Bağımlılık: Teknoloji Bağımlılığı
Giriş
İnsan, yaşamı boyunca karşılaştığı sorunlarla baş etmeye yönelik çaba içinde olan bir varlıktır. Her bireyin, sorunlarla baş etme yöntemi birbirinden farklıdır. Sorunlar karşısında bazı bireyler mücadele eden, savaşçı bir ruha sahipken bazıları ise daha zayıf, daha savunmasız olup herhangi bir maddeye, nesneye ya da kişiye karşı “bağımlılık” geliştirebilmektedir. Bağımlılık konusu, madde ile ilişkili olduğunda çeşitli maddelerin birey tarafından uygun olmayan ve zararlarına rağmen kullanımı karşımıza çıkarken, bir bireye karşı bağımlıktan söz ettiğimizde yaygın olarak “ikili ilişkiler” aklımıza gelmektedir. Bu yazının da konusunu oluşturan teknoloji bağımlılığıysa, internetin ve teknolojik cihazların kullanımının artmasıyla gündemimizde yer edinmeye başlamıştır.
Teknoloji, insan yaşamını oldukça kolaylaştırdığından kullanım alanı her geçen gün genişlemektedir. Teknolojinin yaygın kullanımı insan yaşamını kolaylaştırdığı gibi olumsuz olarak ortaya çıkan etkileri de yadsınamaz bir gerçektir (Temen, 2004). Başlangıçta lüks olarak görülen bilgisayarlar ya da cep telefonları, bugün oldukça yaygın bir kullanıcı kitlesine sahiptir. Teknoloji kullanımı ile birlikte modern çağ “teknoloji bağımlılığı” ile karşı karşıya kalmıştır (Küçükvardar, 2019).
Dilmen Bayar (2019) tarafından belirtildiği gibi, teknoloji kullanımı beraberinde birtakım sorunlar da getirebilmektedir. Başlangıçta keyif alınan, eğlenceli ya da pratik görülen durumlar, zamanla “bağımlılık” haline dönüşebilmektedir. Eskiden bağımlılık denilince, daha çok madde ile ilişkili olanlar gündeme gelirdi. Günümüzdeyse bunlara teknoloji bağımlılığı da eklenmiş ve hatta en büyük problemler arasında yerini almaya başlamıştır. Dolayısıyla bu çalışma kapsamında teknoloji bağımlılığı üzerinde durulmuş ve teknoloji bağımlılığı ile baş etmeye yönelik çözüm önerilerine yer verilmiştir.
Bağımlılık ve Teknoloji Bağımlılığı
Bağımlılık kavramı, alanyazında bilhassa madde bağımlılığını ifade etmek için kullanılmaktadır (Koçyiğit, 2019). Madde bağımlılıkları genel olarak “kimyasal bağımlılıklar” olarak tanımlanır. Buna karşın teknoloji bağımlılığı, “davranışsal bağımlılık” sınıfında ele alınmaktadır (Young, 1997). Amerikan Psikiyatri Birliği’nin psikolojik bozuklukları sınıflandırdığı DSM-5’in üçüncü bölümünde teknolojinin etkilerinden bahsedilmekte ancak, diğer tüm alt alanları da (internet, bilgisayar, video oyunları vb.) kapsayan bir bütünlükte kesin ve geniş bir tanım bulunmamaktadır (APA, 2023).
Teknoloji bağımlılığı, bireyin interneti ve/veya teknolojik cihazları kullanım sıklığının durdurulamaz hale geldiği, bireyin gündelik işlerinin sekteye uğradığı madde ile ilişkili olmayan bağımlılıklardan biridir. Teknoloji bağımlılığı, teknolojiye ayrılan zamanın kademeli olarak arttığı, aşırı, yoğun ve şiddetli bir bağımlılık olarak kendini göstermektedir (Küçükvardar, 2019).
Neticede bağımlılık kavramının da günümüzün değişen dünyası ile çeşitlerinin arttığını belirtebiliriz. Geçmişte, maddeye yönelik bağımlılıklarla çok sık karşılaşılırken bugün teknolojinin gelişmesi ve yaygın kullanımı ile başta “teknoloji bağımlılığı” ve türlerinden “dijital bağımlılık”, “sosyal medya bağımlılığı”, “akıllı telefon bağımlılığı”, “siberseks bağımlılığı” ve “oyun bağımlılığı” gibi bağımlılık türleri yaygınlaşmaktadır.
Teknoloji Bağımlılığı Belirtileri
Teknoloji bağımlılığının belirtileri, kolay bir şekilde anlaşılıp fark edilebilir. Küçükvardar (2019) tarafından belirtildiği gibi birey, uzun bir müddet teknolojik araç, ortam ya da benzeri bir durumla vakit geçiremediğinde depresif belirtiler gösterebilir. Yine teknolojik cihazların aşırı bir şekilde kullanımı fiziksel şikayetleri ortaya çıkarmaktadır. Öte yandan teknoloji bağımlılığı, temel olarak davranışlardaki bozuklukları içermekle birlikte uzun süreli ve çok fazla kullanımına bağlı olarak madde bağımlılığında olan benzer belirtilerin ortaya çıkmasını göstermektedir.
Sonuçta bireyin bağımlı olduğunu gösteren fiziksel ve davranışsal birçok belirti mevcuttur. Bir kişi; bir maddeye, nesneye ya da kişiye karşı yoğun bir şekilde bağımlılık duyguları geliştirmiş olabilir. Bireyin bağımlı olduğu madde, nesne ya da kişi ortamdan çekildiğinde aşırı şekilde sinirlenme, öfke patlamaları, duygusal krizler, sürekli o madde, nesne ya da kişiye ulaşma çabası içinde olma, derin bir ızdırap, fiziksel olarak ellerde titreme, baş ağrısı, uykusuzluk gibi birçok belirti ortaya çıkabilmektedir.
Teknoloji Bağımlılığının Sonuçları
Teknoloji bağımlılığı ile birlikte birçok alanda, farklı sorunların ortaya çıktığını görmekteyiz. Bu sorunlar çocuk, ergen, yetişkin ve yaşlılar için farklı şekillerde ortaya çıkıyor diyebiliriz. Akıllı telefon bağımlısı ya da oyun bağımlısı çocuk ve ergenlerde en yaygın gözlemlediğimiz sorun “öfke kontrol problemleri”dir. Akıllı telefona ve internete erişemediklerinde kaba ve hatta ileri düzeyde saldırganca davranışlar sergileyebilmektedirler. Bu gruplar yine sıklıkla “otokontrol” becerilerinden yoksunlaşmaktadırlar. Zaten gelişim süreçleri bakımından otokontrol becerileri henüz tam olarak olgunlaşmamış olan bu grubun, teknoloji bağımlılığı yaşadıkları zaman davranışları daha kolay bozulmaya uğrayabilmektedir. Aynı zamanda internete sınırsız erişimleri, sürekli oyun grupları içinde bulunmaları ve çeşitli videolara maruz kalmaları fiziksel ve psikolojik sorunlara yol açtığı gibi aynı zamanda büyük bir tehlike ile de karşı karşıya olduklarını göstermektedir. Nitekim izledikleri videolarda, bilinçaltına işleyen uygunsuz iletilere maruz kaldıkları yetmez gibi oynadıkları oyunlarda karşılarındaki kişinin “gerçekte kim olduğu”nun bilinmemesi gibi bir durumda söz konusudur. Tüm bunlar birlikte değerlendirildiğinde özellikle çocuk ve ergenler için teknoloji kullanımı “amacı” dışına çıktığında birçok olumsuz neticeyi de beraberinde getirmektedir diyebiliriz. Yine çocuk ve ergenlerin kişilerarası ilişkileri bozulmakta, öz saygı ve güvenleri zedelenmekte, akademik başarılarında düşüş gözlenmektedir.
Öte yandan sosyal medya bağımlılığında özellikle yetişkin bireylerin “fenomen” olma arzuları arttıkça aileye ayrılan zamanda düşüş, iş ve sosyal yaşamın sekteye uğraması, bilincin sürekli sosyal medya ile meşgul olması, kendini olduğundan daha üst düzeyde görme ve “kimlik” ve/veya “benlik” kaybının yaşanması gibi sonuçların yaşanması da yaygın olarak karşılaştığımız sonuçlar arasında yer almaktadır. Yine üzerinde çok fazla durulmayan teknoloji bağımlılığı türlerinden biri olan sibersekste, özellikle yetişkin bireyler için çok ciddi şekilde olumsuz sonuçlar açığa çıkarmaktadır. Bunlardan bazıları; bireylerin sanal bir dünyada kendilerini olduklarından çok farklı görmeleri/göstermeleri, eşler arası aldatma ve boşanmalara neden olması, aile birliğinin bozulması, çarpık ilişkiler sonucu kişinin ruh ve beden sağlığının bozulması sayılabilir.
Sonuç Yerine
Teknolojik dünyanın sunduğu araç ve nimetler, çocukların, gençlerin ve toplumdaki tüm bireylerin gündelik hayatlarının büyük bir kısmını işgal eder hale gelmiş, sosyal ve psikolojik yaşamı ciddi şekilde etkilemeye başlamıştır. Bu etkinin doğru bir biçimde tespit edilip bireyin ve toplumun meydana gelebilecek zararlardan korunması gerekmektedir (Güçlü, 2015). Teknoloji bağımlılığına karşı mücadele ederken toplumun tamamı sorumluluk almalıdır. Diğer bir ifadeyle teknoloji bağımlılığından kurtulmak için hem bireysel hem de toplumsal çözümler geliştirmek gerektiği kanaatindeyiz. Nitekim teknoloji bağımlılığı, sadece birey özelinde gelişen bir bağımlılık değildir.
Gelişen dünyada teknolojinin olmadığı bir alandan bahsetmek neredeyse mümkün değildir. Ancak bu noktada kullanım amacı ve zamanının kesin sınırlarla belirlenmesi en önemli adımlardan biri olacaktır. Yapılan araştırmalar küçük çocukların ekran sürelerinin kısıtlı olmasına vurgu yapıyor. Bu noktada ebeveynler çocukların ekran kullanım süresini belirlemeli ve bu sürenin dışına kesinlikle çıkılmamalı, asla taviz verilmemelidir. Yine ekran kullanımının amacı da açık ve net olarak belirlenmeli, çocuk ve gençlerin bilgi edinmeleri ve boş zamanlarında eğlenebilecekleri şekilde kullanım amaçları ortaya konulmalıdır.
Öte yandan yetişkinlerin de kullanım amaçları açık ve net olmalıdır. Şu bir gerçek ki bireyler zorlu yaşam koşulları içinde baş etmekte zorluk yaşadıkları durumlardan kaçmak için zaman zaman teknoloji ile ilgili alanlara daha fazla yönelmekte, sorunlarını unutmaya çalışmaktadır. Böylesi bir tutum anlık fayda sağlamakla birlikte sorunlarını giderek büyümesine yol açmaktadır. Bundan dolayı bireyler sorunlardan kaçmak yerine cesur bir şekilde o sorunlarla yüzleşerek şimdi ve gelecekte neler yapılabileceklerine odaklanmalıdır. Diğer bir ifadeyle birey sorunları ile yüzleşip yeni sorunların ortaya çıkmasını engellemelidir. Teknoloji bağımlılığından kurtulmak için bireylerin, sosyal destek ağları da genişletilmelidir. Bireyin ait hissedeceği, sevgi ve onay ihtiyacının karşılanacağı ortamların oluşturulması da büyük katkı sağlayacaktır diye belirtebiliriz.
Kaynakça
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM–5). Arlington: APA Publishing.
Dilmen Bayar, B. (2019). Adölesan Kızlarda Teknoloji Bağımlılığı ile Sosyal Kaygı Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesisağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı Hemşirelik Yüksek Lisans Programı, Malatya.
Güçlü, G. (2015). Yaşam Boyu Öğrenme Argümanı olarak Teknoloji Bağımlılığı ve Yaşama Yansımaları, Yüksek Lisans Tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
Koçyiğit, F. (2019). Teknoloji Bağımlılığının Psikolojik İyi Oluş ile İlişkisinde Bilinçli Farkındalık ve Belirsizliğe Tahammülsüzlük Değişkenlerinin Aracı Rolünün İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Medipol Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Küçükvardar, M. (2019). Bilişim Çağında Teknoloji Bağımlılığı ve Dijital İstila Üzerine Bir Araştırma, Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı Bilişim Bilim Dalı, İstanbul.
Temen B. (2004). Bilgi teknolojilerini anlamak. İş-Güç Dergisi, 6(2), 226.
Young, K. (1997). What Makes the Internet Addictive: Potential Explanations for Pathological Internet Use. Paper presented at the 105th annual conference of the American Psychological Association, August 15, 1997, Chicago, IL
İnsan, yaşamı boyunca karşılaştığı sorunlarla baş etmeye yönelik çaba içinde olan bir varlıktır. Her bireyin, sorunlarla baş etme yöntemi birbirinden farklıdır. Sorunlar karşısında bazı bireyler mücadele eden, savaşçı bir ruha sahipken bazıları ise daha zayıf, daha savunmasız olup herhangi bir maddeye, nesneye ya da kişiye karşı “bağımlılık” geliştirebilmektedir. Bağımlılık konusu, madde ile ilişkili olduğunda çeşitli maddelerin birey tarafından uygun olmayan ve zararlarına rağmen kullanımı karşımıza çıkarken, bir bireye karşı bağımlıktan söz ettiğimizde yaygın olarak “ikili ilişkiler” aklımıza gelmektedir. Bu yazının da konusunu oluşturan teknoloji bağımlılığıysa, internetin ve teknolojik cihazların kullanımının artmasıyla gündemimizde yer edinmeye başlamıştır.
Teknoloji, insan yaşamını oldukça kolaylaştırdığından kullanım alanı her geçen gün genişlemektedir. Teknolojinin yaygın kullanımı insan yaşamını kolaylaştırdığı gibi olumsuz olarak ortaya çıkan etkileri de yadsınamaz bir gerçektir (Temen, 2004). Başlangıçta lüks olarak görülen bilgisayarlar ya da cep telefonları, bugün oldukça yaygın bir kullanıcı kitlesine sahiptir. Teknoloji kullanımı ile birlikte modern çağ “teknoloji bağımlılığı” ile karşı karşıya kalmıştır (Küçükvardar, 2019).
Dilmen Bayar (2019) tarafından belirtildiği gibi, teknoloji kullanımı beraberinde birtakım sorunlar da getirebilmektedir. Başlangıçta keyif alınan, eğlenceli ya da pratik görülen durumlar, zamanla “bağımlılık” haline dönüşebilmektedir. Eskiden bağımlılık denilince, daha çok madde ile ilişkili olanlar gündeme gelirdi. Günümüzdeyse bunlara teknoloji bağımlılığı da eklenmiş ve hatta en büyük problemler arasında yerini almaya başlamıştır. Dolayısıyla bu çalışma kapsamında teknoloji bağımlılığı üzerinde durulmuş ve teknoloji bağımlılığı ile baş etmeye yönelik çözüm önerilerine yer verilmiştir.
Bağımlılık ve Teknoloji Bağımlılığı
Bağımlılık kavramı, alanyazında bilhassa madde bağımlılığını ifade etmek için kullanılmaktadır (Koçyiğit, 2019). Madde bağımlılıkları genel olarak “kimyasal bağımlılıklar” olarak tanımlanır. Buna karşın teknoloji bağımlılığı, “davranışsal bağımlılık” sınıfında ele alınmaktadır (Young, 1997). Amerikan Psikiyatri Birliği’nin psikolojik bozuklukları sınıflandırdığı DSM-5’in üçüncü bölümünde teknolojinin etkilerinden bahsedilmekte ancak, diğer tüm alt alanları da (internet, bilgisayar, video oyunları vb.) kapsayan bir bütünlükte kesin ve geniş bir tanım bulunmamaktadır (APA, 2023).
Teknoloji bağımlılığı, bireyin interneti ve/veya teknolojik cihazları kullanım sıklığının durdurulamaz hale geldiği, bireyin gündelik işlerinin sekteye uğradığı madde ile ilişkili olmayan bağımlılıklardan biridir. Teknoloji bağımlılığı, teknolojiye ayrılan zamanın kademeli olarak arttığı, aşırı, yoğun ve şiddetli bir bağımlılık olarak kendini göstermektedir (Küçükvardar, 2019).
Neticede bağımlılık kavramının da günümüzün değişen dünyası ile çeşitlerinin arttığını belirtebiliriz. Geçmişte, maddeye yönelik bağımlılıklarla çok sık karşılaşılırken bugün teknolojinin gelişmesi ve yaygın kullanımı ile başta “teknoloji bağımlılığı” ve türlerinden “dijital bağımlılık”, “sosyal medya bağımlılığı”, “akıllı telefon bağımlılığı”, “siberseks bağımlılığı” ve “oyun bağımlılığı” gibi bağımlılık türleri yaygınlaşmaktadır.
Teknoloji Bağımlılığı Belirtileri
Teknoloji bağımlılığının belirtileri, kolay bir şekilde anlaşılıp fark edilebilir. Küçükvardar (2019) tarafından belirtildiği gibi birey, uzun bir müddet teknolojik araç, ortam ya da benzeri bir durumla vakit geçiremediğinde depresif belirtiler gösterebilir. Yine teknolojik cihazların aşırı bir şekilde kullanımı fiziksel şikayetleri ortaya çıkarmaktadır. Öte yandan teknoloji bağımlılığı, temel olarak davranışlardaki bozuklukları içermekle birlikte uzun süreli ve çok fazla kullanımına bağlı olarak madde bağımlılığında olan benzer belirtilerin ortaya çıkmasını göstermektedir.
Sonuçta bireyin bağımlı olduğunu gösteren fiziksel ve davranışsal birçok belirti mevcuttur. Bir kişi; bir maddeye, nesneye ya da kişiye karşı yoğun bir şekilde bağımlılık duyguları geliştirmiş olabilir. Bireyin bağımlı olduğu madde, nesne ya da kişi ortamdan çekildiğinde aşırı şekilde sinirlenme, öfke patlamaları, duygusal krizler, sürekli o madde, nesne ya da kişiye ulaşma çabası içinde olma, derin bir ızdırap, fiziksel olarak ellerde titreme, baş ağrısı, uykusuzluk gibi birçok belirti ortaya çıkabilmektedir.
Teknoloji Bağımlılığının Sonuçları
Teknoloji bağımlılığı ile birlikte birçok alanda, farklı sorunların ortaya çıktığını görmekteyiz. Bu sorunlar çocuk, ergen, yetişkin ve yaşlılar için farklı şekillerde ortaya çıkıyor diyebiliriz. Akıllı telefon bağımlısı ya da oyun bağımlısı çocuk ve ergenlerde en yaygın gözlemlediğimiz sorun “öfke kontrol problemleri”dir. Akıllı telefona ve internete erişemediklerinde kaba ve hatta ileri düzeyde saldırganca davranışlar sergileyebilmektedirler. Bu gruplar yine sıklıkla “otokontrol” becerilerinden yoksunlaşmaktadırlar. Zaten gelişim süreçleri bakımından otokontrol becerileri henüz tam olarak olgunlaşmamış olan bu grubun, teknoloji bağımlılığı yaşadıkları zaman davranışları daha kolay bozulmaya uğrayabilmektedir. Aynı zamanda internete sınırsız erişimleri, sürekli oyun grupları içinde bulunmaları ve çeşitli videolara maruz kalmaları fiziksel ve psikolojik sorunlara yol açtığı gibi aynı zamanda büyük bir tehlike ile de karşı karşıya olduklarını göstermektedir. Nitekim izledikleri videolarda, bilinçaltına işleyen uygunsuz iletilere maruz kaldıkları yetmez gibi oynadıkları oyunlarda karşılarındaki kişinin “gerçekte kim olduğu”nun bilinmemesi gibi bir durumda söz konusudur. Tüm bunlar birlikte değerlendirildiğinde özellikle çocuk ve ergenler için teknoloji kullanımı “amacı” dışına çıktığında birçok olumsuz neticeyi de beraberinde getirmektedir diyebiliriz. Yine çocuk ve ergenlerin kişilerarası ilişkileri bozulmakta, öz saygı ve güvenleri zedelenmekte, akademik başarılarında düşüş gözlenmektedir.
Öte yandan sosyal medya bağımlılığında özellikle yetişkin bireylerin “fenomen” olma arzuları arttıkça aileye ayrılan zamanda düşüş, iş ve sosyal yaşamın sekteye uğraması, bilincin sürekli sosyal medya ile meşgul olması, kendini olduğundan daha üst düzeyde görme ve “kimlik” ve/veya “benlik” kaybının yaşanması gibi sonuçların yaşanması da yaygın olarak karşılaştığımız sonuçlar arasında yer almaktadır. Yine üzerinde çok fazla durulmayan teknoloji bağımlılığı türlerinden biri olan sibersekste, özellikle yetişkin bireyler için çok ciddi şekilde olumsuz sonuçlar açığa çıkarmaktadır. Bunlardan bazıları; bireylerin sanal bir dünyada kendilerini olduklarından çok farklı görmeleri/göstermeleri, eşler arası aldatma ve boşanmalara neden olması, aile birliğinin bozulması, çarpık ilişkiler sonucu kişinin ruh ve beden sağlığının bozulması sayılabilir.
Sonuç Yerine
Teknolojik dünyanın sunduğu araç ve nimetler, çocukların, gençlerin ve toplumdaki tüm bireylerin gündelik hayatlarının büyük bir kısmını işgal eder hale gelmiş, sosyal ve psikolojik yaşamı ciddi şekilde etkilemeye başlamıştır. Bu etkinin doğru bir biçimde tespit edilip bireyin ve toplumun meydana gelebilecek zararlardan korunması gerekmektedir (Güçlü, 2015). Teknoloji bağımlılığına karşı mücadele ederken toplumun tamamı sorumluluk almalıdır. Diğer bir ifadeyle teknoloji bağımlılığından kurtulmak için hem bireysel hem de toplumsal çözümler geliştirmek gerektiği kanaatindeyiz. Nitekim teknoloji bağımlılığı, sadece birey özelinde gelişen bir bağımlılık değildir.
Gelişen dünyada teknolojinin olmadığı bir alandan bahsetmek neredeyse mümkün değildir. Ancak bu noktada kullanım amacı ve zamanının kesin sınırlarla belirlenmesi en önemli adımlardan biri olacaktır. Yapılan araştırmalar küçük çocukların ekran sürelerinin kısıtlı olmasına vurgu yapıyor. Bu noktada ebeveynler çocukların ekran kullanım süresini belirlemeli ve bu sürenin dışına kesinlikle çıkılmamalı, asla taviz verilmemelidir. Yine ekran kullanımının amacı da açık ve net olarak belirlenmeli, çocuk ve gençlerin bilgi edinmeleri ve boş zamanlarında eğlenebilecekleri şekilde kullanım amaçları ortaya konulmalıdır.
Öte yandan yetişkinlerin de kullanım amaçları açık ve net olmalıdır. Şu bir gerçek ki bireyler zorlu yaşam koşulları içinde baş etmekte zorluk yaşadıkları durumlardan kaçmak için zaman zaman teknoloji ile ilgili alanlara daha fazla yönelmekte, sorunlarını unutmaya çalışmaktadır. Böylesi bir tutum anlık fayda sağlamakla birlikte sorunlarını giderek büyümesine yol açmaktadır. Bundan dolayı bireyler sorunlardan kaçmak yerine cesur bir şekilde o sorunlarla yüzleşerek şimdi ve gelecekte neler yapılabileceklerine odaklanmalıdır. Diğer bir ifadeyle birey sorunları ile yüzleşip yeni sorunların ortaya çıkmasını engellemelidir. Teknoloji bağımlılığından kurtulmak için bireylerin, sosyal destek ağları da genişletilmelidir. Bireyin ait hissedeceği, sevgi ve onay ihtiyacının karşılanacağı ortamların oluşturulması da büyük katkı sağlayacaktır diye belirtebiliriz.
Kaynakça
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM–5). Arlington: APA Publishing.
Dilmen Bayar, B. (2019). Adölesan Kızlarda Teknoloji Bağımlılığı ile Sosyal Kaygı Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesisağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı Hemşirelik Yüksek Lisans Programı, Malatya.
Güçlü, G. (2015). Yaşam Boyu Öğrenme Argümanı olarak Teknoloji Bağımlılığı ve Yaşama Yansımaları, Yüksek Lisans Tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
Koçyiğit, F. (2019). Teknoloji Bağımlılığının Psikolojik İyi Oluş ile İlişkisinde Bilinçli Farkındalık ve Belirsizliğe Tahammülsüzlük Değişkenlerinin Aracı Rolünün İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Medipol Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Küçükvardar, M. (2019). Bilişim Çağında Teknoloji Bağımlılığı ve Dijital İstila Üzerine Bir Araştırma, Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı Bilişim Bilim Dalı, İstanbul.
Temen B. (2004). Bilgi teknolojilerini anlamak. İş-Güç Dergisi, 6(2), 226.
Young, K. (1997). What Makes the Internet Addictive: Potential Explanations for Pathological Internet Use. Paper presented at the 105th annual conference of the American Psychological Association, August 15, 1997, Chicago, IL
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Bağımlılık: Teknoloji Bağımlılığı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Dnş.Fatma ÇETİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Dnş.Fatma ÇETİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
5 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
bağımlılık, teknoloji bağımlılığı, teknoloji bağımlılığı belirtileri, teknoloji bağımlılığı sonuçları, psikolojik sorunlardan kaçış, baş etme yolları, bağımlılık türleri
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
