2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Modern Kanatlı Üretiminde C Vitamininin Pratik Kullanımları
MAKALE #4293 © Yazan Vet.Hek.Oğuz SEYFİ | Yayın Ocak 2010 | 9,429 Okuyucu
Vitamin C – Modern Kanatlı Üretiminde Pratik Kullanımları
Kuşlar, C vitaminini böbreklerinde sentezleyebilmelerine rağmen modern üretim sistemleri öyle bir hale gelmiştir ki artık oluşan ekstra stres faktörleriyle baş edebilecek kadar C vitamini sentezi yapamazlar. C vitamini aplikasyonunun kaynağı ve zamanlaması maksimum kazancın elde edilebilmesi için oldukça önemlidir.
Vitaminler, normal fizyolojik fonksiyonların gerçekleştirilmesi, doku bütünlüğünün sağlanılması, üremek ve sağlıklı kalmak için gereklidirler. Bu maddeler pek çok biyokimyasal reaksiyonlar, protein, yağ ve karbonhidratların sindiriminden elde edilen besinlerin metabolizmalarında rol oynarlar. Hücresel fonksiyonların gerçekleştirilmesi için de vitaminlere ihtiyaç duyulur. Yalnız bir vitamin bile pek çok fizyolojik işlemlerin oluşmasını etkileyebilir. Dokularda vitamin eksikliğinin veya dokulardan vitamin boşaltılmasının spesifik veya spesifik olmayan semptomlara; buna bağlı olarak da prodüktivite azalmasına neden olacağı açıktır.
Günümüzde, kanatlı üretimi yoğun olarak çok çeşitli ve değişken doğal ortamlarda, barınma ve çiftçilik uygulamaları altında gerçekleştirilmektedir. Hem fiziksel hem de fizyolojik stres faktörleri metabolik ihtiyaçları arttırarak hayatta kalmak için gereken enerjinin oluşmasında daha çok vitamine ihtiyaç duyulmasına yol açmaktadır. Ancak, pratik kanatlı üretiminde vitaminlerin rolü yalnızca metabolik ihtiyaçları karşılamak değildir. Bundan hariç özel immunal ihtiyaçların karşılanılmasında da vitaminler görev yaparlar. Hastalık vakaları ve bunların kontrolü, ticari kanatlı üretiminin başarısında oldukça büyük etkenlerdir. Bu makalede, modern kanatlı üretiminde pratik C Vitamini (AA) uygulamaları üzerinde durduk.
Kendi kendine Yeterlilik
C Vitamini (Askorbik asit, AA) relatif olarak oldukça basit bir bileşiktir ve tüm kanatlı türleri onu, böbreklerinde sentezleme yeteneğine sahiptirler. Bu işlem embriyogenesis ile baslar ve yaşam boyu devam eder. Profesör T.R. Kock (1973), “ Kuşlar, C Vitaminini kendileri sentezleyebildiklerinden, onlara C Vitamini vermek anlamsız olur” demiştir. Bu anlatım eğer AA biyosentezi veya metabolizması durağan olsaydı; plazma ve dokulardaki AA oranı büyüme hızı, yaş, cins, çevre, beslenme ve sağlıktaki değişiklikler ile hastalık durumu gibi faktörlerden etkilenmeseydi doğru olurdu.

C Vitamini Eksikliği İhtimali?
  • Klasik bir AA eksikliği tam olarak tanımlanamamıştır. Bu endojenik C vitamini biyosentezinin sağlıklı bir tavuğun günlük ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde sürekli devam etmesinden dolayıdır. Belirgin bir AA eksikliği ya da yetersiz AA biyosentezi, modern ticari soyların entansif bakım şartları ve hastalık kontrollerinden dolayı artan ihtiyaçlarından kaynaklanmaktadır. Entansif şartlar, yüksek fizyolojik ihtiyaç zamanlarında elde hazır olan potansiyel AA kaynaklarını yok etmiştir. Bunların yanında, entansif besi şartları altında, tavuğun çevresini değiştirmesi imkansız olduğu için çevresel streslerin oluşması potansiyeli daha da fazladır.
    Kapalı mekanlardaki yüksek yoğunluk, enfeksiyonların daha hızlı yayılmasına ve de buna bağlı olarak immünolojik stresin artmasına neden olmaktadır. Örneğin, bonchitis ve bursal disease gibi hastalıklar AA biyosentezini olumsuz olarak etkilemektedir. Çeşitli hastalıkları kontrol etmek için yapılan rutin aşılamalar, hücresel immunite tepkisi için gereken AA ihtiyacını arttırmaktadır. Mikotoksinler böbreklerde önemli patoloji oluşturmakta ve buna bağlı olarak da AA sentezini olumsuz olarak etkilemektedirler.
    Hızlı büyüme ve yemlerin verimindeki değişme özellikle genç broylerlerde AA biyosentezi için gereken yapıtaşlarının yetersiz kalmasına neden olmaktadır. Yumurtalık ve damızlık sürülerde, 40 - 50 haftalık yumurta üretiminin ardından AA biyosentezinin, bunun için gereken yapıtaşlarının yetersiz kalması yüzünden azaldığı gözlemlenilmiştir. Tablo 1`de C Vitamini ihtiyacını etkileyen faktörler belirtilmektedir.
    Optimum Performans için C Vitamini
    Son 15-20 yılda yapılan araştırmalar göstermektedir ki yeni yüksek performanslı kuşlar, optimum performans için gereken fizyolojik ihtiyaçlarını karşılayacak kadar C vitamini üretememektedirler. Saha verileri ve test sonuçları, optimum büyüme, yumurta üretimi ve fertilite gibi özellikler için C Vitamini desteğinin gerektiğini göstermektedir.
    Damızlıkçılar için AA biyosentezi, optimum üreme performansını oluşturmada yetersiz kalmaktadır. Erkek damızlık kuşların C Vitamini ile desteklenilmesi onların testikular ağırlığını arttırmakta, sperm hacmini ve sperm kalitesini geliştirmektedir. Yumurtacılar için ise fertilite ve yumurtaların yumurtlanılabilirligi, C Vitamini desteği ile gelişmektedir. Bunun sonucunda, yumurta kabuğunun kalsifikasyonunun gelişmesi ve yumurtanın düzgün bir yapıya sahip olması hem iyi bir solunuma ve dışarıyla gaz alışverişine hem de mikroorganizmalar tarafından oluşan enfeksiyonların önlenmesine ve embriyo gelişimi ve hayatta kalması için daha iyi şartların oluşmasına neden olmaktadır.
    İnce ve kırık yumurta kabuğu oluşumu yumurtlama döngüsü ilerledikçe artmaktadır. İnce kabukların çiftliklerde toplanmadan önce veya ulaştırma ve yerleştirme sırasında kırılma ihtimali yüksektir. Ticari yumurtacılık endüstrisindeki kayıpların %5 -%7’si çiftliklerde ; %10’u da ulaştırma ve yerleştirme sırasında olmaktadır. AA kullanılması, sürekli yumurta kabuğunun kalitesini arttırmakta ve buna bağlı olarak da kırık ya da çatlamış yumurtaların sayısının azalmasına yol açmaktadır.
    Diyette C Vitamini desteğinin bulunması mikotoksinlerin metabolize edilmesine yardim etmekte ve toksinlerin olumsuz etkilerini minimalize etmektedir. Ayni zamanda çevresel kirleticilerin (örneğin ağır metaller) olumsuz etkilerine karsı C Vitamini yumurta kalitesini korur özellik göstermektedir.
    C Vitamini Eksikliğinin Ekonomik Önemi
    Hem doğrudan hem de dolaylı olarak AA vücudun pek çok önemli fonksiyonlarını etkilemektedir. Bu makalede C Vitaminin bu fonksiyonlarını tartışmayacağız. Bu konuda detaylı bilgileri çeşitli yayınlarda bulabilirsiniz. Bu vitaminin eksikliğinin etkilediği ticari parametrelerin en yaygınları Tablo 3`de özetlenilmiştir.
  • Stres - Sürekli bir Tehdit
    Genelde kanatlılar pek çok stres kaynağının birlikte etkileşimleriyle karşı karşıyıdırlar. Entansif kanatlı üretimindeki stres kaynakları şunlardır: Ortam sıcaklığı, korku, hastalık, açlık, ortamın toksikliği, sosyal etkileşimler, aşılama, kalabalıklık, gaga kesimi ve besinsel stres.
    C Vitamini strese bağlı fizyolojik parametreleri etkilemektedir. Toplam plazmadaki kortikosteroid miktarı ve heterofil : lemfosit oranı (En hassas indikatör) strese bağlı olarak artar. Hayvanlara, AA ilavesi sıcaklık, hastalık ya da kesim öncesi strese bağlı olan bu artışları kontrol etmekte ve azaltmakta, üretim performansının devamını sağlamakta, strese bağlı ölümleri azaltmakta ve kanatlıların hayatta kalabilirliğini arttırmaktadır. Stres, immunosupresyona neden olur. Azalmış immunal tepkiler hastalığa yakalanmayı kolaylaştırır. Bu şekilde, C Vitamini ilavesi çeşitli bakteriyel ve virttik hastalıklara karsı kanatlıların direncini arttırmaktadır.
  • Isıya bağlı Stres ( Isı Stresi )
    Dünyanın pek çok konsantre kanatlı üretim alanlarında ısısal stres üreticiler için çok önemli bir sorun oluşturmaktadır. Isıya maruz kalmış kuşlarda; besin alınımı, asimilasyonu ve kullanımının, termojenik etkilerden dolayı azalmaktadırlar. Bu da onları hastalıklara karsı dayanıksız bırakmaktadır. AA ile desteklenmiş ve ısısal strese maruz kalmış kuşların aldıkları besin miktarını arttırdığı gözlemlenilmiştir. Aynı zamanda AA ilavesinin tavukların yüksek çevresel ısıda oksijen kullanımlarını arttırdığı rapor edilmiştir.
    Damızlıkçılar için AA kullanılması yaz aylarında oluşan ısısal streste yumurta ağırlığının ve üretiminin artmasına; yumurta kabuğu kalitesinin yükselmesine, fertil yumurta sayısının artmasına ve tavuk başına düşen civciv sayısının artmasına neden olmuştur. Aynı zamanda AA kullanılımının yumurtacılar için ısısal stresin yumurta kalitesindeki olumsuz etkilerini minimalize ettiği rapor edilmiştir.
  • Kesim öncesi Stres
    Bu zaman sırasında kuşlar, çeşitli stres kaynaklarına maruz kalmaktadır. Bunlar, değişen çevresel şartlar, besin ve su verilmemesi, ışıklandırma rejimindeki değişiklikler, yakalama ve taşınma olarak sıralanılabilir. Kanatlıları kesime hazırlama genellikle kesimden 26-36 saat önce başlar. Bir grup araştırmacı içme suyuna son 24 saat içinde AA katılmasının ( 1kg/1000 litre) kesim öncesi strese bağlı kayıpları azalttığını belirtmiştir.
    C Vitamini, diğer suda çözülen vitaminlere kıyasla daha az stabildir. UV radyasyonuna karsı dayanıksız ve besinde kolayca okside olabilen bir bileşiktir. AA’nın besin içerisinde oksidasyonu demir ve bakir tarafından da katalize olmaktadır.
    İlave AA’nın bozulması özellikle yemlerin kompozisyonu ve içeriği, eklenilen mineraller ve vitaminler, depolama zamanı (Özellikle sıcak şartlar altında), nemlilik ve sıcaklık gibi çeşitli faktörler tarafından etkilenmektedir. Pek çok yem, içerisinde değişken miktarda suyu ihtiva etmektedir. Bu ise AA’nın stabilizesi üzerinde oldukça olumsuz bir etkiye sahiptir. Bu yüzden, çok kısa bir depolama zamanı bile ilave edilen vitaminin bozulmasına neden olmaktadır .
    Anlaşılmaktadır ki daha iyi ve daha stabil vitamin formülasyonlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Üretim teknolojisindeki gelişmeler çok daha stabil olan yeni C Vitamini formlarının geliştirilmesini olanaklı kılmıştır.
    Söylemeye gerek yoktur ki en efektif vitamin uygulama rutini , kanatlıların yaşı, bakım pratikleri ve de vitamin ilavesi için istenilen zaman dilimi tarafından belirlenilecektir. Yalnız, içme suyu ile ilave kanatlı sürüsünün bakımında flelksibilite artışı sağladığı ispatlanmıştır. Önceden planlanılmış bir bakım (Örneğin, gaga düzeltme) ya da çevresel stres kaynağı öncesi kuşlara içme suyu yoluyla hızla AA ilave edilebilir. Oldukça stabil AA’nın geliştirileniyle , içme suyu yoluyla AA ilavesi başarılı sonuçlar doğuracak bir yol haline gelmiştir.

    İnce ve kırık yumurta kabuğu insidansında artış, 40 haftalıktan sonrakilerde Yumurtacılarda kafes yorgunluğu insidansında artış
    Kuluçka veriminde ve civcivlerde hayatta kalabilirlik gücünde azalma Ayak problemlerinde artış
    Yumurta iç kalitesinin kötüye gitmesi Kaslarda ezilme ve çürüklerde artış
    Erkeklerde fertilite azalması İmmun yanıtın kötüye gitmesi
World Poulrty No:10 Volume 17 2001
Çeviri : OĞUZ SEYFİ
Veteriner Hekim
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Modern Kanatlı Üretiminde C Vitamininin Pratik Kullanımları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Vet.Hek.Oğuz SEYFİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Vet.Hek.Oğuz SEYFİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Oğuz SEYFİ Fotoğraf
Vet.Hek.Oğuz SEYFİ
İstanbul
Veteriner Hekim
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi53 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Vet.Hek.Oğuz SEYFİ'nin Makaleleri
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Modern Kanatlı Üretiminde C Vitamininin Pratik Kullanımları' başlığıyla benzeşen toplam 44 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Kuzu Besleme ÇOK OKUNUYOR Ağustos 2011
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


07:46
Top