2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Türkiyede İyot Yetmezliği ve Guatr Sıklığı
MAKALE #2873 © Yazan Prof.Dr.Metin ÖZATA | Yayın Nisan 2009 | 10,903 Okuyucu
Türkiye’de İyot Yetmezliği ve Guatr Sıklığı:

1935 yılında Prof. Dr. Kemal Atay ve 1948 yılında Prof. Dr. A. Rasim Onat ilk endemik guatr raporunu hazırlamışlardır. 1956 yılında Prof. Dr. Satı Eser Isparta-Burdur, Batı Karadeniz ve Doğu Karadeniz bölgelerinden en fazla guatr materyali geldiğini belirtmiştir. Daha sonra Ankara Üniversitesi Tıp fakültesinden Prof. Dr. Selahattin Koloğlu 1960 yılı sonrası ilk saha çalışmalarını yapmış ve içme suları ile besinlerdeki iyot miktarını incelemiş ve 1984 yılında yayınlamıştır. Yine aynı üniversiteden Prof. Dr. Türkan Sungur Türkiye’de içme sularında iyot tayini yaparak 1981 yılında yayınlamıştır. Prof. Dr. Hüsrev Hatemi ve Prof. Dr. İrfan Urgancıoğlu’da içme sularında iyot miktarını araştırmışlardır. Hatemi ve arkadaşları ayrıca 75 bin kişide boyun palpasyonu ile guatr taraması yapmış ve Türkiye’de guatrın %10 oranında ve nodüler guatrın ise %1.8 oranında olduğunu rapor etmişlerdir. Ankara Üniversitesi Tıp fakültesi’nden Prof. Dr. Murat Erdoğan ve Prof. Dr. Gürbüz Erdoğan’ın 1995 yılında yaptıkları çalışmada okul çocuklarında guatr prevalansı %30 bulunmuştur. O zamanki iyotlu tuz kullanma oranı toplumda % 24 olarak saptanmıştır. Prof. Dr. Faruk Alagöl ve arkadaşları 1997’de yaptıkları çalışmada İstanbul ilçelerinde guatr oranını % 39 olarak bulmuşlardır. Prof. Dr. Hülya Günöz ve Süoğlu ise İstanbul’da guatr sıklığını %14.3 oranında tespit etmişlerdir. Daha sonra ilk sistematik iyot yetmezliği ve guatr taraması ICCIDD desteği ile Prof. Dr. Gürbüz Erdoğan, Prof. Dr. Murat Erdoğan ve arkadaşları tarafından başlatılmıştır. Türkiye’de 20 şehirde okul çağı çocuklarında ultrason ile guatr taraması ve idrarda iyot ölçümleri 1997-1999 yılları arasında yapılmıştır. Bu çalışmada olguların tiroid volümünün % 31.8 oranında artmış olduğu saptanmıştır. Türkiye’de guatr prevalansı bölgelere göre değişmek üzere % 5-56 oranında, ve idrar iyot atılım miktarı ise ortalama 14-78 mg/L arasında bulunmuştur ki bu bulgular ülkemizde orta ve şiddetli derecede iyot yetmezliği olduğunu göstermektedir. İyotlu tuza ulaşma oranı ise % 48’e çıkmıştır. Türkiye’de içme sularının yaklaşık % 6’sında ciddi iyot eksikliği vardır. Karalahana aşırı yenmesiyle guatr oluşumu arasında bir ilişki yoktur. Türkiye’de endemik guatr bölgeleri Karadeniz, Doğu Anadolu, İç Anadolu, Kastamonu bölgesi, Isparta ve Burdur bölgesi olarak sayılabilir.


Türkiye’de İyot Profilaksisi:

Ülkemizde 1999 yılı Temmuz ayından itibaren zorunlu olarak tüm tuzlar iyotlanmaktadır. Günlük 3-6 gram tuz alınmasıyla yeterli iyot sağlanmış olur. Tavsiye edilen günlük iyot alımları şöyledir: Okul öncesi çocuklara 90 mg/gün, okul çocuklarına (6-12 yaş) 120 mg/gün, Erişkinlere (12 yaş üzeri) 150 mg/gün, gebe ve emziren kadınlara: 200 mg/gün’ dür.


Fazla İyot Almanın Yan etkileri:

Günlük 150 mg’dan fazla iyot alınırsa yan etkiler oluşur. Bu yan etkiler aşağıda verilmiştir:
a)İyodla oluşan hipotiroidizm: İyotla oluşan otoimmün tiroid hastalığının artması ve eğilimli kişilerde oluşan Wolff-Chaikof etkisiyle tiroid fonksiyonlarındaki reversibl inhibisyon nedeniyle oluşur.
b)İyotla oluşan hipertiroidizm: En önemli komplikasyondur. İsviçre’de iyot alımı 90 mg/gün ‘den 150 mg/gün’e çıkarıldığında hipertiroidi insidensi % 27 artmıştır. Hipertiroidizm nedeni iyot yetmezliği sırasında tirosit proliferasyonunun ve mutasyon oranının artması ve sonra bunların multifokal otonom büyümeyi sağlamasıdır.
c)İyodla oluşan tiroidit: otoimmün tiroidit gelişir. İyot tiroglobulinin immünojenitesini artırarak tirod bezinde hasar yapar veya serbest radikaller ile hücre injürisi yaparak tiroidit oluşturur.
d)Tiroid kanserleri üzerine etkisi: Okkult papiller kanser sıklığı artar. Ancak kanser prognozunun profilaksi sonrası iyileştiği ve kanser sıklığının azaldığı da bildirilmiştir.


İYOT YETMEZLİĞİ

İyot, vücudumuzda çok az bulunan ve toplam miktarı 15-20 miligramı geçmeyen bir mineraldir. T4 hormonunun yapısında 4 tane iyot molekülü vardır ve ağırlığının % 60’nı oluşturur. T3 hormonunda ise 3 tane iyot molekülü vardır. İyot yeterli alınmadığında tiroid bezi tiroid hormonlarını (T3 ve T4) yeterince yapamaz. Bir toplumda iyot yetmezliğine bağlı olarak oluşan ve yeterli iyot alımıyla önlenebilen veya düzelen tüm hastalıklara ‘’iyot yetmezliği hastalıkları’’ denir. İyot yetmezliğine bağlı olarak hipotiroidi denilen tiroid bezi yetmezliği (hipotiroidi) ile birlikte boy kısalığı ve zeka geriliği varsa bu hastalığa kretenizm adı verilmektedir. Kretenizm, iyot yetmezliğinin çok fazla olduğu bölgelerde görülür. Eskiden ülkemizde sık iken iyotlu tuz yenmesinin artmasıyla azalmıştır.
İyot yetmezliği, bebeklikten ileri yaşa kadar çeşitli evrelerde farklı hastalıklar yapar. Bu hastalıklar şunlardır:

İyot yetmezliği olan gebelerde düşük sayısı, ölü doğum, doğan bebekte sakatlıklar olması, doğum sırasında bebek ölümü sıklığında artış vardır
Yeni doğan bebekte oluşan iyot yetmezliği guatra ve tiroid hormon azlığı nedeniyle beyin fonksiyonlarının iyi gelişmemesi ve buna bağlı zeka geriliğinin ortaya çıkmasına neden olabilir.

İyot yetmezliği çocukluk döneminde guatr, tiroid bezinde az çalışma (sadece TSH hormon
artışı), beyin faaliyetlerinde bozukluk ve zeka geriliği, beden gelişim geriliği ve boy kısalığı yapar.İyot yetmezliği olan çocukların zeka derecesi (IQ) 13 puan daha düşüktür.
Erişkin yaşlarda ise iyot yetmezliği guatr, beyin faaliyetlerinde bozukluk, yaşlılarda kendiliğinden oluşan aşırı tiroid bezi çalışması (hipertiroidi) ve iyot fazla alınınca hipertiroidi gelişmesi gibi hastalıklara neden olmaktadır.

İyot yetmezliği şu anda bile dünyada önemli sağlık problemlerinden biridir. Dünyada 1 milyar 572 milyon insanda iyot yetmezliği vardır ki bu dünya nüfusunun yaklaşık % 30’ unu oluşturur. 11.2 milyon insanda ise belirgin kretenizm vardır.

İdrar iyot atılımına göre iyot yetmezliğinin dereceleri:
Okul çağındaki çocuklarda idrardaki iyot atılımına göre iyot yetmezliği şu şekilde sınıflandırılır:
a)İdrar iyodu <20 mg/dl ise şiddetli iyot yetmezliği,
b)İdrar iyodu 20-49 arası orta derecede iyot yetmezliği,
c) İdrar iyodu 50-99 arası hafif iyot yetmezliği,
d)İdrar iyodu 100-199 arası ise normal,
e) İdrarda iyot >200 ‘den fazlaysa aşırı iyot alımı vardır, denir.

KAYNAKLAR:
1. http://www.guatrcenter.com
2. http://www.tiroid.ws
3. http://www.tiroidcenter.com
4. http://www.endokrin.org
5. Prof Dr Metin Özata, 99 Sayfada Tiroid Hastalıkları, İş bankası yayını, 2008


Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Türkiyede İyot Yetmezliği ve Guatr Sıklığı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Prof.Dr.Metin ÖZATA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Prof.Dr.Metin ÖZATA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Metin ÖZATA Fotoğraf
Prof.Dr.Metin ÖZATA
İstanbul
Doktor "Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları"
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi4 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Prof.Dr.Metin ÖZATA'nın Makaleleri
► Hpv Enfeksiyonu Sıklığı Op.Dr.Levent TÜRK
► Astım Sıklığı Artıyor Dr.Sevin KARALAR
► Guatr Tedavisi-Basit Guatr Prof.Dr.Metin ÖZATA
► Bağışıklık Yetmezliği Prof.Dr.Cengiz KIRMAZ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Türkiyede İyot Yetmezliği ve Guatr Sıklığı' başlığıyla benzeşen toplam 27 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Hamilelikte Tsh Yüksekliği ÇOK OKUNUYOR Mayıs 2010
► İnsülin Direnci Diyeti ÇOK OKUNUYOR Mayıs 2010
► Naturel Zayıflama Mayıs 2010
► Metabolizma Diyeti Mayıs 2010
► Guatr Ultrasonu Mayıs 2010
► Guatr Biyopsisi Mayıs 2010
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


16:03
Top