Çocuklarda Böbrek Hastalıkları ve Beslenme Tedavisi
Böbrekler,lumbar vertebraların iki yanında, retroperitoneal olarak yerleşmiş hayati organlardır.Uzunlamasına kesitinde korteks ve medulla olmak üzere iki bölüm görülür.
Kortekste glomerüller ile proksimal ve distal tübülüslerin büyük bölümü yer alır.
Medullada; kollektör kanallar, henle kulpları, vasa rektalar bulunur.
Fonksiyonel birimi nefrondur.Böbreklerin herbirinde 1.000.000 olmak üzere, 2.000.000 nefron vardır.
Glomerüller birçok böbrek hastalıklarında morfolojik değişikliklerin görüldüğü yerdir.
Örneğin; nefrotik sendromda epitel hücrelerinde glomerulo nefritlerde endotel hücrelerde değişiklikler görülür.
BÖBREĞİN GÖREVLERİ
Üre, ürikasit ,kreatinin gibi nitrojen artıklarının birikmesi, sıvı ve elektrolit dengesinin bozulması sonucu akut ve geriye dönüşlü olarak böbrek işlevlerinin azalması veya hiç yapılamaması durumudur.
Tedavinin akut evresinde sınırlı sıvı ile daha çok enerji verilmelidir.Enerji için böbrek solüt yükünü arttırmadan glikoz polimerleri verilmelidir.
Yüksek CHO alımına bağlı yada periton diyaliz sıvısından glikoz emilimine bağlı oluşan insülin direnci ve hiperglisemi tablosunu denetlenmelidir.
Diyet proteini1g/kg/gün protein verilmeli ve %60’ ı hayvansal kaynaklı protein olmalıdır. Diyaliz sırasında doku protein kaybı nedeniyle 1.2-1.5 g/kg/gün olacak şekilde verilmelidir.
Diyette potasyum, sodyum ,fosfor da sınırlanır.Süt çocukluğu döneminde fosfordan kısıtlı formulalar kullanılır.
Sıvı alımı ise; bir gün önce çıkardığı sıvı miktarı ile hesaplanır.Enfeksiyonun eşlik ettiği ABY’de bir derece ısı artışı için %12 sıvı arttırılır.
KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ VE BESLENME TEDAVİSİ
Böbreklerin vücut sıvılarının dengesini sürdüremeyecek şekilde GFR’nin azalması ile karakterize ilerleyici ve geriye dönüşsüz olarak bozulması durumudur.
Kanda; üre, ürik asit, kreatinin, sodyum, potasyum, fosfor artar.
Nefronların %50’sinden fazlası işlev göremez !
KBY’de tedavi yöntemleri
Verilen enerji; enfeksiyon ve stres nedeniyle %25 arttırılmalıdır.Yetersiz enerji alımı PEM’e neden olur ve enerji alımı RDA’ya göre %80nin altındaysa büyüme geriliği görülür.İştah azlığı, kusma, ishal gibi nedenlerle önerilen enerji alımı zordur çocuk için.
Çocuklarda 1 gr/kg/gün protein içeren düşük fosforlu diyet önerilir. Enerjinin %8-10’u proteinden sağlanmalıdır. Proteinin %50-70’i iyi kalite olmalıdır.
Proteinin sınırlı alınması ile fosfat alımı da kısıtlanır ve renal osteodistrofi riski azalır.
Yağ alımı ise günlük enerji gereksinmesinin %30-40’ı kadar olmalıdır.
Kısıtlı yağ tüketimi malnutrisyon ve yağda eriyen vitaminlerin yetersizliğine neden olabilir.
Çoklu doymamış/doymuş yağ oranı 1/1.5 olmalı ve diyet kolesterol açısından da dengeli olmalıdır.
Fosfor, potasyum ise kan parametrelerine göre diyette sınırlandırılır.
Yüksek miktarda potasyum içeren besinler: Avokado, kuru incir, şekersiz çikolata, Antepfıstığı, Ay çiçeği çekirdeği, Badem, Barbunya, Bamya (kurutulmuş), Bezelye, Börülce (kuru), Ceviz, Dereotu (kuru), Enginar, Fasulye (kuru), Fındık,Hurma, Ispanak, Kakao, Karanfil, Kayısı (kuru), Kepek, Kestane (haşlama), Kestane (kavurma), Maya (kuru), Maya (yaş), Maydanoz, Maydanoz (kuru), Mercimek, Nescafe, Nohut, Patates unu, Patates cipsi, Pekmez, Pestil (erik), Pestil (kayısı), Salça, Soya fasulyesi, Soya unu (yağlı), Soya unu (yağsız), Süt tozu (yağlı), Süt tozu (yağsız), Tahin, Tere otu, Toz karabiber, Toz kırmızı biber, Toz kimyon, Toz sarmısak, Üzüm (kuru), Yer fıstığı (kavrulmuş).
Yüksek miktarda fosfor içeren besinler: Balıklar, bulgur, etler (koyun, dana vb.),kepek (kepekli ekmek), kuru baklagiller,kurutulmuş sebzeler (fasulye, bezelye), peynir (kaşar, cheddar, gravyer, otlu peynir, rokfor),sakatatlar, süt, yoğurt, süttozu, yağlı tohumlar (badem, fıstık, ceviz vb.)
Dyt.Sema Börekci
Kortekste glomerüller ile proksimal ve distal tübülüslerin büyük bölümü yer alır.
Medullada; kollektör kanallar, henle kulpları, vasa rektalar bulunur.
Fonksiyonel birimi nefrondur.Böbreklerin herbirinde 1.000.000 olmak üzere, 2.000.000 nefron vardır.
Glomerüller birçok böbrek hastalıklarında morfolojik değişikliklerin görüldüğü yerdir.
Örneğin; nefrotik sendromda epitel hücrelerinde glomerulo nefritlerde endotel hücrelerde değişiklikler görülür.
BÖBREĞİN GÖREVLERİ
- Vücut sıvı ve elektrolit dengesinin korunması
- Metabolik artık ürünlerin atılımı
- Ekstraselluler sıvı hacmi ve kan basıncının hormonal düzenlenmesi
- Hormon üretimi ve metabolizmasına katkı(eritropoetin, vitamin D) veya bazı hormonların yıkımı(insülin, glukagon, parathormon, büyüme hormonu)
- Metabolik etki(glikoneogenez, lipit metabolizması)
- Plazma osmotik basıncının düzenlenmesi
- İlaç ve toksinlerin zararsız hale getirilmesi
- Hasta çocukta normal büyüme ve gelişmeyi sağlamak,
- Böbrek işlevlerinin ve biyokimyasal bulguların düzenlenmesi için gerekli besin öğeleri örüntüsünü kişiye özgü düzenlemek
- Katabolizmanın artmasına bağlı komplikasyonları önlemek
- Böbrek işlevlerinin daha fazla bozulmasını önlemek ve üremik semptomları düzeltmektir.
- Akut Glomerulonefrit
- Kronik Glomerulonefrit
- Akut Böbrek Yetmezliği
- Kronik Böbrek Yetmezliği
- Nefrotik Sendrom
- Glomerul işlevinin bozulması
- Oligüri(günlük idrar volümünün 400-500mL den az olması)
- Sıvı tutulması
- Ödem
- Hipertansiyon (su ve tuz tutulmasına bağlı)
- Hematüri(idrarda çok miktarda alyuvar bulunması)
- Proteinüri
- Silendiüri(ilk evrede hiyalin ve eritrosit silendirleri)
- Daha çok 3-7 yaş grubu çocuklarda görülür. Çocuklarda beta-hemolitik streptokoklar ÜSYE ve diğer enfeksiyonlar sonucu ortaya çıkar.
- Tuz ve protein sınırlaması gerekir
- Protein hafif derecede kısıtlanır.(1-2g/kg/gün)
- Üre birikimi yoksa protein sınırlanmaz.
- Anüri varsa periton diyalizi
- Sonuç olumlu ise diyet proteini 1-1.5g/kg/gün olarak ayarlanır.
- Oligüri varsa 1g/kg/gün olarak planlanır.
- Uzun süreli protein kısıtlaması anemi ve malnutrisyona neden olabilir.
- Oligüri varsa potasyum da sınırlanır.
- Diyetle A,C(100mg/gün) ve B grubu vitaminleri yeterli oranda sağlanmalıdır.
Üre, ürikasit ,kreatinin gibi nitrojen artıklarının birikmesi, sıvı ve elektrolit dengesinin bozulması sonucu akut ve geriye dönüşlü olarak böbrek işlevlerinin azalması veya hiç yapılamaması durumudur.
Tedavinin akut evresinde sınırlı sıvı ile daha çok enerji verilmelidir.Enerji için böbrek solüt yükünü arttırmadan glikoz polimerleri verilmelidir.
Yüksek CHO alımına bağlı yada periton diyaliz sıvısından glikoz emilimine bağlı oluşan insülin direnci ve hiperglisemi tablosunu denetlenmelidir.
Diyet proteini1g/kg/gün protein verilmeli ve %60’ ı hayvansal kaynaklı protein olmalıdır. Diyaliz sırasında doku protein kaybı nedeniyle 1.2-1.5 g/kg/gün olacak şekilde verilmelidir.
Diyette potasyum, sodyum ,fosfor da sınırlanır.Süt çocukluğu döneminde fosfordan kısıtlı formulalar kullanılır.
Sıvı alımı ise; bir gün önce çıkardığı sıvı miktarı ile hesaplanır.Enfeksiyonun eşlik ettiği ABY’de bir derece ısı artışı için %12 sıvı arttırılır.
KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ VE BESLENME TEDAVİSİ
Böbreklerin vücut sıvılarının dengesini sürdüremeyecek şekilde GFR’nin azalması ile karakterize ilerleyici ve geriye dönüşsüz olarak bozulması durumudur.
Kanda; üre, ürik asit, kreatinin, sodyum, potasyum, fosfor artar.
Nefronların %50’sinden fazlası işlev göremez !
KBY’de tedavi yöntemleri
- Diyaliz (Hemodiyaliz ve periton diyalizi)
- Transplantasyon
- Böbrek hastalığının ilerlemesini yavaşlatmak
- Üremik toksisiteyi azaltmak
- İyi bir beslenme dengesini sağlamaktır.
Verilen enerji; enfeksiyon ve stres nedeniyle %25 arttırılmalıdır.Yetersiz enerji alımı PEM’e neden olur ve enerji alımı RDA’ya göre %80nin altındaysa büyüme geriliği görülür.İştah azlığı, kusma, ishal gibi nedenlerle önerilen enerji alımı zordur çocuk için.
Çocuklarda 1 gr/kg/gün protein içeren düşük fosforlu diyet önerilir. Enerjinin %8-10’u proteinden sağlanmalıdır. Proteinin %50-70’i iyi kalite olmalıdır.
Proteinin sınırlı alınması ile fosfat alımı da kısıtlanır ve renal osteodistrofi riski azalır.
Yağ alımı ise günlük enerji gereksinmesinin %30-40’ı kadar olmalıdır.
Kısıtlı yağ tüketimi malnutrisyon ve yağda eriyen vitaminlerin yetersizliğine neden olabilir.
Çoklu doymamış/doymuş yağ oranı 1/1.5 olmalı ve diyet kolesterol açısından da dengeli olmalıdır.
Fosfor, potasyum ise kan parametrelerine göre diyette sınırlandırılır.
Yüksek miktarda potasyum içeren besinler: Avokado, kuru incir, şekersiz çikolata, Antepfıstığı, Ay çiçeği çekirdeği, Badem, Barbunya, Bamya (kurutulmuş), Bezelye, Börülce (kuru), Ceviz, Dereotu (kuru), Enginar, Fasulye (kuru), Fındık,Hurma, Ispanak, Kakao, Karanfil, Kayısı (kuru), Kepek, Kestane (haşlama), Kestane (kavurma), Maya (kuru), Maya (yaş), Maydanoz, Maydanoz (kuru), Mercimek, Nescafe, Nohut, Patates unu, Patates cipsi, Pekmez, Pestil (erik), Pestil (kayısı), Salça, Soya fasulyesi, Soya unu (yağlı), Soya unu (yağsız), Süt tozu (yağlı), Süt tozu (yağsız), Tahin, Tere otu, Toz karabiber, Toz kırmızı biber, Toz kimyon, Toz sarmısak, Üzüm (kuru), Yer fıstığı (kavrulmuş).
Yüksek miktarda fosfor içeren besinler: Balıklar, bulgur, etler (koyun, dana vb.),kepek (kepekli ekmek), kuru baklagiller,kurutulmuş sebzeler (fasulye, bezelye), peynir (kaşar, cheddar, gravyer, otlu peynir, rokfor),sakatatlar, süt, yoğurt, süttozu, yağlı tohumlar (badem, fıstık, ceviz vb.)
Dyt.Sema Börekci
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuklarda Böbrek Hastalıkları ve Beslenme Tedavisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Sema BÖREKÇİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Sema BÖREKÇİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
böbrek hastalıkları, diyet ve sağlık, böbrek hastalıklarında beslenme, diyaliz, protein kısıtlı diyet, çocuklarda böbrek hastalıkları, potasyumdan kısıtlı beslenme
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
