Okb - Emdr Terapisi ile Çözümü
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB) ve TEDAVİSİ
“Takıntı hastalığı”, “simetri hastalığı” son zamanlarda sıklıkla duyduğumuz kavramlar. Bu yazıda takıntı ve simetriyi de içinde barından “Obsesif Kompulsif Bozukluk”tan bahsedeceğiz. Eğer kendinizde veya çevrenizde bu durumdan şüpheleniyorsanız bu sayı sayesinde bilgi edinip ne yapacağınızı daha iyi bileceksiniz. Bir psikolojik rahatsızlık olan obsesif kompulsif bozukluk ilaçlı veya ilaçsız olarak tedavi edilebilir. Tedavi edilmediği takdirde hayatı kısıtlayan, kişinin kendisini rahatsız ettiği kadar çevresi için de oldukça rahatsız edici olabilir. Bu yazıda OKB’nin ne olduğu, nedenleri, çeşitleri ve tedavisini inceleyeceğiz.
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB) NEDİR?
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), kişinin kendine de mantıksız ve akıldışı gelen düşüncelere (obsesyon) sahip olması ve bu düşüncelerin verdiği sıkıntıdan dolayı kendini rahatlatmak amacıyla tekrar tekrar bazı davranışlarda bulunmasıyla (kompulsiyon) açıklanan psikolojik bir bozukluktur. Bu düşüncelerin yarattığı kaygı ve gerginlik kişide o kadar yoğundur ki, kişi bu düşüncelerden kurtulmak için devamlı gösterdiği davranışları bir rutin/ritüel haline getirir. Bir örnek vermek gerekirse, Shakespeare’in Machbet eserindeki Lady Machbet’in, kocasını öldürdükten sonra hissettiği suçluluk duygusunu üstünden atabilmek amacıyla ellerini sürekli yıkaması ancak ellerinin yine de kirli olduğu düşüncesinden kurtulamaması, OKB’ye işaret etmektedir. Buradan şunu anlayabiliriz ki, OKB çok eski zamanlardan günümüze kadar kendini gösteren ve aramızda olan bir rahatsızlıktır. Kişinin kendini tekrarlayan davranışlarına Machbet’teki gibi sürekli el yıkama dahil edilebileceği gibi daha uç boyutta olanlar da vardır. Örneğin bir kişinin eğer yolda yürürken çizgilere basarsa kendine araba çarpacağını düşünerek tüm yol boyunca çizgilere basmadan yürümesi, bir başka kişinin eğer evdeki tüm lamba düğmelerine günde en az 10 kere dokunmazsa ailesinden birinin öleceğini düşünmesi üzerine her lamba düğmesine defalarca dokunması gibi. OKB, kişide yarattığı rahatsızlıktan ziyade, belirgin saplantılar nedeniyle çevresindeki bireyler için de oldukça rahatsız edici ve sıkıntı verici duruma gelebilir.
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB) RAHATSIZLIĞINI YAŞIYOR OLABİLİR MİYİM?
OKB rahatsızlığı kendini belli eder ve genel olarak bilinen bazı takıntı durumları vardır. Bunların bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:
• Tahriş/yara oluncaya kadar elleri yıkamak
• Bir kelimeyi/cümleyi defalarca tekrar etmek
• Sayma
• İç rahatlatma isteği
• Aşırı düzen isteği
• Kitapları aynı hizada dizmek
• Kapı kilidini sürekli kontrol etmek
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUĞUN NEDENLERİ
Uzmanlar tarafından OKB’ye sebep olan net bir neden belirtilmese de çevresel ve biyolojik faktörlerin OKB’ye neden olduğu bilinmektedir.
Çevresel Nedenler
• Kişinin yaşadığı stres
• Cinsel taciz öyküsü
• Hastalıklar
• Yaşamda ciddi değişiklik oluşturan durumlar (boşanma, evlilik, çocuk sahibi olma vs.)
• Birinin vefatı
• Travmalar
• Kaygılar
Biyolojik Nedenler
• OKB durumunda beynin belirli bölümlerinde aşırı aktivite meydana gelir. Bunu bilim adamları nöronların ilişkisiyle nörotransimitler adı verilen kimyasallarla açıklar.
• Vücudun dengesinde bozulma veya beyin fonksiyonlarda meydana gelen değişiklikler.
• OKB rahatsızlığını yaşayan bireylerin öyküsü alındığında anne/baba gibi birinci dereceden akrabalarında da OKB olduğu saptanmıştır. Bu durum net olmamakla beraber OKB’nin genetik olduğunu düşündürebilmektedir.
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUĞUN ÇEŞİTLERİ VAR MI?
OKB halk arasında genel olarak “takıntı” rahatsızlığı şeklinde bilinse de, OKB’nin çeşitleri bulunmaktadır.
1. Bulaşma Obsesyonu ve Temizlik Kompulsiyonu
Kişi bedenini ve giysilerini dışarıdan gelen kir, toz, mikrop, zehir, deterjanveya başka birinden bulaşabilecek tükürük, idrar vs. gibi maddelerden koruma amacıyla olumsuz bir düşünceye sahip olur ve bundan kurtulmak için çeşitli davranışlarda bulunur. Örneğin, bir bireyin üstüne başka insanların sıvılarının bulaşacağı düşüncesiyle dışarıda tuvalete gitmemesi ve evdeyken tuvalete her gidip geldikten sonra kıyafetlerini yıkaması.
2. Kuşku Obsesyonu ve Kontrol Kompulsiyonu
Bu durumda kişi evdeki ütünün fişini çekmediğinden, ocağı açık unuttuğundan, kapıyı açık bırakıp gittiğinden kuşkulanır ve bunları tekrar tekrar kontrol etme gereksinimi duyar. Bazen de bu durum kişinin başkalarını rahatsız edeceği, insanlara saldırmasından korkması şeklinde çıkabilir.
3. Cinsel İçerikli Obsesyonlar
Örneğin bir erkeğin/kadının zihninde sürekli olarak gezen cinsel düşünceler, gördüğü her kadınla/erkekle cinsel ilişkiye girme düşüncesini durduramaması.
4. Dini İçerikli Obsesyonlar
Kişinin sürekli olarak kendi inandığı dini değerlerin karşıtı durumları düşünmesi durumu. İnançlı biri Allah’ın varlığını sürekli sorgulayabilir, inancı olmayan biri Allah gerçekten olabilir mi şeklinde düşünebilir ve bu düşüncelere engel olamaz.
5. Simetri/Düzen Obsesyon ve Kompulsiyonları
Bu durumda kişinin hayatını kaplayan bir simetri ve düzen isteği vardır. Kişinin günlük yaşam rutinini bozabilir, önemli işleri aksatan bir durum haline gelebilir.
6. Dokunma Kompulsiyonları
Kişi bir işe girişmeden önce kendisi için önemli veya önemsiz fark etmeksizin belirli bir nesneye sürekli dokunma ihtiyacı duyar. Örneğin evden çıkmadan önce kitaplarına dokunmadan çıkmayan bir öğrencinin bunu yapmayı bıraktığında başarısız olacağına inanması.
7. Sayma Kompulsiyonları
Örneğin bir kadın, eşine işe gitmeden önce belirli bir sayıda “hayırlı yolculuk” demezse, eşinin başına kötü bir şey geleceğini düşünmesi.
8. Biriktirme ve Saklama Kompulsiyonları
Bu durumda “ilerde lazım olabilir” düşüncesi hakimdir. Kişi aslında gerekli olmayan her şeyi düzenli bir şekilde saklayabilir.
9. Son olarak, merdiven altından geçmemek, herhangi bir yere sağ ayakla girmek gibi batıl inançlar da kişinin hayatını etkileyecek seviyede yapılıyorsa bu da OKB olarak değerlendirilebilmektedir.
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB) İÇİN UYGULANAN TESTLER NELERDİR?
Psikolog ve psikiyatristlerin OKB rahatsızlığını belirlemek için kullandığı çeşitli testler bulunmaktadır. Bu testler arasında en bilindik olan“Maudsley Obsesif-Kompulsif Belirti Ölçeği’dir. Maudsley Obsesif-Kompulsif Belirti Ölçeği’nin geliştirilme ve uygulanma amacı kişideki takıntıları (obsesyon) ve kompulsiyonları belirlemektedir. Testin uygulanmasının ardından alınan yüksek puanlar OKB’ye işaret etmektedir.
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB) RAHATSIZLIĞIM VAR, NASIL TEDAVİ OLACAĞIM?
OKB, tedavisi olmayan bir rahatsızlık değildir. Ancak, başarılı bir tedavi süreci için erken teşhis her rahatsızlıkta olduğu gibi OKB’de de çok önemli bir yere sahiptir. Ayrıca çoğu zaman, tedavi edilmediği takdirde kendiliğinden geçmediği görülmüştür. OKB rahatsızlığında tedavi oldukça önemli bir yere sahiptir çünkü ilerlediği takdirde kişinin günlük hayatını kısıtlayabilir, işleri aksatabilir, yaşam kalitesini düşürebilir.
OKB, rahatsızlığın ilerleyiş durumuna göre ilaç tedavisiyle, psikoterapiyle ya da ikisi bir arada kullanılarak tedavi edilebilir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk İlaç Tedavisi
Antidepresan ilaçlar ile OKB rahatsızlığı yaşayan bireylerin beyinlerindeki serotonin seviyesi yükseltilebilir ve bu ilaçlar yaygın bir tedavi yöntemidir. Klomipramin, fluoksetin, fluvoksamin, paroksetin, citalopram, essitalopram ve sertralin bu grup ilaçlardır.
Obsesif Kompulsif Bozukluk İlaç Kullanmadan Tedavi Edilir Mi?
Yaygın bir tedavi yöntemi olarak OKB tedavisinde ilaçlar kullanılmaktadır ancak OKB, ilaç kullanmadan da kalıcı şekilde tedavi edilebilir. Başarılı sonuçlar elde edilen Bilişsel Davranışçı Terapi OKB tedavisinde sıklıkla kullanılmaktadır.
Bilişsel Davranışçı Terapi ve OKB: Bilişsel Davranışçı Terapi’nin amacı OKB’li kişilerin bir ritüel haline getirdiği davranışları gerçekleştirmesini engelleyerek, altta yatan onlara korku veren düşüncelerle yüzleşmek ve kaygıları azaltmaya çalışmaktır. Bilişsel Davranışçı Terapi ile danışanın mantıklı düşünme, kaygıyla baş edebileceği teknikleri öğrenme, davranışı engelleyebilme gibi konularda adım atması sağlanır. Tedavi, hastalığı bir düzene oturtur ve “duyarsızlaştırma” tekniği basamak basamak uygulanır. Tedavinin ilerlemesiyle kaygılar, ritüele dönen davranışlar azala azala ortadan kaybolur.
EMDR Çalışması Obsesif Kompulsif Bozukluğun Tedavisinde Kullanılabilir Mi?
EMDR, Türkçe açılımıyla “Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma” anlamına gelmektedir. Kişiye sıkıntı veren, rahatsız edici, kişinin etkisinden kurtulamadığı olaylar, anılar, düşünceler vs. bu yöntemle yeniden işlenir ve sonucunda kişi artık bunlardan rahatsızlık duymaz yani duyarsızlaşır. Bu yöntemle başta travmalar olmak üzere birçok psikolojik bozukluk tedavi edilebilir ve oldukça etkili sonuçlar elde edilir.
EMDR’ın OKB üzerinde etkili olduğunu gösteren bazı çalışmalar vardır. Bilişsel Davranışçı Terapiye cevap vermeyen OKB’li 4 danışanın, kısa bir süre içinde EMDR tedavisine cevap verdiği görülmüştür.
“Takıntı hastalığı”, “simetri hastalığı” son zamanlarda sıklıkla duyduğumuz kavramlar. Bu yazıda takıntı ve simetriyi de içinde barından “Obsesif Kompulsif Bozukluk”tan bahsedeceğiz. Eğer kendinizde veya çevrenizde bu durumdan şüpheleniyorsanız bu sayı sayesinde bilgi edinip ne yapacağınızı daha iyi bileceksiniz. Bir psikolojik rahatsızlık olan obsesif kompulsif bozukluk ilaçlı veya ilaçsız olarak tedavi edilebilir. Tedavi edilmediği takdirde hayatı kısıtlayan, kişinin kendisini rahatsız ettiği kadar çevresi için de oldukça rahatsız edici olabilir. Bu yazıda OKB’nin ne olduğu, nedenleri, çeşitleri ve tedavisini inceleyeceğiz.
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB) NEDİR?
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), kişinin kendine de mantıksız ve akıldışı gelen düşüncelere (obsesyon) sahip olması ve bu düşüncelerin verdiği sıkıntıdan dolayı kendini rahatlatmak amacıyla tekrar tekrar bazı davranışlarda bulunmasıyla (kompulsiyon) açıklanan psikolojik bir bozukluktur. Bu düşüncelerin yarattığı kaygı ve gerginlik kişide o kadar yoğundur ki, kişi bu düşüncelerden kurtulmak için devamlı gösterdiği davranışları bir rutin/ritüel haline getirir. Bir örnek vermek gerekirse, Shakespeare’in Machbet eserindeki Lady Machbet’in, kocasını öldürdükten sonra hissettiği suçluluk duygusunu üstünden atabilmek amacıyla ellerini sürekli yıkaması ancak ellerinin yine de kirli olduğu düşüncesinden kurtulamaması, OKB’ye işaret etmektedir. Buradan şunu anlayabiliriz ki, OKB çok eski zamanlardan günümüze kadar kendini gösteren ve aramızda olan bir rahatsızlıktır. Kişinin kendini tekrarlayan davranışlarına Machbet’teki gibi sürekli el yıkama dahil edilebileceği gibi daha uç boyutta olanlar da vardır. Örneğin bir kişinin eğer yolda yürürken çizgilere basarsa kendine araba çarpacağını düşünerek tüm yol boyunca çizgilere basmadan yürümesi, bir başka kişinin eğer evdeki tüm lamba düğmelerine günde en az 10 kere dokunmazsa ailesinden birinin öleceğini düşünmesi üzerine her lamba düğmesine defalarca dokunması gibi. OKB, kişide yarattığı rahatsızlıktan ziyade, belirgin saplantılar nedeniyle çevresindeki bireyler için de oldukça rahatsız edici ve sıkıntı verici duruma gelebilir.
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB) RAHATSIZLIĞINI YAŞIYOR OLABİLİR MİYİM?
OKB rahatsızlığı kendini belli eder ve genel olarak bilinen bazı takıntı durumları vardır. Bunların bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:
• Tahriş/yara oluncaya kadar elleri yıkamak
• Bir kelimeyi/cümleyi defalarca tekrar etmek
• Sayma
• İç rahatlatma isteği
• Aşırı düzen isteği
• Kitapları aynı hizada dizmek
• Kapı kilidini sürekli kontrol etmek
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUĞUN NEDENLERİ
Uzmanlar tarafından OKB’ye sebep olan net bir neden belirtilmese de çevresel ve biyolojik faktörlerin OKB’ye neden olduğu bilinmektedir.
Çevresel Nedenler
• Kişinin yaşadığı stres
• Cinsel taciz öyküsü
• Hastalıklar
• Yaşamda ciddi değişiklik oluşturan durumlar (boşanma, evlilik, çocuk sahibi olma vs.)
• Birinin vefatı
• Travmalar
• Kaygılar
Biyolojik Nedenler
• OKB durumunda beynin belirli bölümlerinde aşırı aktivite meydana gelir. Bunu bilim adamları nöronların ilişkisiyle nörotransimitler adı verilen kimyasallarla açıklar.
• Vücudun dengesinde bozulma veya beyin fonksiyonlarda meydana gelen değişiklikler.
• OKB rahatsızlığını yaşayan bireylerin öyküsü alındığında anne/baba gibi birinci dereceden akrabalarında da OKB olduğu saptanmıştır. Bu durum net olmamakla beraber OKB’nin genetik olduğunu düşündürebilmektedir.
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUĞUN ÇEŞİTLERİ VAR MI?
OKB halk arasında genel olarak “takıntı” rahatsızlığı şeklinde bilinse de, OKB’nin çeşitleri bulunmaktadır.
1. Bulaşma Obsesyonu ve Temizlik Kompulsiyonu
Kişi bedenini ve giysilerini dışarıdan gelen kir, toz, mikrop, zehir, deterjanveya başka birinden bulaşabilecek tükürük, idrar vs. gibi maddelerden koruma amacıyla olumsuz bir düşünceye sahip olur ve bundan kurtulmak için çeşitli davranışlarda bulunur. Örneğin, bir bireyin üstüne başka insanların sıvılarının bulaşacağı düşüncesiyle dışarıda tuvalete gitmemesi ve evdeyken tuvalete her gidip geldikten sonra kıyafetlerini yıkaması.
2. Kuşku Obsesyonu ve Kontrol Kompulsiyonu
Bu durumda kişi evdeki ütünün fişini çekmediğinden, ocağı açık unuttuğundan, kapıyı açık bırakıp gittiğinden kuşkulanır ve bunları tekrar tekrar kontrol etme gereksinimi duyar. Bazen de bu durum kişinin başkalarını rahatsız edeceği, insanlara saldırmasından korkması şeklinde çıkabilir.
3. Cinsel İçerikli Obsesyonlar
Örneğin bir erkeğin/kadının zihninde sürekli olarak gezen cinsel düşünceler, gördüğü her kadınla/erkekle cinsel ilişkiye girme düşüncesini durduramaması.
4. Dini İçerikli Obsesyonlar
Kişinin sürekli olarak kendi inandığı dini değerlerin karşıtı durumları düşünmesi durumu. İnançlı biri Allah’ın varlığını sürekli sorgulayabilir, inancı olmayan biri Allah gerçekten olabilir mi şeklinde düşünebilir ve bu düşüncelere engel olamaz.
5. Simetri/Düzen Obsesyon ve Kompulsiyonları
Bu durumda kişinin hayatını kaplayan bir simetri ve düzen isteği vardır. Kişinin günlük yaşam rutinini bozabilir, önemli işleri aksatan bir durum haline gelebilir.
6. Dokunma Kompulsiyonları
Kişi bir işe girişmeden önce kendisi için önemli veya önemsiz fark etmeksizin belirli bir nesneye sürekli dokunma ihtiyacı duyar. Örneğin evden çıkmadan önce kitaplarına dokunmadan çıkmayan bir öğrencinin bunu yapmayı bıraktığında başarısız olacağına inanması.
7. Sayma Kompulsiyonları
Örneğin bir kadın, eşine işe gitmeden önce belirli bir sayıda “hayırlı yolculuk” demezse, eşinin başına kötü bir şey geleceğini düşünmesi.
8. Biriktirme ve Saklama Kompulsiyonları
Bu durumda “ilerde lazım olabilir” düşüncesi hakimdir. Kişi aslında gerekli olmayan her şeyi düzenli bir şekilde saklayabilir.
9. Son olarak, merdiven altından geçmemek, herhangi bir yere sağ ayakla girmek gibi batıl inançlar da kişinin hayatını etkileyecek seviyede yapılıyorsa bu da OKB olarak değerlendirilebilmektedir.
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB) İÇİN UYGULANAN TESTLER NELERDİR?
Psikolog ve psikiyatristlerin OKB rahatsızlığını belirlemek için kullandığı çeşitli testler bulunmaktadır. Bu testler arasında en bilindik olan“Maudsley Obsesif-Kompulsif Belirti Ölçeği’dir. Maudsley Obsesif-Kompulsif Belirti Ölçeği’nin geliştirilme ve uygulanma amacı kişideki takıntıları (obsesyon) ve kompulsiyonları belirlemektedir. Testin uygulanmasının ardından alınan yüksek puanlar OKB’ye işaret etmektedir.
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB) RAHATSIZLIĞIM VAR, NASIL TEDAVİ OLACAĞIM?
OKB, tedavisi olmayan bir rahatsızlık değildir. Ancak, başarılı bir tedavi süreci için erken teşhis her rahatsızlıkta olduğu gibi OKB’de de çok önemli bir yere sahiptir. Ayrıca çoğu zaman, tedavi edilmediği takdirde kendiliğinden geçmediği görülmüştür. OKB rahatsızlığında tedavi oldukça önemli bir yere sahiptir çünkü ilerlediği takdirde kişinin günlük hayatını kısıtlayabilir, işleri aksatabilir, yaşam kalitesini düşürebilir.
OKB, rahatsızlığın ilerleyiş durumuna göre ilaç tedavisiyle, psikoterapiyle ya da ikisi bir arada kullanılarak tedavi edilebilir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk İlaç Tedavisi
Antidepresan ilaçlar ile OKB rahatsızlığı yaşayan bireylerin beyinlerindeki serotonin seviyesi yükseltilebilir ve bu ilaçlar yaygın bir tedavi yöntemidir. Klomipramin, fluoksetin, fluvoksamin, paroksetin, citalopram, essitalopram ve sertralin bu grup ilaçlardır.
Obsesif Kompulsif Bozukluk İlaç Kullanmadan Tedavi Edilir Mi?
Yaygın bir tedavi yöntemi olarak OKB tedavisinde ilaçlar kullanılmaktadır ancak OKB, ilaç kullanmadan da kalıcı şekilde tedavi edilebilir. Başarılı sonuçlar elde edilen Bilişsel Davranışçı Terapi OKB tedavisinde sıklıkla kullanılmaktadır.
Bilişsel Davranışçı Terapi ve OKB: Bilişsel Davranışçı Terapi’nin amacı OKB’li kişilerin bir ritüel haline getirdiği davranışları gerçekleştirmesini engelleyerek, altta yatan onlara korku veren düşüncelerle yüzleşmek ve kaygıları azaltmaya çalışmaktır. Bilişsel Davranışçı Terapi ile danışanın mantıklı düşünme, kaygıyla baş edebileceği teknikleri öğrenme, davranışı engelleyebilme gibi konularda adım atması sağlanır. Tedavi, hastalığı bir düzene oturtur ve “duyarsızlaştırma” tekniği basamak basamak uygulanır. Tedavinin ilerlemesiyle kaygılar, ritüele dönen davranışlar azala azala ortadan kaybolur.
EMDR Çalışması Obsesif Kompulsif Bozukluğun Tedavisinde Kullanılabilir Mi?
EMDR, Türkçe açılımıyla “Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma” anlamına gelmektedir. Kişiye sıkıntı veren, rahatsız edici, kişinin etkisinden kurtulamadığı olaylar, anılar, düşünceler vs. bu yöntemle yeniden işlenir ve sonucunda kişi artık bunlardan rahatsızlık duymaz yani duyarsızlaşır. Bu yöntemle başta travmalar olmak üzere birçok psikolojik bozukluk tedavi edilebilir ve oldukça etkili sonuçlar elde edilir.
EMDR’ın OKB üzerinde etkili olduğunu gösteren bazı çalışmalar vardır. Bilişsel Davranışçı Terapiye cevap vermeyen OKB’li 4 danışanın, kısa bir süre içinde EMDR tedavisine cevap verdiği görülmüştür.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Okb - Emdr Terapisi ile Çözümü" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Bayram ŞİMŞEK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Bayram ŞİMŞEK'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
