2007'den Bugüne 92,297 Tavsiye, 28,217 Uzman ve 19,977 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Doğuştan Yarık Dudak ve Burun Deformitesi (Tavşan Dudak- Burun Deformitesi)
MAKALE #2965 © Yazan Op.Dr.Onur GÜRBÜZ | Yayın Nisan 2009 | 22,468 Okuyucu
Burun, insan yüzünün merkezinde bulunduğu için yüz şeklini ve insanın imajını biçimlendiren önemli bir görsel öğedir. Eski Roma devrinde burun “şeref organı” olarak bilinir; toplum içerisinde burun amputasyonu (rhinokopia) “burnun kesilmesi” yapılan kimseler, şerefini kaybetmiş insanlar olarak bilinirlerdi. Herodot’un kayıtlarında, Mısırlı rahiplerin büyük burunlu kimseleri bilge kişi olarak değerlendirdiklerini, eski Yunan ve Romalıların heykellerinde uzun burnu güzellik sembolü olarak işledikleri görülmektedir. Toplumların zamanla burna estetik bakış açıları değişmiştir.

Burun, insanın imajını biçimlendirmesi açısından önemlidir. Tarih boyunca toplumların “güzellik” anlayışları zamanla değişmiş, farklı etnik gruplarda güzellik farklı biçimde yorumlanmıştır. Günümüz toplumunda farklı ırklarda, farklı güzellik yargıları olmakla birlikte estetik olarak belirli normlar oluşmuş olup, plastik cerrahlar burun, meme, yüz oranları ve genel vücut imajı için birçok literatürde belirli ölçüleri yayınlamışlardır.

Plastik cerrahinin gelişmesi ile yarık dudak-burun deformitesinin düzeltilebilmesi sağlandığından toplumda deformiteye sahip bireylerin ve yakınlarının psikolojileri düzelmektedir.

Yarık dudak-burun deformitesinin çocukluk çağının en sık görülen gelişimsel bozukluklarından birisi olduğu düşünülürse bu deformitenin mutlaka mümkün olan en erken dönemde -çocuk sosyal statüsünü kazanmadan- düzeltilmesi gerekmektedir. Deformitenin düzeltilebilmesi için öncelikle deformitenin nasıl oluştuğunun, buna hangi faktörlerin neden olduğunun ve hastada karşılaştığımız problemlerin iyi değerlendirilmesi gerekmektedir.
Burun deri ve deri altı bağ dokusu ve yağ doku, kıkırdak doku, kemik doku, mukoza ve kas dokusundan oluşan, özellikle kemik ve kıkırdak bileşenlerinin dengesiyle şekillenen bir yapıdır. Deformiteye katılan birçok farklı doku olduğu unutulmamalıdır. Burun, plastik cerrahinin ilgilendiği alanlar gözden geçirildiğinde en fazla komponente sahip olan organdır. Bu nedenle yarık dudak burnu deformitesinin gelişiminde genellikle her komponentin tek tek nasıl etkilendiğinin bilinmesi, rekonstrüksiyon (düzeltici ameliyat) işleminde ise olgunun her bileşeninin ne kadar etkilendiğinin net bir şekilde tespit edilmesi gereklidir.
Bebekte yüz gelişiminin büyük kısmı, anne karnında 4–8. haftalarda gerçekleşerek 10. haftanın sonunda büyük oranda şekillenir.

Uluslar arası kaynaklarda dudak-damak yarıklarının, farklı ırklara göre değişmekle birlikte en sık Uzakdoğu ve Kızılderililerde, orta sıklıkta beyaz ırkta, en az da siyah ırkta gözlendiği bilinmektedir. Bu, yarık dudak ± damak için ‰ 0.2-4.3 arasında, tek başına yarık damak içinse ‰ 0.2-0.83 arasındadır.

Dünyada yarık dudak/damak görülme sıklığı Amerikan Kızılderililerinde bin doğumda 3.6, Japonlarda 2.1, Çinlilerde 1.7, beyaz ırkta 1.0, Afrikan-Amerikanlarda 0.3 olarak rapor edilmiştir.

Bu duruma sebep olan faktörler nelerdir?

Genel popülasyonda ortalama ‰1 olarak görülen yarık dudak-damak, birinci derece akrabalarda 40 kat, ikinci derece akrabalarda 7 kat ve 3. derece akrabalarda 3 kat fazla görülmektedir. Ayrıca hastalığın şiddeti arttıkça kardeşlerde de görülme sıklığı artmaktadır. Tek taraflı dudak yarığının kardeşte görülme sıklığı % 4’ken, diğer kardeşte iki taraflı dudak ve damak yarığının görülme sıklığı % 8’e yükselmektedir.

Çevresel faktörlerden annenin alkol kullanımı, yarıkları artırmaktadır. Alkol, sendromik ve sendromik olmayan yarıkların ikisini birden artırmaktadır.
Ayrıca sigara içen annelerin yarık dudak-damaklı bebek doğurma oranları sigara içmeyenlere göre iki kat fazla bulunmuştur.
Folik asit eksikliği birçok çalışmada yarık dudak-damak gelişimi ile ilgili bulunmuştur. Doğum öncesi başlanan yüksek doz folik asitin (6 mg/gün) hem yarık dudak damaktan hem de omurilik defektlerinden koruduğu bilinmektedir.
Düşük sosyoekonomik seviyeye sahip ülkelerde yarık dudak damak görülme sıklığının fazla olması, bu deformitenin kötü beslenme ile yakın ilişkisi olduğunu göstermektedir.
İlaçlar arasında kortizonlar, antikonvülsanlar (epilepsi ilaçları), retinoik asit (eksikliği ve fazla kullanımı) yarık dudak damak gelişimi ile alakalı bulunmuştur.
Genetik yatkınlığı olan bireylerin çevrenin olumsuz etkilerine maruz kalması ile sinerjist bir etki sonucu sıklık artmaktadır.

Yarık Dudak ve Burun Deformitesi Düzeltilmesi

Önemli bir nokta, bebeklikte cerrahi öncesi uygulanan ortopedik cihazlardır. Yenidoğanın kıkırdakları ilk altı haftada uygulanan kuvvetlerin etkisi ile şekillenebilir. Bu nedenle erken uygulanan nazoalveolar cihazlar (burna yerleştirilen kalıplar), bu kritik zamanda alt lateral kıkırdakların (burun kıkırdaklarının) şekillenmesinde etkili olacaktır.

Günümüzde yaygın kabul edilen cerrahi girişimin temel ilkeleri, 3. ay sonunda dudak onarımının yapılmasıdır. Burundaki deformite için tavsiye edilen dönem kızlarda 11-12, erkeklerde 14 yaş ve sonrasıdır. Yarık dudak burun deformitesinde burna erken müdahale edilememesinin temel sebebi burun gelişimini tamamlamadığı dönemde yapılan ameliyatla, burun gelişiminin olumsuz etkileneceği düşüncesidir. Bu nedenle özellikle kemiğe yapılması beklenen girişimin burun gelişiminin büyük ölçüde tamamlandığı yaşlarda planlanması uygun olacaktır.

Merak edilen sorular

1. Yarık dudak burun deformiteli bir bebeğim oldu. Şimdi ne yapacağım?

Yarık dudak deformiteli bebek doğduğunda aile ilk olarak büyük bir şok yaşar. Çünki yüz bölgesinde ciddi estetik farklılık olan bir bebeği belki ilk kez görmenin şaşkınlığın akabinde üzüntü içerisinde olurlar. Ancak yukarıda da bahsettiğim üzere günümüz çağdaş plastik cerrahi teknikleri sayesinde artık bu deformite oldukça başarılı bir şekilde fonksiyonel ve estetik olarak tedavi edilebilmekte. Böyle bir durum doğum öncesi anne karnında iyi bir kadın doğum uzmanı tarafından çoğu kez saptanarak artık aileler şok yaşamamaktadır. Ancak tespit edilememiş olgulara sık rastlıyoruz. Bu durumda ailenin yapması gereken ilk olarak bir çocuk doktoruna başvurmak olmalıdır. Sebebi bu hastalıkla birlikte gözlenen bir takım rahatsızlıkların tespit edilmesi gerekir. Her zaman başka bir rahatsızlık eşlik etmez, ancak olabileceği düşünülerek doğar doğmaz tüm vücudu detaylı bir muayeneden geçmelidir. Sonrasında beslenme önem arz eder. Dudak yarıklarına bazen damak yarıkları eşlik eder. Bu durumda çocuk rahat beslenemez, annesini ememez. Kaşık ile beslemek, özel uçlu biberonlar veya göğüs ucuna takılan özel aletler ile sütün çocuğun genzine kaçmaması sağlanmaya çalışılarak anne erken dönemde bilinçlendirilmelidir. Sonraki günlerde bir plastik cerrahın kontrolüne girilmeli ve tedavi planı yapılmalıdır.

2. Hemen ameliyat ettirsek daha iyi olmaz mı?

Hayır. Bu ameliyatın ortalama zamanı 3 ay civarıdır. Çocuğun belirli bir kiloya ulaşması, kansızlığının olmaması gerekir. 3. ayda dudak yarığı ameliyatı olur. Bu ameliyatla burun ucundaki bir takım basit cerrahi girişimler yapılabilir.

3. Ameliyatın riski çok mu?

Her ameliyatın bir riski mutlaka vardır. Bu ameliyat bu risklere ek olarak çocuğun küçük olmasından dolayı bir miktar daha risklidir, ancak anestezinin gelişmesi sayesinde günümüzde hemen hemen hiçbir sıkıntı yaşamadan bu ameliyatları gerçekleştirebilmekteyiz.

4. Ameliyat uzun sürer mi?

Uygulanan cerrahi yönteme ve cerraha bağlı olarak değişmekle birlikte 30 dakika ile 1-1.5 saat arasında genellikle tamamlanır.

5. Damağındaki yarığı da aynı ameliyatta düzelttirsek, ikinci kez ameliyat olmasa daha iyi olmaz mı?

Hayır. Damak yarığı ameliyatı ekollere göre değişmekle birlikte genellikle 9 ay- 1 yaş civarında yapılır. Bunun en büyük sebebi erken dönemde üst çenenin gelişimi yapılan ameliyattan kötü etkilenerek üst çene gelişme geriliği yaratabilir. Bu nedenle daha geç dönemde damak yarığı ameliyatı yapılır.

6. Damak yarığı ameliyatı çocuk büyüdükten sonra yapılsa daha iyi olmaz mı?

Hayır. Damak yarığında bazı damak kasları birbiri ile kaynaşmadığı için çocuk konuşmaya başladığı dönemden sonraya kalacak olursa kalıcı konuşma bozuklukları yaşayabilir. Bu çocuklarda ayrıca sık kulak iltihapları gözlenebilir. Bu nedenle aralıklı olarak kulakları muayene edilmelidir.

7. Burundaki şekil bozukluğu tek ameliyatla düzelir mi?

Tek ameliyatla büyük oranda düzelmekle birlikte bu rahatsızlıkte ufak tefek bir veya birkaç ek cerrahi girişim gereksinimi genellikle olmaktadır. Aile ve çocuk telkin edilmeli, sabırlı olmaları konusunda bilgilendirilmelidir.

8. Çocuğumla arkadaşları dalga geçiyor. Çocuğum içine kapanıyor, ne yapmalıyım?

Evet, bu gibi bedensel görünümdeki toplumdan farklılık yaratan rahatsızlıklar sonunda (yüz bölgesindeki bozukluklar, ellerdeki doğuştan olan kusurlar gibi) çocuk aklı ermeye başladıktan sonra arkadaşları tarafından tepki alır. Burada aileye çok önemli görevler düşüyor. Biz cerrahi olarak bu tip rahatsızlıkların çoğunu anaokulu öncesi dönemde estetik olaak düzeltmeye çalışırız. Ancak bir takım sıkıntılar buna rağmen devam ediyor ise aile çocuğu ile yakın ilgi kurarak bu sorunu hayatın akışı içerisinde arka saflara taşımalıdır. Özellikle aklı eren bir çocuğun yanında doktora sık sık giderek kapı kapı gezip “estetik yaptıracaktık” diyerek mevcut rahatsızlığı gündemde tutarak çocuğun her an aklına sokmak son derece yanlış bir tutumdur. Bu nedenle aile çocuk yanında bu durumu tartışmamalıdır.

Ayrıca hem ebeveynlerin, hem de çocuğun zaman zaman profosyonel psikolojik destek ihtiyacı doğabilir. Bu durumda psikolog, gerekirse psikiyatiden destek alınmalıdır.

9. Bu kız çocuğu, ileride çok iz kalır mı?

Bu soru çok sık sorulmakta. Estetik cerrahiye bir hasta ne sebeple gelirse gelsin, çok büyük beklenti ile gelir. En büyük beklenti ise “iz olmadan ameliyat olabilmek” tir. Keşke böyle bir sihirli değneğimiz olsaydı, ve bizler dokununca her şey düzeliverseydi. Ama malesef işin aslı böyle değil. Bizlerin yaptığı cilt kesileri sonucu bir takım izler kalmaktadır. Ama biz bir takım vücut bölgelerine bu izleri saklamaya çalışarak ameliyatlarımızı gerçekleştiririz. Mesela burun ameliyatında kanatların içinden keseriz, kimse görmez, meme ameliyatında memenin alt kısmından keseriz, izler saklanır. Aynı zamanda ince iplerle ve iyi bir teknikle diktiğimiz için de izlerimiz daha az olabilmekte. Ama hiç iz bırakmadan ameliyat yapmak mümkün değildir. Yarık dudak ameliyatının sonuçları oldukça başarılı olmakta. Çoğu zaman yakından bakınca belirli olan incecik bir takım çizgi şeklinde izlerle bu operasyon yapılmaktadır.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Doğuştan Yarık Dudak ve Burun Deformitesi (Tavşan Dudak- Burun Deformitesi)" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Op.Dr.Onur GÜRBÜZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Op.Dr.Onur GÜRBÜZ'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Onur GÜRBÜZ Fotoğraf
Op.Dr.Onur GÜRBÜZ
Kayseri
Doktor "Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi - Estetik"
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi43 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Op.Dr.Onur GÜRBÜZ'ün Makaleleri
► Yarık Dudak Anomalisi Op.Dr.Hakan GENCE
► Kepçe Kulak Deformitesi Dr.Ahmet ALTINTAŞ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,977 uzman makalesi arasında 'Doğuştan Yarık Dudak ve Burun Deformitesi (Tavşan Dudak- Burun Deformitesi)' başlığıyla benzeşen toplam 17 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


07:01
Top