Benlik Gelişimi Eksiklikleri
İnsan yaşadıkları,öğrendikleri ve etkileşimleriyle şekillenen bir varlık.Bu nedenle içinde yetişilen aile ve sosyal çevre en önemli belirleyiciler.BENLİK GELİŞİMİ bireyin kendisi olması,kişilik gelişimini tamamlamasıyla ilgili bir süreçtir.Ana hatlarıyla 24-26 yaşlarında netleşmiş ve bir çizgiye oturmuş olmalıdır.
İnsanların kişilik yapılarını ETKEN KİŞİLİKLER,EDİLGEN KİŞİLİKLER,ARA KİŞİLİKLER ve DENGELİ KİŞİLİKLER olmak üzere dört grupta toplayabiliriz.Bireyde bu kişilik yapılarının oluşmasında ebeveyn faktörü,sosyal çevre faktörü ve öğrenilenler (bilişsel gelişim) en önde gelen belirleyicilerdir.
ETKEN KİŞİLİK YAPISI; bireysel farkındalıkları ön planda olan,başkalarını ölçü almayan ve kendi doğrularıyla yaşamayı tercih eden bir özelliktedir.Bu kişilik yapısının artı özelliği pek etki altında kalmamak,aktif ruhlu olmak,kendisiyle barışıklık ve sosyal yaşamda fark edilebilirliktir.Eksi özelliği ise esneklik ve uyum özelliği eksikliği,ego şişikliği,eleştiriye kapalılık ve ilişkilerde dominantlıktır.
EDİLGEN KİŞİLİK YAPISI;benlik farkındalığı düşük olan,netlik ve kararlılık göstermekte zorlanan,dış etkiye fazla açık,yapacaklarıyla ilgili başkalarının ne düşüneceğine fazla önem veren,uyumlu gibi gözüken ama aslında fırtınaları içinde yaşayan bir özelliktedir.Artı tarafı diğer insanlar tarafından makul ve uyumlu sanılmasıdır.Eksi tarafı ise henüz kendisini bulamamışlık,özsaygısını oturtamamışlık,fazla etki altında kalma ve kararsızlık göstermedir.
ARA KİŞİLİK YAPISI; etken ve edilgen kişilik yapısının biraz oradan biraz buradan karmasıdır aslında.Diğer kişilik yapılarına göre daha sinsidir.Güçlü taraflarını çok dışa vurur ama zayıf taraflarını saklar.Etki altında kalır ama bunu kamufle eder.Uyumlu görünür ama aslında uyumlu değildir fakat bunu maskeler.Bu kişilik yapısının artı tarafı politikliğidir.Eksi tarafı ise nete oturmamışlık,yanar döner özellikler taşıma,kendisini olduğundan farklı gösterme ve ne zaman nereden vuracağının belli olmamasıdır.
DENGELİ KİŞİLİK YAPISI; öz barışıklığı yüksek,ajitasyonu olmayan,duygusal ve gelişimsel yönden orta noktayı tutturmuş,insan ilişkilerinde başarılı ve çabuk kabul gören bir özelliktedir.Bu kişilik yapısının arttı tarafı doygun özellikte olması,uçlarda gezinmemesi,eleştiriye açık olması ve diğer insanlar nezdinde olumlu izlenim bırakmasıdır.Eksi tarafı ise pek öne çıkan lider tarafının olmaması,yüksek hırslarının olmaması nedeniyle şartları pek zorlamaması,orta karara razı gelmesi
BENLİK GELİŞİMİ EKSİKLİKLERİ'nde ilk travma durağı ailedir.Aileden ilgi,sevgi ve paylaşım doygunluğu olmazsa ilk yara alınmıştır.Buna bir de sözlü ve fiziksel şiddet eklenmişse o yara derinleşmiştir.Bu sebeplerle içinde yetişilen aile ve o ailenin tutmları eksisi ve artılarıyla büyük önem ve belirleyicilik taşımaktadır.
İkinci durak sosyalleşme,yakın çevre ve arkadaş çevresinde kabul görme ve sosyal çevreden beslenmeyle ilgili eksikliklerden ortaya çıkmaktadır.İnsan onayla ve kabul görme ihtiyacı yüksek bir varlıktır.Bu gerçekleşmezse sendelemeler,sarsılmalar yaşaması kaçınılmazdır.
Benlik gelişiminde üçüncü ve aslında gayet de önemli durak ergenlikten itibaren KARŞI CİNSLE İLİŞKİLER'dir.Bu o kadar önemlidir ki bir yandan öz barışıklığı beslemekte,diğer yandan aile yanlış tutumlarından kaynaklı eksiklikleri onarmakta ve bireyin kendisini bulmasında güçlü bir motivasyon oluşturmaktadır.Ama karşı cinsle ergenlik sonrası ilişkiler ve kabul görme hasarlıysa buradan benlik gelişiminde bir örselenme ortaya çıkması da kaçınılmazdır.
Benlik gelişiminde dördüncü ve belirleyici gücü yüksek bir durak da BİLİŞSEL GELİŞİM VE AKADEMİK BAŞARI'dır.Bu varsa bireyin fark edilirlik düzeyi artmakta,kabul görme rahatlamakta ve bireysel beslenme nedeniyle özgüven ve özsaygı belirginleşmektedir.Diğer yandan sosyal yaşamı ve oradaki kabul görüsü de bilişsel gelişim ve akademik başarıdan olumlu etkilenmektedir.Ama olmadığında birey bir kendini gösterme alanından daha yoksun duruma düşmektedir.
Bir insan düşünün; aile tutumlarında yaralı,sosyalleşme ve kabul görmede doygun değil,karşı cinsle iletişimde sıkıntılı ve bilişsel gelişim ve akademik başarıda silik...Bu insan birey olma yolculuğunda doğal olarak sendelemeler yaşayacaktır.Her sorunda olduğu gibi BENLİK GELİŞİMİ EKSİKLİKLERİ'nde de sorun kendiliğinde ortaya çıkmaz.O sorunu ortaya çıkaran bir dizi etken vardır.Yukarıda o etkenleri dört önemli ve belirleyici parametre olarak ortaya koymaya çalıştım.
Biraz da dilerseniz BENLİK GELİŞİMİ EKSİKLİKLERİ'nin insan yaşamına nasıl yansıdığına,hangi problemlere yol açtığına,hangi tıkanmalar oluşturduğuna bakalım.
Bireysel yaşamda benlik gelişimi hasarlı ise birey istikrar sağlamakta zorlanır.Zorlanınca yarım bırakmalar artar.Retler ve kabuller netleşmemiş olduğu için kendisini tanımlamakta zorlanır.Karar alamaz değildir ama aldığı kararlarda kararlılık gösteremez.Kişilik yeterince beslenmiş ve dengelenmiş olmadığı için kendi iç dünyasında boşluklar hisseder.Zorlanmalar çok yaşar.Yaşama doğru bir şekilde kendisini akıtmakta zorlanır.Dışa vurmasa bile aslında kendisiyle barışık değildir ve mutsuzdur.
Benlik gelişimi hasarlı birey sosyal yaşamda flu noktalarının zorluklarını yaşar.Benlik tanımlaması tam oturmadığı için bu gün olumladığından yarın rahatsız olmak gibi tutarsızlıklar gösterir.İletişimde ya silik ya da başarısızdır.Arkadaş,dost edinmekte zorlanır.Edinse bile devamlılık kazandıramaz veya kendisiyle benzer sorunlar yaşayan insanlarla arkadaş olur.Günü gününe en çok da moral yönden tutmaz.Dalgalı iç dünyası sosyal yaşamı ve insan ilişkilerinde de kendini gösterir.
Benlik gelişimi hasarlı bireylerin karşı cinsle ilişkiler ve evlilik yönü sorunlu olmaya gebedir.Çünkü karşı cinsle olan ilişkilerde o ilişkinin kurulması ve sürdürülmesinde güven verebilmek oldukça önemlidir.Bunun için ise oturmuş kişiliklerde var olan tutarlılık,istikrar gibi özellikler belirleyicidir.Hele olay evlilik yaşamına varırsa orada çok daha çetrefil sorunlar ortaya çıkabilir.Evlilik Okulu Eğitim Programı'nı yazarken evlilik öncesinde ilk koşulun EVLİLİK OLGUNLUĞU'na erişmiş olmak olduğunu vurgulamıştım.O eğitim programının bir de "BEN OLMADAN BİZ OLUNMAZ,BEN KALARAK BİZE VARILMAZ" şeklinde bir sloganı vardı.Önce ben olunup evlilik olgunluğuna erişilecek sonra da biz olmak için UYUM SAĞLAYICI ESNEKLİK'ler gösterilerek evlilikte bir biz dünyası oluşturulacak.İşte bunlar benlik gelişimi hasrlı insanların zorlandıkları konulardır.Her zorlanma beraberinde de maalesef sorunlar oluşmasına yol açabilmektedir.
Benlik gelişimi hasarlı bireylerin zorlandıkları bir diğer alan da çalışma yaşamlarıdır.Kişilik netliğe oturmadığı için alan veya meslek seçimi ilk zorlanma alanlarıdır.Kimilerinde neyi seçeceğini bilememek,kimilerinde önce seçip sonra vazgeçmek,kimilerinde de yanlış seçim yapmak potansiyeli vardır.Bunun yanında iş motivasyonu,istikrar gösterme ve performans sorunları yaşanması da olasıdır.
KİŞİLİK; insanın benlik tanımlamasıdır.Bu tanımlama doğru ve yeterli olmalı ki net bir şekilde yaşama, ilişkilere akışı sağlayabilsin.Biz yetiştirme ve eğitim eksikleri fazla olan bir ülkeyiz.O nedenle kimse boşuna kendisini suçlamasın.Ama kendisiyle yüzleşmesini bilip,eksileri ve artılarının farkında olup sıkıntılı olan noktaları için çözüm arayışına girsin.Zira istisnalar hariç ailelerdeki ebeveyn tutumu çoğunlukla sorunlu.Eğitim zaten yaşama hazırlayan bir formasyon kazandırmıyor.Sosyal çevre ise yapıcı ve tamamlayıcı bir olgunlukta değil ve hasarı azltmak bir yana çoğaltıcı bir acımasızlığa sahip.Kolay eleştiren bir toplumuz ama desteklemeyi çok da bildiğimiz söylenemez.O nedenle kendine sahip çıkma,yaşamına sahip çıkma ve tıkanmaları çözerek dengelerini kurma bireyin kendisine düşmektedir.
BENLİK GELİŞİMİ birey olma,kendini gerçekleştirme,özgüven ve özsaygı oluşturma,yaşamla barışıklık,sağlıklı ilişkiler kurma ve sürdürme noktasında olmazsa olmaz bir öneme sahip.Sorunun olması başka şey,sorunun üzerine yatılması başka şeydir.İnsanın zorlanma alanları aslında sorunlu alanlarını da ortaya çıkarıyor.Zorlandığınız noktaların sorunlu alanlarınız olduğunun farkında olun ve çözmek için gerekiyorsa psikolojik destek alın.Biz yıllara dayalı deneyimimizle yüz yüze veya online olarak desteğe hazırız efendim.Sevgiyle...
İnsanların kişilik yapılarını ETKEN KİŞİLİKLER,EDİLGEN KİŞİLİKLER,ARA KİŞİLİKLER ve DENGELİ KİŞİLİKLER olmak üzere dört grupta toplayabiliriz.Bireyde bu kişilik yapılarının oluşmasında ebeveyn faktörü,sosyal çevre faktörü ve öğrenilenler (bilişsel gelişim) en önde gelen belirleyicilerdir.
ETKEN KİŞİLİK YAPISI; bireysel farkındalıkları ön planda olan,başkalarını ölçü almayan ve kendi doğrularıyla yaşamayı tercih eden bir özelliktedir.Bu kişilik yapısının artı özelliği pek etki altında kalmamak,aktif ruhlu olmak,kendisiyle barışıklık ve sosyal yaşamda fark edilebilirliktir.Eksi özelliği ise esneklik ve uyum özelliği eksikliği,ego şişikliği,eleştiriye kapalılık ve ilişkilerde dominantlıktır.
EDİLGEN KİŞİLİK YAPISI;benlik farkındalığı düşük olan,netlik ve kararlılık göstermekte zorlanan,dış etkiye fazla açık,yapacaklarıyla ilgili başkalarının ne düşüneceğine fazla önem veren,uyumlu gibi gözüken ama aslında fırtınaları içinde yaşayan bir özelliktedir.Artı tarafı diğer insanlar tarafından makul ve uyumlu sanılmasıdır.Eksi tarafı ise henüz kendisini bulamamışlık,özsaygısını oturtamamışlık,fazla etki altında kalma ve kararsızlık göstermedir.
ARA KİŞİLİK YAPISI; etken ve edilgen kişilik yapısının biraz oradan biraz buradan karmasıdır aslında.Diğer kişilik yapılarına göre daha sinsidir.Güçlü taraflarını çok dışa vurur ama zayıf taraflarını saklar.Etki altında kalır ama bunu kamufle eder.Uyumlu görünür ama aslında uyumlu değildir fakat bunu maskeler.Bu kişilik yapısının artı tarafı politikliğidir.Eksi tarafı ise nete oturmamışlık,yanar döner özellikler taşıma,kendisini olduğundan farklı gösterme ve ne zaman nereden vuracağının belli olmamasıdır.
DENGELİ KİŞİLİK YAPISI; öz barışıklığı yüksek,ajitasyonu olmayan,duygusal ve gelişimsel yönden orta noktayı tutturmuş,insan ilişkilerinde başarılı ve çabuk kabul gören bir özelliktedir.Bu kişilik yapısının arttı tarafı doygun özellikte olması,uçlarda gezinmemesi,eleştiriye açık olması ve diğer insanlar nezdinde olumlu izlenim bırakmasıdır.Eksi tarafı ise pek öne çıkan lider tarafının olmaması,yüksek hırslarının olmaması nedeniyle şartları pek zorlamaması,orta karara razı gelmesi
BENLİK GELİŞİMİ EKSİKLİKLERİ'nde ilk travma durağı ailedir.Aileden ilgi,sevgi ve paylaşım doygunluğu olmazsa ilk yara alınmıştır.Buna bir de sözlü ve fiziksel şiddet eklenmişse o yara derinleşmiştir.Bu sebeplerle içinde yetişilen aile ve o ailenin tutmları eksisi ve artılarıyla büyük önem ve belirleyicilik taşımaktadır.
İkinci durak sosyalleşme,yakın çevre ve arkadaş çevresinde kabul görme ve sosyal çevreden beslenmeyle ilgili eksikliklerden ortaya çıkmaktadır.İnsan onayla ve kabul görme ihtiyacı yüksek bir varlıktır.Bu gerçekleşmezse sendelemeler,sarsılmalar yaşaması kaçınılmazdır.
Benlik gelişiminde üçüncü ve aslında gayet de önemli durak ergenlikten itibaren KARŞI CİNSLE İLİŞKİLER'dir.Bu o kadar önemlidir ki bir yandan öz barışıklığı beslemekte,diğer yandan aile yanlış tutumlarından kaynaklı eksiklikleri onarmakta ve bireyin kendisini bulmasında güçlü bir motivasyon oluşturmaktadır.Ama karşı cinsle ergenlik sonrası ilişkiler ve kabul görme hasarlıysa buradan benlik gelişiminde bir örselenme ortaya çıkması da kaçınılmazdır.
Benlik gelişiminde dördüncü ve belirleyici gücü yüksek bir durak da BİLİŞSEL GELİŞİM VE AKADEMİK BAŞARI'dır.Bu varsa bireyin fark edilirlik düzeyi artmakta,kabul görme rahatlamakta ve bireysel beslenme nedeniyle özgüven ve özsaygı belirginleşmektedir.Diğer yandan sosyal yaşamı ve oradaki kabul görüsü de bilişsel gelişim ve akademik başarıdan olumlu etkilenmektedir.Ama olmadığında birey bir kendini gösterme alanından daha yoksun duruma düşmektedir.
Bir insan düşünün; aile tutumlarında yaralı,sosyalleşme ve kabul görmede doygun değil,karşı cinsle iletişimde sıkıntılı ve bilişsel gelişim ve akademik başarıda silik...Bu insan birey olma yolculuğunda doğal olarak sendelemeler yaşayacaktır.Her sorunda olduğu gibi BENLİK GELİŞİMİ EKSİKLİKLERİ'nde de sorun kendiliğinde ortaya çıkmaz.O sorunu ortaya çıkaran bir dizi etken vardır.Yukarıda o etkenleri dört önemli ve belirleyici parametre olarak ortaya koymaya çalıştım.
Biraz da dilerseniz BENLİK GELİŞİMİ EKSİKLİKLERİ'nin insan yaşamına nasıl yansıdığına,hangi problemlere yol açtığına,hangi tıkanmalar oluşturduğuna bakalım.
Bireysel yaşamda benlik gelişimi hasarlı ise birey istikrar sağlamakta zorlanır.Zorlanınca yarım bırakmalar artar.Retler ve kabuller netleşmemiş olduğu için kendisini tanımlamakta zorlanır.Karar alamaz değildir ama aldığı kararlarda kararlılık gösteremez.Kişilik yeterince beslenmiş ve dengelenmiş olmadığı için kendi iç dünyasında boşluklar hisseder.Zorlanmalar çok yaşar.Yaşama doğru bir şekilde kendisini akıtmakta zorlanır.Dışa vurmasa bile aslında kendisiyle barışık değildir ve mutsuzdur.
Benlik gelişimi hasarlı birey sosyal yaşamda flu noktalarının zorluklarını yaşar.Benlik tanımlaması tam oturmadığı için bu gün olumladığından yarın rahatsız olmak gibi tutarsızlıklar gösterir.İletişimde ya silik ya da başarısızdır.Arkadaş,dost edinmekte zorlanır.Edinse bile devamlılık kazandıramaz veya kendisiyle benzer sorunlar yaşayan insanlarla arkadaş olur.Günü gününe en çok da moral yönden tutmaz.Dalgalı iç dünyası sosyal yaşamı ve insan ilişkilerinde de kendini gösterir.
Benlik gelişimi hasarlı bireylerin karşı cinsle ilişkiler ve evlilik yönü sorunlu olmaya gebedir.Çünkü karşı cinsle olan ilişkilerde o ilişkinin kurulması ve sürdürülmesinde güven verebilmek oldukça önemlidir.Bunun için ise oturmuş kişiliklerde var olan tutarlılık,istikrar gibi özellikler belirleyicidir.Hele olay evlilik yaşamına varırsa orada çok daha çetrefil sorunlar ortaya çıkabilir.Evlilik Okulu Eğitim Programı'nı yazarken evlilik öncesinde ilk koşulun EVLİLİK OLGUNLUĞU'na erişmiş olmak olduğunu vurgulamıştım.O eğitim programının bir de "BEN OLMADAN BİZ OLUNMAZ,BEN KALARAK BİZE VARILMAZ" şeklinde bir sloganı vardı.Önce ben olunup evlilik olgunluğuna erişilecek sonra da biz olmak için UYUM SAĞLAYICI ESNEKLİK'ler gösterilerek evlilikte bir biz dünyası oluşturulacak.İşte bunlar benlik gelişimi hasrlı insanların zorlandıkları konulardır.Her zorlanma beraberinde de maalesef sorunlar oluşmasına yol açabilmektedir.
Benlik gelişimi hasarlı bireylerin zorlandıkları bir diğer alan da çalışma yaşamlarıdır.Kişilik netliğe oturmadığı için alan veya meslek seçimi ilk zorlanma alanlarıdır.Kimilerinde neyi seçeceğini bilememek,kimilerinde önce seçip sonra vazgeçmek,kimilerinde de yanlış seçim yapmak potansiyeli vardır.Bunun yanında iş motivasyonu,istikrar gösterme ve performans sorunları yaşanması da olasıdır.
KİŞİLİK; insanın benlik tanımlamasıdır.Bu tanımlama doğru ve yeterli olmalı ki net bir şekilde yaşama, ilişkilere akışı sağlayabilsin.Biz yetiştirme ve eğitim eksikleri fazla olan bir ülkeyiz.O nedenle kimse boşuna kendisini suçlamasın.Ama kendisiyle yüzleşmesini bilip,eksileri ve artılarının farkında olup sıkıntılı olan noktaları için çözüm arayışına girsin.Zira istisnalar hariç ailelerdeki ebeveyn tutumu çoğunlukla sorunlu.Eğitim zaten yaşama hazırlayan bir formasyon kazandırmıyor.Sosyal çevre ise yapıcı ve tamamlayıcı bir olgunlukta değil ve hasarı azltmak bir yana çoğaltıcı bir acımasızlığa sahip.Kolay eleştiren bir toplumuz ama desteklemeyi çok da bildiğimiz söylenemez.O nedenle kendine sahip çıkma,yaşamına sahip çıkma ve tıkanmaları çözerek dengelerini kurma bireyin kendisine düşmektedir.
BENLİK GELİŞİMİ birey olma,kendini gerçekleştirme,özgüven ve özsaygı oluşturma,yaşamla barışıklık,sağlıklı ilişkiler kurma ve sürdürme noktasında olmazsa olmaz bir öneme sahip.Sorunun olması başka şey,sorunun üzerine yatılması başka şeydir.İnsanın zorlanma alanları aslında sorunlu alanlarını da ortaya çıkarıyor.Zorlandığınız noktaların sorunlu alanlarınız olduğunun farkında olun ve çözmek için gerekiyorsa psikolojik destek alın.Biz yıllara dayalı deneyimimizle yüz yüze veya online olarak desteğe hazırız efendim.Sevgiyle...
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Benlik Gelişimi Eksiklikleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Namık ACAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Namık ACAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
