2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Saç ,kaş ve Kirpik Yolma Hastalığı ve Tedavisi
MAKALE #22633 © Yazan Psk.İlkten ÇETİN | Yayın Ocak 2022 | 3,039 Okuyucu
SAÇ, KAŞ VE KİRPİK YOLMA HASTALIĞI VE TEDAVİSİ
Psikiyatrik hastalıklar ancak anormal davranışların somut bir şekilde ortaya çıkmasıyla birlikte kendini gösteren, kişinin birtakım garip davranışlar sergilemesine yol açan bozukluklardır. Trikotilomani bu hastalıklardan biridir ve istem dışı bir şekilde gerçekleşir. Kadınlarda daha sık görülür. Trikotilomani impuls (dürtü) kontrol bozukluğu olarak kabul edilen, kronik kirpik, kaş, saç ve kıl koparma ile karakterize bir hastalıktır. Obsesif kompulsif bozuklukla benzeştiğinden obsesif kompulsif spektrum bozukluklarından biri olarak da değerlendirilir.
Genellikle küçük yaşlarda cinsel taciz, hakarete uğrama ve dayak gibi nedenlerle ortaya çıkan korku bu hastalığa yol açar. En sık görülen ve hastalığın esasını oluşturan tipik özellik, kişinin saçlarını kellik yapacak düzeyde koparmasıdır. Daha az olarak sırasıyla kaş, kirpik, sakal, bıyık ve diğer beden kılları da koparılabilir. Hastaların %75’i saçını, %55’i kirpiklerini, %40’ı kaşlarını koparırken, %3-5’lik bir hasta grubu kendisinin değil, eşi veya başkalarının saçını yolmaktadır. Hayat boyu yaygınlığı binde 5 civarındadır. Sıklıkla ergenlik döneminde başlar ve kadınlarda erkeklere oranla 8-10 kat daha fazla gözlenir. Trikotilomanide hasta saç koparmaktan memnun olmamasına ve koparmadan önce bu isteğini durdurma çabası içinde olmasına rağmen bu dürtüsünü engelleyemez ve eylemini gerçekleştirir. Engelleme çabaları kişide gerilim yaratır. Davranıştan sonra haz, doyum ve rahatlama oluşur. Aslında toplumda sadece %3-5 civarında saç, kaş, kirpik yolma alışkanlığı vardır. Hastaların çoğu kılı yolma için dayanılmaz bir istek duyma ve koparma sonrası gerginliğin azalması gibi haz alma kriterlerini tam olarak karşılamadıkları halde bu davranışı sürdürür. Genellikle diş gıcırdatma, tırnak yeme, parmak emme, uykuda istemsiz hareketlerde bulunma burun karıştırma, masturbasyon, partner ve arkadaşlarla geçinememe gibi sorunlar trikotilomaniye sıklıkla eşlik eder. Obsesif kompulsif, histrionik, borderline, pasif agresif kişilik bozukluklarında görülme sıklığı daha yüksektir.
Trikotilomaninin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Psikanalitik görüşe göre psikoseksüel gelişim sorunlarına bağlı kendinden nefret, kendini iğdişleştirme eyleminin bir sonucudur. Davranış teorileri ise saç ve kıl yolmayı, parmak emme, burun karıştırma ve tırnak yeme gibi anksiyete azaltmaya yönelik bir eylem olarak tanımlar. Kendine ve başkalarına karşı güvensizlik duyma ile de bağlantılıdır. Birlikte yaşanması zor kişilerdir, zorbalık, şiddet eğilimi, ilişkide dengesizlik, partnere karşı bilinçaltı duyulan şiddetli öfke ve tutarsız davranışlara sıklıkla rastlanır. Bu nedenle ayrılma ve boşanma etkenleri arasında önemli bir yer tutar. Depresyon ve anksiyete varlığı trikotilomani belirtilerini kötüleştirir. Hastaların büyük çoğunluğu kirpik koparmanın daha büyük haz verdiğini ifade ederken, %80’e yakın hasta koparma esnasında acı hissetmez. Hastaların hemen hemen tamamı koparma öncesi büyük bir gerginlik hissetmekte, koparma sonrası büyük bir rahatlama ve tatmin tanımlamaktadır. Hastaların yaklaşık yarısında ağız ile ilgili bazı davranışlar da görülmektedir. Bunlar kılı dudaklarına değdirmek, yanaklarına sürmek, kılı veya kıl kökünü ısırmak, ağız etrafına değdirmek, kılı ısırarak koparmak gibi davranışlardır. Trikofaji (kıl yemek) klinik olarak önemlidir, trikobezoarlara yol açarak barsakta tıkanma sebebi olabilirler. Saç koparmak hemen her zaman hasta yalnızken olur. Televizyon izleme, kitap, gazete okuma, telefonla konuşma gibi başka bir şeyle uğraşırken farkında olmadan gerçekleştirilir. Çocukken ailesinden ayrılan, aile fertlerinden birini kaybeden kişilerde saç/kaş/kirpik yolma davranışı daha sık gözlenir. Bu davranışı olan bireylerin ailelerinde aşırı mükemmeliyetçi, eleştirici, engelleyici ve reddedici annelerin yanı sıra, duygularını belli etmeyen, pasif babalara sıklıkla rastlanır. Bu tarz tutumların travma yarattığı bireylerde bu hastalıkla daha çok karşılaşılır. Obsesif kompulsif, histrionik, borderline, pasif agresif kişilik bozukluklarında görülme sıklığı daha yüksektir.
Tedavide bilişsel davranışçı terapiler çok etkilidir. Davranış terapilerinin değişik kombinasyonlarıyla düzelme sağlanabilir. Bu amaçla;
Hasta davranışının farkındalığını arttırma çalışmaları yapılır. Saç, kirpik, kaş koparmayla ilgili hastaya günlük tutturulur.
Okuma, televizyon izleme, sinirlilik, sıkıntı, güvensizlik, sosyal ortamlara girme gibi saç koparmayı tetikleyen durumların tespiti yapılır.
Saçı düzeltme, kaş/kirpikle oynama yüze dokunma, yüzü kaşıma gibi hastayı kıl koparmaya yönelten eylemleri belirlemesi sağlanır.
Hastanın tedaviye uyumunu arttırmak için kıl koparmadan kaynaklanan hayal kırıklıkları, öfke gibi duyguların bilinçdışı yönleri irdelenir.
Kıl koparmanın otomatikliğini kaldırmaya yönelik, ayna karşısında aynı hareketin taklidi gibi farkındalık eğitimi verilir.
Anksiyete ve stresin ağır bastığı olgularda gevşeme teknikleriyle desteklenir.
Elini yumruk yapma, bacak bacak üstüne atma gibi kıl koparmaya alternatif olacak, zarar vermeyecek ve tuhaf karşılanmayacak seçenek tepki oluşturulmaya çalışılır. Bu tepki hızlı ve etkili bir tedavi yöntemidir.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Saç ,kaş ve Kirpik Yolma Hastalığı ve Tedavisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.İlkten ÇETİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.İlkten ÇETİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     5 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
İlkten ÇETİN Fotoğraf
Psk.İlkten ÇETİN
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi259 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.İlkten ÇETİN'in Makaleleri
► Hastalık Hastalığı Psk.Büşra GÜNEŞ
► Kontrol Hastalığı Dr.Psk.Fatih SÖNMEZ
► Alzheimer Hastalığı Psk.Tuğba ERTAŞ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Saç ,kaş ve Kirpik Yolma Hastalığı ve Tedavisi' başlığıyla benzeşen toplam 87 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Kendine Sevgili Misin? Şubat 2022
► Bilişsel Çarpıtmalar (Düşünce Hataları) ÇOK OKUNUYOR Temmuz 2012
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


10:06
Top