Sürme Rehberliği (Seri Çekim)
SERİ ÇEKİM NEDİR?
Avrupa’da 1930 lu yıllarda uygulanmaya başlanmıştır. Bu zamana kadar da mekanizması incelenmiş ve daha iyi anlaşılmıştır. Seri çekim dikkatli seçilmiş hastalarda doğru olarak uygulandığında tedavi süresi ve masraflarını, hasta ve velilerin zaman kaybını azalttığı gibi ortodontik tedaviden toplumun daha büyük bir kısmının faydalanmasını da sağlayacaktır. Seri çekim sürekli dişlerin istenen şekilde sürmesi için yön verir dişlerdeki malpozisyonların düzelmesini sağlar.
Sürme rehberliğinin yani seri çekimin daha iyi anlaşılabilmesi için sürmenin normal fizyolojisinin ve biyolojisinin anlaşılması gereklidir kısaca bahsedecek olursak;
Öncelikle arka grup dişlerde nötral oklüzyonun sağlanmasında rol oynayan faktörler şunlardır:
<Alt süt molarların, alt süt kaninin distalindeki diastemaya doğru mezialize olması,
<Lee way yer rezervi farkı(daimi 1. ve 2. premolarların üstlerindeki süt 1.ve 2 molarlardan mezio distal boyutlarının daha küçük olmasıdır. Bu üst çenede 1,8 mm, alt çenede 3,4 mm dir. Alt çenede fazla olması nedeniyle alt altı yaş dişleri daha fazla mezial yönde yürürler.)
<Büyüme ve gelişimle alt çenenin üst çeneye göre daha fazla öne doğru yer değiştirmesidir.
Sürekli kesici dişlerin düzgün sürmesinde rol oynayan faktörler ise;
<Süt kesici dişler bölgesindeki diastemalar,
<Diş kavsi uzunluğundaki artış( Üst çenede daha fazla ancak alt çenenin öne doğru daha fazla hareketiyle oluşacağı düşünülen overjet düzelir.)
<Diş kavsi genişliğinin artışı (kaninler arası mesafe yaklaşık 3mm artar. Erkeklerde 5–10 yaş arasında kızlarda 9 yaş civarında artar.)
Ayrıca posterior bölge dişlerinin kritik sürme sırasının bilinmeside gereklidir. Önce üst 1. premolar sürer yer sorunu yoktur. Aynı zamanda veya çok kısa zaman sonra alt kanin ve 1.premolar beraber sürer. Kanin için eksik olan yer 1.premolar için fazla olan yerdir. 9ay 1yıl sonra alt ve üst 2.premolarlarla hemen hemen aynı zamanda üst kanin sürer. Kanin için eksik olan yer ki buda 1mm dir, premolarlarla fazla olan 2mm den sağlanır.
Üst I. Premolar
Alt Kanin - Alt I.Premolar
Alt ve Üst II. Premolar – Üst Kanin
Anlaşılması gereken başka bir konuda dişlerin fizyolojik hareket kurallarıdır.
<Bir dişin çekimi ile komşu dişlerde çekim boşluğuna doğru bir yürüme olur.
<Bunu tüberkül- fissür ilişkisi, tüberkül biçimi, dişlerin fonksiyonel kuvvetlere karşı karşıya geliş şekli etkiler.
<Üst çenede aks eğimlerinden dolayı bu daha fazla olur.
<Dişlerin paralel harekete yakın yürüme göstermesi daha çok henüz sürmesini tamamlamamış dişlerde görülür.
<Meziale doğru daha çok görülür.
<Daimi dişler üstlerindeki süt dişlerinin sürmesine iki yıl kala çekilirse dişin sürmesi yavaşlar aksi takdirde hızlanır.
Seri çekim uygulamalarına dönecek olursak Klas I vakalarda karışık dişlenme döneminde yapılır. Bu dönemde ark boyutu ve kaninler arası mesafenin sürekli dişlerin düzgün sıralanması için yeterli olmayacağının önceden anlaşabilmesi seri çekimin temelidir.Bunun içinde doğru teşhis araçları gerklidir. Bunlar;
<Radyografiler
<Yüz fotoğrafları
<İntraoral fotoğraflar
<Çalışma modelleridir.
Karışık dişlenme döneminde model analizi yaparken;
<Mevcut ark boyu(Molarların mezialinden premolarların kontak noktasından, kaninlerin tepe noktasından ve kesici dişlerin kesici kenarlarından yumuşak bir telin geçirilip ölçülmesiyle hesaplanır.)
< Gerekli ark boyu
Alt kesici tutarının hesaplanması
Kanin ve premoların genişliklerinin hesaplanması
Bu da röntgen metoduyla veya Moyers tablosundan alt kesici tutarına göre hesaplanmasıyla yapılır.
2mm ye kadar yer darlığında müdehale edilmez.
3-4mm likyer darlığında süt dişlerinin möllemesi yapılır.
6–7 mm den fazla olan yer darlığında sürekli dişin çekimi yapılarak sürme rehberliği yapılır.
1,5–2 mm gibi bir yerdarlığı olduğu durumlarda yani Lee way yer rezervlerinin kullanılmasıyla giderebilinecek yer darlığı durumlarında uygulanır. Çürüksüz diş kavsi veya konservatif tedavilerle çapları korunmuş süt dişleri şarttır.
Öncelikle süt kaninlerin mezial kısımlarından 0.75 mm möllenir. Böylece sürekli alt ve üst keserlerdeki 1,5mm lik yer darlığı spontan olarak düzelir. Süt kaninler kesinlikle çekilmez. Aksi takdirde keserlerde spontan bir retrüzyon dolayısıyla yer kaybı olur. Bu seferde daimi kaninlerin yerlerinden çalınmış olur işte Lee way yer rezervi burda kullanılır. Möllemeler dolayısıyla Kaninlerden önce 1.premolarlar daha önce sürecektir. Süt IV düşüp 1. premolar sürerken süt V lerin meziallerinden mölleme yapılır. Premolarlar hafifce distale yönlendirilir. Kanin önce sürersede süt IV den mezial mölleme ile kanin distale yönlendirilir. Angle klas I kapanış için yanlız alt çene süt V lerin distalinden mölleme yapılır.
SERİ ÇEKİM ENDİKASYONLARI
SERİ ÇEKİM KONTRENDİKASYONLARI
Seri çekim safhaları (Tweed metodu)
Lateral diş eksikliklerinde;
Avrupa’da 1930 lu yıllarda uygulanmaya başlanmıştır. Bu zamana kadar da mekanizması incelenmiş ve daha iyi anlaşılmıştır. Seri çekim dikkatli seçilmiş hastalarda doğru olarak uygulandığında tedavi süresi ve masraflarını, hasta ve velilerin zaman kaybını azalttığı gibi ortodontik tedaviden toplumun daha büyük bir kısmının faydalanmasını da sağlayacaktır. Seri çekim sürekli dişlerin istenen şekilde sürmesi için yön verir dişlerdeki malpozisyonların düzelmesini sağlar.
Sürme rehberliğinin yani seri çekimin daha iyi anlaşılabilmesi için sürmenin normal fizyolojisinin ve biyolojisinin anlaşılması gereklidir kısaca bahsedecek olursak;
Öncelikle arka grup dişlerde nötral oklüzyonun sağlanmasında rol oynayan faktörler şunlardır:
<Alt süt molarların, alt süt kaninin distalindeki diastemaya doğru mezialize olması,
<Lee way yer rezervi farkı(daimi 1. ve 2. premolarların üstlerindeki süt 1.ve 2 molarlardan mezio distal boyutlarının daha küçük olmasıdır. Bu üst çenede 1,8 mm, alt çenede 3,4 mm dir. Alt çenede fazla olması nedeniyle alt altı yaş dişleri daha fazla mezial yönde yürürler.)
<Büyüme ve gelişimle alt çenenin üst çeneye göre daha fazla öne doğru yer değiştirmesidir.
Sürekli kesici dişlerin düzgün sürmesinde rol oynayan faktörler ise;
<Süt kesici dişler bölgesindeki diastemalar,
<Diş kavsi uzunluğundaki artış( Üst çenede daha fazla ancak alt çenenin öne doğru daha fazla hareketiyle oluşacağı düşünülen overjet düzelir.)
<Diş kavsi genişliğinin artışı (kaninler arası mesafe yaklaşık 3mm artar. Erkeklerde 5–10 yaş arasında kızlarda 9 yaş civarında artar.)
Ayrıca posterior bölge dişlerinin kritik sürme sırasının bilinmeside gereklidir. Önce üst 1. premolar sürer yer sorunu yoktur. Aynı zamanda veya çok kısa zaman sonra alt kanin ve 1.premolar beraber sürer. Kanin için eksik olan yer 1.premolar için fazla olan yerdir. 9ay 1yıl sonra alt ve üst 2.premolarlarla hemen hemen aynı zamanda üst kanin sürer. Kanin için eksik olan yer ki buda 1mm dir, premolarlarla fazla olan 2mm den sağlanır.
Üst I. Premolar
Alt Kanin - Alt I.Premolar
Alt ve Üst II. Premolar – Üst Kanin
Anlaşılması gereken başka bir konuda dişlerin fizyolojik hareket kurallarıdır.
<Bir dişin çekimi ile komşu dişlerde çekim boşluğuna doğru bir yürüme olur.
<Bunu tüberkül- fissür ilişkisi, tüberkül biçimi, dişlerin fonksiyonel kuvvetlere karşı karşıya geliş şekli etkiler.
<Üst çenede aks eğimlerinden dolayı bu daha fazla olur.
<Dişlerin paralel harekete yakın yürüme göstermesi daha çok henüz sürmesini tamamlamamış dişlerde görülür.
<Meziale doğru daha çok görülür.
<Daimi dişler üstlerindeki süt dişlerinin sürmesine iki yıl kala çekilirse dişin sürmesi yavaşlar aksi takdirde hızlanır.
Seri çekim uygulamalarına dönecek olursak Klas I vakalarda karışık dişlenme döneminde yapılır. Bu dönemde ark boyutu ve kaninler arası mesafenin sürekli dişlerin düzgün sıralanması için yeterli olmayacağının önceden anlaşabilmesi seri çekimin temelidir.Bunun içinde doğru teşhis araçları gerklidir. Bunlar;
<Radyografiler
<Yüz fotoğrafları
<İntraoral fotoğraflar
<Çalışma modelleridir.
Karışık dişlenme döneminde model analizi yaparken;
<Mevcut ark boyu(Molarların mezialinden premolarların kontak noktasından, kaninlerin tepe noktasından ve kesici dişlerin kesici kenarlarından yumuşak bir telin geçirilip ölçülmesiyle hesaplanır.)
< Gerekli ark boyu
Alt kesici tutarının hesaplanması
Kanin ve premoların genişliklerinin hesaplanması
Bu da röntgen metoduyla veya Moyers tablosundan alt kesici tutarına göre hesaplanmasıyla yapılır.
2mm ye kadar yer darlığında müdehale edilmez.
3-4mm likyer darlığında süt dişlerinin möllemesi yapılır.
6–7 mm den fazla olan yer darlığında sürekli dişin çekimi yapılarak sürme rehberliği yapılır.
SÜREKLİ DİŞ ÇEKİMİ DÜŞÜNÜLMEKSİZİN SÜT DİŞİ MÖLLEMELERİ İLE YAPILAN SÜRME REHBERLİĞİ
1,5–2 mm gibi bir yerdarlığı olduğu durumlarda yani Lee way yer rezervlerinin kullanılmasıyla giderebilinecek yer darlığı durumlarında uygulanır. Çürüksüz diş kavsi veya konservatif tedavilerle çapları korunmuş süt dişleri şarttır.
Öncelikle süt kaninlerin mezial kısımlarından 0.75 mm möllenir. Böylece sürekli alt ve üst keserlerdeki 1,5mm lik yer darlığı spontan olarak düzelir. Süt kaninler kesinlikle çekilmez. Aksi takdirde keserlerde spontan bir retrüzyon dolayısıyla yer kaybı olur. Bu seferde daimi kaninlerin yerlerinden çalınmış olur işte Lee way yer rezervi burda kullanılır. Möllemeler dolayısıyla Kaninlerden önce 1.premolarlar daha önce sürecektir. Süt IV düşüp 1. premolar sürerken süt V lerin meziallerinden mölleme yapılır. Premolarlar hafifce distale yönlendirilir. Kanin önce sürersede süt IV den mezial mölleme ile kanin distale yönlendirilir. Angle klas I kapanış için yanlız alt çene süt V lerin distalinden mölleme yapılır.
SÜREKLİ DİŞ ÇEKİMİ YAPILARAK UYGULANAN SÜRME REHBERLİĞİ
SERİ ÇEKİM ENDİKASYONLARI
- Erken karışık dişlenme döneminde olan Angle Klas I vakalarında çapraşıklığın veya yer darlığının en az bir alt keser diş boyutu kadar ya da ark boyu sapmasının –7mm ve daha fazla olduğu durumlarda.
- Keser bölgesinde çapraşıklık.
- Erken dönemde çekilen bir veya iki mandibuler kaninin kaybına bağlı olarak orta hat sapmışsa.
- Analizlerde sürecek olan dişlerin çenelerin bazal kaidelerine oranla büyük olduğu görüldüğünde.
- Çapraşıklığı beklenen ancak yüz dendesinin iyi olduğu durumlarda.
- Mandibuler keserlerden bir veya ikisinde diş eti çekilmesinin görülmesinde.
- Overbite ın azaldığı durumlarda.
SERİ ÇEKİM KONTRENDİKASYONLARI
- Yer darlığı az ise.
- Klas III ve Klas II Divizyon 2 maloklüzyonlarda.
- Diş eksikliklerinde
- Orta hat diasteması ve derin kapanış varlığında
- Şiddetli açık kapanış.
- Klas I olup üst çenesi normal alt çenede kaninler arası mesafe dar olduğunda.
- Aşırı bialveoler retrüzyon veya protrüzyon gösteren vakalarda.
- Henüz sürmemiş kanin veya 2. premoların gömülü kalma durumu olduğunda.
- Öncelikle süt 3 numaralar çekilir. Sürekli kesicilerdeki çapraşıklık bu çekim boşluğuna doğru yayılır. Bir miktarda retrüzyon olur.
- Daha sonra 1. premolarların köklerinin yarısı oluştuğunda süt I. Azılar alınır. Bud a1. premolarların sürmesini hızlandırır.
- 1. premolarlar sürer sürmez çekilir. Daimi kaninler bu boşluğa doğru distalize olurlar.
Seri çekim safhaları (Tweed metodu)
- Süt IV nolu dişler çekilip daimi 4 lerin sürmesi hızlandırılır.
- Daimi dörtler çekilir.(her iki metot dada dvyeyle tutulacak kadar sürmeleri yeter.)
- Enson süt dörtler çekilirki daimi 3lerin sürmeleri hızlanmasın.
- Süt IV nolu dişler çekilir.
- Daimi 1.premolar çekilir, böylece kaninler oral kavitede görülür.
KONJENİTAL DİŞ EKSİKLİKLERİNDE YAPILAN SÜRME REHBERLİĞİ
Lateral diş eksikliklerinde;
- Süt II ve III numaralı dişlerçekilip daimi kaninlerin laterallerin yerine sürmesi sağlanır,
- Süt IV ve V lerin hem mezial hem distallerinden yapılacak möllemelerile daimi molarların mezialisyonu sağlanır. Molar ve kanin ilişkisi Klas II olarak şekillenir
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Sürme Rehberliği (Seri Çekim)" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dr.Dt. Mert Kafkas ŞAHİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dr.Dt. Mert Kafkas ŞAHİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
sürme rehberliği, sürme rehberliği nedir, sürme rehberliği yöntemi, seri çekim, seri çekim nedir, seri çekim yöntemi
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
