Sütün Beslenme Değeri : Sütün İçinde Sağlık Var!
Süt yaşamımızın vazgeçilmez besinlerinin ilk başında geliyor.
Çünkü içeriğinde bulunan kalsiyum, protein başta olmak üzere bebeklikten itibaren gereksinmemiz olan birçok besin öğesini içeriyor. Doğa besin öğelerini ideal bir kompozisyonla bize süt olarak sunuyor.
Süt 40 dan fazla besin öğesini bir arada içeren en sağlıklı, doğal sıvı besindir.
Sütün bileşimi besleme, iklim, hayvanın türü ve ırkı, hastalıklar, mevsim, laktasyon dönemi ve çevre faktörlerine göre değişebilmekle beraber % 5 karbonhidrat (süt şekeri laktoz), % 3.3 protein ve % 3.5 yağ, % 87.3 su, % 0.35 vitaminler, % 0.75 minerallerden oluşur.
100 ml (1 küçük çay bardağı) tam yağlı sütün bileşimi
61 kcal Enerji
3.3 gr protein
4,7 gr karbonhidrat
3.5 gr yağ
60 mg A vitamini
0.032 mg D vitamini
1,56 mg C vitamini
0.04 mg B1 vitamini (tiamin)
0.2 mg B2 vitamini Riboflavin
0.9 mg Niasin
0.06 mg Vitamin B6
6 mg folik asit
0.4 mg Vitamin B12
120 mg Kalsiyum
95 mg Fosfor
0.05 mg demir
11 mg Magnezyum
0.4 mg çinko
Yağlı
Yarım Yağlı
Yağsız
Su(g)
87.9
89.2
90.8
Enerji (kcal)
61
50
35
Protein (g)
3.3
3.3
3.4
Yağ (g)
3.3
1.9
0.2
Karbonhidrat (g)
4.7
4.8
4.9
Kül (g)
0.7
0.7
0.8
Kalsiyum (mg)
119
122
123
Demir (mg)
0.1
0.1
0.0
Fosfor (mg)
93
95
101
Potasyum (mg)
152
154
166
Sodyum (mg)
49
50
52
Vit. A ve Karoten(IU)
126
205
204
Tiamin (mg)
0.04
0.04
0.04
Riboflavin (mg)
0.16
0.17
0.14
Niasin (mg)
0.1
0.1
0.1
Vit C. (mg)
1
1
1
SÜTTE BULUNAN BESİN ÖĞELERİ VE YARARLARI
Laktoz (Süt şekeri)
· Şekerlerin ortak özelliği enerji vermesidir. Yaşamak için gerekli olan enerjinin karşılanmasına laktoz önemli katkıda bulunur.
· Beyin ve sinir hücrelerinin oluşumu için gereklidir.
· Bağırsaklarda bulunan yararlı bakterilerin çoğalmasında ve zararlı bakterilerin yok edilmesinde dolaylı olarak rol oynar.
· Kalsiyum ve fosfor gibi bazı minerallerin emilimini arttırır. Bu sayede çocukların büyüme ve gelişmesinin sağlanması, kemik ve dişlerin oluşumu, kasların kasılıp gevşemesi gibi önemli rolleri bulunur.
· Laktozu sindirmeye yarayan laktaz enzim eksikliği bulunan kişilerde laktoz intoleransı dediğimiz durum gelişir ve sütün sindirilmesi güçleşir. Bu kişilerin laktozsuz sütleri tüketmeleri gerekir.
Süt yağı
· Yağlar başta beyin hücreleri olmak üzere vücudun enerji gereksinmesini karşılar
· Hücre zarının yapısını oluşturur.
· Yağda eriyen A, D, E, K vitaminlerinin vücut tarafından en iyi şekilde kullanılmasını sağlar.
· Süt yağında bulunan fosfolipidler beyin ve sinir hücrelerinin yapılması ve çalışması için elzemdir.
· Süt yağı doymuş ve doymamış yağ asitlerinden oluşur. Bu yağların yeterli ve dengeli beslenmede büyük önemi vardır. Sütte bulunan yağ asiti türleri vücudumuzun işleyişi açısınıdan ideal oranlardadır.
· Bir tür yağa benzeyen kolesterolün günlük en az 200 mg alınması gereklidir. Aksi halde karaciğer daha fazla kolesterol üretir. Bu durumda kalp damar hastalıkları riski artmaktadır. Bir bardak (200 ml) sütte 24 mg kolesterol bulunur.
Süt proteini
· Proteinler bir binanın tuğlalarına benzetilecek olursa, vücudumuzu oluşturan her bir hücrenin yapı taşı proteinlerdir. Deri hücresinden, kas hücresine, beyin hücresinden, kan hücrelerine kadar her hücrenin yapısında bulunur. Tepeden tırnağa insan vücudunun en temel bileşenidir.
· Proteinler amino asitlerden oluşur. 23 çeşit elzem (vücutta sentezlenemeyen, besinlerle alınması zorunlu olan) amino asit bulunur. Süt proteini elzem amino asitlerin hemen hemen tümünü içerdiği için yaşamsal rolü çok önemlidir.
· Sağlıklı beslenmede, büyüme ve gelişmenin sağlanmasında, enfeksiyonlardan korunmada, hücre yenilenmesinde proteinlerin yeterli miktarda besinler yoluyla vücuda alınması gerekir.
· Süt proteinlerinin biyoyararlılığı yüksek olduğu için bitkisel kaynaklı besinlerde bulunan diğer proteinlere göre vücut tarafından daha kolay kullanılır.
Süt mineralleri
Mineraller metabolizmanın sağlıklı bir şekilde çalışması için gerekli olan, enerji vermeyen besin öğeleridir. Sütte bulunan başlıca mineraller kalsiyum, fosfor ve sodyum ve potasyumdur.
En iyi kalsiyum kaynağı süttür.
· Kalsiyum ve fosfor yaşamın her döneminde kemik ve diş sağlığı için gereklidir. Özellikle çocukların kemik ve diş gelişimi yeterli kalsiyum alımına bağlıdır.
· Kemikler kalsiyumun depo edildiği vücudun iskeletini oluşturan dokulardır. Kemikler 25-30 yaşına kadar kalsiyum depolayabilir. Bu yaştan sonra ise depolama durur ve yeterli kalsiyum alınmazsa bu depolar kullanılmaya başlar. Kalsiyum kaybeden kemik dokusu zamanla daha kırılgan, güçsüz ve süngerimsi bir yapıya dönüşür. Osteoporoz yani kemik erimesi de denilen bu durum yaşam kalitesini düşüren, ciddi bir rahatsızlıktır.
· Kalsiyum yeterli olarak vücuda alındığında, kemikler kalsiyum kaybetmez ve yapısını korur.
· Kalsiyumun en iyi kaynağı süt ve süt ürünleridir. Özellikle süt kalsiyumunun tamamına yakını vücut tarafından kullanılır.
· 1 bardak sütte 240 mg kalsiyum bulunur. Yetişkinlerin günde en az 800 mg kalsiyuma gereksinimi vardır. Çocukluk, ergenlik, gebelik ve emzirme döneminde kalsiyum gereksinimi 1200 mg dır.
Süt vitaminleri
· Süt, sağlıklı beslenmek için gerekli olan, yağda ve suda eriyen vitaminlerin hemen hepsini içermektedir. Bazı vitaminlerden çok zengin olan süt bazı vitaminleri içerse de ihtiyacımızın tamamını karşılamaya yetmez.
· Riboflavinin (B2 VİTAMİNİ) en zengin kaynağı süttür. Beyin ve zeka gelişiminde çok önemli rolü olan B2 vitamini eksikliğinde çok ciddi sağlık sorunları ortaya çıkar.
· Sadece hayvansal gıdalarda bulunan B12 vitaminin en zengin kaynaklarındandır.
· Bağışıklık sisteminin korunmasında sütte bulunan vitaminlerin önemli rolü bulunur.
SÜTÜN YARARLARI
· Kemik erimesini (OSTEOPOROZ) önler.
· Enfeksiyonlardan korur.
· Sindirim sisteminin düzgün çalışmasını sağlar.
· Kabızlığı, ishali önler.
· Mide rahatsızlıklarını önler.
· Diş çürümelerini önler.
· Enerji verir.
· Kan şekerinin dengelenmesini sağlar.
· Kan basıncını ve kan elektrolit dengesini sağlar.
· Bazı kanser türlerinin oluşumunu önler.
Soru ve cevaplarla SÜT
Soru: Uzun ömürlü sütlerde katkı maddesi kullanıldığı için mi dayanıklılık süresi uzundur?
Cevap: HAYIR… Sütün dayanıklılığını artırmak amacıyla kesinlikle katkı maddesi kullanılmaz. UHT Yöntemi ile süt 3-4 saniyede çok yüksek sıcaklığa getirilir. Bu sayede bütün mikroplar yok olur. Yine çok kısa sürede oda ısısına getirilerek aseptik dolum ve ambalajlama ile süt uzun ömürlü hale gelir. Mikrop, hava, ışık, nem, ısı geçirmeyen bu ambalaj sütün daha uzun süre dayanıklı olmasını sağlar.
Soru: Açıkta satılan sütlerin besin değeri daha mı fazladır?
Cevap: HAYIR… Çünkü açıkta satılan sütler binlerce mikrop içerir. Kullanılmadan önce uzun süre kaynatılması gerekir. Kaynatma esnasında besin değeri % 90 a varan kayba uğrar. Üstelik mikropların hepsi kaynatmayla yok edilemez. Bu nedenle uzun ömürlü ve pastörize sütlerin besin değeri daha yüksektir. Çünkü uygulanan UHT ve pastörizasyon yöntemi besin değerini kayba uğratmaz.
Soru: Pastörize ve UHT sütlerini içmeden önce kaynatmak gerekir mi?
Cevap: HAYIR… Pastörize ve UHT sütler ısıl işlem görmüştür. Bu nedenle ikinci kez ısıl işleme gerek yoktur. Kaynatma ile besn değeri kayıplarının çok fazla olduğu unutulmamalıdır. Sütü sıcak içmeyi seviyorsanız, kısa sürede mikrodalga fırında ısıtabilirsiniz. Isıttığınız sütü hemen tüketmeye özen göstermelisiniz.
Soru: Süt çocuk besini midir?
Cevap: HAYIR…Süt, içerdiği besin maddelerinden dolayı her yaş grubunun tüketmesi zorunlu olan bir temel bir gıda maddesidir..
Soru: Günde ne kadar süt tüketmek gerekir?
Cevap: 6 aydan büyük bebeklerin, çocukların, ergenlik dönemindeki gençlerin, gebelerin, emziren annelerin, menapoz sonrası kadınların günde en az 3 bardak; yetişkin kadın ve erkeklerin her gün mutlaka 2 bardak süt içmeleri gerekir.
Soru: Süt sevmiyorum, ne yapabilirim?
Cevap: Süt yerine kefir, ayran ya da yoğurt tüketebilirsiniz.
Not: Bu yazı ve içeriği www.beslenmevediyet.org sitesinde kullanılmıştır.
Çünkü içeriğinde bulunan kalsiyum, protein başta olmak üzere bebeklikten itibaren gereksinmemiz olan birçok besin öğesini içeriyor. Doğa besin öğelerini ideal bir kompozisyonla bize süt olarak sunuyor.
Süt 40 dan fazla besin öğesini bir arada içeren en sağlıklı, doğal sıvı besindir.
Sütün bileşimi besleme, iklim, hayvanın türü ve ırkı, hastalıklar, mevsim, laktasyon dönemi ve çevre faktörlerine göre değişebilmekle beraber % 5 karbonhidrat (süt şekeri laktoz), % 3.3 protein ve % 3.5 yağ, % 87.3 su, % 0.35 vitaminler, % 0.75 minerallerden oluşur.
100 ml (1 küçük çay bardağı) tam yağlı sütün bileşimi
61 kcal Enerji
3.3 gr protein
4,7 gr karbonhidrat
3.5 gr yağ
60 mg A vitamini
0.032 mg D vitamini
1,56 mg C vitamini
0.04 mg B1 vitamini (tiamin)
0.2 mg B2 vitamini Riboflavin
0.9 mg Niasin
0.06 mg Vitamin B6
6 mg folik asit
0.4 mg Vitamin B12
120 mg Kalsiyum
95 mg Fosfor
0.05 mg demir
11 mg Magnezyum
0.4 mg çinko
100 GRAM SÜT'ÜN ENERJİ VE BESİN DEĞERLERİ
Yağlı
Yarım Yağlı
Yağsız
Su(g)
87.9
89.2
90.8
Enerji (kcal)
61
50
35
Protein (g)
3.3
3.3
3.4
Yağ (g)
3.3
1.9
0.2
Karbonhidrat (g)
4.7
4.8
4.9
Kül (g)
0.7
0.7
0.8
Kalsiyum (mg)
119
122
123
Demir (mg)
0.1
0.1
0.0
Fosfor (mg)
93
95
101
Potasyum (mg)
152
154
166
Sodyum (mg)
49
50
52
Vit. A ve Karoten(IU)
126
205
204
Tiamin (mg)
0.04
0.04
0.04
Riboflavin (mg)
0.16
0.17
0.14
Niasin (mg)
0.1
0.1
0.1
Vit C. (mg)
1
1
1
SÜTTE BULUNAN BESİN ÖĞELERİ VE YARARLARI
Laktoz (Süt şekeri)
· Şekerlerin ortak özelliği enerji vermesidir. Yaşamak için gerekli olan enerjinin karşılanmasına laktoz önemli katkıda bulunur.
· Beyin ve sinir hücrelerinin oluşumu için gereklidir.
· Bağırsaklarda bulunan yararlı bakterilerin çoğalmasında ve zararlı bakterilerin yok edilmesinde dolaylı olarak rol oynar.
· Kalsiyum ve fosfor gibi bazı minerallerin emilimini arttırır. Bu sayede çocukların büyüme ve gelişmesinin sağlanması, kemik ve dişlerin oluşumu, kasların kasılıp gevşemesi gibi önemli rolleri bulunur.
· Laktozu sindirmeye yarayan laktaz enzim eksikliği bulunan kişilerde laktoz intoleransı dediğimiz durum gelişir ve sütün sindirilmesi güçleşir. Bu kişilerin laktozsuz sütleri tüketmeleri gerekir.
Süt yağı
· Yağlar başta beyin hücreleri olmak üzere vücudun enerji gereksinmesini karşılar
· Hücre zarının yapısını oluşturur.
· Yağda eriyen A, D, E, K vitaminlerinin vücut tarafından en iyi şekilde kullanılmasını sağlar.
· Süt yağında bulunan fosfolipidler beyin ve sinir hücrelerinin yapılması ve çalışması için elzemdir.
· Süt yağı doymuş ve doymamış yağ asitlerinden oluşur. Bu yağların yeterli ve dengeli beslenmede büyük önemi vardır. Sütte bulunan yağ asiti türleri vücudumuzun işleyişi açısınıdan ideal oranlardadır.
· Bir tür yağa benzeyen kolesterolün günlük en az 200 mg alınması gereklidir. Aksi halde karaciğer daha fazla kolesterol üretir. Bu durumda kalp damar hastalıkları riski artmaktadır. Bir bardak (200 ml) sütte 24 mg kolesterol bulunur.
Süt proteini
· Proteinler bir binanın tuğlalarına benzetilecek olursa, vücudumuzu oluşturan her bir hücrenin yapı taşı proteinlerdir. Deri hücresinden, kas hücresine, beyin hücresinden, kan hücrelerine kadar her hücrenin yapısında bulunur. Tepeden tırnağa insan vücudunun en temel bileşenidir.
· Proteinler amino asitlerden oluşur. 23 çeşit elzem (vücutta sentezlenemeyen, besinlerle alınması zorunlu olan) amino asit bulunur. Süt proteini elzem amino asitlerin hemen hemen tümünü içerdiği için yaşamsal rolü çok önemlidir.
· Sağlıklı beslenmede, büyüme ve gelişmenin sağlanmasında, enfeksiyonlardan korunmada, hücre yenilenmesinde proteinlerin yeterli miktarda besinler yoluyla vücuda alınması gerekir.
· Süt proteinlerinin biyoyararlılığı yüksek olduğu için bitkisel kaynaklı besinlerde bulunan diğer proteinlere göre vücut tarafından daha kolay kullanılır.
Süt mineralleri
Mineraller metabolizmanın sağlıklı bir şekilde çalışması için gerekli olan, enerji vermeyen besin öğeleridir. Sütte bulunan başlıca mineraller kalsiyum, fosfor ve sodyum ve potasyumdur.
En iyi kalsiyum kaynağı süttür.
· Kalsiyum ve fosfor yaşamın her döneminde kemik ve diş sağlığı için gereklidir. Özellikle çocukların kemik ve diş gelişimi yeterli kalsiyum alımına bağlıdır.
· Kemikler kalsiyumun depo edildiği vücudun iskeletini oluşturan dokulardır. Kemikler 25-30 yaşına kadar kalsiyum depolayabilir. Bu yaştan sonra ise depolama durur ve yeterli kalsiyum alınmazsa bu depolar kullanılmaya başlar. Kalsiyum kaybeden kemik dokusu zamanla daha kırılgan, güçsüz ve süngerimsi bir yapıya dönüşür. Osteoporoz yani kemik erimesi de denilen bu durum yaşam kalitesini düşüren, ciddi bir rahatsızlıktır.
· Kalsiyum yeterli olarak vücuda alındığında, kemikler kalsiyum kaybetmez ve yapısını korur.
· Kalsiyumun en iyi kaynağı süt ve süt ürünleridir. Özellikle süt kalsiyumunun tamamına yakını vücut tarafından kullanılır.
· 1 bardak sütte 240 mg kalsiyum bulunur. Yetişkinlerin günde en az 800 mg kalsiyuma gereksinimi vardır. Çocukluk, ergenlik, gebelik ve emzirme döneminde kalsiyum gereksinimi 1200 mg dır.
Süt vitaminleri
· Süt, sağlıklı beslenmek için gerekli olan, yağda ve suda eriyen vitaminlerin hemen hepsini içermektedir. Bazı vitaminlerden çok zengin olan süt bazı vitaminleri içerse de ihtiyacımızın tamamını karşılamaya yetmez.
· Riboflavinin (B2 VİTAMİNİ) en zengin kaynağı süttür. Beyin ve zeka gelişiminde çok önemli rolü olan B2 vitamini eksikliğinde çok ciddi sağlık sorunları ortaya çıkar.
· Sadece hayvansal gıdalarda bulunan B12 vitaminin en zengin kaynaklarındandır.
· Bağışıklık sisteminin korunmasında sütte bulunan vitaminlerin önemli rolü bulunur.
SÜTÜN YARARLARI
· Kemik erimesini (OSTEOPOROZ) önler.
· Enfeksiyonlardan korur.
· Sindirim sisteminin düzgün çalışmasını sağlar.
· Kabızlığı, ishali önler.
· Mide rahatsızlıklarını önler.
· Diş çürümelerini önler.
· Enerji verir.
· Kan şekerinin dengelenmesini sağlar.
· Kan basıncını ve kan elektrolit dengesini sağlar.
· Bazı kanser türlerinin oluşumunu önler.
Soru ve cevaplarla SÜT
Soru: Uzun ömürlü sütlerde katkı maddesi kullanıldığı için mi dayanıklılık süresi uzundur?
Cevap: HAYIR… Sütün dayanıklılığını artırmak amacıyla kesinlikle katkı maddesi kullanılmaz. UHT Yöntemi ile süt 3-4 saniyede çok yüksek sıcaklığa getirilir. Bu sayede bütün mikroplar yok olur. Yine çok kısa sürede oda ısısına getirilerek aseptik dolum ve ambalajlama ile süt uzun ömürlü hale gelir. Mikrop, hava, ışık, nem, ısı geçirmeyen bu ambalaj sütün daha uzun süre dayanıklı olmasını sağlar.
Soru: Açıkta satılan sütlerin besin değeri daha mı fazladır?
Cevap: HAYIR… Çünkü açıkta satılan sütler binlerce mikrop içerir. Kullanılmadan önce uzun süre kaynatılması gerekir. Kaynatma esnasında besin değeri % 90 a varan kayba uğrar. Üstelik mikropların hepsi kaynatmayla yok edilemez. Bu nedenle uzun ömürlü ve pastörize sütlerin besin değeri daha yüksektir. Çünkü uygulanan UHT ve pastörizasyon yöntemi besin değerini kayba uğratmaz.
Soru: Pastörize ve UHT sütlerini içmeden önce kaynatmak gerekir mi?
Cevap: HAYIR… Pastörize ve UHT sütler ısıl işlem görmüştür. Bu nedenle ikinci kez ısıl işleme gerek yoktur. Kaynatma ile besn değeri kayıplarının çok fazla olduğu unutulmamalıdır. Sütü sıcak içmeyi seviyorsanız, kısa sürede mikrodalga fırında ısıtabilirsiniz. Isıttığınız sütü hemen tüketmeye özen göstermelisiniz.
Soru: Süt çocuk besini midir?
Cevap: HAYIR…Süt, içerdiği besin maddelerinden dolayı her yaş grubunun tüketmesi zorunlu olan bir temel bir gıda maddesidir..
Soru: Günde ne kadar süt tüketmek gerekir?
Cevap: 6 aydan büyük bebeklerin, çocukların, ergenlik dönemindeki gençlerin, gebelerin, emziren annelerin, menapoz sonrası kadınların günde en az 3 bardak; yetişkin kadın ve erkeklerin her gün mutlaka 2 bardak süt içmeleri gerekir.
Soru: Süt sevmiyorum, ne yapabilirim?
Cevap: Süt yerine kefir, ayran ya da yoğurt tüketebilirsiniz.
Not: Bu yazı ve içeriği www.beslenmevediyet.org sitesinde kullanılmıştır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Sütün Beslenme Değeri : Sütün İçinde Sağlık Var!" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Dyt.Aysen ARICAN ÖZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Dyt.Aysen ARICAN ÖZ'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
