Kendine Zarar Veren Kız Ergenlerle İlgili Güncel Araştırmalar
Kendine Zarar Veren Kız Ergenlerle İlgili Güncel Araştırmalar ve Bulgular
Son yıllarda yapılan araştırmalar, ergenlerde özellikle kız çocuklarında kendine zarar verme davranışlarının (KZVD) giderek arttığını ortaya koymaktadır. Bu davranış, intihar niyeti olmaksızın kişinin vücuduna kesme, vurma, çarpma gibi şekillerde zarar vermesi olarak tanımlanmaktadır . İşte kendine zarar veren kız ergenlerle ilgili güncel araştırma bulguları:
## 1. Cinsiyet Dağılımı ve Yaygınlık
Kasım 2024'te yayınlanan bir araştırmada, kendine zarar verici davranış gösteren ergenlerin önemli bir kısmının kız olduğu belirlenmiştir. Adli olarak başvuran ergenlerde KZVD olan ve olmayan gruplar karşılaştırıldığında, kız cinsiyetin anlamlı bir fark yarattığı saptanmıştır . Türkiye'de yapılan bir çalışmada ergenlerde KZVD yaygınlığı %31,3 olarak bulunmuşken, lise çağındaki gençlerle yapılan başka bir çalışmada gençlerin %20'sinin yaşamında en az bir kez KZVD gösterdiği tespit edilmiştir .
## 2. Risk Faktörleri ve Eşlik Eden Durumlar
Kız ergenlerde kendine zarar verme davranışıyla ilişkili başlıca risk faktörleri:
- **Cinsel istismar mağduru olma**: Adli olguların değerlendirildiği çalışmada, KZVD olan grupta cinsel istismar mağduru olma oranının anlamlı derecede yüksek olduğu bulunmuştur .
- **İntihar girişimi öyküsü**: KZVD olan kız ergenlerde intihar girişimi öyküsünün bağımsız bir risk faktörü olduğu tespit edilmiştir .
- **Madde kullanımı**: Sigara, alkol ve madde (SAM) kullanımının KZVD olan kız ergenlerde daha yaygın olduğu belirlenmiştir .
- **Depresyon**: KZVD olan grupta Çocukluk Depresyonu Derecelendirme Ölçeği (ÇDÖ) puan ortalamalarının istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek olduğu görülmüştür .
- **Borderline kişilik özellikleri**: Bazı kız ergenlerde borderline kişilik özelliklerinin KZVD ile ilişkili olduğu bildirilmiştir .
## 3. Davranışın Altında Yatan Nedenler
Kız ergenlerin kendilerine zarar verme nedenleri çok boyutludur ve genellikle şu sebeplerle açıklanmaktadır:
- **Duygusal acılarla baş edememe**: Ergenler, duygusal acılarla baş edemedikleri zaman kendilerine zarar vererek kısa süreli rahatlama yaşayabilirler .
- **Boşluk hissi ve ifade güçlüğü**: Kendini ifade edememe veya anlaşılmadığını düşünme, öfke ve kızgınlığı giderme isteği davranışı tetikleyebilir .
- **Kendini cezalandırma**: Bazı kız ergenler bu yöntemle kendilerine veya başkalarına ceza verme amacı güderler .
- **Beden imajı sorunları**: Kendilik algısı veya beden imajında sorun yaşayan ergenlerde KZVD daha sık görülmektedir .
## 4. Klinik Özellikler ve Eşlik Eden Psikiyatrik Bozukluklar
Kendine zarar veren kız ergenlerde sıklıkla şu psikiyatrik durumlar gözlemlenmektedir:
- **Depresyon**: KZVD olan kız ergenlerde depresyon bulguları sıkça görülmektedir .
- **Anksiyete bozuklukları**: Çocuklarda anksiyete bozukluklarını tarama ölçeklerinde yüksek puanlar alınmaktadır .
- **Bipolar bozukluk özellikleri**: Bazı vakalarda bipolar bozukluk özellikleri eşlik edebilmektedir .
- **Yeme bozuklukları**: Madde kullanımı veya yeme bozuklukları KZVD ile birlikte görülebilmektedir .
## 5. Tedavi ve Müdahale Yaklaşımları
Kendine zarar veren kız ergenlere yönelik önerilen müdahale stratejileri:
- **Bütüncül değerlendirme**: Davranışın altında yatan nedenler konusunda kapsamlı değerlendirmeler yapılmalıdır . Aile içi yaşantı, tıbbi geçmiş, ailede psikiyatrik bozukluklar gibi konularda detaylı bilgi alınması önemlidir .
- **Güvenli ilişki kurma**: Gençle öncelikle güvenli, anlayışlı bir ilişki kurmak kritik önem taşır . Yargılayıcı olmayan bir tutum sergilenmelidir.
- **Duygu regülasyon becerileri**: Ergenlere duygularını tanıma ve düzenleme becerileri kazandırılmalıdır . Özellikle olumsuz duygular göz ardı edilmemeli, üzerine konuşulmalıdır.
- **Aile desteği ve eğitimi**: Ebeveynlerin öfke karşısında nasıl tepki verdikleri çocuklar için çok önemlidir . Aşırı tepkilerden kaçınılmalıdır.
## 6. Önleme Stratejileri
Riskli kız ergenlerin takip edilmesi, uygun tedaviye, destek ve rehabilitasyon programlarına alınması, madde kullanımını önlemeye yönelik programlara dahil edilmesi yolu ile KZVD riski azaltılabilir . Okul temelli önleme programları ve psikoeğitim çalışmaları faydalı olabilir.
Sonuç olarak, kendine zarar veren kız ergenlerin multidisipliner bir yaklaşımla değerlendirilmesi ve tedavi edilmesi gerekmektedir. Özellikle cinsel istismar mağduru olan, intihar girişimi öyküsü bulunan ve madde kullanımı olan kız ergenlerin KZVD açısından daha yüksek risk altında olduğu unutulmamalıdır.
Son yıllarda yapılan araştırmalar, ergenlerde özellikle kız çocuklarında kendine zarar verme davranışlarının (KZVD) giderek arttığını ortaya koymaktadır. Bu davranış, intihar niyeti olmaksızın kişinin vücuduna kesme, vurma, çarpma gibi şekillerde zarar vermesi olarak tanımlanmaktadır . İşte kendine zarar veren kız ergenlerle ilgili güncel araştırma bulguları:
## 1. Cinsiyet Dağılımı ve Yaygınlık
Kasım 2024'te yayınlanan bir araştırmada, kendine zarar verici davranış gösteren ergenlerin önemli bir kısmının kız olduğu belirlenmiştir. Adli olarak başvuran ergenlerde KZVD olan ve olmayan gruplar karşılaştırıldığında, kız cinsiyetin anlamlı bir fark yarattığı saptanmıştır . Türkiye'de yapılan bir çalışmada ergenlerde KZVD yaygınlığı %31,3 olarak bulunmuşken, lise çağındaki gençlerle yapılan başka bir çalışmada gençlerin %20'sinin yaşamında en az bir kez KZVD gösterdiği tespit edilmiştir .
## 2. Risk Faktörleri ve Eşlik Eden Durumlar
Kız ergenlerde kendine zarar verme davranışıyla ilişkili başlıca risk faktörleri:
- **Cinsel istismar mağduru olma**: Adli olguların değerlendirildiği çalışmada, KZVD olan grupta cinsel istismar mağduru olma oranının anlamlı derecede yüksek olduğu bulunmuştur .
- **İntihar girişimi öyküsü**: KZVD olan kız ergenlerde intihar girişimi öyküsünün bağımsız bir risk faktörü olduğu tespit edilmiştir .
- **Madde kullanımı**: Sigara, alkol ve madde (SAM) kullanımının KZVD olan kız ergenlerde daha yaygın olduğu belirlenmiştir .
- **Depresyon**: KZVD olan grupta Çocukluk Depresyonu Derecelendirme Ölçeği (ÇDÖ) puan ortalamalarının istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek olduğu görülmüştür .
- **Borderline kişilik özellikleri**: Bazı kız ergenlerde borderline kişilik özelliklerinin KZVD ile ilişkili olduğu bildirilmiştir .
## 3. Davranışın Altında Yatan Nedenler
Kız ergenlerin kendilerine zarar verme nedenleri çok boyutludur ve genellikle şu sebeplerle açıklanmaktadır:
- **Duygusal acılarla baş edememe**: Ergenler, duygusal acılarla baş edemedikleri zaman kendilerine zarar vererek kısa süreli rahatlama yaşayabilirler .
- **Boşluk hissi ve ifade güçlüğü**: Kendini ifade edememe veya anlaşılmadığını düşünme, öfke ve kızgınlığı giderme isteği davranışı tetikleyebilir .
- **Kendini cezalandırma**: Bazı kız ergenler bu yöntemle kendilerine veya başkalarına ceza verme amacı güderler .
- **Beden imajı sorunları**: Kendilik algısı veya beden imajında sorun yaşayan ergenlerde KZVD daha sık görülmektedir .
## 4. Klinik Özellikler ve Eşlik Eden Psikiyatrik Bozukluklar
Kendine zarar veren kız ergenlerde sıklıkla şu psikiyatrik durumlar gözlemlenmektedir:
- **Depresyon**: KZVD olan kız ergenlerde depresyon bulguları sıkça görülmektedir .
- **Anksiyete bozuklukları**: Çocuklarda anksiyete bozukluklarını tarama ölçeklerinde yüksek puanlar alınmaktadır .
- **Bipolar bozukluk özellikleri**: Bazı vakalarda bipolar bozukluk özellikleri eşlik edebilmektedir .
- **Yeme bozuklukları**: Madde kullanımı veya yeme bozuklukları KZVD ile birlikte görülebilmektedir .
## 5. Tedavi ve Müdahale Yaklaşımları
Kendine zarar veren kız ergenlere yönelik önerilen müdahale stratejileri:
- **Bütüncül değerlendirme**: Davranışın altında yatan nedenler konusunda kapsamlı değerlendirmeler yapılmalıdır . Aile içi yaşantı, tıbbi geçmiş, ailede psikiyatrik bozukluklar gibi konularda detaylı bilgi alınması önemlidir .
- **Güvenli ilişki kurma**: Gençle öncelikle güvenli, anlayışlı bir ilişki kurmak kritik önem taşır . Yargılayıcı olmayan bir tutum sergilenmelidir.
- **Duygu regülasyon becerileri**: Ergenlere duygularını tanıma ve düzenleme becerileri kazandırılmalıdır . Özellikle olumsuz duygular göz ardı edilmemeli, üzerine konuşulmalıdır.
- **Aile desteği ve eğitimi**: Ebeveynlerin öfke karşısında nasıl tepki verdikleri çocuklar için çok önemlidir . Aşırı tepkilerden kaçınılmalıdır.
## 6. Önleme Stratejileri
Riskli kız ergenlerin takip edilmesi, uygun tedaviye, destek ve rehabilitasyon programlarına alınması, madde kullanımını önlemeye yönelik programlara dahil edilmesi yolu ile KZVD riski azaltılabilir . Okul temelli önleme programları ve psikoeğitim çalışmaları faydalı olabilir.
Sonuç olarak, kendine zarar veren kız ergenlerin multidisipliner bir yaklaşımla değerlendirilmesi ve tedavi edilmesi gerekmektedir. Özellikle cinsel istismar mağduru olan, intihar girişimi öyküsü bulunan ve madde kullanımı olan kız ergenlerin KZVD açısından daha yüksek risk altında olduğu unutulmamalıdır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kendine Zarar Veren Kız Ergenlerle İlgili Güncel Araştırmalar" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dr.Psk.Fatih SÖNMEZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dr.Psk.Fatih SÖNMEZ'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
