için iyi bir başlangıç olacaktır. Bir diğer başlangıç noktası için de kendinize şu soruyu sorun “Eğer sınırları olan ve kolayca hayır diyebilen biri olsaydım öncelikle kime ve neye hayır derdim?”. Bu soruya vereceğiniz cevap sizin için önemli bir yol haritası çıkaracaktır.
Sınırlarınızı belirlerken kullanabileceğiniz bir diğer çıkış noktası da eski ilişkilerinizdir. O ilişkileri referans alarak kendi alanınızı belirleyebilirsiniz. Eski ilişkilerinizde hoşunuza giden ve gitmeyen şeyler nelerdi? Sevildiğinizi ve saygı duyulduğunuzu hissettiren davranışlar nelerdi? Aynı şekilde sevilmediğinizi ve saygı duyulmadığınızı hissettiren davranışlar nelerdi? Eski ilişkilerinizde sizi mutlu ve mutsuz eden durumlar nelerdi? Bu sorular gibi kendinize soracağınız çeşitli sorular bundan sonraki ilişkilerinizde belirleyeceğiniz sınırlar için oldukça önemli referanslardır. Ancak sınırlarınızı, beklentilerinizi belirlerken bunların uygulanabilir ve eşinizin sınırlarını ihlal etmediğinden emin olun.
Mahremiyet, davranışlar, kişisel alan, söylenen sözler, ilişkiden, eşten, hayattan beklentiler gibi konularda sınırlarınızı belirledikten sonra bir diğer önemli konu da bunları karşı tarafa doğru bir şekilde dile getirmeniz ve göstermenizdir. Sınırlarınızla ilgili açık ve net olun. Kendinizi açık bir şekilde ifade edin. İstemediğiniz bir şeyi söylerken bunu gerekçeleriyle birlikte anlatın. Neden yapmak istemediğinizi ya da neden size yapılmasını istemediğinizi, sizin için ne anlam ifade ettiğini açıklayın. Bu, eşiniz için daha açık ve anlaşılabilir olacaktır. Böylece istenmeyen yanlış anlaşılmalar da ortadan kalkmış olur.
Sınırlarınızı belirlerken unutulmaması gereken önemli bir ayrıntı vardır. Sınırlar sadece tek bir taraf için, sadece sizin için ya da onun için geçerli değildir. Her iki tarafın da kendisine ait belirlediği sınırları olmalıdır. Eşinizin, sevgilinizin sizin sınırlarına önem vermesini, özen göstermesini istiyorsanız aynı dikkati ve özeni sizin de göstermeniz gerekir.
Unutmamak gerekir ki eşler “ben” olabildiği sürece “biz” olabilirler. Ben olabilmek de sınırlarla mümkündür.
Ve sadece romantik ilişkilerde değil, herkesle olan ilişkilerimizde sınırlara ihtiyaç duyarız.
Beliz EREREN
Uzman Klinik Psikolog
İlişkilerin önemli özelliklerinden birisi eşlerin birbiriyle uyumlu ve birlikte hareket etmesidir. Yani “biz” olmaya başlamalarıdır. Bu durum ilişkiler için gereklidir. Ancak birlikte hareket etmek, yani “biz” olmak demek, “ben” olmaktan vazgeçmek anlamına gelmez. Aksine ilişkide “biz” olmak “ben” olmaktan geçer. Sağlıklı bir ilişki ben, sen ve biz üçlüsünden oluşur. “Biz” birlikte yapılanları, ortak alanları, paylaşımları kapsar. “Ben” ve “sen” ise eşlerin kendilerine ait kişisel ilgi alanlarını, tercihlerini temsil eder. Önemli olan bu üçüne sahip olmak ve aralarında bir denge kurabilmektir. Bütün mesele budur.
İlişkilerde Sınırlar Neden Önemli ve Gereklidir?
İlişkide sınırların olması ilişkiye zarar vermez, aksine daha sağlam olmasına olanak sağlar. Çünkü sınırlarımız bizim kim olduğumuzu belirler. Hem kendimize hem de diğer insanlara olduğumuz kişiyi tanımlar. Sınırlarımız sayesinde eşimiz, sevgilimiz bizi daha iyi ve daha yakından tanır. Aynı şekilde biz de o belirlediğimiz sınırlar sayesinde kendimizi daha iyi tanır, daha iyi anlarız.
Sınırlarımız, partnerimizin değerlerimizi, inançlarımızı tanımasına, neye nasıl tepki vereceğimizi, neyin bizim için önemli neyin önemsiz, neyin affedilebilir neyin affedilemez, neyin vazgeçilmez olduğunu görmesine yardımcı olur. Bizim düşüncelerimizi anlamasını, ilişkiden ve eşimizden beklentilerimizi görmesini sağlar. Bu durum bizim için de geçerlidir. Biz de eşimizi, sevgilimizi onun sınırları sayesinde daha iyi tanırız. Onun bizden beklentilerini, isteklerini, kaçınmamız gereken konuları, davranışları öğrenmiş oluruz. Ona göre hareket ederiz. Aslında sınırlarımız bir bakıma diğer insanlar için birer rehber niteliğindedir. Bu rehber sayesinde gerçek bizle gerçek bir ilişki kurarlar. Eğer ellerinde böyle bir rehber olmazsa hem bizi tanıyamazlar hem de bizimle bize göre değil, kendilerine göre hareket ederek ilişki yürütürler. Bu noktada karşı tarafın tamamen suçlu olduğu söylenemez, çünkü sınırlarımızı belirlemeyerek onlara takip etmeleri gereken bir rehber vermeyen aslında bizleriz. Onları kendi kurallarına göre hareket etmek dışında başka bir yol sunmamış oluyoruz böylece.
İlişkide eşlerin en temel ihtiyaçları anlatmak ve anlaşılmaktır. Sınırlarımız bu ihtiyaçlarımızın da karşılanmasını sağlar. Başkaları tarafından daha iyi anlaşılmamamıza, anlatmak istediklerimizin bazen sözel bazen de sınırlarla karşı tarafa iletilmesine olanak verir. Aynı zamanda birçok kişi için büyük bir problem olan hayır diyebilme sorununu da ortadan kaldırır. Çünkü koyulan o sınırlarla neyi yapmayacağımızı, neyi istemediğimizi, bize ne ile gelinmemesi gerektiğini de açık ve net bir şekilde göstermiş oluruz. Böylece ileride yaşanabilecek olası tartışmaları, çatışmaları önceden engelleyebiliriz. Sınırlarımız, bizim hayır diyebilmemize yardım ederken karşı tarafın da hayır deme hakkını kabul etmemizi sağlar. Bu da iki tarafın birbirlerinin sınırlarına ve isteklerine saygı duymalarına ve ilişkinin güçlenmesine yardımcı olur.
Bir ilişkinin amacı herhangi bir sınır olmadan, eşle bir bütün olmak ve onu mutlu etmeye çalışmak değildir. Bu yapıdaki bir ilişkinin mutlu ve sağlıklı bir ilişki olması zaten olanaksızdır. İlişkimizde sınırımızın olmaması bizim kendi hayatımızda başkalarına göre, bu kişi eşimiz de olsa, onların istekleri doğrultusunda hareket edeceğimiz anlamına gelir. Bütün bunlar bir süre sonra kendimize yabancılaşmamıza, bunun için de eşimizi suçlamamıza neden olur. İşte bu noktada sınırlar, eşlerin ilişkide kendilerini tanıyamaz hale gelmelerini engeller. Sınırlar, eşleri bireysel olarak korurken aslında ilişkiyi de korumuş olur.
İlişkilerimizde Sınır Koymakta Neden Zorlanırız?
İnsan davranışlarının önündeki en büyük engel bazen kişilerin sahip oldukları korkularıdır. Bazı korkular aslında doğru olan şeyin ne olduğunu bilmesine rağmen kişinin bunları gerçekleştirme aşamasında engel oluşturur. Sınır koymak gibi belirli davranışları hayata geçirirken bu korkularımız nedeniyle zaman zaman zorlanırız. Değer verdiğimiz, sevdiğimiz kişiler tarafından sevilmeme korkusu, onlar tarafından dışlanma, onları kaybetme korkusu gibi güçlü duygular nedeniyle hayır diyemeyiz. Böylece bu insanlara karşı sınırlarımızı koyamamış oluruz. Bunlarla birlikte kişinin kendisiyle ilgili sahip olduğu değersizlik, yetersizlik gibi bir dayanağı ve gerçekliği olmayan olumsuz düşünceler de sınırları koyarken zorlanılmasına neden olur.
İlişkilerimizde Sınırlarımızı Nasıl Koyarız?
Bazen ilişkide nasıl sınır konulacağı bilinmediği için de zorluklar yaşanır. Öncelikle bilinmesi gereken sınırlarımızı biz belirleriz. Bu nedenle belirlenen sınırlar herkes için aynı olmaz. Herkesin önem verdiği, başkaları tarafından da önem verilmesini istediği durumlar farklıdır. Biri için hayati önem taşıyan bir durum bir başkası için dikkat dahi edilmeyen bir olay olabilir. Bu durum kişisel sınırlar için geçerlidir. İlişkinin sınırlarını ise çiftler ortaklaşa, birlikte karar verirler. Burada iki tarafın da onayının ve rızasının olması önemlidir. Eğer bir tarafın isteyip diğer tarafın istemediği bir durum olursa yine sınırlar belirlenmemiş olur. Peki sınırlarımızı belirlerken nelere dikkat edeceğiz? Nasıl koyacağız bu sınırları?
Sınırlarınızı belirleyebilmeniz için öncelikle kendinizi tanımanız, ne istediğinizi, ne istemediğinizi, neye ihtiyacınız olduğunu bilmeniz gerekir. Örneğin sizi nelerin rahatsız ettiğine bakın. Bunlar sınır koymak için iyi bir başlangıç olacaktır. Bir diğer başlangıç noktası için de kendinize şu soruyu sorun “Eğer sınırları olan ve kolayca hayır diyebilen biri olsaydım öncelikle kime ve neye hayır derdim?”. Bu soruya vereceğiniz cevap sizin için önemli bir yol haritası çıkaracaktır.
Sınırlarınızı belirlerken kullanabileceğiniz bir diğer çıkış noktası da eski ilişkilerinizdir. O ilişkileri referans alarak kendi alanınızı belirleyebilirsiniz. Eski ilişkilerinizde hoşunuza giden ve gitmeyen şeyler nelerdi? Sevildiğinizi ve saygı duyulduğunuzu hissettiren davranışlar nelerdi? Aynı şekilde sevilmediğinizi ve saygı duyulmadığınızı hissettiren davranışlar nelerdi? Eski ilişkilerinizde sizi mutlu ve mutsuz eden durumlar nelerdi? Bu sorular gibi kendinize soracağınız çeşitli sorular bundan sonraki ilişkilerinizde belirleyeceğiniz sınırlar için oldukça önemli referanslardır. Ancak sınırlarınızı, beklentilerinizi belirlerken bunların uygulanabilir ve eşinizin sınırlarını ihlal etmediğinden emin olun.
Mahremiyet, davranışlar, kişisel alan, söylenen sözler, ilişkiden, eşten, hayattan beklentiler gibi konularda sınırlarınızı belirledikten sonra bir diğer önemli konu da bunları karşı tarafa doğru bir şekilde dile getirmeniz ve göstermenizdir. Sınırlarınızla ilgili açık ve net olun. Kendinizi açık bir şekilde ifade edin. İstemediğiniz bir şeyi söylerken bunu gerekçeleriyle birlikte anlatın. Neden yapmak istemediğinizi ya da neden size yapılmasını istemediğinizi, sizin için ne anlam ifade ettiğini açıklayın. Bu, eşiniz için daha açık ve anlaşılabilir olacaktır. Böylece istenmeyen yanlış anlaşılmalar da ortadan kalkmış olur.
Sınırlarınızı belirlerken unutulmaması gereken önemli bir ayrıntı vardır. Sınırlar sadece tek bir taraf için, sadece sizin için ya da onun için geçerli değildir. Her iki tarafın da kendisine ait belirlediği sınırları olmalıdır. Eşinizin, sevgilinizin sizin sınırlarına önem vermesini, özen göstermesini istiyorsanız aynı dikkati ve özeni sizin de göstermeniz gerekir.
Unutmamak gerekir ki eşler “ben” olabildiği sürece “biz” olabilirler. Ben olabilmek de sınırlarla mümkündür.
Ve sadece romantik ilişkilerde değil, herkesle olan ilişkilerimizde sınırlara ihtiyaç duyarız.
Beliz EREREN
Uzman Klinik Psikolog
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "İlişkilerde Sınırlar Neden Önemlidir? Sınırlarımızı Nasıl Belirleriz?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Beliz EREREN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Beliz EREREN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
2 Beğeni 
Yazan Uzman
|
ilişkilerde sınırlar, ilişkiler, sınırlar, sınır koymak, hayır diyebilmek, sınırları belirlemek, kişisel sınırlar, kişisel alan, ilişkide sınır, ilişkide sınırlar, ilişkilerde sınır
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
