2007'den Bugüne 92,259 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Bağlanma Kuramı; Bağlanma Stilleri Bağlanma Türleri
MAKALE #22684 © Yazan Psk.Ümran ACAR | Yayın Şubat 2022 | 1,585 Okuyucu
Bağlanma kuramı insanların sosyal varlıklar olduklarını, diğer insanları yalnızca temel ihtiyaçlarını karşılayacak araçlar olarak algılamadıklarını kabul eder.Bu yönüyle Nesne İlişkileri Kuramı’na benzemektedir.
Bazı bağlanma kuramcılarına göre, bir kişinin erişkinlikte başka insanlarla kuracağı ilişkinin niteliği ve insanlardan beklentileri, bu kişinin küçüklüğünde annesiyle kuracağı bağlanma ilişkisi ile belirlenir. Anne ve çocuk arasındaki sıcak duygular, özellikle korku ve stres anlarında birbirlerine sağladıkları rahatlık ve destek bağlanmayı oluşturur. Bağlanma iki taraflı bir ilişkidir ve her iki tarafın da birbirinin ihtiyaçlarını karşılaması ile gelişir. Yeni doğan bir bebek beslenmek, temizlenmek, ısınmak, korunmak, kısaca yaşayabilmek için anneye ya da başka bir bakıcıya muhtaçtır. Ancak anneler, babalar ya da çocuğa bakmakla yükümlü diğer yetişkinler çocuğun bakımını sadece bir görev olarak algılamazlar, bundan mutluluk ve tatmin de sağlarlar. Çocukla yaşadıkları etkileşimin sonucunda onunla aralarında hissettikleri bağ giderek güçlenir. Bu bağlanmanın oluşmasında bebeklerin bir takım davranış özellikleri etkili olur. Bebeğin, ana-babasıyla iletişiminde kullandığı ve hayatının ilk dokuz ayında geliştirdiği davranışlarına bağlanma davranışları denir. Emme, sokulma/uzanma, bakış, gülümseme, ağlama bebeğin başlıca bağlanma şekilleridir.
Filmlerde, dizilerde ve kitaplardaki terapi sahnelerinde sıklıkla “şimdi biraz çocukluğunuza inelim.” cümlesi ile karşılaşırız. Peki belki de artık klişe diye nitelendirilebilecek bu cümle psikoloji açısından ne kadar doğru? Psikolojide önemli bir yere sahip olan bağlanma teorisi açısından çocukluğumuzdaki tecrübelerimiz oldukça önemlidir. Bağlanma, rahatlık, özen ve zevk alışverişini içeren özel bir duygusal ilişki olarak tanımlanabilir. John Bowlby, bağlanma kuramı ile ilgili kapsamlı bir araştırma yapmıştır ve “insanlar arasında kalıcı bir psikolojik bağlantı” olarak nitelendirmiştir. Erken bağlanma tarzlarımız çocuklukta bebek/bakıcı ilişkisi aracılığıyla kurulur. Bağlanma stilleri, ilişkilerde farklı etkileşim ve davranış biçimleriyle karakterize edilebilir. Erken çocukluk döneminde, bu bağlanma stilleri, çocukların ve ebeveynlerin nasıl etkileşime girdiğine odaklanır. Yetişkinlikte bağlanma stilleri, romantik ilişkilerdeki bağlanma kalıplarını tanımlamak için kullanılır. Bowly’nin ardından yapılan çalışmalar ile birlikte 4 farklı bağlanma stili olduğu bulunmuştur: güvenli bağlanma, kaygılı bağlanma, kaçınmacı bağlanma ve düzensiz bağlanma.

Güvenli Bağlanma

Güvenli bağlanan çocukların ebeveynleri genellikle çocukları ile daha çok vakit geçirir ve diğer bağlanma stillerine kıyasla çocuğun ihtiyaçlarına daha hızlı yanıt verirler. Güvenli bağlanmış çocuk ebeveyni gittiğinde üzülür ve geri döndüğünde kolayca sakinleşir. Yabancılar yerine ise her zaman ebeveynlerini tercih ederler. Yetişkinlikte ise, uzun vadeli ilişkilere güvenmek, yüksek özgüvene sahip olmak, yakın ilişkilerden keyif almak, ihtiyacı olduğunda sosyal destek aramak ve diğer insanlara duygularını paylaşma yeteneğine sahip olmak gibi özelliklere sahiptir.

Kaygılı Bağlanma

Kaygılı bağlanan çocuklar ise yabancılara karşı çok daha şüpheci yaklaşırlar. Bu çocuklar, bir ebeveynden veya bakıcıdan ayrıldıklarında önemli ölçüde tepki gösterirler, ancak ebeveynlerinin geri dönüşüyle rahatlamış görünmezler. Yetişkinler olarak, kaygılı bağlanma stiline sahip kişiler, genellikle başkalarına yakın olma konusunda isteksiz hissederler ve eşlerinin duygularına karşılık vermediğinden endişe ederler. Genellikle ilişkiler onlara soğuk ve mesafeli hissettirdiği için ayrılıklara yol açar.

Kaçınmacı Bağlanma

Kaçınmalı güvensiz bağlanan çocuklarda ise ebeveynlerinden kaçınma gözlemlenir. Bu çocuklar ebeveynden gelen bir ilgiyi reddetmeyebilir fakat özellikle aramazlar da. Ayrıca güvenli bağlanma stilinden farklı olarak ebeveyn ve yabancı arasında bir tercihte bulunmazlar. Yetişkinler olarak, kaçınmacı bağlanmaya sahip kişiler, yakın ilişkilerde zorluk çekme eğilimindedirler. Bu kişiler ilişkilere çok fazla duygu yatırmazlar ve bir ilişki sona erdiğinde çok az sıkıntı yaşarlar. Genellikle uzun çalışma saatleri gibi bahaneleri yakınlıktan kaçınmak için kullanırlar. Diğer ortak özellikleri ise stresli zamanlarda eşleri destekleyememe ve onlarla duygu, düşünce ve hislerini paylaşamamadır.

Düzensiz Bağlanma

Düzensiz bağlanma stiline sahip olan çocuklar diğer stilleriden farklı olarak açık bir bağlanma stili davranışı göstermezler. Bakıcılara karşı eylemleri ve tepkileri, genellikle kaçınma veya direnme dahil olmak üzere davranışların bir karışımı olarak gözlemlenir. Bu çocuklar, bazen bir bakıcının yanında şaşkın veya endişeli görünen sersemlemiş davranışlar sergiliyor olarak tanımlanabilir. Ebeveynlerin tutarsız davranışlarının, bu bağlanma tarzına katkıda bulunan bir faktör olabileceği düşünülmektedir.

Çocuklukta geliştirilen bağlanma stilinin ilerideki ilişkilerimiz için kesin bir belirleyici olarak düşünülmesinin yanlış olduğunu da unutmamalıyız. Çocukluk döneminde kaygılı ya da kaçıngan olarak tanımlananlar yetişkin olduklarında güvenli bir şekilde bağlanırken, çocukluklarında güvenli bağlananlar yetişkinliklerinde güvensiz bağlanma örüntüleri de sergileyebilirler. Temel mizacın da bağlanmada kısmi bir rol oynadığı düşünülmektedir. Özetle yetişkinlikte tecrübe ettiğimiz romantik ilişkilerde erken çocukluk bağlanma stili ile tam olarak örtüşmese de, ilişkilerimizin gelişimde rol oynadığına şüphe yoktur.

Erken çocukluktaki bağlanma stili gelecekteki bağlanma stilini belirler mi?

Yakın ilişki içinde olunan kişi, “bağlanma figürü” olarak tanımlanır. Çocuklukta bakım verenler (genellikle ebeveynler) bağlanma figürü iken ergenlik ve genç yetişkinlik dönemine doğru romantik partner ve yakın arkadaşlar bağlanma figürleri olarak sayılabilir.

Kaygılı, kaçınmacı veya düzensiz bağlanma negatif duygu durum ve çeşitli psikolojik rahatsızlıkla bağlantılı olsa da bağlanma şekli zamanla olumlu anlamda evrilebilir. Bağlanma davranışı, farklı duygusal bağlarla ve farklı yoğunluklarla tanımlandığından; kişiye ve bağlama göre değişkenlik gösterir (Verhage et al., Farklı bağlanma figürleri yaşamın farklı dönemlerinde sahneye çıkacağı için bebeklik ve çocukluk çağındaki birincil bağlanma figürleriyle olan bağlanma stili kalıcı ve telafi edilemez değildir. Çocukluktaki bağlanma şekli, ilerde ilişki içinde olunacak herkes ile aynı türde ve aynı düzeyde devam edecek kadar belirleyici değildir. Ancak tabii ki etkilidir; kişi, bağlanma stili ile uyumlu bir partner seçmeye meyillidir. O nedenle, bu konuda ne kadar erken farkındalık kazanılır ve bu anlamda ilişkiler üzerinde çalışılırsa o kadar iyi olacaktır. Kişi ebeveyni ile geliştiremediği güvenli bağlanmayı yetişkinlikte partneriyle deneyimleyebilir. Bu konuda kişinin ne düzeyde güvensiz bağlandığı, bu konuyla ilgili farkındalığı, ilişkilerini geliştirmeye ne kadar istekli olduğu gibi çok önemli faktörler vardır. Bağlanma ile ilgili farkındalık kazandıktan ve bu konuda gelişime açık olduktan sonra kişi, romantik partner seçimini bilinç düzeyinde yapmasa da kendini daha sağlıklı ilişki kurabileceği bir partnere çekim duyarken bulabilir. Buna ek olarak, bağlanma stilleri arasında keskin bir sınır yoktur. Partneriniz ‘daha’ güvenli bağlanan biriyse siz de bu ilişki içinde daha güvenli bağlanan biri olarak evrilebilirsiniz!
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Bağlanma Kuramı; Bağlanma Stilleri Bağlanma Türleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Ümran ACAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Ümran ACAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Ümran ACAR Fotoğraf
Psk.Ümran ACAR
Balıkesir (Online hizmet de veriyor)
Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Ümran ACAR'ın Makaleleri
► Bağlanma Stilleri Psk.Yağmur Erişen YALDIZ
► Bağlanma Kuramı Psk.Ezgi SÖNMEZ
► Bağlanma Kuramı Psk.Dnş.Büşra Gül ALBAYRAK
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Bağlanma Kuramı; Bağlanma Stilleri Bağlanma Türleri' başlığıyla benzeşen toplam 13 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Panik Atak Şubat 2023
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


14:39
Top