2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Servikal Bölge Problemlerinde Genel Fizyoterapi Prensipleri
MAKALE #3846 © Yazan Fzt.H. Seren GÜRKAN | Yayın Kasım 2009 | 18,462 Okuyucu
Servikal Bölge (Boyun Bölgesi) problemleri, omurganın en çok problem yaşanan ikinci bölgesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Boyun bölgesinde oluşan bir patolojinin, baş ve sırt bölgelerinin yanında, omuz-kol kavşağıyla birlikte eller ve parmaklara kadar bütün üst ekstremiteyi de etkilediği düşünüldüğünde, yaşanan problem günlük yaşamı ileri derecede ve olumsuz yönde etkilemektedir.

Yapılan araştırmalar, boyun ve çene eklemindeki problemlerin, birbiriyle bağlantı gösterdiğini, boyun bölgesindeki problemlerin çene ekleminde; aynı şekilde çene eklemindeki problemlerin de boyun bölgesinde sorun yarattığını ortaya koymuştur. Bu nedenle boyun problemiyle başvuran kişiler, ayrıntılı bir değerlendirmeden geçirilmeli, sorunun ana kaynağı doğru şekilde tespit edilmelidir.

DEĞERLENDİRME

HİKAYE
Servikal bölgenin genel değerlendirmesi yapılırken, her zaman olduğu gibi öncelikle iyi bir hikaye alınmalıdır. Öncelikle, gözlem yoluyla yüz, postür ve yürüme incelenmelidir.
Yaş, meslek, yapılan sporlar, hobiler ve yaşam tarzı, hastanın sorunlarının yaşam şekli ve mesleğiyle ilgili olup olmadığının belirlenmesi için sorgulanmalıdır. Servikal disk problemlerinde, yaş önemli bir faktör olarak ortaya çıkmaktadır.
Problemin yeri ve yayılımı sorgulanmalıdır. Semptomlar boyunda lokalize olabileceği gibi, skapular bölge, göğüs, üst ekstremite veya başa da yayılabilir. Sinir kompresyonlarında, sadece etkilenen segmentlere ait bulgular ortaya çıkar.
Semptomların süresi ve başlangıç zamanı not edilmelidir. Eğer travmatik bir durum varsa, oluş şekli ayrıntılı olarak belirlenmelidir. Semptomların süresi, prognoz hakkında fikir edinmemize yardımcı olur.
Özgeçmiş ve soygeçmiş bilgileri ve hastanın kullandığı ilaçlar ayrıntılı olarak kaydedilmelidir.

İNSPEKSİYON
Öncelikle kemik deformitelerinin olup olmadığına bakılır. Genel postür gözden geçirilmeli, servikal lordozda bir artış – azalma, tilt ya da rotasyon, servikotorasik anomaliler, üst torakal kifoz, skolyoz olup olmadığı değerlendirilmelidir. Bazen C7 üzerinde anormal bir yağ dokusu görülebilir. Bu Dowager tümseği olarak adlandırılır ve servikotorasik eklemdeki postüral deformitelerden kaynaklanır.
Renk değişikliği ve ödem, direkt travma olmadıkça beklenmez. Kas zayıflığı sinir etkilenimi varsa rastlanacak bulgulardandır ve atrofi ve/veya asimetri olup olmadığı inspeksiyonla incelenmelidir.

EKLEM HAREKET GENİŞLİĞİ
Hasta öncelikle istirahat halinde görülmeli sonra hareketler sırasındaki performansıyla kıyaslanmalıdır. Hareketler önce aktif, sonra pasif olarak değerlendirilmelidir. Hasta tolore edebiliyorsa, resistif olarak da yapılmalıdır.
Jull, yayınlarında boyun bölgesi değerlendirmesinin olmazsa olmazları olarak aktif ve pasif normal eklem hareketleri ve izometrik kas kontraksiyonunu göstermiştir.

Boyun hareketlerine bakıldıktan sonra, üst ekstremitenin tamamında aktif - pasif NEH ve izometrik kontraksiyona bakılmalıdır.

è NEH değerlendirmesi sırasında gonyometrenin tam doğru sonuç vermediği, değerin ölçümü yapan kişiye göre değişebildiği bilinmektedir. Bu yüzden, son yıllarda, CROM denilen bir alet kullanılmaktadır. CROM ile tam objektif NEH değerlendirmesi yapılabilmektedir.

REFLEKSLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Biceps (C5), brachioradialis (C6), triceps (C7) ve babinski refleksleri değerlendirilmelidir.

PALPASYON
Kaslar, tonus, yapısal değişiklikler, ağrı ve trigger noktaların tespiti için palpe edilmelidir. İlk önce sternocleidomastoideus palpe edilerek sertliği ve hassasiyeti değerlendirilmelidir. Daha sonra, boyun rotasyona alınarak SCM kasının arka kenarının altından scalen kaslar değerlendirilebilir. Scalen kaslar, birçok boyun probleminde etkilenmiştir ve palpasyonla çok ağrılıdır. Sonra paraspinal kaslar palpe edilmelidir. Araştırmalar, servikal bölge problemleriyle temporomandibular disfonksiyon arasında bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur. Bu nedenle, eğer gerekli görülürse, masseter ve temporal kas da palpasyon değerlendirmesine katılabilir.
Daha sonra, kemik yapılar palpe edilmelidir. Humerusun kemik çıkıntıları, akromioklavikular eklem, atlasın lateral çıkıntıları, axisin spinal çıkıntısı, occiput üzerindeki nuchal hat ve scapula değerlendirmeye dahil edilmelidir. Bu palpasyon tekniği, Hoppenfeld tarafından tanılanmıştır.

ÖZEL TESTLER
Fonksiyonel Aktif Testler
Atlantooksipital eklem: Hasta her iki tarafa da tam rotasyon yapar. İki taraf arasında asimetri olup olmadığına bakılır.
Atlantoaksiyal eklem: Hastadan yapabildiği kadar lateral fleksiyon istenir. Ardından karşı tarafa rotasyon istenir. Karşı tarafta tekrarlanır.
Foraminal Kapanma Testleri
Lateral fleksiyon, aynı tarafa rotasyon ve ekstansiyonla, intervertebral foramen daralır ve alt ve orta segmentlerdeki faset eklemlerin aralığı azalır. Bu manevra ile, hastada boyun,interskapular bölge veya kolda ağrı gibi semptomlar oluşursa Alt ve orta servikal segmentler için, test pozitiftir. Ağrı ne kadar distaldeyse, servikal bölgedeki patoloji de o kadar ciddidir. Üst servikal segmentler için; normal servikal lordoz korunurken, hastadan boyun ekstansiyonu istenir. Semptomlar şiddetlenirse, test pozitiftir.
Servikal Kompresyon – Distraksiyon Testleri
Kompresyon testinde, hastanın başı üzerinden vertikal yönde direkt basınç uygulanır. Testin pozitif olması için, nörolojik işaretlerin ortaya çıkması gerekir. Genellikle, servikal disk patolojilerinde pozitiftir.
Distraksiyon, kompresyonun tam tersidir. Hasta, bu yolla yumuşak doku gerilimine bağlı olarak bir rahatlama hissediyorsa test pozitiftir.

à Bu değerlendirmelerin dışında, parestezi olup olmadığını anlamak için duyu değerlendirmesi yapılmalıdır. Parestezi özellikle distal dermatomlarda duyu kaybı bulguları verecektir. Eğer manipulasyon uygulanacaksa vertebrobasilar arter testi mutlaka yapılmalıdır.

Servikal bölgenin değerlendirilmesinde sıklıkla kullanılan 5 standart skala mevcuttur. Bunlar;
1. Neck Disability Index
2. The Patient – Specific Functional Scale (*klinik karar vermede %92 güvenirlik)
3. Copenhagen Neck Functional Disability Scale
4. Northwich Park Scale
5. Neck Pain and Disability Scale


Servikal Bölge problemleriyle başvuran kişilerde uygulanacak genel prensipler şunlardır:

-Artiküler Disfonksiyon
Manipulatif terapi
Servikal segmentlerdeki kas kontrolünü restore etmek amacıyla terapötik egzersizler

Manipulatif terapi ve özel egzersizprogramı birlikte kullanıldığı zaman asıl etki elde edilir.

-Kas Disfonksiyonu
Derin boyun fleksörlerinde nöromüsküler kontrolün reedükasyonu: Basınç sensörlü biofeedback ünitesi, değerlendirme ve tedavi amacıyla kullanılabilir.
Skapular kontrol: Serratus anterior ve trapezin alt parçası özellikle kuvvetlendirilmeli, postural kontrol ve fonksiyonel aktivitelerde yeterlilik sağlanmalıdır.
Postural reedükasyon: Pelvik pozisyondan üst servikal bölgeye kadar, omurganın düzgünlüğü kontrol edilmeli ve Skapula pozisyonlarının düzgünlüğü kontrol edilmelidir.
Ko-kontraksiyon egzersizleri: Doğru oturma postürü öğretilmeli, bu sırada, boyun fleksör ve ekstansörlerinin ko-kontraksiyonu için rotasyonlar kullanılmalıdır.
Eğer gerekliyse germe egzersizleri yapılmalıdır.
Hareket paternlerinin reedükasyonu: Sırtüstü pozisyonda, dirsek üstü dururken ve oturma pozisyonunda fleksiyon - ekstansiyon hareket paternleri öğretilmelidir.
Kinestetik eğitim: Eklemlerin pozisyonunu öğretmek hedeftir ve Farklı baş pozisyonlarında, denge egzersizleri kullanılabilir.

-Sinir Sistemi
Öncelikle, nöral sistemi etkileyen patoloji tedavi edilmelidir.
Nöral sistem nazikçe mobilize edilebilir.

-Ergonomi
Çalışma ortamı düzenlemeleri yapılmalıdır.
Hastayta doğru postür öğretilmeli, sedanter postürden kurtarılmalıdır.

-Ev Programı
Hastaya alması gereken sorumluluklar anlatılmalı ve sıkı bir şekilde kontrol edilmelidir.

-Taburculuk Sonrası Değerlendirme
Taburculuk döneminde kişi ara ara kontrollere çağırılmalı, terapatik egzersiz programı yeniden şekillendirilmelidir.

† Jull ve arkadaşalarının yaptığı ve 200 kişinin katıldığı bir çalışmada, servikal bölge disfonsiyonu olan hastalar, iki gruba ayrılmış ve 6 hafta süreyle gruplardan birine manipulatif tedavi, diğerine düşük şiddetli egzersiz eğitimi uygulanmıştır. Egzersiz eğitiminde, 10 saniye tutarak 10 tekrar prensibi kullanılmıştır. Ölçümler, 7. haftada, sonra 3. , 6. , ve 12. aylarda yapılmıştır.

Manipulatif tedavi uygulanan grupta hemen rahatlama elde edilip, eklem hareketleri daha fazla arttırılırken, kas kuvvetinde artma olmamış, fiziksel yetersizlikler aynı düzeyde kalmıştır.

Egzersiz tedavisinin uygulandığı grupta ise, ağrı şikayeti daha uzun süre devam ederken, tedavi sonrası yapılan ölçümlerde, kas kuvvetinin arttığı ve fiziksel yetersizliklerde belirgin azalma olduğu tespit edilmiştir.

Bu çalışmanın sonucunda, manipulatif tedavi ve egzersizin kombine olarak kullanılması durumunda en güçlü etkinin alınacağı fikrine varılmıştır.


Servikal bölge rehabilitasyonunda uygulanacak yaklaşımları dönemlere göre ayıracak olursak,

AKUT - SUBAKUT DÖNEM: Bu dönemde kullanılacak modaliteler hakkında çok az araştırma vardır. Yine de akut dönemde cryoterapi uygulamanın, ağrı ve spazmı azaltmada olumlu sonuçlar verdiği bilinmektedir. Çalışmalar, mobilizasyon teknikleri ve düşük şiddetli aktif egzersizlerin olumlu sonuçlar verdiğini göstermektedir. Klasik masaj, traksiyon, akupunktur ve laser gibi analjezik ajanların da rahatlama sağladığını gösteren yayınlar mevcuttur. Bantlama ve servikal collarlar bu dönemde kullanılabilir. Sadece, kası hissettirmek amacıyla, liflerin yönünde kasa bantlama yapılabilir.

KRONİK DÖNEM: Kronik dönemde, laser, akupunktur ve traksiyonun etkisiz olduğu belirtilmektedir. Bu dönemde en güzel sonuçlar yine manuel terapi ve aktif egzersizlerin kombinasyonundan oluşmaktadır. Bu dönemde uygulanacak egzersiz programının özü, zayıf kasları kuvvetlendirme, kısa kasları germe olarak açıklanabilir.

Segmental stabilizasyon eğitimi her dönemde önemli bir tedavi metodu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Servikal bölge problemlerinin rehabilitasyonunda, izotonik, izometrik, postür ve germe egzersizleri kullanılır. Ancak egzersizler, bir uzman tarafından yapılan özel değerlendirmeler sonucunda kişiye özel olarak seçilmeli, egzersiz broşürleri gibi basılı materyale itibar edilmemelidir. Ağrı kesici akımlar, sıcak-soğuk ajanlar tedavi sırasında fizyoterapistin seçimine göre kullanılabilir. Ancak asıl tedavi edici mekanizma, terapatik egzersizler ve manuel terapinin kombinasyonuyla gerçekleşir.

Manuel terapi, servikal bölgenin mekanik nedenlerle ortaya çıkan patolojilerinde rahatlama sağlamak amacıyla kullanılmaktadır. Bu tekniklerin en sık kullanıldığı durumlar;
Ø Akut tortikollis
Ø Ağrılı servikal sendromlar
Ø Servikal orijinli baş ağrıları
Ø Servikal orijinli vertigo

Servikal bölge rehabilitasyonunda pekçok manipulatif teknik kullanılmaktadır. Bu tekniklerin başında, Cyriax, McKenzie ve Maitland gelir.

Servikal Mobilizasyon Tekniklerinin Kesin Kontraendikasyonları
Ø Serebrovasküler olaylar
Ø Vertebrobasillar yetmezliğe bağlı baş dönmesi
Ø Pozitif vertebrobasillar arter testi
Ø İnflamatuar artritler
Ø Üst motor nöron lezyonları
Ø Mekanik olmayan nedenlerden kaynaklanan boyun ağrısı
o Postür ve aktiviteden bağımsız
o Lateral fleksiyon tek ağrılı hareketse
o Sinir kökü tutulumu varlığında
o T1 zayıflığı varsa
o Özgeçmişte tümör bulgusu varsa
Ø Antikoagülan tedavi uygulanıyorsa
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Servikal Bölge Problemlerinde Genel Fizyoterapi Prensipleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Fzt.H. Seren GÜRKAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Fzt.H. Seren GÜRKAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Fzt.H. Seren GÜRKAN'ın Makaleleri
► Bel Problemlerinde Fizyoterapi Fzt.Gökhan ŞAHİNARSLAN
► Servikal Bölge Problemleri Fzt.H. Seren GÜRKAN
► Kemoterapi Prensipleri Dr.Mustafa BENEKLİ
► Gebelikte Beslenme Prensipleri Op.Dr.Emre GÜRÇKAYA
► Genital Bölge Estetiği Dr.Muhammet ERKAN
► Genital Bölge Estetik Ameliyatları Op.Dr.Evren HELVACI
► Kadında Genital Bölge Estetiği Prof.Dr.Aylin BİLGİN KARABULUT
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Servikal Bölge Problemlerinde Genel Fizyoterapi Prensipleri' başlığıyla benzeşen toplam 49 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


15:09
Top