Gebelik Takibi (Prenatal Bakım)
GEBELİK TAKİBİ
Gebelik takibinin (prenatal bakım) amacı, gebelik tespit edildikten sonra tüm gebelik boyunca gebelik sürecini ve fetüsü değerlendirmek ve zamanında gerekli önlemleri almaktır.
A-Gebelik Yaşı Hesaplaması: Normal gebelik süresi başlangıcı olarak son adet tarihi (SAT) kabul edilir. Gebelik süresi SAT esas alınarak ortalama 280 gündür: hafta olarak ortalama 40 hafta, ay olarak 28 günlük 10 lunar ay'a eşittir. Tahmini doğum tarihi ise Naegele kuralına göre hesaplanır; SAT'nin birinci gününe 7 gün ilave edilir, 3 ay geri gidilir ve bir yıl eklenerektahmini doğum tarihi tespit edilir. Kaliteli bir ultrason ile 6. haftadan itibaren fetal kalp atımları izlenebilir. İlk gebelikte fetal hareketler ortalama 19. gebelik haftasından sonra hissedilir. Daha sonraki gebeliklerde daha erken haftalarda fetal hareketler fark edilebilir.
Ortalama 20 hafta civarında rahim üst kısmı göbek seviyesinde tespit edilir. SAT'ni bilmeyenler ile ultrasonda saptanan fetal ölçümler SAT ile uyumlu olmayan gebelerde, ilk tremesterde (ilk üç aylık gebelikte) yapılan ultrasonografi ile fetal yaş belirlenebilir.
B- İlk defa gebelik muayenesi için başvuran gebelerde yapılması gereken tetkikler:
İlk vizitte, kan grubu ve Rh faktörü, kan sayımı, hepatit markerları, HIV, tam idrar tetkiki, idrar kültürü, vajinal smear, troid fonksiyon testi, TORCH grubu enfeksiyon hastalıklarının taraması, rutin biyokimya tetkiki.
11-13 gebelik haftasında ikili tarama testi
16-18 gebelik haftasında üçlü tarama testi
Tüm gebelik boyunca ortalama 12-16 kg arasında kilo alımı normal kabul edilir. Gebeliğin başlangıcında ilk 3 ayda en fazla 3 kg alınmalıdır. Son 3 ayda ise haftada yarım kilogramdan fazla alınmamalıdır. Gebe kadınlar kilo kaybetmemelidir, kilolu gebe kadınlar bile gebelik süresince yedi kilogramdan daha az kilo artışı göstermemelidir. Yedi kilogramın altında kilo alan gebelerin kan plazma hacmi artışı az olacağından bebeklerinde gelişme geriliği tespit edilebilir.
Gebeliğin ilk üç ayında sık görülen bulantı ve kusmaları önlemek için
gebeler, sık aralıklarla yemek yiyerek mideyi boş bırakmamalı, yağlı ve baharatlı yiyeceklerden uzak durmalı ve gece ara öğünde protein (süt, yoğurt, et) almalı ve sabah yataktan kalkmadan kraker, ekmek gibi gıdaları tüketmelidir. D-Egzersiz: Gebelik süresince tıbbi ve gebeliğe bağlı bir komplikasyon yoksa gebeler orta düzeyde fiziksel aktivitelere devam edilebilir. Bu aktiviteler kalp damar ve kas performansını artırır. Gebelere ağırlık kaldırma içermeyen, karın kaslarını yormayan egzersizler verilmelidir. Egzersiz yapan gebeler susuz kalmamalı ve egzersiz sırasında çok rahat edeceği kıyafetler giymelidir. Gebeler uzun süre ayakta durmaktan kaçınmalıdır. Gebeler, oksijen miktarını azalttığı için aerobik egzersiz yapmamalıdır.
Gebelerin ağırlık merkezi değiştiğinden denge kaybına neden olan hareketleri de yapmamalıdır.
Gebelikte sancıları olan, erken doğum riski taşıyanlar, rahim ağzı yetmezliği olan, gebelik boyunca kanaması olan ve bebeğinde gelişme geriliği olan gebelerin egzersiz yapmaları sakıncalıdır.
E-Sigara, alkol gibi alışkanlık yapıcı madde kullanımı: Sigara dumanında bulunan karbonmonoksit ve nikotin fetüse zararlı etkiler yaptığından sigara içen gebelerde düşük riski, plasentanın erken ayrılması , erken su kesesi açılması, ani bebek ölümü gibi riskler daha sık görülmektedir.
Gebelikte alkol kullanmak oldukça zararlıdır. Alkolün fetüs üzerinde zararlı etkilerinin ortaya çıktığı eşik değer bilinmemektedir. Alkol (etanol) plasentayı ve fetal kan-beyin bariyerini rahatlıkla geçer ve fetüs üzerinde teratojenik etkisi en çok ilk üç ay içinde gözlenir. Gebelikte alınan alkol en çok fetal yüz anomalisi ve beyinde fonksiyon bozukluğuna neden olur.
Gebelikte marihuana, kokain gibi yasadışı maddeler kullanılmamalıdır. Tüm madde bağımlısı gebelerde erken doğum, fetal ölüm, gelişme geriliği, davranış bozukluğu gibi riskler olabileceği anlatılmalı ve madde bağımlısı olan gebeler, madde bağımlılığı tedavisi görmelidir.
F- Aşılar: Aslında gebe kalmadan önce tüm kadınların kızamık, kızamıkçık,kabakulak, difteri, tetanoz, poliomiyelit ve su çiçeğine karşı aşılanmış olması gerekir. Rubella aşısı yapılan kadınların dört hafta gebe kalmaması önerilir.
Gebelikte ise fetüs açısından sadece canlı virüs aşıları risk teşkil eder. Gebelere tetanoz ve difteri aşısı kombine olarak yapılabilir. Gebeliğin ikinci ve üçüncü trimesterinde astım, kalp akciğer hastalığı, şeker hastalığı olan ya da immün sistemi zayıf olan gebelere salgın yaptığı mevsimlerde influenza aşısı yapılmalıdır. Bir şekilde dalağı alınmış gebelere de pnömokok aşısı yapılmalıdır.
Hepatit A veya B, tetanoz, kızamık, suçiçeği veya kuduz virüsüyle karşılaşan gebelere koruyucu olarak o hastalığa özgü immünglobilin verilebilir. Doğumdan beş gün önce ya da iki gün sonraya kadar suçiçeği çıkaran gebelerin yeni doğan bebeklerine koruyucu olarak varisella zoster immünglobilin (VZIG) verilmelidir.
G- Cinsel ilişki: Kanama ve erken doğum riski olan kadınlar cinsel ilişkiden kaçınmalıdır.
H-Gebeliğe bağlı diğer durumlar: Gebelerde sırt ağrısı, kasık ağrısı ve hemoroid (basur) gibi şikayetler sık rastlanır. Dik durmak, çok yüksek topuklu ayakkabı giymemek, kabız kalmamak şeklinde önlemlerle bu şikayetler oldukça azaltılabilir.
Gebelik takibinin (prenatal bakım) amacı, gebelik tespit edildikten sonra tüm gebelik boyunca gebelik sürecini ve fetüsü değerlendirmek ve zamanında gerekli önlemleri almaktır.
A-Gebelik Yaşı Hesaplaması: Normal gebelik süresi başlangıcı olarak son adet tarihi (SAT) kabul edilir. Gebelik süresi SAT esas alınarak ortalama 280 gündür: hafta olarak ortalama 40 hafta, ay olarak 28 günlük 10 lunar ay'a eşittir. Tahmini doğum tarihi ise Naegele kuralına göre hesaplanır; SAT'nin birinci gününe 7 gün ilave edilir, 3 ay geri gidilir ve bir yıl eklenerektahmini doğum tarihi tespit edilir. Kaliteli bir ultrason ile 6. haftadan itibaren fetal kalp atımları izlenebilir. İlk gebelikte fetal hareketler ortalama 19. gebelik haftasından sonra hissedilir. Daha sonraki gebeliklerde daha erken haftalarda fetal hareketler fark edilebilir.
Ortalama 20 hafta civarında rahim üst kısmı göbek seviyesinde tespit edilir. SAT'ni bilmeyenler ile ultrasonda saptanan fetal ölçümler SAT ile uyumlu olmayan gebelerde, ilk tremesterde (ilk üç aylık gebelikte) yapılan ultrasonografi ile fetal yaş belirlenebilir.
B- İlk defa gebelik muayenesi için başvuran gebelerde yapılması gereken tetkikler:
İlk vizitte, kan grubu ve Rh faktörü, kan sayımı, hepatit markerları, HIV, tam idrar tetkiki, idrar kültürü, vajinal smear, troid fonksiyon testi, TORCH grubu enfeksiyon hastalıklarının taraması, rutin biyokimya tetkiki.
11-13 gebelik haftasında ikili tarama testi
16-18 gebelik haftasında üçlü tarama testi
- 15-18 gebelik haftasında risk tesbit edilen gebelere amniosentez
18-22 gebelik haftasında,fetal anomali traması için ayrıntı bir ultrasonografi.
24-28 gebelik haftasında glukoz tarama testi ve rutin biyokimya, tam kan sayımı.
36. gebelik haftasında, Grup B streptokok kültürü.
Tüm gebelik boyunca ortalama 12-16 kg arasında kilo alımı normal kabul edilir. Gebeliğin başlangıcında ilk 3 ayda en fazla 3 kg alınmalıdır. Son 3 ayda ise haftada yarım kilogramdan fazla alınmamalıdır. Gebe kadınlar kilo kaybetmemelidir, kilolu gebe kadınlar bile gebelik süresince yedi kilogramdan daha az kilo artışı göstermemelidir. Yedi kilogramın altında kilo alan gebelerin kan plazma hacmi artışı az olacağından bebeklerinde gelişme geriliği tespit edilebilir.
Gebeliğin ilk üç ayında sık görülen bulantı ve kusmaları önlemek için
gebeler, sık aralıklarla yemek yiyerek mideyi boş bırakmamalı, yağlı ve baharatlı yiyeceklerden uzak durmalı ve gece ara öğünde protein (süt, yoğurt, et) almalı ve sabah yataktan kalkmadan kraker, ekmek gibi gıdaları tüketmelidir. D-Egzersiz: Gebelik süresince tıbbi ve gebeliğe bağlı bir komplikasyon yoksa gebeler orta düzeyde fiziksel aktivitelere devam edilebilir. Bu aktiviteler kalp damar ve kas performansını artırır. Gebelere ağırlık kaldırma içermeyen, karın kaslarını yormayan egzersizler verilmelidir. Egzersiz yapan gebeler susuz kalmamalı ve egzersiz sırasında çok rahat edeceği kıyafetler giymelidir. Gebeler uzun süre ayakta durmaktan kaçınmalıdır. Gebeler, oksijen miktarını azalttığı için aerobik egzersiz yapmamalıdır.
Gebelerin ağırlık merkezi değiştiğinden denge kaybına neden olan hareketleri de yapmamalıdır.
Gebelikte sancıları olan, erken doğum riski taşıyanlar, rahim ağzı yetmezliği olan, gebelik boyunca kanaması olan ve bebeğinde gelişme geriliği olan gebelerin egzersiz yapmaları sakıncalıdır.
E-Sigara, alkol gibi alışkanlık yapıcı madde kullanımı: Sigara dumanında bulunan karbonmonoksit ve nikotin fetüse zararlı etkiler yaptığından sigara içen gebelerde düşük riski, plasentanın erken ayrılması , erken su kesesi açılması, ani bebek ölümü gibi riskler daha sık görülmektedir.
Gebelikte alkol kullanmak oldukça zararlıdır. Alkolün fetüs üzerinde zararlı etkilerinin ortaya çıktığı eşik değer bilinmemektedir. Alkol (etanol) plasentayı ve fetal kan-beyin bariyerini rahatlıkla geçer ve fetüs üzerinde teratojenik etkisi en çok ilk üç ay içinde gözlenir. Gebelikte alınan alkol en çok fetal yüz anomalisi ve beyinde fonksiyon bozukluğuna neden olur.
Gebelikte marihuana, kokain gibi yasadışı maddeler kullanılmamalıdır. Tüm madde bağımlısı gebelerde erken doğum, fetal ölüm, gelişme geriliği, davranış bozukluğu gibi riskler olabileceği anlatılmalı ve madde bağımlısı olan gebeler, madde bağımlılığı tedavisi görmelidir.
F- Aşılar: Aslında gebe kalmadan önce tüm kadınların kızamık, kızamıkçık,kabakulak, difteri, tetanoz, poliomiyelit ve su çiçeğine karşı aşılanmış olması gerekir. Rubella aşısı yapılan kadınların dört hafta gebe kalmaması önerilir.
Gebelikte ise fetüs açısından sadece canlı virüs aşıları risk teşkil eder. Gebelere tetanoz ve difteri aşısı kombine olarak yapılabilir. Gebeliğin ikinci ve üçüncü trimesterinde astım, kalp akciğer hastalığı, şeker hastalığı olan ya da immün sistemi zayıf olan gebelere salgın yaptığı mevsimlerde influenza aşısı yapılmalıdır. Bir şekilde dalağı alınmış gebelere de pnömokok aşısı yapılmalıdır.
Hepatit A veya B, tetanoz, kızamık, suçiçeği veya kuduz virüsüyle karşılaşan gebelere koruyucu olarak o hastalığa özgü immünglobilin verilebilir. Doğumdan beş gün önce ya da iki gün sonraya kadar suçiçeği çıkaran gebelerin yeni doğan bebeklerine koruyucu olarak varisella zoster immünglobilin (VZIG) verilmelidir.
G- Cinsel ilişki: Kanama ve erken doğum riski olan kadınlar cinsel ilişkiden kaçınmalıdır.
H-Gebeliğe bağlı diğer durumlar: Gebelerde sırt ağrısı, kasık ağrısı ve hemoroid (basur) gibi şikayetler sık rastlanır. Dik durmak, çok yüksek topuklu ayakkabı giymemek, kabız kalmamak şeklinde önlemlerle bu şikayetler oldukça azaltılabilir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Gebelik Takibi (Prenatal Bakım)" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Op.Dr.Kutlugül YÜKSEL'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Op.Dr.Kutlugül YÜKSEL'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
gebelik takibi, gebelikte aşılar, tetanoz, kızamıkcık, su çiçeği, gebelik tetkikleri, toxoplazma, ultrason, fetal anomali taraması, ikili test, üçlü test, amniosentez, cinsel ilişki, gebelikte sigara alkol kullanımı, gebelikte demir alımı, kansızlık, gebelik bulantı ve kusmaları, prenatal bakım, gebe, gebelik, hamile, hamilelik, hamilelik takibi, hamilelik kontrolü, gebelik kontrolü, gebelik yaşı hesaplaması, naegele kuralı, gebelikte seks, gebelikte beslenme, gebelikte kilo alma, gebelikte zayıflama, gebelikte demir, gebelikte demir hapı, gebelikte demir eksikliği, gebelikte demir ilacı
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
