2007'den Bugüne 92,307 Tavsiye, 28,219 Uzman ve 19,976 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Sağlıklı Yaşam İçin Şişmanlıktan Sakınarak Formu Korumanın Yolları, Sağlıklı Beslenmek ve Diyet Yapmak
MAKALE #2370 © Yazan Dyt.Zühal AYNACI BAYEL | Yayın Şubat 2009 | 12,920 Okuyucu
SAĞLIKLI YAŞAM İÇİN ; ŞİŞMANLIKTAN SAKINARAK FORMU KORUMANIN YOLLARI, SAĞLIKLI BESLENMEK VE DİYET YAPMAK

Sağlıklı Yaşam

Hipokrat, ( Tıbbın Babası ),sağlıklı yaşamın temel ilkesini BİREYİN KİŞİSEL YAPISI VE ‘’DEĞİŞİK BESİNLERİN GÜCÜ’’nü bilmek, şeklinde tanımlar.

WHO ( Dünya Sağlık Örgütü ), sağlığı, fiziksel, bedensel, ruhsal yönden tam bir iyilik hali olarak tanımlamıştır.

BESLENME

Sağlıklı büyüme ve gelişme, mevcut sağlığın korunması, yaşam süresi ve yaşam kalitesinin arttırılması için besinlerin yeterli ve dengeli-çeşitli olarak tüketilmesidir.

DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ, ŞİŞMANLIĞI E66 KODLU HASTALIK OLARAK KABUL ETMİŞTİR!

Şişmanlık Nedir ?


Şişmanlık, vücutta yağ dokusunun artmasıyla ortaya çıkan durumdur. Hem göze hoş gelmeyen bir görüntü verir, hem de pek çok hastalığın oluşmasını kolaylaştırır. Dünyada bir çok ülkede nüfusun ortalama vücut ağırlığı ve obesite sıklığı giderek artmakta, buna paralel olarak da tip 2 diyabet sıklığı ve ona eşlik eden kardiyovasküler sorunlar da artmaktadır.

KÜRESEL OBEZİTE den payını alıyor olan ülkemizle ilgili olarak yapılan,TURDEP çalışması verilerine göre
Samsun, Gaziantep, Konya, Ankara ve İstanbul’da % 25’in üzerinde
Erzurum, Diyarbakır, Denizli, Bursa ve Malatya’da % 20’nin altında
Trabzon, Eskişehir, Antalya,İzmir ve Adana’da ise % 20-24.9’dur.

Yaşlanmayla birlikte artmakta, 55-59 yaş grubunda en yüksek (% 34.8), orta yaş grubunda %30

Okur-yazar olmayanlarda % 33.4, yüksek okul mezunlarında % 10

Dar gelirli gruplarda(asgari ücretin altı) % 22.6, yüksek gelir gruplarında % 15.5

Bel çevresine göre kadınlarda santral obezite % 49.2, erkeklerde % 17.2, ortalama % 34.9 bulunmuştur.

Kentte yaşayanlarda santral obezite % 36.5, kırda % 32.3’tür

BEDEN AĞIRLIĞININ BİLEŞENLERİ

Adipoz doku, Kas, Organlar ,Sıvılar ,Yağsız kütle ( Lean body mass = LBM), Adipoz doku ( Yağ kütlesi= Fat mass ( FM ) ) olarak bilinmektedir.

Adipoz doku, bedenin başlıca enerji deposudur.

Yetişkin erkeklerde vücut ağırlığının % 12-15’i (% 4-7’si temel yağ)

Yetişkin kadınlarda ise % 20-27’si (% 12’si temel yağ).Her iki cinste de temel yağ kemik iliğinde, kalpte, akciğerlerde, dalakta, sinir sisteminde, böbreklerde ve barsaklarda bulunur.Kalan depo yağı olup deri altında ve iç organların etrafında yer alır.

Kilo alma, hamilelikte, menopoz döneminde,yer, okul, iş vb değiştirme,çocukluktan gelen kilolar, uzun yıllar şişman kalıp önlem almama, yo-yo diyeti uygulama ( sık alıp verme, çok düşük kalorili diyetler uygulama ), kullanılan ilaçlar, kötü genetik miras, yanlış beslenme gibi nedenlerle oluşmaktadır.

Bel/Kalça Oranı ( WHR ) :

Hastalıklarda risk saptanmasında daha çok kullanılır.

Erkeklerde üst vücut (android), Kadınlarda alt vücut (jineoid) şişmanlık daha sıktır.

Bel/kalça oranının erkeklerde 0.95-1, kadınlarda 0.8-0.85 üzerinde olması şişmanlık göstergesidir.

Bu durum özellikle kalp-damar, diyabet ve metabolik sendrom hastalıkları riskinin arttığını belirtir.

Bel çevresi ölçümü

Bel çevresinin ;

Erkeklerde > 102 cm (> 94)

Kadınlarda > 88 cm (> 80) olması riskli kabul edilmekte ve BKİ değerlendirmesinden daha etkili bulunmaktadır.

Şişmanlığın Ortaya Çıkışıyla İlgili Faktörler

Ø Cinsiyet (Kadınlarda çok)
Ø Sosyo-ekonomik düzey
Ø Davranışsal etmenler (hızlı yeme, atıştırma, oburluk, öğün atlama, fazla Yaş (Genelde orta yaş)
Ø Yağlı yeme)
Ø Endokrin bozukluklar ( hipotiroidi vb)
Ø Fiziksel aktivite azlığı
Ø Kültürel geçiş

Kilo Vermek İçin Kullanılacak En Uygun Yöntemler

Bilimsel diyet programı uygulanması,
Bilimsel egzersiz programı uygulanması,
Yaşam alışkanlıklarının değiştirilmesi,
Psikolojik destek sağlanması ( Davranış terapisi ),
Kilo verme yavaş olmalı, çok düşük kalorili diyetler zararlı.
Haftalık ağırlık kaybı 0.5-1 kg olmalıdır.
Zayıflamak sabır ve irade gerektirir. Diyet yapmaya kesin karar verildikten sonra başlanmalıdır !!!!
Diyete yeni başlandığında metabolizma yavaşladığı için bir süre kilo vermek zor olabilir, ancak ısrarla devam edildiğinde başarı sağlanır. Bu nedenle asla vazgeçilmemelidir !!!!

Çok düşük kalorili diyetlerin yol açtığı sorunlar

(200-800 kalori)

İlk haftasında hızlı kilo kaybı (0.78 kg/gün) olur (daha çok su-mineral atılır).
Protein ve potasyum kaybı için önlem alınması gerekir.
İdrarla keton atımının artması böbrekten ürik asit temizlenmesini engeller ve serum düzeyi artar.
Adipoz dokunun hızlı mobilizasyonu sonucu serum kolesterol düzeyi yükselir® safra taşı oluşumu riski artar.
Hızlı kilo kaybı soğuğa toleransı azaltır.
Yorgunluk
Sinirlilik
Kabızlık
Deri kuruluğu
Saçlarda incelme
Menstruasyon düzeninde bozukluk gibi belirtiler ortaya çıkar!!!!

BİLİNÇSİZ ZAYIFLAMADA BESİNLERİN AZ ALINMASININ ZARARLARI

Kansızlık ( Demir eksikliği anemisi ),Protein enerji malnütrüsyonu,Basit guatr ( İyot eksikliği ), Beriberi ( B1 – Tiamin vitamini yetersizliği ), Pellegra (Niasin Vit. Yet),Raşitizm, X ve O bacak, Diş çürükleri,( Kalsiyum ve D Vitamini Yetersizliği ), Zayıflık ( Kaşeksi ), Kemik Erimesi, Depresyon,Yorgunluk, Halsizlık, Sinirlilik,Tahammülsüzlü, Hormonal Sıkıntılar, ilk akla gelen sorunlardır.

Egzersizin yararları : Enerjisi sınırlı diyetle birlikte yapılan egzersiz;
Yağsız dokunun korunmasını sağlar.
Dinlenme metabolik hızının düşüşünü engeller.
Yağ dokusunun harcanmasını arttırır.( Özellikle hipertrofik şişmanlar hiperplastiklerden daha çok ağırlık yitirirler. )

Rutin Fiziksel aktivitenin Bedenin İşlevine Etkileri
Oksijen alımı ve kalpten kan akımı hacmini arttırır.
Kan basıncını azaltır.
Kalp kasının gücünü arttırır.
İskelet kasının kapiller yoğunluğunu arttırır.
İskelet kasında aerobik enzimlerin aktivitelerini arttırır.
Azami oksijen alımında laktik asit oluşumunu azaltır, yorgunluğu geciktirir.
Serbest yağ asitlerinin kullanımını arttırarak glikojen deposunun boşalmasını geciktirir.
Metabolizmayı hızlandırır.
HDL / LDL oranını arttırır.
Eklemlerin yapı ve işlevini iyileştirir.
Kas gücünü artırır.
Kas içindeki sinir ipliklerinin işlevini arttırır.
Kan plateletlerinin agregasyonunu azaltarak pıhtı oluşumunu önler.
Osteoporoz ( kemik erimesi ) oluşumunu önler.
Glikoz kullanımını arttırarak şeker hastalığının önlenmesi ve kontrolünde yardımcı olur.

BESİNLERİN AŞIRI ALINMASININ ZARARLARI
Koroner kalp hastalığı ( Kalp krizi)
Yüksek tansiyon
Kan yağlarının yükselmesi
Damar sertliği
Şeker hastalığı
İnme
Gut hastalığı
Eklemlerde kireçlenme
Topuk dikeni
Bazı kanser türleri (mide, barsak, meme, prostat, akciğer )
Yemek borusu iltihabı
Mide fıtığı
Safra kesesi taşları
Karaciğerde yağlanma
Cilt yırtılmaları
Ciltte aşırı kıllanma ( özellikle kadınlarda )
Uykuda nefes alamama
Pisikososyal durumda kötüleşme (sosyal yaşamdan uzaklaşma, özgüvende azalma, sıkıntı, depresyon)
Sigara ve alkol alışkanlığı
Fiziksel aktivitede azalma
İşsizlik gibi durumlara neden olmakta, ekonomik sıkıntılar yaratmaktadır.

ŞİŞMANLARDA,
Kalp – damar hstalıklarından ölümler, 4 kat fazla, Hipertansiyon ise 3 kat fazla görülmektedir.
Varisler
Sırt ağrıları
Artritler
Selülit
Vücutta su tutulumu ( ödem ) gibi eşlik eden hastalıklar nedeniyle , ŞİŞMANLIK, SAĞLIK HARCAMALARINI ARTTIRMAKTADIR !!!

ABD’ de,erken ölüm nedenleri içinde
1. sırada sigara
2. sırada obezite yer almakta olup, 2030 ‘da ABD nüfüsunun %100 şişman olması beklenmektedir !!!

YAŞAMIN KISALMASI !!!!!!!!!!

Yaşam sigorta şirketlerinin derledikleri verilere göre, ideal ağırlığı % 40 üstünde olanlarda ölüm oranı % 90 daha çoktur !

Kalori harcamasını arttırmak için;

Davranış değişikliği,egzersiz (bilimsel)le kilo vermede risk azken, termojenik ilaçlar,absorbsiyonun engellenmesi,barsak kısaltma ameliyatları gibi yöntemlerde risk çok bulunmuştur.

İlaç Tedavisi Uygulanmasında Kriterler

Belirli bir hastalık veya cerrahi müdahale için zayıflaması gerekli görülenler
En az 6 ay süreyle düşük enerjili diyet, egzersiz ve davranış değişikliği uygulandığında yanıt vermeyenler
Aşırı şişmanlar (BKI 40 ve üzerinde) da önerilmektedir.

İlaçların Nitelikleri

Altı ay kullanıldığında belirgin etki gösterebilmeli ve 2 yıl kullanıldığında sağlık yönünden güvenirliliği saptanmış olmalı
Beden yağının azalmasında etkin, fakat yağsız kütleyi koruyucu olmalı
Kısa ve uzun dönemde önemli yan etkisi olmamalı
Bağımlılık yapmamalı

Şu anda en yaygın kullanılanlar;

Ø Xenical (Orlistat)
Ø Reductil (Sibutramin)

Gerçek Hedef : Haftada 0.5-1kg ağırlık kaybı sağlamaktır. Enerji alımı ve tüketimi arasında yapılacak % 5’lik hata yılda 7 kg aldırmaktadır !!!

Rejim yapan kişinin uyması gereken kurallar;
Günlük tutma (diyet ve egzersiz)
Alışverişi rehberi hazırlama
Az kalorili yemek tarifleri geliştirme
Uygun menü planlama ve uyma
Düzenli egzersiz
Aşırı yağlı besin tüketimini azaltma ( Örnek : Cips, ağızda 20 sn, kalçalarda 20 yıl !!! )
Daha az kırmızı, daha çok tavuk balık eti tüketme
Daha fazla sebze yeterli meyve
Alkolden uzak durma
Günde 6-8 bardak su içme
Yemekleri iyi çiğneme
Aç karnına alışveriş yapmama
Masaya yemeği küçük tabakta getirme.
Aile bireyleri ile birlikte yeniyorsa önce onların tabaklarına koy, kendine az bırakma
Tabakta yemeğin yağlı kısmını bırakma
Yeme isteği duyduğunda su içme
Yemek sırasında ve sonrasında da bol su içme

Yaşam Biçimine İlişkin Davranış Değişikliği

Üç km.den daha kısa mesafeler için taşıta binmeyin, yürüyün.
Alışveriş yapacağınız yerin uzaklığı 3 km.den azsa yürüyerek gidin. Satın aldıklarınızı kendiniz taşıyın. Böylece aşırı ve gereksiz yiyecek ve içecekleri almaktan kaçınmış olursunuz.
Her gün en az 1 saat yürüyün.
Çanta vb. eşyalarınızı başkalarına taşıtmayın.
4 kattan daha az apartman vb. yerlerde asansöre binmeyin, yürüyerek inip çıkın.

YİTİRİLEN AĞIRLIĞIN KORUNMASI

Kilo verebilen bireylerin %95’i beş yıl içinde tekrar kilo almaktalar.( Başarı % 5)
Diyet yapmadan önceki miktarlarda yemeye başlanmamalı, en az % 25 daha azaltılmalıdır.
Fiziksel aktiviteye mutlaka devam edilmelidir.
Davranış değişikliği kalıcı olmalıdır.
Sık sık diyet yapıp kilo verip alanlar, diyet yapmadan zaman içinde yavaş yavaş kilo alanlara göre daha sağlıksızdırlar!

AMAÇ ;

Aç kalmak değil, bilgilenerek beslenmek, sağlığı korumak, gerektiğinde DİYETİSYENE DANIŞARAK , sağlıklı beslenmek, sağlıklı nesillerle sağlıklıyaşamak ve
Yaşlanmak olmalıdır.

UNUTMAYALIM !!! Büyük işler yapmasak da , küçük işleri büyük bir sabır ve sevgi ile yapabiliriz.

Uzman Diyetisyen Zühal AYNACI BAYEL
‘’ HASTALIKLARDA DİYET TEDAVİSİ UZMANI ’’

Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Sağlıklı Yaşam İçin Şişmanlıktan Sakınarak Formu Korumanın Yolları, Sağlıklı Beslenmek ve Diyet Yapmak" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Zühal AYNACI BAYEL'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Zühal AYNACI BAYEL'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Zühal AYNACI BAYEL Fotoğraf
Dyt.Zühal AYNACI BAYEL
İçel (Mersin) (Online hizmet de veriyor)
Uzman Diyetisyen - Saç Bakım & Güzellik Uzmanı
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi125 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Dyt.Zühal AYNACI BAYEL'in Yazıları
► Sağlıklı Yaşam ve Diyet'de 30 Besinin Önemi Dyt.Fatma Merve KALELİOĞLU
► Sağlıklı Bir Yaşam İçin .. Dyt.Ebru YILDIRIM
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,976 uzman makalesi arasında 'Sağlıklı Yaşam İçin Şişmanlıktan Sakınarak Formu Korumanın Yolları, Sağlıklı Beslenmek ve Diyet Yapmak' başlığıyla benzeşen toplam 45 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Vejeteryan Beslenme Mart 2017
► Otizm ve Beslenme Şubat 2017
◊ Kanser ve Beslenme Temmuz 2008
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


01:43
Top