Yumurta - Yumurtanın Besin Değeri - Yumurtanın Sağlıklı Beslenme İçindeki Önemi
Yumurta ve Sağlık Beslenme İçindeki Yeri
Sağlıklı beslenme vücudun ihtiyacı olan enerji ve besin öğelerinin eksiksiz olarak vücuda alınması ile mümkündür. Bunun için tüm besin gruplarından yeteri kadar tüketmek gerekir. Yumurta bu noktada et grubu içinde değerlendirdiğimiz, kaliteli protein kaynağı olan mükemmel bir yiyecektir.
Yumurta kanatlılardan elde edilen önemli bir besin maddesidir. Yumurta deyimi akla ilk önce tavuk yumurtasını getirir. Besinlerle ilgili yasal düzenlemelerde “yumurta” deyimi tavuk yumurtasını ifade eder.
Anne sütünden sonra insanın ihtiyacı olan hemen tüm besin öğelerini bulunduran tek besin yumurtadır. Yumurta dış kabuk, ak ve sarıdan oluşur.
Besleyici değeri yüksek besin: Yumurta
Yumurta örnek protein olarak gösterilmektedir. Çünkü anne sütünden sonra protein örüntüsü en zengin besin yumurtadır.Yumurta ile protein dışında diğer besin öğeleri yani içerdiği yağ, vitaminler, mineraller de ideal bir dengede bizlere sunulmaktadır. Değerli bir besin olmasının bir diğer nedeni, içinde bulunan protein ve diğer besin öğelerinin, insan metabolizması tarafından tamamına yakınının kullanılabilmesidir. Kısaca emilebilirliği çok yüksek bir besindir.
Besin değerinin yüksek olması yeni bir yaşamın özü olmasından ileri gelir. İçerdiği proteinlerin % 100ü vücut proteinlerine dönüşebilir, bu nedenle ‘örnek protein’ denilmektedir.
Yumurtada bulunan yağların üçte biri doymuş,% 10’ u çoklu doymamış, kalanı tekli doymamış yağ asitleridir. Lesitin, fosfolipitler ve kolesterol içerir. A, D, E, B2, fosfor, Demir, çinkodan zengindir. Beyin gelişimi için gerekli kolinin en iyi kaynaklarındandır.
Yumurta alırken, saklarken ve tüketirken dikkat edin
Yumurtanın doğal bir ambalajı vardır ve gıdalara yapılan hilelerin hiçbiri yumurtaya bu nedenle yapılamaz.
Tek hassas olunacak konu yumurtanın taze mi bayat mı olduğudur. Yumurta alırken üretim tarihi ve son kullanma tarihi mutlaka kontrol edilmeli, alındıktan sonra bu süreler içinde tüketilmelidir.
Uygun olmayan depolama şartlarında tutulan yumurtalar kısa süre içinde bozularak sağlık için zararlı hale gelir. -1,+4°C arasında buzdolabında 1–2 hafta, Kabuğun kırılmasından sonra 7–9 gün buzdolabında, çiğ yumurta -18°C de dondurulduğu takdirde 1 yıl süreyle saklanabilir.
Yumurtalı yemekler hazırlanmadan önce ve sonra ellerin, kullanılacak kapların araçların hijyenik bir şekilde yıkanması gereklidir. Çiğ yumurtalar önce yıkanıp kurulanmalı, ardından temiz kaplara kırılmalıdır. Yumurta buzdolabından kullanılacağı zaman ve kullanılacağı miktarda dışarıya çıkartılmalıdır.
Yumurta içeren ve yumurtadan zengin yiyecekler hazırlanma sürelerinin dışında 2 saatten fazla oda sıcaklığında tutulmamalıdır.
Yumurta içeren bütün tarifelere pişirilme işlemi uygulanmalıdır. Çiğ yumurtanın hem sindirimi güçtür hem de mikroorganizmaların bulaşma riski vardır. Salmonella enfeksiyonları en çok rastlanılanıdır. Salmonella ve diğer bakteri enfeksiyonları gebe, bebek, çocuk ve yaşlılarda öldürücü riske sahiptir.
Çiğ yumurtanın beyazındaki avidin, sarısında bulunan B grubu vitaminlerden biyotini bağlayarak kullanılmasını engeller. Doğru pişirme ile bu olumsuz etki önlenir.
Çatlak ve kırık yumurtalar satın alınmamalıdır; çünkü bu yumurtalar çok çabuk bozulur ve ayrıca mikroorganizmaların oluşmasına meydan verirler. Yumurtanın kabuğu temiz, düzgün görünüşlü, yeterli kalınlıkta ve az pürüzlü olmalıdır. Evde buzdolabında ve alınan orijinal karton kutusu içerisinde, yıkanmadan saklanmalıdır. Yıkandığında doğal koruyucu tabakasını kaybeder. Bu nedenle yumurta kullanılacağı zaman yıkanmalıdır. Buzdolabında diğer besinlerle temas etmemelidir.
Yumurtayı nasıl pişirelim?
Yumurtanın besleyici değerinden maksimum fayda sağlamak için; pişirme yöntemi önemlidir. Kayısı kıvamında haşlanarak pişirilen yumurtanın biyoyararlanımı (metabolizmanın maksimum fayda sağlama oranı) çok yüksektir.
Bunun dışında yumurta tavada, sebze veya başka besinler ile karıştırılarak, pasta vb fırıncılık ürünlerinde kabartıcı, kıvam sağlayıcı, kıvamı sabitleyici olarak, et ve sebze yemeklerinin terbiyelenmesi için ve diğer birçok yiyeceğin hazırlanmasında kullanılır.Ayrıca yumurta kullanılarak yapılan yüzlerce yemek tarifi mevcuttur.
Yumurtanın pişirilme süresinin iyi ayarlanması gereklidir. Örneğin; yumurtayı haşlama süresi uzarsa ve yumurta bayatsa sarıdaki demir, beyazdaki sülfür ile birleşerek yumurta sarısının etrafında yeşil bir halka oluşur (Demir sülfür halkası). Bu halkanın oluşması yumurtanın besleyici değerinin çoğunu yitirdiğinin bir götergesidir. Yumurta kabuklu olarak pişirildiğinde 4 dakikada beyazı, 12 dakikada tamı katılaşır. Uzun süre pişirilen yumurtaların sindirimi güçleşir ve uygulanan pişirme yöntemine göre B grubu vitaminlerde kayıplar oluşur.
Yumurtayı kimler, nasıl, ne kadar tüketmeli?
Yumurta her gün herkes tarafından tüketilebilir.
Özellikle bebek ve çocukların, hamilelerin, sporcuların her gün, yetişkinlerin ve yaşlıların ise her gün olmasa da haftada en az 2-3 kez yumurta tüketmesi kaliteli protein alımını sağlayarak metabolizmanın daha düzenli çalışmasını sağlar. Çocuklarda büyüme ve gelişmenin sağlanması için, beyin gelişi için ve yüksek protein ihtiyaçlarını karşılamak için çok önemli bir besin maddesidir.
Ayrıca ekonomik oluşu sayesinde mutfak ekonomisine katkıda bulunur.
Yumurtanın sağlığa etkileri
Senelerce doktorlar tarafından içerdiği kolesterol nedeniyle, kalp damar hastalarına, yaşlılara ve yağ metabolizması bozuk insanların diyetinde yasaklanmıştır. Son yıllarda yapılan araştırmalar yumurtada bulunan kolesterolün aslında iyi huylu kolesterolü artırdığı, kötü huylu kolesterolü düşürdüğünü kanıtlamıştır. Kısaca yumurtanın kolesterolünden korkmamak gerekir. Diğer bir değişle yumurta aklanmıştır. Yumurtada bulunan kolesterolün sinir hücreleri, beyin fonksiyonları ve birçok hormonun yapısında ve metabolizmasında önemli bir madde olduğunu da unutmamak gerekir.
Yumurta yağ ile beraber direkt yüksek ısı etkisi ile zararlı hale gelebilir. Bunun için yağda kızartılarak yapılan yumurtanın tüketiminin sık olmamasına dikkat etmek gerekir.
Bütün bunlara dikkat edilerek tüketilen yumurta sağlıklı, ekonomik, lezzetli bir yiyecektir.
Diyetisyen Gözüyle bu ürün :
Kabuk rengi besin değerini etkilemez. Kabuk rengi tavuğun cinsiyle ilgilidir. Yumurta sarısının da koyuluğu tavuğun yemine göre değişebilir ve yumurtanın besleyiciliği veya kalitesi üzerinde herhangi bir etkisi yoktur. Özellikle çocuklar ve her yaşta yumurta yenilmelidir. Yumurta ile hazırlanılan yiyeceklerin besleyici değeri artar. Protein değeri düşük olan sebzelerle birlikte pişirilmesi protein, vitamin ve mineral açısından dengeli karışımların oluşmasını sağlar. O nedenle özellikle büyüme ve gelişme çağındaki bireylerde oldukça önemli bir besin öğesidir. Bunun yanında pişirme ilkeleri de büyük önem taşımaktadır. Tahıl grubundaki besinler ile tüketildiğinde (örneğin; makarnaya eklenirse, böreklerde kullanılırsa vb.) protein kalitesini arttırır. 2 adet yumurta 60–90 gr dana eti, tavuk ya da balık yerine tüketilebilir. 2 yumurta beyazı da bir porsiyon et seçeneği olarak tüketilebilir. Yumurta sarısı kolesterolden zengin olmasına rağmen yağı doymamış olduğundan ve lesitin içermesi nedeniyle bilinenin aksine kan kolesterolünü yükseltici etkisi diğer doymuş yağ kaynaklarından daha düşüktür. Bunun için sağlıklı bireyler eğer arzu ederse günde 1 adet yumurta yiyebilirler. Şeker hastalığı, kolesterol veya tansiyon yüksekliği, karaciğer yağlanması veya safra kesesi problemi olanların ise yumurtayı farklı günlerde olmak koşulu ile haftada 2–3 adet et seçeneği olarak tüketebilir. Yağsız sebzeli omletler, menemen, çılbır uygun yemek çeşitleri ile menü zenginliği yaratılabilir.
Not: Bu makale www.erpilic.com.tr, www.beslenmevediyet.org, www.aysenarican.com internet sitelerinde de yayınlanmaktadır.
Sağlıklı beslenme vücudun ihtiyacı olan enerji ve besin öğelerinin eksiksiz olarak vücuda alınması ile mümkündür. Bunun için tüm besin gruplarından yeteri kadar tüketmek gerekir. Yumurta bu noktada et grubu içinde değerlendirdiğimiz, kaliteli protein kaynağı olan mükemmel bir yiyecektir.
Yumurta kanatlılardan elde edilen önemli bir besin maddesidir. Yumurta deyimi akla ilk önce tavuk yumurtasını getirir. Besinlerle ilgili yasal düzenlemelerde “yumurta” deyimi tavuk yumurtasını ifade eder.
Anne sütünden sonra insanın ihtiyacı olan hemen tüm besin öğelerini bulunduran tek besin yumurtadır. Yumurta dış kabuk, ak ve sarıdan oluşur.
Besleyici değeri yüksek besin: Yumurta
Yumurta örnek protein olarak gösterilmektedir. Çünkü anne sütünden sonra protein örüntüsü en zengin besin yumurtadır.Yumurta ile protein dışında diğer besin öğeleri yani içerdiği yağ, vitaminler, mineraller de ideal bir dengede bizlere sunulmaktadır. Değerli bir besin olmasının bir diğer nedeni, içinde bulunan protein ve diğer besin öğelerinin, insan metabolizması tarafından tamamına yakınının kullanılabilmesidir. Kısaca emilebilirliği çok yüksek bir besindir.
Besin değerinin yüksek olması yeni bir yaşamın özü olmasından ileri gelir. İçerdiği proteinlerin % 100ü vücut proteinlerine dönüşebilir, bu nedenle ‘örnek protein’ denilmektedir.
Yumurtada bulunan yağların üçte biri doymuş,% 10’ u çoklu doymamış, kalanı tekli doymamış yağ asitleridir. Lesitin, fosfolipitler ve kolesterol içerir. A, D, E, B2, fosfor, Demir, çinkodan zengindir. Beyin gelişimi için gerekli kolinin en iyi kaynaklarındandır.
Yumurta alırken, saklarken ve tüketirken dikkat edin
Yumurtanın doğal bir ambalajı vardır ve gıdalara yapılan hilelerin hiçbiri yumurtaya bu nedenle yapılamaz.
Tek hassas olunacak konu yumurtanın taze mi bayat mı olduğudur. Yumurta alırken üretim tarihi ve son kullanma tarihi mutlaka kontrol edilmeli, alındıktan sonra bu süreler içinde tüketilmelidir.
Uygun olmayan depolama şartlarında tutulan yumurtalar kısa süre içinde bozularak sağlık için zararlı hale gelir. -1,+4°C arasında buzdolabında 1–2 hafta, Kabuğun kırılmasından sonra 7–9 gün buzdolabında, çiğ yumurta -18°C de dondurulduğu takdirde 1 yıl süreyle saklanabilir.
Yumurtalı yemekler hazırlanmadan önce ve sonra ellerin, kullanılacak kapların araçların hijyenik bir şekilde yıkanması gereklidir. Çiğ yumurtalar önce yıkanıp kurulanmalı, ardından temiz kaplara kırılmalıdır. Yumurta buzdolabından kullanılacağı zaman ve kullanılacağı miktarda dışarıya çıkartılmalıdır.
Yumurta içeren ve yumurtadan zengin yiyecekler hazırlanma sürelerinin dışında 2 saatten fazla oda sıcaklığında tutulmamalıdır.
Yumurta içeren bütün tarifelere pişirilme işlemi uygulanmalıdır. Çiğ yumurtanın hem sindirimi güçtür hem de mikroorganizmaların bulaşma riski vardır. Salmonella enfeksiyonları en çok rastlanılanıdır. Salmonella ve diğer bakteri enfeksiyonları gebe, bebek, çocuk ve yaşlılarda öldürücü riske sahiptir.
Çiğ yumurtanın beyazındaki avidin, sarısında bulunan B grubu vitaminlerden biyotini bağlayarak kullanılmasını engeller. Doğru pişirme ile bu olumsuz etki önlenir.
Çatlak ve kırık yumurtalar satın alınmamalıdır; çünkü bu yumurtalar çok çabuk bozulur ve ayrıca mikroorganizmaların oluşmasına meydan verirler. Yumurtanın kabuğu temiz, düzgün görünüşlü, yeterli kalınlıkta ve az pürüzlü olmalıdır. Evde buzdolabında ve alınan orijinal karton kutusu içerisinde, yıkanmadan saklanmalıdır. Yıkandığında doğal koruyucu tabakasını kaybeder. Bu nedenle yumurta kullanılacağı zaman yıkanmalıdır. Buzdolabında diğer besinlerle temas etmemelidir.
Yumurtayı nasıl pişirelim?
Yumurtanın besleyici değerinden maksimum fayda sağlamak için; pişirme yöntemi önemlidir. Kayısı kıvamında haşlanarak pişirilen yumurtanın biyoyararlanımı (metabolizmanın maksimum fayda sağlama oranı) çok yüksektir.
Bunun dışında yumurta tavada, sebze veya başka besinler ile karıştırılarak, pasta vb fırıncılık ürünlerinde kabartıcı, kıvam sağlayıcı, kıvamı sabitleyici olarak, et ve sebze yemeklerinin terbiyelenmesi için ve diğer birçok yiyeceğin hazırlanmasında kullanılır.Ayrıca yumurta kullanılarak yapılan yüzlerce yemek tarifi mevcuttur.
Yumurtanın pişirilme süresinin iyi ayarlanması gereklidir. Örneğin; yumurtayı haşlama süresi uzarsa ve yumurta bayatsa sarıdaki demir, beyazdaki sülfür ile birleşerek yumurta sarısının etrafında yeşil bir halka oluşur (Demir sülfür halkası). Bu halkanın oluşması yumurtanın besleyici değerinin çoğunu yitirdiğinin bir götergesidir. Yumurta kabuklu olarak pişirildiğinde 4 dakikada beyazı, 12 dakikada tamı katılaşır. Uzun süre pişirilen yumurtaların sindirimi güçleşir ve uygulanan pişirme yöntemine göre B grubu vitaminlerde kayıplar oluşur.
Yumurtayı kimler, nasıl, ne kadar tüketmeli?
Yumurta her gün herkes tarafından tüketilebilir.
Özellikle bebek ve çocukların, hamilelerin, sporcuların her gün, yetişkinlerin ve yaşlıların ise her gün olmasa da haftada en az 2-3 kez yumurta tüketmesi kaliteli protein alımını sağlayarak metabolizmanın daha düzenli çalışmasını sağlar. Çocuklarda büyüme ve gelişmenin sağlanması için, beyin gelişi için ve yüksek protein ihtiyaçlarını karşılamak için çok önemli bir besin maddesidir.
Ayrıca ekonomik oluşu sayesinde mutfak ekonomisine katkıda bulunur.
Yumurtanın sağlığa etkileri
Senelerce doktorlar tarafından içerdiği kolesterol nedeniyle, kalp damar hastalarına, yaşlılara ve yağ metabolizması bozuk insanların diyetinde yasaklanmıştır. Son yıllarda yapılan araştırmalar yumurtada bulunan kolesterolün aslında iyi huylu kolesterolü artırdığı, kötü huylu kolesterolü düşürdüğünü kanıtlamıştır. Kısaca yumurtanın kolesterolünden korkmamak gerekir. Diğer bir değişle yumurta aklanmıştır. Yumurtada bulunan kolesterolün sinir hücreleri, beyin fonksiyonları ve birçok hormonun yapısında ve metabolizmasında önemli bir madde olduğunu da unutmamak gerekir.
Yumurta yağ ile beraber direkt yüksek ısı etkisi ile zararlı hale gelebilir. Bunun için yağda kızartılarak yapılan yumurtanın tüketiminin sık olmamasına dikkat etmek gerekir.
Bütün bunlara dikkat edilerek tüketilen yumurta sağlıklı, ekonomik, lezzetli bir yiyecektir.
Diyetisyen Gözüyle bu ürün :
Kabuk rengi besin değerini etkilemez. Kabuk rengi tavuğun cinsiyle ilgilidir. Yumurta sarısının da koyuluğu tavuğun yemine göre değişebilir ve yumurtanın besleyiciliği veya kalitesi üzerinde herhangi bir etkisi yoktur. Özellikle çocuklar ve her yaşta yumurta yenilmelidir. Yumurta ile hazırlanılan yiyeceklerin besleyici değeri artar. Protein değeri düşük olan sebzelerle birlikte pişirilmesi protein, vitamin ve mineral açısından dengeli karışımların oluşmasını sağlar. O nedenle özellikle büyüme ve gelişme çağındaki bireylerde oldukça önemli bir besin öğesidir. Bunun yanında pişirme ilkeleri de büyük önem taşımaktadır. Tahıl grubundaki besinler ile tüketildiğinde (örneğin; makarnaya eklenirse, böreklerde kullanılırsa vb.) protein kalitesini arttırır. 2 adet yumurta 60–90 gr dana eti, tavuk ya da balık yerine tüketilebilir. 2 yumurta beyazı da bir porsiyon et seçeneği olarak tüketilebilir. Yumurta sarısı kolesterolden zengin olmasına rağmen yağı doymamış olduğundan ve lesitin içermesi nedeniyle bilinenin aksine kan kolesterolünü yükseltici etkisi diğer doymuş yağ kaynaklarından daha düşüktür. Bunun için sağlıklı bireyler eğer arzu ederse günde 1 adet yumurta yiyebilirler. Şeker hastalığı, kolesterol veya tansiyon yüksekliği, karaciğer yağlanması veya safra kesesi problemi olanların ise yumurtayı farklı günlerde olmak koşulu ile haftada 2–3 adet et seçeneği olarak tüketebilir. Yağsız sebzeli omletler, menemen, çılbır uygun yemek çeşitleri ile menü zenginliği yaratılabilir.
Not: Bu makale www.erpilic.com.tr, www.beslenmevediyet.org, www.aysenarican.com internet sitelerinde de yayınlanmaktadır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Yumurta - Yumurtanın Besin Değeri - Yumurtanın Sağlıklı Beslenme İçindeki Önemi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Dyt.Aysen ARICAN ÖZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Dyt.Aysen ARICAN ÖZ'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
yumurta, yumurtanın besin değeri, protein, yumurta akı, yumurta sarısı, yumurtada dış kabuk, iyot, yumurtada kolesterol, yumurtanın yararları, yumurtanın yararı, yumurtanın faydaları, yumurtanın faydası, yumurtanın zararı, yumurtanın zararları, yumurtanın alternatifleri, yumurta ile beslenme, diyette yumurta, yumurtanın içindekiler, yumurtadaki vitaminler, yumurtadaki mineraller, yumurta seçme, doğal yumurta, yumurta pişirme, yumurtanın pişirilmesi
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
