2007'den Bugüne 92,753 Tavsiye, 28,304 Uzman ve 20,056 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Etkin Dinleme Üzerine
MAKALE #22949 © Yazan Psk.Dnş.Büşra UYSAL | Yayın Mayıs 2023 | 708 Okuyucu
Etkin dinleme öyle bir beceridir ki, hem dinleme konusunda, hem tepki verme konusunda, hem de olumlu iletişim konusunda yer alır. Bu sebeple iletişim kurarken öğrenmemiz gereken en temel konunun etkin dinleme olduğunu düşünüyorum. Üniversitede psikolojik danışmanlık becerilerimizi geliştiren iletişim derslerimiz vardı. Bu derslerde iletişim becerilerimizi geliştirmek için akademisyen öğreticimiz birçok örnek gösterdi. O zamandan beri etkin dinlemenin ne kadar önemli olduğunun ve kazanılması emek ve çaba gerektiren bir beceri olduğunun farkındayım. Bu yazımda sizlere de bu konu ile ilgili bildiklerimi aktarmaya çalışacağım.

Problem Çözme – Kazan Kazan
İletişimde bir mesaj verilir ve alınır. Mesajı alan kişi ve mesajı veren kişi arasında oluşan etkileşimden kaynaklı bir sorun varsa, bir başka deyişle, çatışma, sorun her iki tarafın problemi haline gelmişse karşılıklı problem çözme teknikleri kullanılır.
Etkileşimde bulunan taraflardan her ikisinin de, bir başka deyişle, hem mesajı veren hem de mesajı alanın olumsuz yönde etkilendiği, karşılıklı ilişkiden dolayı bir sorun olduğu durumlarda karşılıklı problem çözme yöntemi kullanılır. Karşılıklı problem çözme yönteminin kullanılması tarafların ihtiyaçları karşılıklı olarak engellendiğinde uygun olur. İlişkiden doğan çatışmalarda, mesajı verenle, mesajı alan arasında yetki mücadelesi ortaya çıkar. Bunlardan ilk ikisinde taraflardan biri kazanır. İlk iki yöntem:
-Kazan/kaybet yöntemi
-Kaybet/kazan yöntemi
Çatışmanın çözüldüğü üçüncü yöntem olumlu yöntemdir. Bu yönteme kimsenin kaybetmediği yöntem kazan/kazan yöntemi denir. Taraflar, çatışmanın çözümünde, karşılıklı araştırarak, çözüme katılırlar. Bu yöntemde karşılıklı uzlaşma söz konusudur.
Yeri gelmişken konu ile ilgili bir film önerisinde bulunmak istiyorum. Akıl oyunları filminde uzun uzun kazan/kazan yöntemini açıklayan bir kurgu oluşturulmuştur. Ayrıca kült bir film olması izlenmesi gereken filmler listesinin başında olmasını sağlıyor. Mutlaka izleyin.
Konumuza dönelim. Çatışmalar, iki tarafın olduğu, ihtiyaçlar, çıkarlar ve beklentilerin çatıştığı her alanda olabilir. Örneğin; üst-ast ilişkilerinde, yetişkin-çocuk arasında, eşler arasında, öğrenci-öğretmen vb. gibi arasında çatışma çıkabilir.
Karşılıklı sorun olduğunda, bir başka ifadeyle problem ilişkiden doğmuşsa, karşılıklı sorun çözme yoluna gidilir. Bunun sonucunda, her iki tarafın da kaybetmediği bir durum ortaya çıkar.
Çözüm konusunda aşamalı bir yöntem kullanılmalıdır. Bu aşamaları sıralamak gerekirse:
1- Çatışmanın Belirlenmesi ve Problemin Tanımlanması
Anlaşmazlığın, üzerinde konuşulan konu hakkında olup olmadığına karar vermek çok önemlidir. Bazen, çatışma başka konuya ilişkin olabilir. Taraflar bunun ayırdında olmadıkları için başka bir konuya bunu yansıtarak, farkında olmadan olay çıkarabilirler ya da o anki sorun başka bir kaygıyı yansıtabilir. Taraflar çatışma hakkında aydınlanmış olmalıdırlar. Çatışma çözümlemesi konusunda, psikolojik danışmanlar yararlı olabilir. Ancak, taraflar da tek başlarına psikolojik danışmanın yardımı olmaksızın bu işi yapabilirler.
2- Olası Çözümlerin Ortaya Konması
Tarafların, çözüm için mümkün olduğunca çok seçeneği sıralamaya ihtiyaçları vardır. Bu aşamada beyin fırtınası yapılarak, çözüm için iyi, kötü her türlü seçenek listelenmelidir.
3- Çözüme İlişkin Seçeneklerin Değerlendirilmesi
Bir kez potansiyel çözümler hakkında konuşulunca, onların etkililiğinin değerlendirilmesine gerek vardır. Taraflar, hangi çözümün geçerli olduğuna karar vermelidir. Dolayısıyla, her seçeneğin avantaj ve dezavantajları üzerinde ayrıntılı bir şekilde konuşulmalıdır.
4- Çözümü Tamamlamaya İlişkin Yolların Aranması
Taraflar, kimin, ne zaman, neyi yapacağına karar vermelidir. Her ikisi de, önerilen, somut, pratik çözümler üzerinde uyuşmalıdır.
5- Çözümün Değerlendirilmesi ve İzlenmesi
Bir süre geçtikten sonra, çözümü gözden geçirip, doyurucu olup olmadığına karar vermelidir. Bir başka deyişle, bu aşamada, eğer çözüm için kabul edilen seçeneğin işlemediği anlaşılırsa, tekrar birinci basamaktan başlayıp, tüm aşamalardan geçilmelidir.

Bu saydığım basamaklarla uygulanan yöntem diğer yöntemlerin zararlı etkilerini ortadan kaldırır. Her iki taraf da karşılıklı sorun çözme işine ortak olur. Böylece, sorunun çözümünde etkin bir rol almış olunur. Her ikisi de ihtiyaçlarını giderir. Böylece, karşılıklı, dostça bir ilişki yaratılarak, sağlıklı bir şekilde çatışma çözülmüş olur.
Siz de bu basamaklara uyarak bir problem çözmeye çalışın.

Etkin Dinlemenin Boyutları
Yakından İlgilenme
Yakından ilgilenme davranışı karşıdaki kişiye saygı iletmek amacıyla, etkileşimin her aşamasında kullanılır. Olumlu iletişim örüntülerinden biridir. Karşıdaki kişiyi kabul ettiğimizi gösteren sözel/sözel olmayan tepkileri kullanmamız gereklidir. Olumlu yakından ilgilenme davranışının özellikleri şöyledir:

1) Oturuluyorsa, rahat ve doğal bir şekilde oturulmalıdır. Ayakta duruluyorsa, dik belli bir yakınlıkta durulmalıdır.
2) Değişik şekillerde gözle iletişim kurulmalıdır. Gözle iletişimin dozu ayarlanmalıdır. Ne fazlaca göz dikip, mesajı alanı ve verecek olanı rahatsız etmeli, ne de hiç bakmayıp, ilgilenmiyor, önemsemiyor izlenimi vermelidir.
3) Mesaja söylenilenlerden çıkarak tepkiler vermelidir. Bu tepkiler, olumlu iletişim konusunda yer verilen tepkiler olmalıdır. Karşıdaki kişinin anlattığı konuya ilişkin sorular sormak, etkin dinlemek, duygu yansıtmak önem kazanır.

Yakından ilgilenmenin temel amacı, ilgiyle dinlemek uygun bir göz ilişkisiyle, doğal bir duruşla, söylenilene sözel tepkiler vermektir.

İçerik Yansıtma
İçerik yansıtma, iletişim ve etkileşim süreçlerinde kullanılan bir tekniktir. Bu teknik, bir kişinin veya bir gruptaki bireylerin düşüncelerini, duygularını veya deneyimlerini başka bir kişiye geri bildirme veya yansıtma amacıyla kullanılır.
İçerik yansıtma, genellikle bir dinleyici olarak rol alan bir kişinin, konuşan kişinin ifade ettiği düşünceleri, duyguları veya deneyimleri özetlemesini veya tekrarlamasını içerir. Bu, konuşan kişiye kendini anlaşılmış hissettirir ve onu daha derinden dinlendiğini hissetmesini sağlar. Aynı zamanda dinleyiciye, konuşan kişinin mesajını anlamada doğru olduğunu gösterir.
İçerik yansıtma, aktif dinleme becerilerinin bir parçası olarak kullanılır. Bir kişinin düşüncelerini veya duygularını yansıtmanın yanı sıra, doğru anlamayı teyit etmek, empati kurmak ve iletişimi daha derin bir seviyede geliştirmek için kullanılabilir. Ayrıca, terapi, koçluk veya müşteri ilişkileri gibi alanlarda da kullanılan etkili bir iletişim tekniğidir.
İçerik yansıtma, konuşan kişinin duygusal durumunu anlamaya ve onunla bir bağ kurmaya yardımcı olur. Bu şekilde, iletişimde daha fazla anlayış ve bağ kurma sağlanabilir. Örneğin, birisi "Bu durum beni çok üzüyor" dediğinde, dinleyici "Bu durum sizi üzüyor" şeklinde bir yansıtma yapabilir.
Ancak içerik yansıtma yaparken dikkatli olunmalı ve doğru anlama üzerine odaklanılmalıdır. Yanlış veya hatalı bir şekilde yansıtma yapmak, iletişimde sorunlara ve yanlış anlamalara neden olabilir. Bu nedenle, içerik yansıtma becerilerini geliştirmek için pratik yapmak ve empatik bir yaklaşım sergilemek önemlidir.
Yukarıda açıkladığımız durum elbette bahsedildiği kadar basit değildir. Bunun için örnekler üzerinden anlatmayı deneyeceğim. İçerik yansıtma becerisinin 5 düzeyi vardır. 1. Düzey içerik yansıtma çok temel bir yöntemdir; 5.düzey içerik yansıtma ise terapistlerin kullanmayı tercih içerik yansıtmadır. İçerik yansıtma düzeyi arttıkça danışan terapistine daha çok güvenir. Terapistler bu düzeyde içerik yansıtmayı kullanarak danışanlarını anladıklarını iletirler. “Bir psikoterapistin kalitesini yaptığı içerik yansıtma düzeyi belirler.”
1. Konuşan kişi: "Son birkaç haftadır iş yerinde projelerle boğuşuyorum ve üzerimde büyük bir baskı var." İçerik yansıtma (1. düzey): "Son birkaç haftadır iş yerinde projelerle boğuşuyorsunuz ve üzerinizde büyük bir baskı hissediyorsunuz." İçerik yansıtma (5. düzey): "Bu süre boyunca projelerle uğraşırken gerçekten zorlandınız ve bu durum size büyük bir baskı hissettirdi. Proje ile ilgili olan durumları doğru yapmak, belki yetiştirmek belki de özel hayatınızda olan şeylere vakit ayırmanız gerektiğini hissetmeniz sizde stres ve baskı oluşturuyor. Hem zamanı kullanma hem de verimli olma kaygısı yaşıyorsunuz."
2. Konuşan kişi: "Annem hastalandı ve ben ona bakmaktan dolayı büyük bir endişe içindeyim." İçerik yansıtma (1. düzey): "Anneniz hastalandı ve siz ona bakmaktan dolayı endişeleniyorsunuz." İçerik yansıtma (5. düzey): "Anneniz hastalandığında, ona bakmaktan dolayı büyük bir endişe içine girdiniz. Sevdiğiniz birinin sağlık sorunlarıyla uğraşmak, sizi derinden etkileyebilir ve büyük bir sorumluluk duygusu yaratabilir.(bu noktada hissettiği endişe veren duygularına ve sorumluluk duygularına atıf yapılır)"
3. Konuşan kişi: "Bir ilişki sorunu yaşıyorum ve bu beni gerçekten üzüyor. Kendimi anlaşılmış hissetmiyorum." İçerik yansıtma (1. düzey): "Bir ilişki sorunu yaşıyorsunuz ve bu sizi üzüyor. Kendinizi anlaşılmış hissetmiyorsunuz." İçerik yansıtma (5. düzey): "Söylediğinize göre bir ilişki sorunuyla karşı karşıyasınız ve bu durum sizi gerçekten üzüyor. Kendinizi anlaşılmış hissetmediğinizde, duygusal bir boşluk yaşayabilir ve ilişkideki zorlukları aşmak için çaba sarf etmek zorunda kalabilirsiniz. (Yaşadığı duygusal boşluk ve çaba sarf edeceği noktalara değinmek iletişimi derinleştirir)"

Etkin dinleme konusunda değinilmesi gereken diğer konular ise “duygu yansıtma, asgari düzeyde teşvik ve konuşmaya açık davet” konularıdır. Bu konuları ise başka makalede açıklayacağım.
Sevgiyle Kalın.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Etkin Dinleme Üzerine" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Büşra UYSAL'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Büşra UYSAL'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Büşra UYSAL Fotoğraf
Psk.Dnş.Büşra UYSAL
Kocaeli (Online hizmet de veriyor)
Psikolojik Danışman
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi2 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Dnş.Büşra UYSAL'ın Makaleleri
► Erkek ve Kadının Etkin İletişimi Psk.Dnş.Ömer AKTÜRK
► Etkin ve Verimli Ders Çalışmak Psk.Dnş.Şafak UZUN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 20,056 uzman makalesi arasında 'Etkin Dinleme Üzerine' başlığıyla benzeşen toplam 28 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


01:59
Top