İnternet Bağımlılığını Anlamak
İnternet Bağımlılığı Nedir?
İnternetin aşırı şekilde kullanma isteğinin önüne geçememe, internetsiz geçirilen zamanın önemini yitirmesi, internet kullanımından yoksun kalındığında gerginlik, sinirlilik veya öfke halinin olması, aile-iş-sosyal yaşamın işlevsizleşmesi ya da bozulmasıdır. Bir çeşit dürtü kontrol bozukluğudur.
Teknolojik bağımlılıklar, kimyasal olmayan bir davranışsal bağımlılıktır. Bu pasif bir bağımlılık olabileceği gibi (örneğin televizyon izlemek) aktif bir bağımlılıkta (bilgisayarda oyun oynamak) olabilir. Davranışsal bağımlılıklar, fiziksel ve psikolojik bağımlılığın zihinsel meşguliyet, duygudurum değişikliği, tolerans, yoksunluk, kişilerarası çatışma ve tekrarlama özelliklerini gösterirler. Bu özelliklere uyumlu davranış ‘bağımlılık’ olarak tanımlanır.
Davis, patolojik internet kullanımını ikiye ayırır: Özgül patolojik internet kullanımı ve genel patolojik internet kullanımı. Özgül patolojik internet kullanımında kullanıcılar temelde; sohbet, alışveriş, kumar ve oyun gibi materyallere bağımlıdır ve interneti bunlara ulaşmak için bir araç olarak kullanır. Genel patolojik internet kullanımında kullanıcılar temelde; belli bir amacı olmaksızın, zaman geçirmeye yönelik internet kullanırlar.
Bağımlılığın psikolojik temeli, kişiye başka türlü elde edemeyeceği bazı tatmin edici duygular yaşatmasıdır.
DSM-5 İnternet Oyun Bağımlılığı Tanı Ölçütleri
• İnternette oyun oynamayla ilgili yoğun zihinsel meşguliyet
• İnternet elinden alındığında yoksunluk belirtileri gösterme
• İnternette oyun oynamayla ilgili giderek daha fazla vakit harcama
• İnternette oyun oynamayı kontrol etmede başarısız girişimler
• Olumsuz psikososyal sorunlara rağmen aşırı internet kullanımına devam etme
• İnternette oyun oynama yüzünden diğer aktivitelere, eski hobilere ve eğlencelere ilgiyi kaybetme
• Disforik duygudurumdan kaçınmak veya azaltmak amacıyla internet kullanma
• İnternette ne kadar oyun oynandığıyla ilgili aile üyelerine, terapistlere ve diğerlerine yalan söyleme
• İnternette oyun oynama yüzünden önemli ilişkilerini, işini, eğitim ve kariyer fırsatlarını riske etme, tehlikeye atma
İnternet Bağımlılığının Sebepleri
• Bilişsel Hatalar: İnternet bağımlılığı ile ilişkili olarak gerek kişinin kendisi gerek dünya ile ilgili uyum sağlayıcı olmayan bilişler üzerine odaklanması. Hayatta başarısız olunan alanları telafi etmeye yönelik geliştirilen bir davranış örüntüsüdür.
• Diğer Bağımlılıkların Dışa Vurumu: Kişi eğer geçmişte alışveriş bağımlılığı ile ilgili sorun yaşamışsa internetle birlikte bunun yeni bir bağımlılığa dönüşmesi olasıdır.
• Utangaçlık, Sosyal İçe Dönüklük: Çok utangaç ya da diğer insanlarla iletişime geçmekte zorluk yaşayan kişiler, kaçış yolu olarak internete sığınabiliyor. İnternet, bu kişiler için yüz yüze iletişime gerek duymadan vakit geçirebilecekleri, güvenli bir limana dönüşüyor. Utangaç kişiler çevrimiçi dünyada kendilerini daha iyi ifade edebiliyor, kişiliklerini ortaya koyabiliyor ve gerçeklikten bağımsız bir kimlikle kendilerini ifade edebiliyor.
• Depresyon Sonucu: Depresyon kişileri internet ve teknoloji bağımlılığına sürükleyebiliyor. İnternette geçirilen keyifli vakit, kişiye üzüntüsü geçici olarak unutturabiliyor. Sorunlarından sürekli kaçmak için internet ve teknolojiye daha fazla zaman ayıran kişiler teknoloji bağımlısına dönüşüyor.
• Arkadaş Etkisi: Kendini arkadaşların arasında sosyal olarak ispatlamaya çalışan bir çocuk, oyunda en güçlü karaktere sahip olmak için saatlerini ekran başında tüketmeye hazırdır.
Ayrıca Young’un araştırmasına göre sanal iletişim temel olarak 3 amaç için tercih edilmektedir: Sosyal destek, cinsel doyum, bir karakter yaratmak.
İnternet Bağımlılığıyla Eş Zamanda Rahatsızlıklar
• Kişilik bozuklukları
• Özsaygı eksikliği ve yalnızlık
• Sosyal anksiyete
• Depresyon
• Öncelikleri belirleyememek veya planları sürekli ertelemek
• Zaman kavramını yitirmek
• Ani ruh durum değişikliği
• Sorumlulukları sürekli erteleme ve yerine getirememe
• Aşırı savunmacılık
• İşten veya okuldan sıkılma, görevlerini yerine getirememe
• Ailevi sorunlar
• Akademik sorunlar
İnternet Bağımlılığını Tetikleyen Faktörler
• Duygular: Acı, üzüntü, belirsizlik, huzursuzluk gibi duyguların bastırılması ya da dikkatin başka yere odaklanmasını sağlamak. Kişi başa çıkamadığı duygusal güçlükleri unutmak ve internet aracılığıyla gerçekdışı bir rahatlık sağlamak amacı taşıyabilir.
• Düşünceler: Yoğun olumsuz düşünceleri ve endişeleri bastırmak amacı taşır. Bunların altında çoğunlukla düşük özgüven yatar.
• Yaşam Olayları: Eğer kişi hayatında duygusal anlamda bir eksiklik hissediyorsa; yaşamında samimiyet ve güçlü bağlar kurabileceği kimse yoksa; kendine güveni, umudu, hayattan beklentisi yoksa bağımlı olmaya yatkındır.
• İnternetin Özgül İşlevleri: Kişi internetin belli bir işlevine bağımlı olabilir. Örneğin; sanal sohbet, oyun, haber, bilgi arama motoru vb. gibi.
İnternet Bağımlılığının Tedavisi
• İnternet kullanımını zıt saatlere almak
• Dış durdurucular(internet kullanımının durdurulması için somut bazı araçlar kullanmak. Örneğin; internette olduğu vakitlerde kişiye yerine getireceği bazı somut sorumluluklar vermek)
• İnternet kullanımıyla ilgili hedefler belirlemek(internete girilecek zamanın belirsizliğini ortadan kaldırmak, sınırlamalar getirmek)
• İnternete bağlanırken hislerin not edilmesi
• Yeni sosyal becerilerin arttırılması
• Aile terapisi
• Bilişsel davranışçı terapi
İnternetin aşırı şekilde kullanma isteğinin önüne geçememe, internetsiz geçirilen zamanın önemini yitirmesi, internet kullanımından yoksun kalındığında gerginlik, sinirlilik veya öfke halinin olması, aile-iş-sosyal yaşamın işlevsizleşmesi ya da bozulmasıdır. Bir çeşit dürtü kontrol bozukluğudur.
Teknolojik bağımlılıklar, kimyasal olmayan bir davranışsal bağımlılıktır. Bu pasif bir bağımlılık olabileceği gibi (örneğin televizyon izlemek) aktif bir bağımlılıkta (bilgisayarda oyun oynamak) olabilir. Davranışsal bağımlılıklar, fiziksel ve psikolojik bağımlılığın zihinsel meşguliyet, duygudurum değişikliği, tolerans, yoksunluk, kişilerarası çatışma ve tekrarlama özelliklerini gösterirler. Bu özelliklere uyumlu davranış ‘bağımlılık’ olarak tanımlanır.
Davis, patolojik internet kullanımını ikiye ayırır: Özgül patolojik internet kullanımı ve genel patolojik internet kullanımı. Özgül patolojik internet kullanımında kullanıcılar temelde; sohbet, alışveriş, kumar ve oyun gibi materyallere bağımlıdır ve interneti bunlara ulaşmak için bir araç olarak kullanır. Genel patolojik internet kullanımında kullanıcılar temelde; belli bir amacı olmaksızın, zaman geçirmeye yönelik internet kullanırlar.
Bağımlılığın psikolojik temeli, kişiye başka türlü elde edemeyeceği bazı tatmin edici duygular yaşatmasıdır.
DSM-5 İnternet Oyun Bağımlılığı Tanı Ölçütleri
• İnternette oyun oynamayla ilgili yoğun zihinsel meşguliyet
• İnternet elinden alındığında yoksunluk belirtileri gösterme
• İnternette oyun oynamayla ilgili giderek daha fazla vakit harcama
• İnternette oyun oynamayı kontrol etmede başarısız girişimler
• Olumsuz psikososyal sorunlara rağmen aşırı internet kullanımına devam etme
• İnternette oyun oynama yüzünden diğer aktivitelere, eski hobilere ve eğlencelere ilgiyi kaybetme
• Disforik duygudurumdan kaçınmak veya azaltmak amacıyla internet kullanma
• İnternette ne kadar oyun oynandığıyla ilgili aile üyelerine, terapistlere ve diğerlerine yalan söyleme
• İnternette oyun oynama yüzünden önemli ilişkilerini, işini, eğitim ve kariyer fırsatlarını riske etme, tehlikeye atma
İnternet Bağımlılığının Sebepleri
• Bilişsel Hatalar: İnternet bağımlılığı ile ilişkili olarak gerek kişinin kendisi gerek dünya ile ilgili uyum sağlayıcı olmayan bilişler üzerine odaklanması. Hayatta başarısız olunan alanları telafi etmeye yönelik geliştirilen bir davranış örüntüsüdür.
• Diğer Bağımlılıkların Dışa Vurumu: Kişi eğer geçmişte alışveriş bağımlılığı ile ilgili sorun yaşamışsa internetle birlikte bunun yeni bir bağımlılığa dönüşmesi olasıdır.
• Utangaçlık, Sosyal İçe Dönüklük: Çok utangaç ya da diğer insanlarla iletişime geçmekte zorluk yaşayan kişiler, kaçış yolu olarak internete sığınabiliyor. İnternet, bu kişiler için yüz yüze iletişime gerek duymadan vakit geçirebilecekleri, güvenli bir limana dönüşüyor. Utangaç kişiler çevrimiçi dünyada kendilerini daha iyi ifade edebiliyor, kişiliklerini ortaya koyabiliyor ve gerçeklikten bağımsız bir kimlikle kendilerini ifade edebiliyor.
• Depresyon Sonucu: Depresyon kişileri internet ve teknoloji bağımlılığına sürükleyebiliyor. İnternette geçirilen keyifli vakit, kişiye üzüntüsü geçici olarak unutturabiliyor. Sorunlarından sürekli kaçmak için internet ve teknolojiye daha fazla zaman ayıran kişiler teknoloji bağımlısına dönüşüyor.
• Arkadaş Etkisi: Kendini arkadaşların arasında sosyal olarak ispatlamaya çalışan bir çocuk, oyunda en güçlü karaktere sahip olmak için saatlerini ekran başında tüketmeye hazırdır.
Ayrıca Young’un araştırmasına göre sanal iletişim temel olarak 3 amaç için tercih edilmektedir: Sosyal destek, cinsel doyum, bir karakter yaratmak.
İnternet Bağımlılığıyla Eş Zamanda Rahatsızlıklar
• Kişilik bozuklukları
• Özsaygı eksikliği ve yalnızlık
• Sosyal anksiyete
• Depresyon
• Öncelikleri belirleyememek veya planları sürekli ertelemek
• Zaman kavramını yitirmek
• Ani ruh durum değişikliği
• Sorumlulukları sürekli erteleme ve yerine getirememe
• Aşırı savunmacılık
• İşten veya okuldan sıkılma, görevlerini yerine getirememe
• Ailevi sorunlar
• Akademik sorunlar
İnternet Bağımlılığını Tetikleyen Faktörler
• Duygular: Acı, üzüntü, belirsizlik, huzursuzluk gibi duyguların bastırılması ya da dikkatin başka yere odaklanmasını sağlamak. Kişi başa çıkamadığı duygusal güçlükleri unutmak ve internet aracılığıyla gerçekdışı bir rahatlık sağlamak amacı taşıyabilir.
• Düşünceler: Yoğun olumsuz düşünceleri ve endişeleri bastırmak amacı taşır. Bunların altında çoğunlukla düşük özgüven yatar.
• Yaşam Olayları: Eğer kişi hayatında duygusal anlamda bir eksiklik hissediyorsa; yaşamında samimiyet ve güçlü bağlar kurabileceği kimse yoksa; kendine güveni, umudu, hayattan beklentisi yoksa bağımlı olmaya yatkındır.
• İnternetin Özgül İşlevleri: Kişi internetin belli bir işlevine bağımlı olabilir. Örneğin; sanal sohbet, oyun, haber, bilgi arama motoru vb. gibi.
İnternet Bağımlılığının Tedavisi
• İnternet kullanımını zıt saatlere almak
• Dış durdurucular(internet kullanımının durdurulması için somut bazı araçlar kullanmak. Örneğin; internette olduğu vakitlerde kişiye yerine getireceği bazı somut sorumluluklar vermek)
• İnternet kullanımıyla ilgili hedefler belirlemek(internete girilecek zamanın belirsizliğini ortadan kaldırmak, sınırlamalar getirmek)
• İnternete bağlanırken hislerin not edilmesi
• Yeni sosyal becerilerin arttırılması
• Aile terapisi
• Bilişsel davranışçı terapi
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "İnternet Bağımlılığını Anlamak" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Mehmet ARAS'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Mehmet ARAS'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
