Travma Nedir?
Travma Nedir?
Travma terimi son yıllarda gündelik dilimizde sıklıkla kullandığımız, “üzücü “ veya “sarsıcı” olayları tanımlarken sıkça başvurduğumuz bir terim haline geldi. Peki nedir bu travma?
Travma, kişinin zihinsel, ruhsal ve günlük yaşamı üzerinde olumsuz etkilere sahip olan her türlü olay olarak tanımlanabilir. Kişinin doğrudan travmatik olay(lar)ı yaşaması, olay bir diğerinin başına geldiği sırada buna tanık olması, yakınlarının başına gelen travmatik yaşantıyı (gerçek ölüm veya ölüm olasılığı) öğrenmesi veya travmatik olayların ayrıntılarıyla yenileyici bir şekilde karşılaşması travma olarak kabul edilir.
Her travmatik deneyim fiziksel bütünlüğe zarar verme olasılığı içerir mi?
Yapılan bu travma tanımları, travmatik olayların fiziksel bütünlüğe zarar verme durumundan veya ihtimalinden bahseder. Ancak birçok travmatik deneyim, ölüm veya yaralanma tehlikesini barındırmadan travmatik etkiye sahip olabilir. Kişilerin sadece fiziksel bütünlüğüne yönelik değil, psikolojik bütünlüğüne ve inanç sistemine yönelik tüm tehditler de kişi için travmatiktir yaşantılardır.
Örneğin, bir diğeri tarafından küçük düşürülme, aşağılanma, reddedilme, ayrılıklar ve duygusal istismar gibi yaşam olayları hayati risk barındırmaz ancak kişi için oldukça sarsıcı olabilir. Birincil bakım verenin depresyonu, kronik yalnızlık veya ihmal gibi yaşam olayları; bir savaşa, doğal afete veya istismara maruz kalma kadar kişiyi etkileyebilir niteliktedir.
Sonuç olarak travmatik olaylar, kişinin içsel kaynaklarının baş etmede yetersiz kaldığı ve kişide kısa veya uzun vadede psikopatolojik semptomlar üreten üzücü olaylar olarak tanımlanabilir.
Travmatik yaşantılar her zaman akut şekilde ortaya çıkan tekil olaylar olmayabilir.
İnsanlar, hayatlarının farklı gelişim evrelerinde farklı boyutlarda travmatik deneyimlerle karşı karşıya gelirler. İnsanlar ani bir şekilde başlayan ve hayatın herhangi bir döneminde ortaya çıkabilen travmatik durumlara (kaza, yaralanma, doğal afet, göç, kayıplar vb.) maruz kalabildikleri gibi; çocuklukta başlayan, yineleyici şekilde ortaya çıkan ve çoğunlukla çocuğun birinci bakım verenleri tarafından kaynaklanan gelişimsel travmalara da sahip olabilirler.
Çocukluk çağında; bağırılmış olmak, alay edilmek veya lakap takılması, ebeveynler tarafından sert cezalara maruz kalmak, korkutularak disipline etmeye çalışmak, reddedilmek, dışlanmak veya ihmal edilmek gibi davranışlar çocuk için beklenmedik şekilde ortaya çıkıyorsa ve/veya sıklıkla tekrarlanıyorsa, çocuğun bu durumlarla baş edebilmek için kaynakları yeterli değilse ve çocukta olumsuz duyguları tetikliyorsa bu travmaları gelişimsel travmalar olarak adlandırabiliriz.
Travmatik yaşantılar, kısa veya uzun dönemde psikolojik semptom ve bozukluklara zemin hazırlar.
Kişilerin yaşadıkları travmatik deneyimin ardından verecekleri tepkiler; kişiye ait değişkenler, travmatik olayın özellikleri ve kişinin çevresinden alacağı tepkiler çerçevesinde değişeceği için travmaya maruz kalma bir dizi farklı belirti ve bozukluğun nedeni olabilir.
Travmatik yaşantılar, üzerinden yıllar geçse de sanki yeni yaşanmışçasına hatırlamaya, yaşanan olayların zihinde canlı bir şekilde varlığını korumasına, hatırlandığı zaman ilk günkü kadar rahatsız etmesine ve her seferinde sanki yeniden yaşıyor gibi hissetmeye neden olarak kişilerin güncel duygu durumunu etkiler.
Travmaya yönelik psikoterapi uygulamaları;
Travmatik yaşam deneyimleri insanların bugün yaşadığı psikopatolojilerin kaynağı olarak karşımıza çıkar. Bir uzman eşliğinde travmaların çalışılması, travmatik deneyime karşı duyarsızlaşmayı ve yeniden işlemlemeyi sağlayarak bugüne kadar getirilen psikolojik yükün azaltılmasını sağlar. Travma odaklı terapiler, travmatik yaşantının psikolojik yükünü azaltır. Terapi sonrası travmaların yarattığı zihinsel, fiziksel ve duygusal semptomlar azalmaya başlar. Böylece kişilerin semptomları azalır, kişiler duygularını daha rahat düzenleyebilmeye başlar ve travma sonrası büyüme gerçekleşmiş olur.
Ne zaman terapiye başvurmalıyım?
Yaşam öykünüzde travmatik yaşantılarınız varsa,
Endişe- korku- öfke- üzüntü- suçluluk gibi baş etmekte güçlük çektiğiniz güçlü duygular yaşıyorsanız,
Panik atak, kaygı atakları, öfke krizleri gibi sorunlar yaşıyorsanız,
Geçmişte yaşadıklarınız sıklıkla aklınıza geliyor ve tekrar tekrar bunları düşünüyor, bu yaşantılara dair rüyalar/ kabuslar görüyorsanız,
Belirli durumlardan kaçınma davranışları gösteriyorsanız, örneğin; belirli bir davranışı gerçekleştirmekten, belirli bir yerde bulunmaktan kaçınmak gibi.
İkili ilişkilerinizde zorlanmalar hissediyor, kendinize veya diğerine yönelik güvensizlik duyguları hissediyorsanız, travma odaklı bir terapiye başlamayı düşünmelisiniz.
Travma terimi son yıllarda gündelik dilimizde sıklıkla kullandığımız, “üzücü “ veya “sarsıcı” olayları tanımlarken sıkça başvurduğumuz bir terim haline geldi. Peki nedir bu travma?
Travma, kişinin zihinsel, ruhsal ve günlük yaşamı üzerinde olumsuz etkilere sahip olan her türlü olay olarak tanımlanabilir. Kişinin doğrudan travmatik olay(lar)ı yaşaması, olay bir diğerinin başına geldiği sırada buna tanık olması, yakınlarının başına gelen travmatik yaşantıyı (gerçek ölüm veya ölüm olasılığı) öğrenmesi veya travmatik olayların ayrıntılarıyla yenileyici bir şekilde karşılaşması travma olarak kabul edilir.
Her travmatik deneyim fiziksel bütünlüğe zarar verme olasılığı içerir mi?
Yapılan bu travma tanımları, travmatik olayların fiziksel bütünlüğe zarar verme durumundan veya ihtimalinden bahseder. Ancak birçok travmatik deneyim, ölüm veya yaralanma tehlikesini barındırmadan travmatik etkiye sahip olabilir. Kişilerin sadece fiziksel bütünlüğüne yönelik değil, psikolojik bütünlüğüne ve inanç sistemine yönelik tüm tehditler de kişi için travmatiktir yaşantılardır.
Örneğin, bir diğeri tarafından küçük düşürülme, aşağılanma, reddedilme, ayrılıklar ve duygusal istismar gibi yaşam olayları hayati risk barındırmaz ancak kişi için oldukça sarsıcı olabilir. Birincil bakım verenin depresyonu, kronik yalnızlık veya ihmal gibi yaşam olayları; bir savaşa, doğal afete veya istismara maruz kalma kadar kişiyi etkileyebilir niteliktedir.
Sonuç olarak travmatik olaylar, kişinin içsel kaynaklarının baş etmede yetersiz kaldığı ve kişide kısa veya uzun vadede psikopatolojik semptomlar üreten üzücü olaylar olarak tanımlanabilir.
Travmatik yaşantılar her zaman akut şekilde ortaya çıkan tekil olaylar olmayabilir.
İnsanlar, hayatlarının farklı gelişim evrelerinde farklı boyutlarda travmatik deneyimlerle karşı karşıya gelirler. İnsanlar ani bir şekilde başlayan ve hayatın herhangi bir döneminde ortaya çıkabilen travmatik durumlara (kaza, yaralanma, doğal afet, göç, kayıplar vb.) maruz kalabildikleri gibi; çocuklukta başlayan, yineleyici şekilde ortaya çıkan ve çoğunlukla çocuğun birinci bakım verenleri tarafından kaynaklanan gelişimsel travmalara da sahip olabilirler.
Çocukluk çağında; bağırılmış olmak, alay edilmek veya lakap takılması, ebeveynler tarafından sert cezalara maruz kalmak, korkutularak disipline etmeye çalışmak, reddedilmek, dışlanmak veya ihmal edilmek gibi davranışlar çocuk için beklenmedik şekilde ortaya çıkıyorsa ve/veya sıklıkla tekrarlanıyorsa, çocuğun bu durumlarla baş edebilmek için kaynakları yeterli değilse ve çocukta olumsuz duyguları tetikliyorsa bu travmaları gelişimsel travmalar olarak adlandırabiliriz.
Travmatik yaşantılar, kısa veya uzun dönemde psikolojik semptom ve bozukluklara zemin hazırlar.
Kişilerin yaşadıkları travmatik deneyimin ardından verecekleri tepkiler; kişiye ait değişkenler, travmatik olayın özellikleri ve kişinin çevresinden alacağı tepkiler çerçevesinde değişeceği için travmaya maruz kalma bir dizi farklı belirti ve bozukluğun nedeni olabilir.
Travmatik yaşantılar, üzerinden yıllar geçse de sanki yeni yaşanmışçasına hatırlamaya, yaşanan olayların zihinde canlı bir şekilde varlığını korumasına, hatırlandığı zaman ilk günkü kadar rahatsız etmesine ve her seferinde sanki yeniden yaşıyor gibi hissetmeye neden olarak kişilerin güncel duygu durumunu etkiler.
Travmaya yönelik psikoterapi uygulamaları;
Travmatik yaşam deneyimleri insanların bugün yaşadığı psikopatolojilerin kaynağı olarak karşımıza çıkar. Bir uzman eşliğinde travmaların çalışılması, travmatik deneyime karşı duyarsızlaşmayı ve yeniden işlemlemeyi sağlayarak bugüne kadar getirilen psikolojik yükün azaltılmasını sağlar. Travma odaklı terapiler, travmatik yaşantının psikolojik yükünü azaltır. Terapi sonrası travmaların yarattığı zihinsel, fiziksel ve duygusal semptomlar azalmaya başlar. Böylece kişilerin semptomları azalır, kişiler duygularını daha rahat düzenleyebilmeye başlar ve travma sonrası büyüme gerçekleşmiş olur.
Ne zaman terapiye başvurmalıyım?
Yaşam öykünüzde travmatik yaşantılarınız varsa,
Endişe- korku- öfke- üzüntü- suçluluk gibi baş etmekte güçlük çektiğiniz güçlü duygular yaşıyorsanız,
Panik atak, kaygı atakları, öfke krizleri gibi sorunlar yaşıyorsanız,
Geçmişte yaşadıklarınız sıklıkla aklınıza geliyor ve tekrar tekrar bunları düşünüyor, bu yaşantılara dair rüyalar/ kabuslar görüyorsanız,
Belirli durumlardan kaçınma davranışları gösteriyorsanız, örneğin; belirli bir davranışı gerçekleştirmekten, belirli bir yerde bulunmaktan kaçınmak gibi.
İkili ilişkilerinizde zorlanmalar hissediyor, kendinize veya diğerine yönelik güvensizlik duyguları hissediyorsanız, travma odaklı bir terapiye başlamayı düşünmelisiniz.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Travma Nedir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Nur Seden GÜVENÇ KUTANİS'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Nur Seden GÜVENÇ KUTANİS'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
2 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
