Kedi ve Köpeklerde Triyaj
Acil vakalar, yaşamı tehdit eden sorunlara neden olabileceğinden hızlı ve doğru kararlar almamız gereken özel durumlardır. Acil bakım hasta sahibiyle telefonda yapılan görüşmeyle başlar. Hasta sahibine bu görüşmede verilecek bilgiler hastanın kliniğe getirilişi esnasında hayat kurtarıcı olabilmektedir. Klinik ekibi her zaman acil durumlara karşı hazır olmalıdır. Acil hekimliğinin en önemli kuralı ilk olarak yaşamı tehdit eden sorunları ortadan kaldırıp, hastayı stabil hale getirmektir. Daha sonra sistematik organize bir yaklaşımla altta yatan sebep bulunup uygun şekilde spesifik tedavi yapılmalıdır
Acil durumlarda veteriner hekim sakin kalmalı, hızlı karar alabillmeli ve en doğru müdahaleyi belirlemelidir. Solunum durması, kalbin aniden durması gibi acil vaklardaCPR’ın(Kardiyopulmoner resüsitasyon) önemi büyüktür. CPR kardiyopulmoner fonksiyonları durmuş hastada hava yolu açıklığıyla birlikte solunum ve dolaşım desteği sağlamak olarak tanımlanır. CPR’ın başarısı altta yatan neden, müdahalenin zamanlaması, uygulamayı yapacak ekibin hazırlığı gibi bir çok faktöre bağlı olarak değişmektedir. CPR ile kardiyopulmoner arrest iyileşmesinin genel prognozu son senelerde veterinerlik alanındaki teknolojik gelişmelerede bağlı olarak %44’lere yükselmiştir .
1.1. TRİYAJ VE İLK DEĞERLENDİRME
Triyaj terimi seçmek anlamına gelir ve hastanın durumunun ciddiyetini önem sırasına göre sıraya koymayı tanımlar.Ayrıca acil bakımın gerekli olup olmadığını da yine ‘triyaj’ içerisinde değerlendirilir.
1.1.2.Temel Sorular
“Ne oldu? Ne zaman oldu? O zamandan beri ne yapıldı? Bununla beraber hastanın başka sorunu var mı?” Bu sorular hastanın stabilitesini belirlemek için dört temel organ sistemi, dolaylı olarak değerlendirilmeye çalışılır.
Acil durum sorunlarını şu şekilde sıralayabiliriz:
Nefes almada zorluk, travma, nörolojik anormallikler, şiddetli kusma, ishal, gözle görülür bir kanama, soluk mukozalmembranlar, aşırı zayıflık ve yürüme bozuklukları, idrar yapamama, şiddetli ağrı,zehirlenme, yabancı cisimlerin yutulması gibi durumlardır.
1.1.3. Uzaktan Triyaj
Acil müdahaleye ihtiyaç, evcil hayvan sahibi ile veteriner hekim arasındaki ilk temas genellikle telefon ile yapılır. Telofon görüşmesi sırasında elde edilen bilgi,hastanın acil müdahaleye ihtiyacı olup olmadığında karar verememize ve duruma göre klinik personelinin duruma göre hazırlık yapmasına yardımcı olur.
1.1.4. Yüz Yüze Triyaj
Triyaj, hasta sahibi ile temel kısa öz iletişimi içermesi gereken acil hasta değerlendirmesinin önemli bir parçasıdır. Bu tür triyaj,kliniğe başvuru sırasında hızlı bir şekilde gerçekleştirilmelidir. Hasta minimal düzeyde stabil edilene kadar ayrıntılı anamnez alınması ertelenmelidir. Temel bilgiler alındıktan sonra hastanın nefesi,generalizehipoperfüzyon belirtiler,mental durumu,yürüme kabiliyetinin durumu gözlenerek hastanın solunumu,kardiyovasküler ve nörolojik durumu değerlendirilir.
Triyajda Renk Kodlaması
Triyajda hastanın durumuna göre 4 ayrı renkte kodlama vardır bu renkler: kırmızı, yeşil, sarı ve siyahtır. Bu kodlara göre klinik ekibinin hazırlıklı olması gerekmektedirKritik hastalarda hayatta kalabilmesi için en kısa sürede uygulanan işlemler. (CPA, anaflaksi…)Birkaç saat içerisinde müdahale gerektiren işlemeler.(Diyare,güç doğum..)Küçük yaralanmalar hastanın bekleyebileceği durumlar. (Sıyrık, hafif yaralanmalar…) hasta ölü veya ölmek üzere.
Birincil Değerlendirme
Birincil değerlendirme çok hızlı yapılmalıdır. Değerlendirmenin doğru şekilde yapılabilmesi için sağlıklı hayvanlara ait vital bulgular bilinmelidir (Çizelge . Bu değerlendirmede hastanın ABCD’sini değerlendirmek gerekir. İşlem sıralı yapılmalı ve kayıt altına alınmalıdır.
Triyajın en önemli aşamalarından biriside canlandırmadır. Kalbi durmuş solunumu durmuş hayvanlarda çok hızlı bir şekilde müdahele ederek hasta geri döndürülmeye çalışılır. Gerekli ilk müdaheleden sonra hasta sahibinden alınan anamnezde değerlendirilerek hastanın genel muayenesi yapılır
Acil durumlarda veteriner hekim sakin kalmalı, hızlı karar alabillmeli ve en doğru müdahaleyi belirlemelidir. Solunum durması, kalbin aniden durması gibi acil vaklardaCPR’ın(Kardiyopulmoner resüsitasyon) önemi büyüktür. CPR kardiyopulmoner fonksiyonları durmuş hastada hava yolu açıklığıyla birlikte solunum ve dolaşım desteği sağlamak olarak tanımlanır. CPR’ın başarısı altta yatan neden, müdahalenin zamanlaması, uygulamayı yapacak ekibin hazırlığı gibi bir çok faktöre bağlı olarak değişmektedir. CPR ile kardiyopulmoner arrest iyileşmesinin genel prognozu son senelerde veterinerlik alanındaki teknolojik gelişmelerede bağlı olarak %44’lere yükselmiştir .
1.1. TRİYAJ VE İLK DEĞERLENDİRME
Triyaj terimi seçmek anlamına gelir ve hastanın durumunun ciddiyetini önem sırasına göre sıraya koymayı tanımlar.Ayrıca acil bakımın gerekli olup olmadığını da yine ‘triyaj’ içerisinde değerlendirilir.
1.1.2.Temel Sorular
“Ne oldu? Ne zaman oldu? O zamandan beri ne yapıldı? Bununla beraber hastanın başka sorunu var mı?” Bu sorular hastanın stabilitesini belirlemek için dört temel organ sistemi, dolaylı olarak değerlendirilmeye çalışılır.
Acil durum sorunlarını şu şekilde sıralayabiliriz:
Nefes almada zorluk, travma, nörolojik anormallikler, şiddetli kusma, ishal, gözle görülür bir kanama, soluk mukozalmembranlar, aşırı zayıflık ve yürüme bozuklukları, idrar yapamama, şiddetli ağrı,zehirlenme, yabancı cisimlerin yutulması gibi durumlardır.
1.1.3. Uzaktan Triyaj
Acil müdahaleye ihtiyaç, evcil hayvan sahibi ile veteriner hekim arasındaki ilk temas genellikle telefon ile yapılır. Telofon görüşmesi sırasında elde edilen bilgi,hastanın acil müdahaleye ihtiyacı olup olmadığında karar verememize ve duruma göre klinik personelinin duruma göre hazırlık yapmasına yardımcı olur.
1.1.4. Yüz Yüze Triyaj
Triyaj, hasta sahibi ile temel kısa öz iletişimi içermesi gereken acil hasta değerlendirmesinin önemli bir parçasıdır. Bu tür triyaj,kliniğe başvuru sırasında hızlı bir şekilde gerçekleştirilmelidir. Hasta minimal düzeyde stabil edilene kadar ayrıntılı anamnez alınması ertelenmelidir. Temel bilgiler alındıktan sonra hastanın nefesi,generalizehipoperfüzyon belirtiler,mental durumu,yürüme kabiliyetinin durumu gözlenerek hastanın solunumu,kardiyovasküler ve nörolojik durumu değerlendirilir.
Triyajda Renk Kodlaması
Triyajda hastanın durumuna göre 4 ayrı renkte kodlama vardır bu renkler: kırmızı, yeşil, sarı ve siyahtır. Bu kodlara göre klinik ekibinin hazırlıklı olması gerekmektedirKritik hastalarda hayatta kalabilmesi için en kısa sürede uygulanan işlemler. (CPA, anaflaksi…)Birkaç saat içerisinde müdahale gerektiren işlemeler.(Diyare,güç doğum..)Küçük yaralanmalar hastanın bekleyebileceği durumlar. (Sıyrık, hafif yaralanmalar…) hasta ölü veya ölmek üzere.
Birincil Değerlendirme
Birincil değerlendirme çok hızlı yapılmalıdır. Değerlendirmenin doğru şekilde yapılabilmesi için sağlıklı hayvanlara ait vital bulgular bilinmelidir (Çizelge . Bu değerlendirmede hastanın ABCD’sini değerlendirmek gerekir. İşlem sıralı yapılmalı ve kayıt altına alınmalıdır.
Triyajın en önemli aşamalarından biriside canlandırmadır. Kalbi durmuş solunumu durmuş hayvanlarda çok hızlı bir şekilde müdahele ederek hasta geri döndürülmeye çalışılır. Gerekli ilk müdaheleden sonra hasta sahibinden alınan anamnezde değerlendirilerek hastanın genel muayenesi yapılır
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kedi ve Köpeklerde Triyaj" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Vet.Hek.Dr.Onur Can ŞENER'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Vet.Hek.Dr.Onur Can ŞENER'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
