2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Yaşamımızı Uzatmak İçin Stresi Tanımak ve Mücadele Etmek - Stres Eğitimi-4
MAKALE #3067 © Yazan Psk.Halil TÜRKMEN | Yayın Mayıs 2009 | 8,632 Okuyucu
YAŞAMIMIZI UZATMAK İÇİN STRESİ TANIMAK VE MÜCADELE ETMEK AÇIKLAMA VE ÖNERİLER

Yaşamımızı sağlıklı bireyler olarak sürdürmemiz ve buna bağlı ömrümüzü uzatmak ve daha uzun sürede sağlıklı yaşamak düşüncesindeyseniz. Yapacağınız şey, her hangi birsorun çıktığında, sorunun parçası olmak yerine sorunu bilinçli algılayarak, tanıyarak; akılcı ve gerçekçi anlamlar vererek yada yükleyerek, elimizden geldiğince bize ve çevremizdeki insanlara zarar vermeyecek biçimde, çözüm yolları üretmek, çözüm yollarına uygun çaba göstermek ve sonuç olarak hedefimize ulaşmayı amaç edinme, alışkanlığını kazanmamız gerekmektedir.

Yaşamımızı olumlu etkileyen olaylar kadar, olumsuz etkileyen olaylar ve durumlarla sürekli karşılaşabiliriz. Önemli olan onu çözecek gücü kendimizde bularak, çözmeye çalışmak ve çözmek için gerekli tüm çabaları kullanmak olmalıdır. Tüm çabalarımıza rağmen, stres gibi bir çok sorunu çözmemiz, bizi aşabilir yada çözümü mümkün olmayan koşullarda bile “ umutsuzluk, yılgınlık, yenilgi, beceriksizlik, suçluluk duygusu, başarısızlık “ vb. olumsuz duyguların yada organizmaya zarar verici savunma mekanizmalarını kullanmadan kaçınmamız ve bu olumsuz duyguların esiri olmaya izin vermemeliyiz.

Sorunu çözemediğimiz vakalar ve durumlarda bile, akılcı ve bilinçli bir yaklaşımla; ben elimden gelen her şeyi yapmaya çalıştım. Ancak sorunlar beni aşıyor, beni aşan durumlar ve olaylar için kendimi yıpratmamın, üzülmenin, kendimi suçlayarak, içe atarak kendime zarar ve vermenin yada “içki ve sigara uyuşturucuya sarılmak”, umutsuzluk ve çaresizlik düşünceleri, şiddet gösterileri, intihar düşünceleri vb.” tepkisel davranışlar yada olumsuz sonuçları çevreye yada başka insanlara yansıtarak; onları üzmenin anlamı olmadığı gibi, onları da etkilemeye ve üzmeye hiç hakkımız olmadığı vb. bilincinde olmalıyız. Bununla da yetinmeyerek, olayları ve durumları mantıklı düşünerek ve bunların sonuçlarını irdeleyerek, kendinize yönelik telkinlerde bulunarak, öz eleştiri getirerek, empati kurarak kişiliğimize zarar vermeden kontrolümüz altına almakta yarar bulunmaktadır.

Olay yada olayların üzerimizde ve çevremizde bıraktığı olumsuz etki ve faktörleri akılcı ve bilinçli bir şekilde değerlendirerek; en kısa sürede olumsuz etkilerini üzerimizden atmakta yarar vardır. Olaylara ve durumlara karşı ilgisizlik ve duyarsızlık farklı bir şeydir. Çözümsüz ve çözmek için gösterilen tüm çabalarımıza karşın; yapılacak bir şeyin olmadığı yada elimizden gelmediği; olay, olgu ve durumlarda; kendimizi geri çekmek, sorunun düşüncelerimizi olumsuz etkilemesine izin vermemek yada sorunu ertelemek, farklı bir şeydir. Bu ve bunun gibi bilinçli ve mantıklı, akılcı yaklaşım biçimleri, bireyin kendi benliğine zarar vermemesi için geliştireceği yaklaşım biçimleri olacağı düşüncesindeyim.

Stresten ve diğer sorunlarımızdan, kurtulmak için ve mücadele etmek için sağlıklı çevresel ilişkiler, insan ilişkileri ve iletişim yolları seçme gerekliliğidir. Yaşama karşı olumlu bakış biçimleri “insanları seven, değer veren, çevresi ve çevresindeki insanlarla, tüm toplumla barışık, iyi ilişkiler kuran” yaşama karşı olumlu düşünceler geliştiren, sıkıntı, keder, acı, üzüntü verici olaylar ve durumlardan uzak durmak yada akılcı çözümler üreterek, kontrolümüz altına almak, yeni ortamlara ve koşullara uyum sağlamak, zorlayıcı ve üstesinden gelemeyeceğimiz görevleri yapmaya ve sorunları çözmeye çalışarak kendimizi yıpratmamak, olayları gerçekçi biçimde algılayarak, yaklaşmak, benliğimize ve kişiliğimize zarar verecek olumsuz davranış ve düşüncelerden kaçınmak yada kurtulmak, kendisini aşan konularda, kendini suçlamadan ve suçluluk durumlarından kaçınmak yada olumsuz etkileri asgari düzeylere indirgemek, her şeye rağmen yaşamdan zevk almak,olumsuz durum ve koşulları olumluya çevirmek için her türlü olanağı seferber etmek vb. , bilinçli, mantıklı, gerçekçi ve akılcı çözüm yöntem ve tekniklerinden ilk aklıma gelenlerdir Daha önceki bölümlerde ve yukarda belirttiğim olumlu duygu, tutum, tavır, davranış ve düşüncelerin ve bilinçli, akılcı çözüm yöntemlerinin kullanılması durumlarında; bireyler strese eğilimli olmamakta ve strese karşı dirençli ve dayanıklı olmamaktadırlar. Bunların zıttı, olumsuz tutum, davranış, düşünce ve bilinçsiz, mantık kurallarına aykırı ve gerçekçi olmayan çözüm yöntemleri ve yaklaşımlar; stresi arttırmakla kalmaz, yaşamımızın kaçınılmaz bir parçası haline dönüşerek; süreç içinde bir çok psikosomatik rahatsızlıkları tetikleyerek, davetiye çıkarır.

Bu tür olumlu yaşam koşullarının zıttı ve olumsuz yaşam koşulların egemen olduğu aile, çevre ve ortamlarda yaşayan danışanlarda, Çevre ile olumlu, etkili ve sağlıklı ilişkiler ve iletişim kuramayan, olumlu duygu, düşünce, yaklaşım ve alışkanlıklardan yoksun; hayalci, gerçek dışı düşünceye ve yaklaşım örüntülerinin egemen olduğu bireylerde, güven ve öz güven duyguları yeterince gelişmediği ve yetersiz olduğu için kendilerine güvenemedikleri gibi başkalarına da güvenemezler ve empatik yaklaşım sergileyemezler. Bir sorun çıktığında, sorunu çözmekten çok sorunun parçası olma ve gerçekdışı güçler yada olaylarla bağdaştırma, medet umma, hayal etme, duygu ve düşüncelerini yeniden düzenlemekten yoksun ve aciz bir kişiliğe bürünerek; olumsuz duygu, düşünce ve tutumları olumluya çevirmekten çok sorunun bir parçası haline gelerek, yetersizlik ve çaresizlik duyguları sonucu olumsuz tepkisel davranışlarda bulunurlar.
Bu tür bireyler, ” Kendilerini toplum içinde, önemsiz, değersiz, beceriksiz, başarısız, yetersiz, sevilmeyen, işe yaramaz vb. hissederler ve kendilerini toplum içinde hiç bir şeyi doğru, dürüst yapmayan, beceriksiz, değersiz bir birey olarak algılar, görür ve düşünürler.
Açıklanan bu olumsuz algılama, tavır, tutum, değer, davranış, düşünce örüntülerinin yaşamlarının bir parçası haline geldiğini düşünerek; yaşamı olumsuzluklar, beceriksizlikler ve başarısızlıklarla dolu birinin geleceğinin de olmayacağı yada karanlık olacağını düşünebilirler. İşte bütün bu olumsuz duygu yoğunluğunun algılama, tutum, davranış, değer, tavır, düşünce biçimlerini etkilemesi ve insan yaşamına egemen olması; bireyin bunlara verdiği duygusal anlam, bakış açısı ve olumsuz düşünce biçimleri, “kötümser, olumsuz, bencil, acımasız, negatif, kararsız, umutsuz, beceriksiz, başarısız, hayalperest, içe dönük “ yaşamdan ve insanlardan üst düzeyde beklentiler, uyumsuzluklar, olumsuz savunma mekanizmalarının kullanılması, sağlıksız kişilik özelliklerinin bir sonucudur.
Stresle mücadelede, strese neden olan faktörleri ve nedenleri tespit ederek, bilmek stresle bilinçli mücadelenin bir diğer boyutudur. Strese neden olan olaylar, olgular kadar, temel ihtiyaçlardan “ beslenme, dinlenme, uyku ve sosyal etkinlik ve aktivitelere yeterince süre ayırmamak vb” ihtiyaçların yeterince karşılanmaması ve sosyal çevreden kaynaklanan olumsuz etkiler ve faktörlerdir.

Bütün bu olumsuz özellikler ve koşullar yetmezmiş gibi yaşadığı çevrenin de olumsuz etkileri, stresin psikolojik boyutunu arttıran faktörlerdir..Bu nedenle, insan yaşamının duygusal boyutunu oluşturan psikolojik stresin etkilerinin, fizyolojik boyutunun etkilerinden, daha şiddetli, daha yoğun ve yeğin yaşanacağını söyleyebiliriz. Stresin psikolojik boyutunun çok şiddetli etkilemesi sonucu, bireyler yaşama karşı olumlu düşünce biçimi geliştiremezler ve bu nedenle akılcı ve bilinçli çözüm yöntemleri kullanmaları da etkileneceğinden; strese karşı dirençsiz yada strese eğilimli olurlar. Bütün bu olumsuzluklara umutsuzluk, yetersizlik, beceriksizlik, çaresizlik, suçluluk duyguları vb. eşlik etmesi stresin daha yoğun yaşanmasına neden olacaktır.
Stresle başa çıkmak için sağlıklı ve olumlu koşulların desteklediği, çevresel ve sosyal faktörler, yetişme tarzı, bireyin verdiği duygusal anlam, bakış açısı “ iyimser, olumlu, hoşgörülü, sevecen, dostça, kendini ve tüm insanları seven, kendisi ve çevresi ile barışık, başarılı, güven ve öz güveni gelişmiş, pozitif düşüncelere sahip, empati kurabilen, eleştirdiği kadar, özeleştiri verebilen “ yaşama karşı olumlu duygu ve düşünce biçimleri, savunma mekanizmaları, uyum becerileri, kişilik özellikleri diğer faktörlerden daha önemli bir rol oynamaktadır. Ayrıca stresle baş etme, üstesinden gelme, sorunlarını çözme ve mücadele için çaba gösterme vb. bireysel özellikler ve stratejiler; kendisi ile barışık, iyimser, insancıl, paylaşımcı, kendine güveni ve öz güveni olan kişilik özelliklerine sahip; bireylerin kullandığı problem çözme yöntemleridir. Olay ve olguları çözümlerken, dostça ilişkiler ve etkili iletişim yöntemleri kullanmak, kızgınlıkla değil sakince ve tartışarak çözmek, insancıl yaklaşımlar sergilemek, dostça ilişkilerde bulunmak insana zarar verici değil yarar getirici davranış örüntüleridir.

Hiçbir birey mükemmel değildir ve her bireyin mükemmel olmasını bekleyemeyiz. Her bireyin olumlu yönleri olabileceği gibi olumsuz yönleri de olabilir. Yine her birey, kendi kişisel donanımı ile farklı bir bireydir. Her şeyin en mükemmelini yapmak her bireyden beklenemez, her birey kendi potansiyeli “güçlü yönleri, zayıf yönleri olan” ile farklı bir bireydir. Bu nedenle yapabileceklerinin ve yapamayacaklarının sınırı kişiden, kişiye değişir. Her bireyin hata yapabileceği, hatadan dönerek özür dilemenin insana yaraşır davranışlar olduğu bilinmelidir. Çevremizdeki tüm canlıları, özellikle insanları seviniz ve onlara zarar vermemeye çalışınız, ancak herkesin sizi sevmesini bekleyemeyiniz. Her çaba mutlaka karşılıklı çıkarlara, özveriye dayanmaz. İnsan ilişkilerinde çıkardan önemli, insanların insan olmasının gerektirdiği erdem olan davranışlarla sevilip, değerli, saygın olacaklarını unutmadan bu özelliklerin yaşamı çekilir ve sevilir kılan önemli unsurlardır. Tabiî ki bunlar insan yaşamında, insanın insan olmasının gerektirdiği önemli unsurlardır. Bu farklılıkları, olumlu özellikleri ve olumsuz özellikleri ile her birey önemlidir, her birey değerlidir.Önemli olan zorluklar, güçlükler ortaya çıktığında, onlara boyun eğmek yada kaçmak yerine; onları lehimize çeviren insancıl yollar, çabalar ve mücadeleler vermek olmalıdır. Her bireyin yaşayacağı olumsuz koşullarda bile, insan için erdem olan olumlu davranışlarda bulunması ve insanlar arası iletişimi, ilişkileri mümkün olduğunca iyi ve pozitif yönde sağlaması ve arttırması insan olmanın gereklerindendir.

Kişi karşılaştıkları güçlüklerle, zorluklarla tek başına mücadele edemeyebilir. Üstesinden gelemeyeceği sorunlarda, psikolog, psikolojik danışman, psikiyatr vb. kişilerden yada uzmanlardan profesyonel yardım alması gerekebilir. Kişi olumsuzluklar, güçlükler, zorlanmalara karşı savaşırken, mücadele ederken; psikolojik yaralar alıp, psikolojik sorunlar “stres, depresyon vb” yaşayabilir. Mücadele sürecinde vücudu dirençsiz ve harap olabilir. Psikolojik destek ve yardıma, en azından kendini, stresi ve strese neden olan faktörleri tanıması; stresin kabul edilmesi, stresin olumsuz etkilerine karşı korunma yöntem ve tekniklerini bilmesi; stresle başa çıkması için ne gibi önlemler alması gerektiğini öğrenmesi ve bilinçlenmesi; stresle mücadele etme yöntem ve tekniklerini anlaması ve gerçekleştirmesi “stresi yönetme” için psikolojik yardıma gereksinimi bulunmaktadır. Stresle mücadelede en etkin olduğu bilinen yollar; sosyal aktiviteler ve hobilerimize gereğince süreler ayırmak “komedi türü dizi, film, tiyatro vb. stresin olumsuz etkilerini atmamıza yardımcı olabilir”; spor yaparak, problemsiz bir uyku ve stresin olumsuz etkilerinden uzaklaşmamızı sağlar. “uzman hekim kontrolünde yürüyüş her yaşta faydalıdır.” Yüzme, dans, bale, yoga, aerobik, gezi, seyahat, eğlence vb. etkinlikler de stresin etkilerini azaltıcı yollardır. Bunların sonucu kendini yenileyerek, yeni koşullara uyum sağlanabilir.

Stres, sürekli vurgulamaya çalıştım düşüncede oluşan bir sorundur. Düşünce boyutu söz konusu olunca, zihinsel süreçlerimiz “ yorulma, yıpranma, uykusuzluk, zararlı alışkanlıklar vb” sonucu ve dirençsiz kalmaktadır. Bu nedenle bireyler mücadelede yöntemi seçerken, mutlaka zihinsel olmayan yada zihinsel süreçleri zorlamayan, yormayan, olumsuz değil, olumlu etkileyen yaşam biçimleri “etkinlikler hobiler ve aktiviteler vb.” seçmeleri gerekli ve yaralı olacaktır. Mutlu olacağı, keyif alacağı, neşeleneceği, güleceği hatta kahkahalar atabileceği; sevdiği aktiviteler stresin olumsuz etkilerini azaltmaktadır. Zihinsel olmayan yaşam biçimleri “ aktivite, etkinlik, hobi, boş zaman ayırma vb.” edinirseniz, dikkatiniz dışa yöneleceğinden; mevcut rahatsızlıklar ve olumsuzluklar size yansımayacağı için zihinsel yönden de fazla etkilememiş olacaksınız.

. Günümüzün önemli sorunlarından biri de intiharlardır. Bu sorun yukarda ayrıntılı nedenlerini açıkladığım stresin bir sonucu ve ödülüdür. “olumsuz pekiştireç ”
Özellikle göç, iflas, işsizlik sonucu yaşamsal değişiklikler ve yeni koşullara uyum güçlükleri, zorlukları yaşanması; intihar olgusu ve intihar eğilimini körükleyen olumsuz koşullardır. “Yıllarca okuyup, üniversiteyi bitirmesine karşın, kendini gerçekleştirmek için iş olanağı yaratılmayan yada iş bulamayan gençler; yukarda derinliğine açıkladığım psikolojik kökenli sorunlara açıktırlar.” Bireyleri olumsuz etkileyerek; depresyon, kaygı bozuklukları, panik atak gibi rahatsızlıklar şiddetli ve yoğun stres sonucu oluşmaktadır.
Tüm bu açıklamaların ışığında; stres ayrıca stres bağlı psikosomatik hastalığı tetikleyerek, ortaya çıkardığı için çağımızın vebası tanımını karşılamaktadır. Stresten uzak bir yaşam alışkanlığı oluşturmak istiyor isek Strese Dayanıklı olmak gerekmektedir. Strese dayanıklı olmanın en önemli koşulu, sağlıklı bir kişilik yapısı, sosyal aktiviteler, spor önemli rol oynamaktadır. Her şeye rağmen, stresli olduğumuzu hissettiğimiz de yukarda açıkladığım önlemleri almakta yarar vardır. Ancak öncelikle nefes alma “diyafram” egzersizi anlık gevşememize yol açacağı için kullanılması gerekli bir yöntemdir. Ayrıca strese dayanıklılık için tüm önlemlere ek olarak, gevşeme egzersizlerine de yer vermeliyiz. Bütün bunlarla rağmen strese karşı ne kadar dirençli ve dayanıklı olsak bile zaman, zaman stresi oluşturan faktörleri o kadar yoğun, şiddetli ve sürekli yaşadığımızda mutlaka psikolojik destek ve yardıma ihtiyaç duyarız.

Stres, bireyin olumsuz koşullarla karşılaştığı ve üstesinden gelmek için mücadele etmeden kaçınan ”özellikle ben merkezli ve özgüven duyguları zayıf yada gelişmemiş” insanlarda görülme olasılığı güçlüdür. Bu nedenle çağımızın koşullarına uygun bir sorundur. “Çağımızda bireyler çıkarcı, bencil yani ben merkezcil yetiştiriliyor” Stresle başa çıkabilmek için önce onu tanımamız, nedenlerini öğrenip, mücadele edici koşulları elimizden geldiğince düzenlemeliyiz ve zamanımız var ise gevşeme yöntem ve teknikleri kullanarak ve stres faktörleri ile bilinçli ve akılcı mücadele yöntemleri kullanarak; stresten korunmak stresin olumsuz etkilerini üzerimizden atmaya çalışmamız gerekmektedir.
Stresden uzak, stressiz ve sağlık dolu mutlu yaşamlar dilerim.

Stres konusunda kaleme aldığım bütün makalelerimi ve daha fazla ve ayrıntılı bilgi edinmek için, “ÇAĞIMIZIN VEBASI, STRES VE MÜCADELE “ adlı makalemi okumanızı öneririm.

PSİKOLOG
Halil TÜRKMEN
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Yaşamımızı Uzatmak İçin Stresi Tanımak ve Mücadele Etmek - Stres Eğitimi-4" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Halil TÜRKMEN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Halil TÜRKMEN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Halil TÜRKMEN'in Yazıları
► Stres, Stresle Mücadele Yöntemleri Psk.Halil TÜRKMEN
► İş Stresi / Örgütsel Stres Psk.Zülal ERİK
► Stresle Baş Etmek İçin Ne Yapabiliriz? Psk.Saadet YAVUZBİLGE
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Yaşamımızı Uzatmak İçin Stresi Tanımak ve Mücadele Etmek - Stres Eğitimi-4' başlığıyla benzeşen toplam 21 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
◊ Stres Testi Aralık 2008
◊ Unutkanlık Testi - Unutkanlık Ölçeği ÇOK OKUNUYOR Ağustos 2008
◊ Beck Anksiyete Ölçeği Ağustos 2008
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


07:56
Top