Çekingenlik ve Nedenleri
"Çekingenlik"; bireyin duygu, inanç, düşünce gibi kendine özgü unsurları yansıtmada yetersiz olması, hakları başkalarınca çiğnenince buna karşı koyamaması ve kendini savunamaması.
Çekingenlik: Özellikle yabancı insanların yanında sosyal ortamlarda sakarlık, kendini tutma ve huzursuzluk olarak veya etkileşime girmekten uzak durma ve uygun bir şekilde sosyal ortama dâhil olmayı başaramamadır. (Zimbardo ve Henderson, 2000).
Çekingen insanlar yaşadıkları duygusal stresin etkisiyle negatif değerlendirilmekten sakındıkları için bireysel aktivitelere katılmaktan korkarlar ve katılmak istemezler.
Zimbardo ve Henderson’ın (2000) araştırma raporlarında çekingenlik ile ilgili farklı bilim insanları tarafından saptanmış özellikler aktarılmıştır (Zimbardo ve Hanederseon, 2000, s; 232).
Buss: Bireyin çekingenliğine çoğunlukla korkaklık da eşlik etmektedir.
Pilkonis: Çoğunlukla sosyal görünen insanların dahi, gözle görünmeyen bir çekingenlikleri olabilmektedir.
Zimbardo: Çekingenlik 3 alt grupta toplanabilir. Bunlar; a) sosyal etkileşime girmemek ve yalnızlığı tercih etmek, b) diğer insanlarla gönülsüz iletişim kurma ve sosyal yetersizlik yaşama ve c) düşük özgüven duygusudur (sosyal rollerin getirdiği sorumlulukları karşılayamamaktan ve diğer insanların beklentilerini karşılayamamaktan korkma.
Çekingenlik, kişinin kendi ihtiyaçlarına saygısının eksikliğini gösterir. Çekingenliğin hedefi, diğerlerini yatıştırmak ve her durumda çatışmadan kaçınmaktır. Bu kişiler sosyal ve profesyonel ilişkilerinde olumlu veya olumsuz duygularını ifade etmede güçlük yaşamaktadırlar. Pasif bireyler çoğunlukla susmayı tercih ederler ya da “ben önemli değilim”, “bana aldırmayın”, “duygularım önemli değil” gibi mesajlar veren sözel veya sözel olmayan ifadeler kullanırlar. (Bal, 2006)
Çekingen Davranışın Sözsüz Unsurları: Çekingen davranışta, sözsüz davranışlar; “göz kaçırarak temas, el ovuşturma, diğer kişiyi tutma ya da atılgan bir ifade yapıldığında geri adım atma, omuzları eğme, ağzı elle kapatma, dinleyiciyi konuşmacının ne söylediğinden uzaklaştıran gergin hareketler yapma ve vücut pozisyonunu sabitleştirme” gibi vücut hareketlerini içerir. El sık sık ağza götürülür ve kapatılır. Eller kıvrılır ve bükülür. Göz iletişiminden kaçınırlar, aşağı veya yukarı bakarlar, ses tonları çok yumuşak, sakin, kararsız, hafif titrek ve kısıktır. Yüz ifadeleri af diler gibidir. Hareketleri yavaştır. Konuşma düzeni isteksizdir, sıkça boğaz temizlenebilir (Bal, 2006).
Günümüzün iletişim sorunu olarak ele alınan duygu ve düşüncelerin açıkça ifade edilememesi, arkadaşlık kuramama, karşı cinsle iletişim kurmakta zorlanma, okul ve iş ortamında ki sosyal etkileşimlerde güçlük çekmenin en önemli nedeni çekingenlik davranışlarının ortaya çıkmasıdır.
Çekingen bireyler çoğunlukla kızgınlık, eksiklik ve değersizlik duyguları içindedirler. (Ugurluoglu, 1996)
.
Çekingen Kişilerin Gösterdikleri Özellikler: (Bal, 2006): 1. İçine kapanıklığı ifade ederler. 2. Onaylamadıkları bir durumla karşılaştıklarında, yatıştırıcı rol oynarlar. 3. Yaşanan sorunda kendi sorumluluklarını almak istemezler, diğer kişinin sorunu çözmesini beklerler ve çatışmaktan kaçınırlar. 4. Özgüvenleri azdır. 5. Duygularını nadir dile getirirler. 6. Kötü izlenim bırakma ya da aptalca görünme korkusu ile kendilerini ifade etmezler. 7. Bir şey istemek veya "hayır" demekte güçlük çekerler. 8. İletmek istediklerini, üstü kapalı ifade ederler. 9. Kendileri anlatmadan başkalarının ne istediklerini anlamalarını beklerler. 10. Sinirli ve endişeli olurlar. 11. İnsan olarak kendilerini diğerlerinden daha aşağı görürler. 12. Kendilerini feda etmekten keyif alırlar. 13. Hayır dedikleri için suçlu hissederler. 14. Başkalarının kendileri için karar vermesine izin verirler. 15. Olumsuz duygulara sahiptirler. 16. Sık sık özür dilerler.
Çekingenliğin Nedenleri
Çekingenliğin nedeni ;baskıcı-otoriter ebeveyn tutumu ile yetişmiş olmak olabilir. Çocuğun özellikler annesi kurduğu bağ ve bu bağın şekli benlik saygısını olumlu ya da olumsuz şekilde etkilemektedir. Çocuğun yaptığı etkinlikler karşısında annenin verdiği tepkiler çocuğu onaylar nitelikte ise olumlu benlik saygısı oluşur, demokratik ana-baba tutumu önemlidir.
Özkan’a (1994) göre, benlik saygısının olumlu yönde gelişmesinde kendi yeteneklerini ortaya koyabilme, kendini değerli hissetme, başarılı olma, elde ettiği başarılar ile övünme, toplum tarafından beğenilme, onaylanma, fiziksel özellikleri ile barışık olma gibi faktörler etkilidir. Bunun için de bireye fırsat tanınması , ortam sağlanması gerekir.
Ayrıca travmatik bir olaya maruz kalan birey duygu, düşünce ve davranış karmaşıklığı yaşadığı için sağlıklı düşünmekte zorlanır ve çekingen davranışlar gösterebilir.
Çekingenliğin nedeni; sosyal görünüş kaygısı olabilir: Bireyin fiziksel görünümünün başkaları tarafından değerlendirilmesi sırasında hissettiği endişe ve rahatsızlık duygusu olarak tanımlanmaktadır (Kızılkaya ve Özkaya, 2023). Bu kaygı türü, bireylerin toplum içindeki algılanma biçimleri ile doğrudan bağlantılı olup, genellikle sosyal anksiyete bozukluğu ile ilişkilendirilmektedir (Moneva ve ark., 2020). Sosyal görünüş kaygısı, bireyin yalnızca fiziksel görünümüne yönelik kaygılarla sınırlı kalmaz, aynı zamanda başkaları tarafından değerlendirilme ve eleştirilme korkusunu da içermektedir .
Çekingenliğin nedeni ; olumsuz beden imajı olabilir: Beden imajı, bireyin kendi fiziksel görünümüne dair algılarını, düşüncelerini ve duygularını içeren çok boyutlu bir kavramdır. Bu algı, kişinin özgüveni ve kendini kabul etme düzeyi ile doğrudan ilişkilidir. Yapılan araştırmalar, beden imajı ile özgüven arasında güçlü bir ilişki olduğunu ve bireylerin bedenleriyle ilgili algılarının genel benlik saygısını büyük ölçüde etkilediğini ortaya koymaktadır (Szabó, 2015). Olumlu bir beden imajına sahip bireyler genellikle daha yüksek bir özgüven düzeyine sahip olurken, beden imajından memnun olmayan bireyler düşük benlik saygısı ve kendini kabul etme düzeyinde azalma yaşayabilmektedir .(Rai ve ark., 2020). Bu nedenle, sağlıklı bir beden algısının teşvik edilmesi, bireylerin özgüvenlerini artırmaya ve psikolojik iyi oluşlarını desteklemeye yönelik önemli bir adımdır.
Çekingenliğin nedeni bireyin bazı becerileri yetersiz kalışı olabilir
Kişiler arası ilişkilerde iletişim becerisinin önemlidir.İletişim, bireyler arasındaki işbirliğini arttırıcı bir etki sağlar ve gruplar arasındaki ilişkilerde olumlu yönde etkileşim sağlar. İletişim miktarı arttıkça, olumsuz etkilerin üstesinden gelmek ve işbirliği stratejilerini geliştirmek daha mümkün hale gelir.
Çatışma durumlarında temel beceriler arasında öncelikli olarak üzerinde durulması gereken iki önemli beceri iletişim ve dinleme becerileridir. Çoğu zaman çatışmalar, iletişim ve dinlemedeki eksikliklerden kaynaklanır.
Kendisine Dönük Beceriler: Bu başlık altında, bireyin kendi his ve duygularının farkında olabilme yeteneği, kendisiyle barışık bir şekilde yaşayabilme yetisi ve kendi sosyal becerilerinin farkında olma becerisi bulunur. Farkındalığı az ise çekingen kalabilir.
Çekingenliğin nedeni bireyin problem çözme yeteneğinin henüz gelişmemiş olması olabilir: Problem çözme becerisi, yaşamın tümünde etkili olan ve basitten karmaşığa bütün etkinliklerde yer alan önemli bir yaşam becerisidir. Problem çözme; öğrenilmesi, elde edilmesi ve sürekli olarak geliştirilmesi gereken bir yetenektir. Zaman, çaba, enerji ve alıştırma isteyen bir beceridir. Çok yönlü olması bakımından yaratıcı düşünce ile aynı zamanda zekâyı, duyguları, iradeyi ve eylemi kendinde birleştirir . (Şahin, 2015). Aceleci yaklaşım veya plansız yaklaşım problemi güçleştirebilir. Kişi sorunu çözmek için problem basamakları oluşturarak plan yapması gereklidir. (Pamuk, 2016).
Yükümlülüklerine İlişkin Beceriler: Bu kategori, bireyin kendisine verilen sorumlulukları yerine getirme konusundaki becerileri içerir. Bireyin taahhütlerine uyum sağlayabilme, sorumluluklarını yerine getirebilme yeteneği zayıfsa yada yoksa çekingen davranabilir yada manipulasyoncu olabilir.
Sosyal becerilerin kazanılması demek; bireyin toplum kurallarına uyan, diğer insanların haklarına saygılı ve kendini kontrol edebilen bir birey olarak yetişmesidir.
Young ve West (1978) ise sosyal beceriyi beş şekilde açıklamaktadırlar:
1. Sosyal beceriler etkileşimi arttırabilir: İletişim kurabilme, kurulan iletişimi devam ettirebilme vb.
2. Sosyal beceriler istenmeyen durumlarda yardımcı olabilir: hayır diyebilmek, reddetme, çatışma çözebilme vb.
3. Problem çözmeye destek olan sosyal beceriler: Anlaşma, etkili iletişim kurabilme vb.
4. Mevcut sosyal becerileri geliştiren sosyal beceriler: Empatik tepkiler verebilmenin iletişim becerilerini geliştirebilmesi vb.
5. Atılganca Davranışlarda bulunabilmek. (aktaran, Jenson, Sloane ve Young, 1988)
Atılgan birey, sadece kendisinin değil, çevresinin de haklarını gözeten davranış sergiler. Araştırmalara göre, kişi kendini ne kadar çok ifade edebilirse, benlik saygısı o kadar artar, endişe ve depresyon gibi negatif durumları yenebilir ve daha empatik tavırlar sergileyebilir. (Alberti and Emmons, 1995). Atılgan birey, yaptığı tüm hatalara ya da sahip olduğu olumsuz özelliklere rağmen benlik saygısını düşürmez, kabul eder ve en önemlisi kendini en doğal ve en samimi biçimde ifade edebilen bir birey olur.
KAYNAKÇA
Alberti, R. E. ve Emmons M. L. (1995). Atılganlık hakkınızı kullanın (Serap Katlan, Çev.). Ankara: HYB Yayıncılık
Bal, E. (2006). İlköğretim Öğrencilerinin Benlik Algıları İle Atılganlık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi. İstanbul
Jenson, W. R., Sloane, H. N. ve Young, K. R. (1988). Applied behavior analysis in education: A structured teaching approach. NJ: Prentice Hall.
Kızılkaya, M. ve Özkaya, A. S. (2023). Examination of social appearance anxiety through psychological theories. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar - Current Approaches in Psychiatry, 15(2), 123-135. doi:10.18863/pgy.1152765
Moneva, J., Geñorga, J. G. R. & Solon, E. M. (2020). Physical appearance anxiety and social relations. International Journal of Social Science Research, 8(1), 99-116. doi:10.5296/ijssr.v8i1.16564
Özkan, İ. 1994, “Benlik Saygısını Etkileyen Etkenler”, Düşünen Adam, 7 (3): ss. 4-9.
Pamuk S. Farklı anne baba tutumlarının üniversite öğrencilerinin kendini toparlama gücüne, problem çözme becerilerine ve karar verme davranışlarına etkisi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Yüksek Lisans Tezi, 2016;32-39.
Şahin H. Psikososyal gelişim temelli eğitim programının anasınıfına devam eden çocukların duygusal zekalarına ve problem çözme becerilerine etkisi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Doktora Tezi, 2015;9.
Uğurluoğlu, M. Y. (1996). Lise öğrencilerinde özsaygı düzeyi ile atılgan kişilik özelliği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon
Zimbardo, P.G. ve Henderson, L. (2000). Comorbidity in Chronic Shyness. Depression and Anxiety. c: 12. s: 232-237
Çekingenlik: Özellikle yabancı insanların yanında sosyal ortamlarda sakarlık, kendini tutma ve huzursuzluk olarak veya etkileşime girmekten uzak durma ve uygun bir şekilde sosyal ortama dâhil olmayı başaramamadır. (Zimbardo ve Henderson, 2000).
Çekingen insanlar yaşadıkları duygusal stresin etkisiyle negatif değerlendirilmekten sakındıkları için bireysel aktivitelere katılmaktan korkarlar ve katılmak istemezler.
Zimbardo ve Henderson’ın (2000) araştırma raporlarında çekingenlik ile ilgili farklı bilim insanları tarafından saptanmış özellikler aktarılmıştır (Zimbardo ve Hanederseon, 2000, s; 232).
Buss: Bireyin çekingenliğine çoğunlukla korkaklık da eşlik etmektedir.
Pilkonis: Çoğunlukla sosyal görünen insanların dahi, gözle görünmeyen bir çekingenlikleri olabilmektedir.
Zimbardo: Çekingenlik 3 alt grupta toplanabilir. Bunlar; a) sosyal etkileşime girmemek ve yalnızlığı tercih etmek, b) diğer insanlarla gönülsüz iletişim kurma ve sosyal yetersizlik yaşama ve c) düşük özgüven duygusudur (sosyal rollerin getirdiği sorumlulukları karşılayamamaktan ve diğer insanların beklentilerini karşılayamamaktan korkma.
Çekingenlik, kişinin kendi ihtiyaçlarına saygısının eksikliğini gösterir. Çekingenliğin hedefi, diğerlerini yatıştırmak ve her durumda çatışmadan kaçınmaktır. Bu kişiler sosyal ve profesyonel ilişkilerinde olumlu veya olumsuz duygularını ifade etmede güçlük yaşamaktadırlar. Pasif bireyler çoğunlukla susmayı tercih ederler ya da “ben önemli değilim”, “bana aldırmayın”, “duygularım önemli değil” gibi mesajlar veren sözel veya sözel olmayan ifadeler kullanırlar. (Bal, 2006)
Çekingen Davranışın Sözsüz Unsurları: Çekingen davranışta, sözsüz davranışlar; “göz kaçırarak temas, el ovuşturma, diğer kişiyi tutma ya da atılgan bir ifade yapıldığında geri adım atma, omuzları eğme, ağzı elle kapatma, dinleyiciyi konuşmacının ne söylediğinden uzaklaştıran gergin hareketler yapma ve vücut pozisyonunu sabitleştirme” gibi vücut hareketlerini içerir. El sık sık ağza götürülür ve kapatılır. Eller kıvrılır ve bükülür. Göz iletişiminden kaçınırlar, aşağı veya yukarı bakarlar, ses tonları çok yumuşak, sakin, kararsız, hafif titrek ve kısıktır. Yüz ifadeleri af diler gibidir. Hareketleri yavaştır. Konuşma düzeni isteksizdir, sıkça boğaz temizlenebilir (Bal, 2006).
Günümüzün iletişim sorunu olarak ele alınan duygu ve düşüncelerin açıkça ifade edilememesi, arkadaşlık kuramama, karşı cinsle iletişim kurmakta zorlanma, okul ve iş ortamında ki sosyal etkileşimlerde güçlük çekmenin en önemli nedeni çekingenlik davranışlarının ortaya çıkmasıdır.
Çekingen bireyler çoğunlukla kızgınlık, eksiklik ve değersizlik duyguları içindedirler. (Ugurluoglu, 1996)
.
Çekingen Kişilerin Gösterdikleri Özellikler: (Bal, 2006): 1. İçine kapanıklığı ifade ederler. 2. Onaylamadıkları bir durumla karşılaştıklarında, yatıştırıcı rol oynarlar. 3. Yaşanan sorunda kendi sorumluluklarını almak istemezler, diğer kişinin sorunu çözmesini beklerler ve çatışmaktan kaçınırlar. 4. Özgüvenleri azdır. 5. Duygularını nadir dile getirirler. 6. Kötü izlenim bırakma ya da aptalca görünme korkusu ile kendilerini ifade etmezler. 7. Bir şey istemek veya "hayır" demekte güçlük çekerler. 8. İletmek istediklerini, üstü kapalı ifade ederler. 9. Kendileri anlatmadan başkalarının ne istediklerini anlamalarını beklerler. 10. Sinirli ve endişeli olurlar. 11. İnsan olarak kendilerini diğerlerinden daha aşağı görürler. 12. Kendilerini feda etmekten keyif alırlar. 13. Hayır dedikleri için suçlu hissederler. 14. Başkalarının kendileri için karar vermesine izin verirler. 15. Olumsuz duygulara sahiptirler. 16. Sık sık özür dilerler.
Çekingenliğin Nedenleri
Çekingenliğin nedeni ;baskıcı-otoriter ebeveyn tutumu ile yetişmiş olmak olabilir. Çocuğun özellikler annesi kurduğu bağ ve bu bağın şekli benlik saygısını olumlu ya da olumsuz şekilde etkilemektedir. Çocuğun yaptığı etkinlikler karşısında annenin verdiği tepkiler çocuğu onaylar nitelikte ise olumlu benlik saygısı oluşur, demokratik ana-baba tutumu önemlidir.
Özkan’a (1994) göre, benlik saygısının olumlu yönde gelişmesinde kendi yeteneklerini ortaya koyabilme, kendini değerli hissetme, başarılı olma, elde ettiği başarılar ile övünme, toplum tarafından beğenilme, onaylanma, fiziksel özellikleri ile barışık olma gibi faktörler etkilidir. Bunun için de bireye fırsat tanınması , ortam sağlanması gerekir.
Ayrıca travmatik bir olaya maruz kalan birey duygu, düşünce ve davranış karmaşıklığı yaşadığı için sağlıklı düşünmekte zorlanır ve çekingen davranışlar gösterebilir.
Çekingenliğin nedeni; sosyal görünüş kaygısı olabilir: Bireyin fiziksel görünümünün başkaları tarafından değerlendirilmesi sırasında hissettiği endişe ve rahatsızlık duygusu olarak tanımlanmaktadır (Kızılkaya ve Özkaya, 2023). Bu kaygı türü, bireylerin toplum içindeki algılanma biçimleri ile doğrudan bağlantılı olup, genellikle sosyal anksiyete bozukluğu ile ilişkilendirilmektedir (Moneva ve ark., 2020). Sosyal görünüş kaygısı, bireyin yalnızca fiziksel görünümüne yönelik kaygılarla sınırlı kalmaz, aynı zamanda başkaları tarafından değerlendirilme ve eleştirilme korkusunu da içermektedir .
Çekingenliğin nedeni ; olumsuz beden imajı olabilir: Beden imajı, bireyin kendi fiziksel görünümüne dair algılarını, düşüncelerini ve duygularını içeren çok boyutlu bir kavramdır. Bu algı, kişinin özgüveni ve kendini kabul etme düzeyi ile doğrudan ilişkilidir. Yapılan araştırmalar, beden imajı ile özgüven arasında güçlü bir ilişki olduğunu ve bireylerin bedenleriyle ilgili algılarının genel benlik saygısını büyük ölçüde etkilediğini ortaya koymaktadır (Szabó, 2015). Olumlu bir beden imajına sahip bireyler genellikle daha yüksek bir özgüven düzeyine sahip olurken, beden imajından memnun olmayan bireyler düşük benlik saygısı ve kendini kabul etme düzeyinde azalma yaşayabilmektedir .(Rai ve ark., 2020). Bu nedenle, sağlıklı bir beden algısının teşvik edilmesi, bireylerin özgüvenlerini artırmaya ve psikolojik iyi oluşlarını desteklemeye yönelik önemli bir adımdır.
Çekingenliğin nedeni bireyin bazı becerileri yetersiz kalışı olabilir
Kişiler arası ilişkilerde iletişim becerisinin önemlidir.İletişim, bireyler arasındaki işbirliğini arttırıcı bir etki sağlar ve gruplar arasındaki ilişkilerde olumlu yönde etkileşim sağlar. İletişim miktarı arttıkça, olumsuz etkilerin üstesinden gelmek ve işbirliği stratejilerini geliştirmek daha mümkün hale gelir.
Çatışma durumlarında temel beceriler arasında öncelikli olarak üzerinde durulması gereken iki önemli beceri iletişim ve dinleme becerileridir. Çoğu zaman çatışmalar, iletişim ve dinlemedeki eksikliklerden kaynaklanır.
Kendisine Dönük Beceriler: Bu başlık altında, bireyin kendi his ve duygularının farkında olabilme yeteneği, kendisiyle barışık bir şekilde yaşayabilme yetisi ve kendi sosyal becerilerinin farkında olma becerisi bulunur. Farkındalığı az ise çekingen kalabilir.
Çekingenliğin nedeni bireyin problem çözme yeteneğinin henüz gelişmemiş olması olabilir: Problem çözme becerisi, yaşamın tümünde etkili olan ve basitten karmaşığa bütün etkinliklerde yer alan önemli bir yaşam becerisidir. Problem çözme; öğrenilmesi, elde edilmesi ve sürekli olarak geliştirilmesi gereken bir yetenektir. Zaman, çaba, enerji ve alıştırma isteyen bir beceridir. Çok yönlü olması bakımından yaratıcı düşünce ile aynı zamanda zekâyı, duyguları, iradeyi ve eylemi kendinde birleştirir . (Şahin, 2015). Aceleci yaklaşım veya plansız yaklaşım problemi güçleştirebilir. Kişi sorunu çözmek için problem basamakları oluşturarak plan yapması gereklidir. (Pamuk, 2016).
Yükümlülüklerine İlişkin Beceriler: Bu kategori, bireyin kendisine verilen sorumlulukları yerine getirme konusundaki becerileri içerir. Bireyin taahhütlerine uyum sağlayabilme, sorumluluklarını yerine getirebilme yeteneği zayıfsa yada yoksa çekingen davranabilir yada manipulasyoncu olabilir.
Sosyal becerilerin kazanılması demek; bireyin toplum kurallarına uyan, diğer insanların haklarına saygılı ve kendini kontrol edebilen bir birey olarak yetişmesidir.
Young ve West (1978) ise sosyal beceriyi beş şekilde açıklamaktadırlar:
1. Sosyal beceriler etkileşimi arttırabilir: İletişim kurabilme, kurulan iletişimi devam ettirebilme vb.
2. Sosyal beceriler istenmeyen durumlarda yardımcı olabilir: hayır diyebilmek, reddetme, çatışma çözebilme vb.
3. Problem çözmeye destek olan sosyal beceriler: Anlaşma, etkili iletişim kurabilme vb.
4. Mevcut sosyal becerileri geliştiren sosyal beceriler: Empatik tepkiler verebilmenin iletişim becerilerini geliştirebilmesi vb.
5. Atılganca Davranışlarda bulunabilmek. (aktaran, Jenson, Sloane ve Young, 1988)
Atılgan birey, sadece kendisinin değil, çevresinin de haklarını gözeten davranış sergiler. Araştırmalara göre, kişi kendini ne kadar çok ifade edebilirse, benlik saygısı o kadar artar, endişe ve depresyon gibi negatif durumları yenebilir ve daha empatik tavırlar sergileyebilir. (Alberti and Emmons, 1995). Atılgan birey, yaptığı tüm hatalara ya da sahip olduğu olumsuz özelliklere rağmen benlik saygısını düşürmez, kabul eder ve en önemlisi kendini en doğal ve en samimi biçimde ifade edebilen bir birey olur.
KAYNAKÇA
Alberti, R. E. ve Emmons M. L. (1995). Atılganlık hakkınızı kullanın (Serap Katlan, Çev.). Ankara: HYB Yayıncılık
Bal, E. (2006). İlköğretim Öğrencilerinin Benlik Algıları İle Atılganlık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi. İstanbul
Jenson, W. R., Sloane, H. N. ve Young, K. R. (1988). Applied behavior analysis in education: A structured teaching approach. NJ: Prentice Hall.
Kızılkaya, M. ve Özkaya, A. S. (2023). Examination of social appearance anxiety through psychological theories. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar - Current Approaches in Psychiatry, 15(2), 123-135. doi:10.18863/pgy.1152765
Moneva, J., Geñorga, J. G. R. & Solon, E. M. (2020). Physical appearance anxiety and social relations. International Journal of Social Science Research, 8(1), 99-116. doi:10.5296/ijssr.v8i1.16564
Özkan, İ. 1994, “Benlik Saygısını Etkileyen Etkenler”, Düşünen Adam, 7 (3): ss. 4-9.
Pamuk S. Farklı anne baba tutumlarının üniversite öğrencilerinin kendini toparlama gücüne, problem çözme becerilerine ve karar verme davranışlarına etkisi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Yüksek Lisans Tezi, 2016;32-39.
Şahin H. Psikososyal gelişim temelli eğitim programının anasınıfına devam eden çocukların duygusal zekalarına ve problem çözme becerilerine etkisi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Doktora Tezi, 2015;9.
Uğurluoğlu, M. Y. (1996). Lise öğrencilerinde özsaygı düzeyi ile atılgan kişilik özelliği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon
Zimbardo, P.G. ve Henderson, L. (2000). Comorbidity in Chronic Shyness. Depression and Anxiety. c: 12. s: 232-237
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çekingenlik ve Nedenleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Dnş.Banu BEYAZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Dnş.Banu BEYAZ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
