Göz Kuruluğu ve A Vitamini
GÖZ KURULUĞU VE A VİTAMİNİ
Göz yaşının azalması ve göz kuruluğu çeşitli hastalıklar nedeniyle ortaya çıkabilir. Bilgisayar kullanımı, romatizmal hastalıklar, klimalar, Diyabet, yaşın ilerlemesi, lens kullanımı nedenler göz kuruluğu yapar.
Ancak çoğu zaman gözden kaçan A vitamini eksikliği de göz kuruluğu yapabilir.
A VİTAMİNİ NEDİR?
A vitaminine tıp dilinde retinol veya retinoik asit adı verilir. A vitamini aslında 3 şekilde bulunur ki bunlar retinol, beta-karoten ve katoneoidlerdir. A vitamini hayvansal besinlerde retinal ve retinol isimli maddeler halinde bulunur ve bunlar vücutta A vitaminine dönüşürler. Retinol A vitaminin en aktif formudur. Bitkisel besinlerde bulunan beta karotene provitamin A da denir ve vücudumuzda A vitaminine dönüşmektedir. A vitaminin 2/3’si beta-karoten yoluyla alınır. Vücutta A vitamininin %90’nı karaciğerimizde depolanır. Buradan retinol bağlayıcı proteine (RBP) bağlanarak vücuda dağılır.
Bulunduğu Gıdalar:
A vitamini hayvansal ve bitkisel gıdalardan alınabilir. Hayvansal gıdalardaki A vitamini aktif şekli olan retinol şeklindedir. Bitkisel gıdalarda ise A vitamini karotenoid şeklindedir. Hayvansal gıdalardaki A vitamini bitkisel gıdalara göre daha kolay emilir.
A vitamini en çok karaciğer, süt, peynir, yumurta sarısı, patates, balık, kuru kayısı, havuç, tatlı patates, ıspanak, kabak, marul, tere, roka, brokoli, koyu yeşil renkli sebzeler, şeftali, ve portakal gibi besin maddelerinde bulunur.
A vitamininin başlıca görevlerinden biri görme ile ilgilidir. Gözün arka tabakasına retina ismini vermekteyiz. A vitamini burada bulunan rodopsin denen ve ışığı tanıyan proteinlere bağlanarak geceleri görmemizi sağlar. A vitamini ya da retinol eksikliğinde gece körlüğü denen gece görememe hastalığı oluşur.
A vitaminin azlığı da fazlası da gebelerin sakat çocuk doğurmasına neden olmaktadır. Bebeğin gelişimi sırasında A vitamini önemli rol oynar.
Günlük İhtiyaç:
Günlük A vitamini ihtiyacı 19 yaşın üzerindeki kişilerde, erkekler için günde 3000 ünite (900 mikrogram), kadınlar için günlük 2.330 ünite (700 mikrogram ), gebelikte 2.665 ünite ve emzirirken 4.335 ünitedir.
Sağlıklı kişilerde karaciğerde yeteri kadar A vitamini depolanmış olup geçici veya kısa süreli yağ emilim bozukluğunda A vitamin yetersizliği olmaz. Ancak uzun süren yağ emilim bozukluğunda A vitamini yetersizliği oluşabilir. Yumurta ve sğüt ürünleri yemeyen vejeteryan kişilerde A vitamin eksikliği olabilir. Bu kişilerin koyu yeşil yapraklı sebzeler ile koyu sarı meyve ve portakal yemelidir.
A vitamini yetersizliğinde şu bulgular ortaya çıkar:
·Gece körlüğü
·Gözyaşının azalması ve kuru göz (Kseroftalmi)
·Göz kornea tabakasında yara
·Enfeksiyonlara direncin azalması ve çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonu, grip, nezle ve ishalin sık sık tekrarlanması
Aşağıdaki durumlarda A vitamini eksikliği görülür:
·Protein eksikliği ve çinko eksikliğiyle birlikte
·Demir yetmezliği ile birlikte
·Aşırı alkol alanlarda
·Bağırsaklardan emilimin bozuk olduğu Çöliak, Crohn hastalığı ve pankreas hastalığı gibi durumlarda
·Vejetaryenlerde
Piyasada bulunan multivitamin ilaçların çoğunda 5000 ünite retinol (A vitamini) vardır ve bu miktar gereğinden fazladır. Bunun mutlaka 2500 ünite olmasına dikkat ediniz. Bazı yayınlarda A vitamininin üst dozunun 800-10.000 ünite olduğu belirtilmektedir. Fazla A vitamini alırsanız kemik erimesi riski artar.
A vitamininin cilt, meme, karaciğer, kolon ve prostat kanserini önleyip önlemediği araştırılmış ancak kesin bir kanıt ortaya konamamıştır. A vitamini fazla alanlarda akciğer kanser riskinin arttığı ve kemik erimesi (osteoporoz) sıklığının arttığı saptanmıştır.
Multivitamin ilaçlardaki A vitamini dozuna dikkat ediniz.:
Aşırı A vitamini alınması (günde 25.000-33.000 ünite) zararlıdır. Özellikle yaşlılar, alkolikler ve yüksek kolesterolü olanlarda daha az doz kullanılmalıdır. Amerikan Besin ve Beslenme Konseyi alınabilecek en üst A vitamini düzeyini erişkinler için 10.000 ünite olarak belirlemiştir. Gebeler ise A vitamini günde en fazla 5000 ünite almalıdır. Betakaroten’in fazla alınması osteoporoz denilen kemik erimesine neden olmaz, önemli yan etkiye sahip olan retinolun fazla alınmaması gerekir. Bu nedenle multivitamin ilaç alırken içinde 2500 üniteden fazla retinol bulunanlar alınmamalıdır. Eğer 5000 ünite A vitamini varsa bunun % 50’si beta-karoten olmalıdır. Yaşlılarda da aynı doz alınmalıdır.
Tıp dilinde Hipotiroidi adı verilen tiroit bezinin az çalışması durumunda, kanda A vitamini yüksek miktarda bulunur. Bu nedenle tiroit bezi az çalışan hastaların A vitamini almamaları gerekir. Gebelikte ilk 3 ayında A vitamini alınırsa doğacak çocukta sakatlıklara yol açar. Gebe kalma olasılığı olan kadınlar A vitamini almamalıdır.
A vitaminin fazla olması karaciğer hastalığı, kemik erimesi yapar, kanama yapar. Gebelerde ise A vitamini çocuklarda sakatlık yapar.
KAYNAKLAR:
1. Prof Dr Metin Özata, Vitamin, Mineral ve Bitkisel Ürün Rehberi, Gürer yayınları, 2008
2. http://www.vitamintr.com
3. http://www.endokrin.org
4. http://www.guatrcenter.com
Göz yaşının azalması ve göz kuruluğu çeşitli hastalıklar nedeniyle ortaya çıkabilir. Bilgisayar kullanımı, romatizmal hastalıklar, klimalar, Diyabet, yaşın ilerlemesi, lens kullanımı nedenler göz kuruluğu yapar.
Ancak çoğu zaman gözden kaçan A vitamini eksikliği de göz kuruluğu yapabilir.
A VİTAMİNİ NEDİR?
A vitaminine tıp dilinde retinol veya retinoik asit adı verilir. A vitamini aslında 3 şekilde bulunur ki bunlar retinol, beta-karoten ve katoneoidlerdir. A vitamini hayvansal besinlerde retinal ve retinol isimli maddeler halinde bulunur ve bunlar vücutta A vitaminine dönüşürler. Retinol A vitaminin en aktif formudur. Bitkisel besinlerde bulunan beta karotene provitamin A da denir ve vücudumuzda A vitaminine dönüşmektedir. A vitaminin 2/3’si beta-karoten yoluyla alınır. Vücutta A vitamininin %90’nı karaciğerimizde depolanır. Buradan retinol bağlayıcı proteine (RBP) bağlanarak vücuda dağılır.
Bulunduğu Gıdalar:
A vitamini hayvansal ve bitkisel gıdalardan alınabilir. Hayvansal gıdalardaki A vitamini aktif şekli olan retinol şeklindedir. Bitkisel gıdalarda ise A vitamini karotenoid şeklindedir. Hayvansal gıdalardaki A vitamini bitkisel gıdalara göre daha kolay emilir.
A vitamini en çok karaciğer, süt, peynir, yumurta sarısı, patates, balık, kuru kayısı, havuç, tatlı patates, ıspanak, kabak, marul, tere, roka, brokoli, koyu yeşil renkli sebzeler, şeftali, ve portakal gibi besin maddelerinde bulunur.
A vitamininin başlıca görevlerinden biri görme ile ilgilidir. Gözün arka tabakasına retina ismini vermekteyiz. A vitamini burada bulunan rodopsin denen ve ışığı tanıyan proteinlere bağlanarak geceleri görmemizi sağlar. A vitamini ya da retinol eksikliğinde gece körlüğü denen gece görememe hastalığı oluşur.
A vitaminin azlığı da fazlası da gebelerin sakat çocuk doğurmasına neden olmaktadır. Bebeğin gelişimi sırasında A vitamini önemli rol oynar.
Günlük İhtiyaç:
Günlük A vitamini ihtiyacı 19 yaşın üzerindeki kişilerde, erkekler için günde 3000 ünite (900 mikrogram), kadınlar için günlük 2.330 ünite (700 mikrogram ), gebelikte 2.665 ünite ve emzirirken 4.335 ünitedir.
Sağlıklı kişilerde karaciğerde yeteri kadar A vitamini depolanmış olup geçici veya kısa süreli yağ emilim bozukluğunda A vitamin yetersizliği olmaz. Ancak uzun süren yağ emilim bozukluğunda A vitamini yetersizliği oluşabilir. Yumurta ve sğüt ürünleri yemeyen vejeteryan kişilerde A vitamin eksikliği olabilir. Bu kişilerin koyu yeşil yapraklı sebzeler ile koyu sarı meyve ve portakal yemelidir.
A vitamini yetersizliğinde şu bulgular ortaya çıkar:
·Gece körlüğü
·Gözyaşının azalması ve kuru göz (Kseroftalmi)
·Göz kornea tabakasında yara
·Enfeksiyonlara direncin azalması ve çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonu, grip, nezle ve ishalin sık sık tekrarlanması
Aşağıdaki durumlarda A vitamini eksikliği görülür:
·Protein eksikliği ve çinko eksikliğiyle birlikte
·Demir yetmezliği ile birlikte
·Aşırı alkol alanlarda
·Bağırsaklardan emilimin bozuk olduğu Çöliak, Crohn hastalığı ve pankreas hastalığı gibi durumlarda
·Vejetaryenlerde
Piyasada bulunan multivitamin ilaçların çoğunda 5000 ünite retinol (A vitamini) vardır ve bu miktar gereğinden fazladır. Bunun mutlaka 2500 ünite olmasına dikkat ediniz. Bazı yayınlarda A vitamininin üst dozunun 800-10.000 ünite olduğu belirtilmektedir. Fazla A vitamini alırsanız kemik erimesi riski artar.
A vitamininin cilt, meme, karaciğer, kolon ve prostat kanserini önleyip önlemediği araştırılmış ancak kesin bir kanıt ortaya konamamıştır. A vitamini fazla alanlarda akciğer kanser riskinin arttığı ve kemik erimesi (osteoporoz) sıklığının arttığı saptanmıştır.
Multivitamin ilaçlardaki A vitamini dozuna dikkat ediniz.:
Aşırı A vitamini alınması (günde 25.000-33.000 ünite) zararlıdır. Özellikle yaşlılar, alkolikler ve yüksek kolesterolü olanlarda daha az doz kullanılmalıdır. Amerikan Besin ve Beslenme Konseyi alınabilecek en üst A vitamini düzeyini erişkinler için 10.000 ünite olarak belirlemiştir. Gebeler ise A vitamini günde en fazla 5000 ünite almalıdır. Betakaroten’in fazla alınması osteoporoz denilen kemik erimesine neden olmaz, önemli yan etkiye sahip olan retinolun fazla alınmaması gerekir. Bu nedenle multivitamin ilaç alırken içinde 2500 üniteden fazla retinol bulunanlar alınmamalıdır. Eğer 5000 ünite A vitamini varsa bunun % 50’si beta-karoten olmalıdır. Yaşlılarda da aynı doz alınmalıdır.
Tıp dilinde Hipotiroidi adı verilen tiroit bezinin az çalışması durumunda, kanda A vitamini yüksek miktarda bulunur. Bu nedenle tiroit bezi az çalışan hastaların A vitamini almamaları gerekir. Gebelikte ilk 3 ayında A vitamini alınırsa doğacak çocukta sakatlıklara yol açar. Gebe kalma olasılığı olan kadınlar A vitamini almamalıdır.
A vitaminin fazla olması karaciğer hastalığı, kemik erimesi yapar, kanama yapar. Gebelerde ise A vitamini çocuklarda sakatlık yapar.
KAYNAKLAR:
1. Prof Dr Metin Özata, Vitamin, Mineral ve Bitkisel Ürün Rehberi, Gürer yayınları, 2008
2. http://www.vitamintr.com
3. http://www.endokrin.org
4. http://www.guatrcenter.com
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Göz Kuruluğu ve A Vitamini" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Prof.Dr.Metin ÖZATA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Prof.Dr.Metin ÖZATA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
